ekonomika (194)

11 Polityka transportowa i problemy integracji polskiego transportu z europejskim systemem transportowym

12.1. Istota polityki transportowe)

Polityka transportowa jest częścią polityki gospodarczej. W ogólnym ujęciu polityka gospodarcza polega na określaniu celów danego systemu gospodarczego (np. państwa, ugrupowania państw) oraz stosowaniu metod, środków i sposobów prowadzących do osiągania tych celów, zgodnie z regularni nauk ekonomicznych". Oddziaływanie na procesy gospodarcze, zachodzące w poszczególnych działach i gałęziach gospodarki, określa się jako politykę sektorową (np. polityka transportowa, polityka przemysłowa, polityka rolna). Bez wzrostu, rozwoju i optymalnego funkcjonowania wszystkich elementów sytemu gospodarki narodowej nie byłoby możliwe osiągnięcie ogólnych celów polityki gospodarczej. Istnienie polityk sektorowych wynika ze specyfiki poszczególnych segmentów gospodarki, w których inaczej przejawia się działanie praw ekonomicznych i gospodarczych zależności przyczynowo-skutkowych. Prawidłowy rozwój i funkcjonowanie transportu, jako działu gospodarki, ma zapewniać odpowiednio opracowana polityka transportowa.

Pojęcie .polityka transportowa' jest różnie definiowane przez poszczególnych autorów zajmujących się tym zagadnieniem. W większości definicji podkreśla się rolę władz publicznych w oddziaływaniu na transport i kształtowanie systemu transportowego zgodnie z wolą i wytycznymi tych władz. Opierając się na określeniu polityki transportowej zaproponowanej przez W. Grzywacza , można stwierdzić, iż polityka transportowa jest działaniem władz publicznych, służącym programowaniu rozwoju systemu transportowego oraz oddziaływaniu na jego sprawne funkcjonowanie. Wyróżnienie w ramach polityki transpor- ^{1 2} towej problematyki rozwoju i funkcjonowania transportu ma szerokie u««J.

nienie²:

•    są to dwa podstawowe zadania polityki transportowe);

•    zadania te charakteryzują się odmienną specyfiką,

*    dotyczą innego horyzontu czasowego;

*    inne są cele i narzędzia ich realizacji.

12.2. Podmioty i przedmioty polityki transportowej

Podmiotami polityki transportowej są władze publiczne, mające prawo podejmowania działań regulacyjnych wobec transportu, istnieją cztery grupy tych podmiotów: organy władzy państwowej, organy ugrupowań państw (np. Unii Europejskiej), międzynarodowe organizacje (np. EKG ONZ, EKMT) i zrzeszenia środowisk zawodowych transportowców (np. 1RU, U1C, LATA).

Na szczeblu krajowym podmiotami polityki transportowej są organy władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) oraz wykonawczej (rząd, a przede wszystkim Minister transportu). W wyniku scedowania niektórych funkcji i zadań na organy władz regionalnych i lokalnych, również samorządy województw, powiatów i gmin są podmiotami polityki transportowej. Do zakresu działania Ministra Transportu należy tworzenie sprzyjających warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji infrastruktury transportu, ruchu drogowego i lotniczego oraz żeglugi śródlądowej i morskiej oraz przewozu osób i rzeczy wszystkimi środkami transportu. Minister wykonuje swoje zadania poprzez^{3 4}' .

•    opracowanie polityki państwa w zakresie transportu;

•    udział w planowaniu społeczno-gospodarczym;

•    tworzenie warunków ekonomicznych, finansowych, organizacyjnych i technicznych, zapewniających właściwe funkcjonowanie systemu transportowego jako całości i jego podsystemów;

•    zapewnienie warunków i udział w kształtowaniu międzynarodowej współpracy gospodarczej oraz inicjowanie i realizowanie porozumień międzynarodowych w zakresie transportu,

•    ogłaszanie taryf i wysokości opłat urzędowych za usługi związane z przewozem.

W Unii Europejskiej tworzeniem programów transportowych zajmuje się Komisja Europejska, a konkretnie Komisarz ds. Transportu i VD Dyrekcja Generalna ds. Transportu i Energii. Wdrażanie polityki transportowej w życie leży w gestii

1

^w Polityka gospodarna. Red H Ćwikliński. Wyd UG, Gdańsk 1997, s. 22.

2

W. Grzywacz Polityka transportowa. Wyd. US, Szczecin 1991, s. 20-21.

3

⁴⁹⁵ W. Grzywacz, K. Wojewódzka-Kró), W. Rydzkowski, op. dl., s. 5.

4

Ibidem, t 36.