HPIM4377

20 Aruicrs Ciuttazyson. Elżbieto Zakrz+unka-Maniern

wania opinii publicznej (Wagner, 1994). Procesy migracji ludności i wzrastający poziom żądań wysuwanych przez róż-, ne grupy, jak na przykład Murzyni, homoseksualiści, kobietyl itp. przyczyniły się do powstania zjawiska, które może być nazwane dyskusją o ecnicznoici i mul tiku! curowości społeczeństwa (Lange & Wcstin. 1981). W dyskusji tej podkreślane jest często pojęcie specyficznych subkultur. I aylor (1994) zauważa, że żądania artykułowane przez grupy mniejszościowe przyczyniły się do powstania polityki uznaniowej (politics oĄ recognition), w której rosnący wpływ na społeczeństwa mają walki o uznanie szczególnych praw przez różne grupy interesów.

Prawdopodobne jest. że rozwój społeczeństwa heterodok-syjnego i polityki uznaniowej miał wpływ na zmianę podstawowych warunków percepcji odmienności i postępowania wobet niej w społeczeństwach skandynawskich. W społeczeństwach monodolcsyjnych odmienność często staje się rożsama z dewiacją. Każde naruszenie obowiązujących ideałów czy norm jest rrakrowane jako nienormalność. W przeciwieństwie do tego społeczeństwa heterodoksyjne są charakteryzowane przez odmienność, jednostki nieustannie napotykają antagonistyczne poglądy wyznawane przez mniejszości grup interesów. Oznacza co. ie niemożliwe jest być wiernym wszystkim istniejącym I ideałom i normom. Normalności poszukuje się w grupach I refleksyjnych i jest ona definiowana przez samych członków I grupy (Tajfel 1982; Wagner 1994). Tajfel (1982) stwierdził, I że jedną z zasadniczych funkcji takich grup refleksyjnych jest I uprzystępnianie pozytywnych kategoryzacji siebie samych i i wspieranie jednostek w ich walce o godną tożsamość. Tak więc społeczeństwa hetcrodoksyjnych. takie jak społeczeństwa skandynawskie lat dziewięćdziesiątych. wydają się dostarczać wzrastających możliwości dla ludzi upośledzonych redefilitowania swojej grupy, odchodzenia od definicji grupy dcwiacyj-

ncj, w kierunku definicji mniejszości żyjącej wśród innych w społeczeństwie. Subkultura ludzi lekko upośledzonych umysłowo wydaje się być dobiym przykładem realizacji tego procesu.

Inną interesującą ilustracją wytwarzania nowych społecznych reprezentacji przez wpływowe grupy interesów można odnaleźć w badaniach Franka Jarlc Bruuns'a nad nikaragu-ańskimi reprezentacjami upośledzenia fizycznego (1995).

W centrum zainteresowania badacza była rewolucja sandini-stowska i to, w jaki sposób polityczna walka za i przeciwko rewolucji mogła być ujmowana w świetle różnych sposobów traktowania ludzi upośledzonych, zwłaszcza rannych żołnierzy. Badając doniesienia codziennych gazet w Nikaragui Bru-un stwierdził, że partia rewolucyjna silnie podtrzymywała nowe wyobrażenie rannego żołnierza jako męczeńskiego bohatera ciągle biorącego udział w rrwającej rewolucji. W przeciwieństwie do tego opozycja podtrzymywała bardziej tradycyjną reprezentację rannego żołnierza jako męczeńskiej ofiary rewolucji, narażonej na litość i miłosierdzie ludzi.

Reprezentacja męczeńskiego bohatera łączyła w sobie konotacje religii i tradycyjnego machismo, dwa bardzo ważne aspekt)* codziennego żyda w Nikaragui. Reprezentacja męczeńskiej ofiary wiązała pamięć opresji politycznych z chrześcijańską litośdą i miłosierdziem dla męczennika.

W czasie trwania badań nowa reprezentacja męczeńskiego bohatera była przede wszystkim uznawana przez grupę prezentującą i podtrzymującą ją. Z tego względu uprawnione wydaje się umiejscowienie tej reprezentacji w strefie pośredniej. Bruun jednak stwierdza także, że wzrastający szacunek i lepsza jakość usług świadczonych powracającym do domu żołnierzom sandinistowskim wpłynęły do pewnego stopnia na bardziej ogólny sposób traktowania wszystkich ludzi upośledzonych fizycznie w społeczeństwie nikaraguańskim.