plik


ÿþArtykuB oryginalny/Original paper Przyczyny hiperproinsulinemii u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca The causes of hyperproinsulinaemia in type 2 diabetic patients with coronary artery disease MaBgorzata Abramczyk, Marzena Dworacka, Hanna Winiarska, Magdalena Borowska Katedra i ZakBad Farmakologii, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2, 3: 139 145 SBowa kluczowe: hiperproinsulinemia, cukrzyca typu 2, choroba niedokrwienna serca. S B o w a k l u c z o w e : Key words: hyperproinsulinaemia, diabetes type 2, coronary artery disease. K e y w o r d s : St reszczeni e Cel pracy: Celem pracy byBo zbadanie zale|no[ci pomidzy podstawowym st|eniem proinsuliny w surowicy a wykBadnikami C e l p r a c y : wyrównania metabolicznego oraz parametrami charakteryzujcymi przebieg cukrzycy, takimi jak dysfunkcja komórek ² wysp trzustki i obwodowa insulinooporno[, u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca. MateriaB i metody: Zbadano 67 chorych na cukrzyc typu 2, 80 chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn M a t e r i a B i m e t o d y : serca, 88 osób z chorob niedokrwienn serca oraz 31 zdrowych ochotników. Oceniono glikemi na czczo, okre[lono st|enie HbA1c we krwi, wykBadniki gospodarki lipidowej wraz ze st|eniem lipoproteiny (a), st|enie peptydu C, insuliny i proinsuliny w surowicy na czczo. Wyniki: Stwierdzono, |e podstawowe st|enie proinsuliny u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn W y n i k i : serca jest istotnie wy|sze w porównaniu z osobami zdrowymi i w porównaniu z chorymi na chorob niedokrwienn serca. St|enie proinsuliny w surowicy na czczo w tej grupie korelowaBo ze st|eniem cholesterolu HDL i trójglicerydów w surowicy, a analiza wielokrotnej regresji wykazaBa, |e parametrem wpBywajcym na st|enie proinsuliny w sposób niezale|ny od pozostaBych jest wskaznik obwodowej insulinooporno[ci, a w mniejszym stopniu  wskaznik dysfunkcji komórek ² wysp trzustki. Wnioski: Wprawdzie istnieje zwizek pomidzy hiperproinsulinemi a zaburzeniami gospodarki lipidowej, ale czynnikiem, który W n i o s k i : wywiera najwikszy wpByw na jej nasilenie w grupie chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca, jest obwodowa insulinooporno[. Sugeruje to mo|liwo[ zmniejszenia ryzyka mia|d|ycy uwarunkowanego hiperproinsulinemi za pomoc stosowania leków zmniejszajcych oporno[ tkankow na insulin. Abst ract Aim: We aimed to evaluate the relation between the basal serum proinsulin concentration and metabolic control parameters, A i m : markers of pancreatic ² cells secretory dysfunction, indices of insulin resistance in type 2 diabetic patients with concomitant coronary artery disease. Material and methods: We studied 67 type 2 diabetic patients, 80 patients with diabetes type 2 and concomitant coronary M a t e r i a l a n d m e t h o d s : artery disease, 88 patients with coronary artery disease and 31 healthy volunteers. Fasting glycaemia, HbA1c, lipid profile incuding lipoprotein (a) concentration, C-peptide, insulin and proinsulin concentrations in serum at fasting conditions were estimated. Results: There was an increase in proinsulin serum level in patients with diabetes type 2 and concomitant coronary artery R e s u l t s : disease in comparison to patients with coronary artery disease and to healthy group. Serum proinsulin level was correlated Adres do korespondencji: dr hab. med. Marzena Dworacka, Katedra i ZakBad Farmakologii, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Rokietnicka 5 a, 60-806 PoznaD, tel. +48 61 854 72 47, faks +48 61 854 72 52, e-mail: mdworac@am.poznan.pl Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 MaBgorzata