HPIM4376

18 Anders Gmumsatt, Elżbieta Zakrzeurtka-Manterys

Dwa następne przykłady

Dwa dalsze przykłady związane z problematyką u pośle- i dzenia w nowy sposób zilustrują zjawisko interakcji między dwoma poziomami opisanymi przez Rose'a i innych (1995) { oraz tworzenia się nowej reprezentacji społecznej w subkui-1 turach, grupach interesów itp. Pierwszy przykład dotyczy | społecznej reprezentacji głuchych jako mniejszości kulturowej czy etnicznej, ów nowy sposób kategoryzowania ludzi ze 1 znacznym upośledzeniem słuchu przemienił się w znacznym I stopniu w nową autokategoryzację. Ruch głuchych walczył przez wiele lat o to, by głusi byli traktowani jako mniejszość posiadająca swój własny język i kulturę. Istotnym żądaniem było zapewnienie głuchym dzieciom możliwości wrastania w tę kulturę. Wiele dzisiejszych przedszkoli i szkół zatrudnia • głuchych nauczycieli po to, aby móc spełnić te żądania.

W ciągu ostatnich lar toczy się zażarta dyskusja między zwolennikami tej nowej reprezentacji społecznej głuchoty I a osobami przyjmującymi perspektywę konieczności rcha- | biliracji. Dyskusja ta jest szczególnie gwałtowna wtedy, gdy I dotyczy kwestii wszczepiania dzieciom specjalnych urządzeń pozwalających rozpoznawać dźwięki. Zwolennicy reprezen- I ucji rrakrującej głuchorę jako mniejszość etniczną twierdzą, że korzyści płynące z możliwości słyszenia nie równoważą stu i wynikłych z braku możliwości wczesnej integracji z kul- I rurą głuchych. Stanowisko to. przyjmowane przez członków ruchu głuchych może być rozumiane jako strategia w prze- ] biegającym na poziomie żyda codziennego sporze. Jest to { spór między reprezentacjami ujmującymi głuchych jako I osoby upośledzone (a więc potrzebujące rehabilitacji) a zwo-lennikami poglądu, że głusi są członkami pewnej grupy et- I nicznęj.

Wprowadzenie: społeczny kontekst upoiledzenia

19

Analogia do subkultury ludzi upośledzonych umysłowo jest tu oczywista. Nowe reprezentacje społeczne, podtrzymywane przez subkulturę ruchu głuchych, mogą również znaleźć się w strefie pośredniej, jak to ma miejsce wśród członków tej subkultury. Jednak oficjalna akceptacja języka głuchych i potrzeb głuchych dzieci wychowywania się razem 7 głuchymi dorosłymi powoduje, że wzrasta akceptacja i potwierdzenie reprezentacji na zewnątrz grupy. Tak więc status nowej reprezentacji głuchoty przebył, jak się wydaje, nieco dłuższą podróż na drodze w kierunku pierwszego poziomu w przedstawionym powyżej modelu.

Uderzające są również inne analogie do analizy sytuacji osób z pokolenia integracji. Wydaje się, że przykład mchu głuchych, który został wyraźnie wyartykułowany i osiągną! znaczne sukcesy w latach osiemdziesiątych, wpłynął w pewnym stopniu na rozwój subkultury ludzi upośledzonych umysłowo. Jednak ważna różnią między tymi ruchami polega na tym, że ludzie upośledzeni rzadko kategoryzują siebie jako odrębną kulturę. Ich subkultura wydaje się być opina na społecznej reprezentacji zapożyczonej z innej dziedziny, mianowicie z ideologii państwa opiekuńczego i z dyskursu, w którym pojęcie kultury nic jest używane w znaczeniu społecznego markera wspólnie podzielanej perspektyw}*.

Można powiedzieć, że zarówno na rozwój nowych reprezentacji ludzi głuchych, jak i upośledzonych miała wpływ bardziej generalna przemiana mająca miejsce w społeczeństwach skandynawskich. W latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych kraje skandynawskie suwały się, według określenia Bourdieu (1976). społeczeństwami coraz bardziej heterodoksyjnymi. Jest w nich miejsce dla ogromnej różnorodności antagonistycznych doświadczeń dnia codziennego, stanowiących podstawę konwersacji i kszałto-