1. Inicjatywa prawodawcza
Przysługuje ona niemal wyłącznie KE. taki wniosek wynika z licznych przepisów. Zasadniczo tylko KE jest formalnie upoważniona do wystąpienia z projektem aktu prawnego, który przedkłada waz z uzasadnieniem, właściwym organom do dalszych prac legislacyjnych - nie można wydać aktu prawnego bez wniosku KE. Projekt aktu przygotowuje ten członek KE, w którego zakresie znajduje się dana dziedzina + przedstawiciele PCz jako doradcy.
a) Wpływ Innych organów na KE
Inne organy WE mogą zażądać od KE, aby wykorzystała ona przysługującą jej inicjatywę prawodawczą. PE działając na podstawie art. 192 akapit 2 TWE i decydując większością głosów, może zażądać od KE przedłożenia wszelkich niezbędnych propozycji w kwestiach, co do których uważa, że jest niezbędne opracowanie aktu wspólnotowego dla realizacji TWE.
W dziedzinie UGiP z żądaniem do KE przygotowania zaleceń lub projektów może wystąpić Rada lub PCz.
1. Rodzaje procedur
Zależnie od tego, czy i jaka rola przypada PE w procesie prawotwórczym, można wyróżnić kilka procedur
1) tworzenie prawa przez samą Radę, bez udziału PE
2) procedurę konsultacyjną tj. opiniowanie projektu aktu przez PE
3) tzw. procedura współpracy Rady i PE
4) tzw. procedura współdecydowania Rady i PE
5) procedurę wyrażania zgody przez PE na dany akt Rady.
O tym. która procedura znajdzie zastosowanie, nie decyduje wola właściwych organów wspólnotowych, ale rozstrzygają przepisy Traktatu, które formułują podstawy prawne dla poszczególnych aktów.
2. Tworzenie prawa przez RUE bez udziału PE - konsultacja z PE jest możliwa ale ma charakter fakultatywny.
3. Procedura konsultacji
Rada przedstawia projekt aktu prawnego PE w celu zajęcia przezeń stanowiska. Mimo, że taki tryb wydawania aktów prawnych stracił obecnie na znaczeniu na rzecz procedury współdecydowania, nadal jest przewidziany w wielu przepisach traktatowych. Stanowisko PE będące wynikiem konsultacji, nie wiąże prawnie Rady, choć ma oczywiście duże znaczenie polityczne. Zaniechanie wystąpienia przez Radę do PE w celu zasięgnięcia opinii, albo wydanie aktu zanim opinia zostanie udzielona jest wadą proceduralną, która może spowodować stwierdzenie przez ETS nieważności aktu na podstawie art. 230 TWE.
4. Procedura współpracy
Wprowadzona w JAE. Obecnie znajduje zastosowanie dla wydawania aktów w dziedzinie polityki gospodarczą i pieniężnej.
Przebieg procedury współpracy wyznacza art. 252 WE. Jest to 6 etapów.
1. Sporządzenie projektu przez KE
2. Opiniowanie projektu przez PE (1. czytanie)
3. Przesianie projektu do Rady. która uchwala większością głosów w 1. czytaniu wspólne stanowisko.
4. Przekazanie wspólnego stanowiska PE do 2. czytania przy czym Rada informuje PE o powodach przyjęcia wspólnego stanowiska oraz o stanowisku KE. Jeśli PE nie wypowie się na temat wspólnego stanowiska Rady w terminie 3 miesięcy albo je zaaprobuje. Rada może przyjąć ostatecznie dany akt prawny, zgodnie ze wspólnym stanowiskiem -koniec procedury
5. KE rozpatruje swój projekt, będący podstawą wspólnego stanowiska, biorąc pod uwagę poprawki PE. Mogą być one zaakceptowane przez KE albo nie. Potem KE przekazuje Radzie projekt aktu. KE przekazuje Radzie również te poprawi PE, których nie uwzględniła, wraz ze swoją opinią
6. Drugie czytanie w Radzie. Jeśli KE uwzględniła zmiany proponowane przez PE, Rada może przyjąć zmieniony projekt kwalifikowaną większością głosów, albo go jednogłośnie zmienić i w tej zmienionej postaci uchwalić. Jeśli KE nie uwzględniła w swoim projekcie poprawek PE. Rada może przyjąć jednogłośnie projekt wraz z poprawkami PE nieuwzględnionymi przez KE. Jeśli Rada nie podejmie uchwały w ciągu trzech miesięcy, w przedstawionych wyżej różnych wariantach, do wydania aktu prawrego nie dojdzie.
5. Procedura współdecydowania
Wprowadzona do TWE w Traktacie z Maastricht. Zakres przypadków, w których jest stosowana ta procedura, został rozszerzony w TA. Poza dziedziną polityki gospodarczej i walutowej znajduje ona zastosowanie niemal we wszystkich obszarach prawa wspólnotowego, w sumie na podstawie 38 przepisów traktatowych.
Przebieg procedury współdecydowania • 8 etapów:
1. KE przesyła projekt aktu prawnego do Rady i do PE .
2