Kalkulacja kosztów działalności

KOSZTY - stanowią wyrażone w pieniądzu celowe zużycie różnorodnych składników, a w szczególności środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ( w postaci amortyzacji ), materiałów, energii, usług obcych, pracy pracowników wyrażonej w ich wynagrodzeniach, a ponadto do kosztów należą niektóre wydatki związane z normalną działalnością jednostki gospodarczej poniesione w danym okresie czasu.

Cel kalkulacji kosztów

Cel - ustalenie kosztu wytworzenia jednostki produktu ( wyrobu gotowego, półfabrykatu, usługi i struktury jego składników.

Zadania kalkulacji kosztów :

• Zaprogramowanie przyszłej optymalnej struktury produkcji,

• Sprawowanie skutecznej kontroli efektywności gospodarowania .

• Sformułowanie wiarygodnych podstaw ustalania opłacalnych cen sprzedaży produktów i usług,

Metody i odmiany kalkulacji.

Dokonując wyboru metody kalkulacji należy obejmować daną grupą wyrobów pokrewnych pod względem cech zasadniczych: technologii, rodzaju materiału, techniki obróbki, itp.

Kalkulacja podziałowa stanowi sposób liczenia jednostkowych kosztów produktów przez ich ujmowanie w przekroju stanowisk kosztów (wydziałów, faz produkcji) i dzielenie ich sumy przez wykonaną produkcję.

Kalkulacja doliczeniowa stanowi obliczenie kosztów przypadających na określony przedmiot kalkulacji przez doliczenie do części kosztów - bezpośrednich - pozostałej części kosztów - pośrednich - za pomocą umownych kluczy rozliczeniowych.

Kalkulacja podziałowa prosta

polega na zwykłym podzieleniu łącznych kosztów wytwarzania przypadających na produkcję zakończoną przez ilość wytworzonego jednorodnego produktu.

Przykład:

W okresie sprawozdawczym jednostka poniosła następujące koszty:

materiały bezpośrednie 87 200 zł

koszty przerobu 68 400 zł

koszty zarządu 15 200 zł

razem 170 800 zł

W okresie tym wytworzono 360 kg wyrobu gotowego oraz 40 kg produkcji w toku przerobionej w 50 %.Remanent początkowy produkcji w toku nie wystąpił. Materiały bezpośrednie wydawane są do produkcji w całości, w momencie jej podjęcia, zaś koszty przerobu i zarządu narastają proporcjonalnie do stopnia przerobu.

Kalkulacja powinna mieć przebieg następujący:

1. ustalenie liczby jednostek kalkulacyjnych :

• dla podziału kosztów materiału : 360 kg + 40 kg = 400 kg

• dla podziału kosztów przerobu i zarządu 360+20(50%z40)=380

2. ustalenie jednostkowego kosztu materiałów :

87 200 : 400 kg = 218 zł na 1 kg

3. ustalenie jednostkowego kosztu przerobu :

68 400 : 380 kg = 180 zł na 1 kg

4. ustalenie jednostkowego kosztu zarządu :

15 200 ; 380 kg = 40 zł na 1 kg

5. ustalenie całkowitego kosztu jednostkowego wyrobu gotowego i

produkcji w toku :

Lp.	Rodzaj kosztu	Koszt jednostkowy w zł.
				wyrobu gotowego	prod. w toku
1.	Materiały bezpośred.	218	218
2.	Koszty przerobu	180	90
3.	Koszty zarządu	40	20
Razem		438	328

Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami

Główną cechą kalkulacji podziałowej ze współczynnikami jest sprowadzenie różnych produktów ( opartych na tym samym wsadzie surowcowym, tej samej technice i technologii wytwarzania) do wspólnej, umownej jednostki przeliczeniowej poprzez zastosowanie współczynników.

Współczynnikami tymi mogą być : ciężar wyrobów, pojemność, grubość, pracochłonność, itp.

Zasady kalkulacji podziałowej ze współczynnikami sprowadzają się do ustalenia następujących danych:

• ilości wyrobów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym,

• współczynników dla każdego wyrobu,

• łącznej liczby jednostek współczynnikowych ustalonej w wyniku pomnożenia ilości poszczególnych rodzajów produktów przez ustalone dla nich współczynniki,

• sumy poniesionych kosztów w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych,

• kosztu wytworzenia jednostki współczynnikowej, ustalonego w wyniku podzielenia poniesionych kosztów produkcji przez łączną liczbę jednostek współczynnikowych,

• jednostkowego kosztu wytworzenia poszczególnych produktów uzyskanego w wyniku pomnożenia kosztu jednostki współczynnikowej przez współczynniki kalkulowanego produktu.

Przykład kalkulacji podziałowej ze współczynnikami :

Cegielnia wytwarza masowo cegłę pełną i cegłę dziurawkę. Miesięczna produkcja wyniosła:

Lp	Rodzaj cegły	Stopień przerobu	Liczba szt.
1.	Pełna	100%	80 000
2.	Pełna	25%	40 000
3.	Dziurawka	100%	65 000

Miesięczne koszty produkcji wyniosły:

• materiały bezpośrednie 96 000 zł

• płace bezpośrednie wraz z narzutami 24 000 zł

• koszty wydziałowe 48 000 zł

• koszty zarządu 72 000 zł

razem 240 000 zł

Na początku miesiąca nie było produkcji w toku, koszt zużycia surowca kształtuje się proporcjonalnie do wagi cegły, która wynosi 1,5 kg dla cegły pełnej i 1 kg dla cegły dziurawki.

1. ustalenie ilości produktów przeliczonych na jednostki współczynnikowe:

• cegła pełna 80 000 szt + 10 000 szt (25% z 40 000) x 1,5 = 135 000

• cegła dziurawka 65 000 szt x 1,0 = 65 000

• suma jednostek współczynnikowych 200 000

1. ustalenie kosztu jednostki współczynnikowej:

240 000 zł : 200 000 sztuk = 1,20 zł na jednostkę współczynnikową

3. ustalenie jednostkowego kosztu cegły pełnej i dziurawki :

cegła pełna 1,20 x 1.5 = 1,80 zł za szt

cegła dziurawka 1,20 x 1,0 = 1,20 zł za szt

4. sprawdzenie:

80 000 cegieł gotowych x 1,80 = 144 000 zł

10 000 cegieł w toku przeliczonych na gotowe x 1,80 = 18 000 zł

65 000 cegły dziurawki x 1,20 = 78 000 zł

razem 240 000 zł

---