Abramczyk, Marzena Dworacka, Hanna Winiarska, Magdalena Borowska 140 with HDL cholesterol and triglycerides but multivariate regression analysis revealed that proinsulin concentration in serum is mainly determined by insulin resistance index, and less significantly, by markers of ² cells dysfunction. Conclusions: These data show that fasting serum proinsulin concentration in patients with diabetes type 2 and concomitant coronary C o n c l u s i o n s : artery disease is related to dyslipidemia, however is mainly dependent on insulin resistance. It suggests that using antidiabetic agents decreasing insulin resistance proinsulin-dependent risk of atherosclerosis could be diminished. Wobec do[ skpych danych na ten temat, po- Wstp wstaje pytanie o wpByw kontroli metabolicznej cu- Podwy|szone ryzyko mia|d|ycy w populacji chorych krzycy  zarówno w zakresie gospodarki wglowoda- na cukrzyc zwizane jest z wystpowaniem tzw. kla- nowej, jak i lipidowej  na poziom proinsuliny w suro- sycznych czynników ryzyka mia|d|ycy oraz czynników wicy. W[ród dyslipidemii zwizanych z aterogenez charakterystycznych przede wszystkim, cho nie wyBcz- szczególne zainteresowanie budzi zwikszone st|e- nie, dla cukrzycy, tj. hiperglikemii i dysinsulinemii, a tak|e nie lipoproteiny (a) [12, 13]. Uwa|a si, |e proatero- ich pochodnych  insulinooporno[ci, hiperinsulinemii genny wpByw podwy|szonych st|eD Lp(a) wynika i hiperproinsulinemii [1, 2]. m.in. z jej dziaBania jako nieaktywnego na[ladowcy Proinsulina jest prekursorem insuliny i dziaBa plazminogenu. Integralna cz[ Lp(a)  apolipoprote- na poziomie komórkowym analogicznie do niej. Pobu- ina (a) [apo(a)] mo|e bowiem utrudnia dostp pla- dza receptor insulinowy, jednak|e jej powinowactwo zminogenu do miejsc skrzepliny wi|cych fibryn, do tego receptora jest znacznie mniejsze ni| powino- spowalnia aktywacj plazminogenu i nastpcz liz wactwo insuliny i w zwizku z tym znacznie sBabiej skrzepliny przy[ciennej. Lipoproteina (a) wpBywa rów- wyra|one jest jej dziaBanie biologiczne [3, 4]. nie| na hamowanie fibrynolizy poprzez interferencj Hiperproinsulinemia stanowi istotny wskaznik ryzy- z innymi regulatorami aktywno[ci plazminy, tj. tkan- ka wieDcowego u osób z cukrzyc typu 2 [5]. Promia|- kowym aktywatorem plazminogenu (PAI-1) i ±2-anty- d|ycowe dziaBanie proinsuliny jest zwizane z jej wpBy- plazmin [12, 14, 15]. W tym wzgldzie promia|d|yco- wem na regulacj fibrynolizy poprzez bezpo[redni sty- we oddziaBywanie hiperproinsulinemii oraz zwikszo- mulacj syntezy inhibitora aktywatora plazminogenu nych st|eD Lp(a) wydaje si by zbli|one. typu 1 (ang. plasminogen activator inhibitor-1  PAI-1) Podstawowe st|enie proinsuliny w surowicy u cho- w komórkach [ródbBonka oraz hepatocytach [1, 5]. Ze wzgldu na podobieDstwo w budowie receptorów insu- rych na cukrzyc typu 2 jest wielokrotnie wy|sze ni| liny i insulinopodobnych czynników wzrostu (ang. insu- w ogólnej populacji [16]. Podobn ró|nic w zakresie lin-like growth factors  IGFs), a tak|e z uwagi na homo- st|eD proinsuliny w surowicy na czczo zaobserwowa- logiczno[ struktury aminokwasowej proinsuliny ze no pomidzy osobami cierpicymi na chorob niedo- struktur IGF-1 i IGF-2, konsekwencj interakcji proin- krwienn serca bez wspóBistniejcych zaburzeD gospo- suliny ze wspomnianymi receptorami mo|e by prolife- darki wglowodanowej a osobami zdrowymi [17]. W ob- racja i migracja miocytów [cian ttnic [4]. liczu tych danych szczególne zainteresowanie wzbudza Nie wyja[niono dotychczas jednoznacznie, czym grupa chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc uwarunkowane s podwy|szone st|enia proinsuliny chorob niedokrwienn serca. u chorych na cukrzyc typu 2. Sugeruje si, |e zwik- Celem pracy byBo zbadanie zale|no[ci pomidzy szona sekrecja proinsuliny jest zjawiskiem wtórnym podstawowym st|eniem proinsuliny w surowicy a wy- w stosunku do czynników zewntrznych aktywujcych kBadnikami wyrównania metabolicznego oraz parame- komórki ² wysp trzustki lub stanowi efekt wrodzonego trami charakteryzujcymi przebieg cukrzycy, takimi jak zaburzenia ich czynno[ci [6 8]. Wyniki badaD wskazuj dysfunkcja komórek ² wysp trzustki i obwodowa insuli- tak|e na fakt, i| zwikszenie wydzielania proinsuliny nooporno[ u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBist- jest efektem wikszego zapotrzebowania na insulin niejc chorob niedokrwienn serca. i w konsekwencji powoduje wytwarzanie zwikszonej ilo[ci jej prekursora [9]. Taki mechanizm potwierdzaj MateriaB i metody wyniki badaD, które wykazaBy podwy|szone, w porów- naniu do zdrowych ochotników, st|enie proinsuliny, Zbadano Bcznie 266 osób, w tym 67 chorych na tak|e u chorych na chorob niedokrwienn serca w po- cukrzyc typu 2, 80 chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóB- pulacji bez jawnych klinicznie zaburzeD gospodarki istniejc chorob niedokrwienn serca, 88 osób z choro- wglowodanowej, ale ze znaczco zwikszon insulino- b niedokrwienn serca oraz 31 zdrowych ochotników. oporno[ci obwodow [10, 11]. Badani chorzy byli pacjentami poznaDskich szpitali. PeBn Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 Przyczyny hiperproinsulinemii u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca 141 Tabela I. Charakterystyka badanych grup T a b e l a I . Table I. The characteristics of examined groups T a b l e I . Parametr Ct2 (n=67) Ct2 + ChNS (n=80) ChNS (n=88) KONTROLA (n=31) P a r a m e t r C t 2 ( n = 6 7 ) C t 2 + C h N S ( n = 8 0 ) C h N S ( n = 8 8 ) K O N T R O L A ( n = 3 1 )         x±SD mediana x±SD mediana x±SD mediana x±SD mediana x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a wiek (lata) 61,9±10,0a (60,5) 66,9±9,0a (68,0) 63,4±11,4a (63,0) 48,9±8,7 (48,0) BMI (kg/m2) 27,1±5,6 (27,0) 28,9±6,3 (27,8) 27,9±4,1 (27,0) 26,9±5,7 (27,0) glikemia na czczo (mg/dl) 172,1±64,0b (160,0) 166,2±68,8b (153,5) 96,3±9,8 (97,0) 92,2±9,4 (92,0) HbA1c (%) 7,3±2,4b (6,8) 7,1±2,3b (7,1) 4,0±1,0 (3,8) 5,5±0,4 (5,5) cholesterol caBkowity (mg/dl) 225,3±51,7 (217,0) 217,2±45,8 (209,0) 233,7±56,2 (221,5) 188,8±7,9 (188,5) HDL (mg/dl) 51,7±17,4 (45,5) 43,5±11,7c (42,0) 47,0±13,7 (46,0) 36,8±9,8 (37,5) LDL (mg/dl) 146,9±46,0 (146,0) 133,1±37,3b (128,0) 160,3±50,2 (150,0) 51,8±7,9 (51,5) TG (mg/dl) 137,4±59,1 (121,0) 196,0±136,4c (155,0) 155,6±67,2 (145,0) 138,8±14,5 (141,5) Ct2  cukrzyca typu 2 ChNS  choroba niedokrwienna serca a ró|nica istotna statystycznie dla pd"0,05 wobec grupy kontrolnej b ró|nica istotna statystycznie dla pd"0,05 wobec chorych na chorob niedokrwienn serca (ChNS) i grupy kontrolnej c ró|nica istotna statystycznie dla pd"0,05 wobec chorych na cukrzyc typu 2 (Ct2) i grupy kontrolnej Tabela II. WykBadniki dysfunkcji komórek ² i obwodowej insulinooporno[ci T a b e l a I I . Table II. Markers of ² cells dysfunction and peripheral insulin resistance T a b l e I I . Parametr Ct2 Ct2 + ChNS ChNS KONTROLA P a r a m e t r C t 2 C t 2 + C h N S C h N S K O N T R O L A         x±SD mediana x±SD mediana x±SD mediana x±SD mediana x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a x ± S D m e d i a n a peptyd C na czczo (ng/ml) 1,77±1,48 (1,2) 2,8±1,6 (2,7) 2,4±2,1 (1,7) 2,0±1,3 (1,6) PRO/PEPC 8,46±8,3 (5,85) 7,77±9,03 (4,08) 6,86±7,78 (4,18) 4,03±4,42 (2,32) PRO/INS 4,08±3,31 (3,31) 1,88±2,8 (1,45) 0,73±1,23 (0,20) 0,32±0,33 (0,21) GLIK/INS 26,39±25,45 (16,25) 8,72±15,3 (3,32) 6,14±8,88 (2,65) 6,04±3,95 (8,10) GLIK/PEPC 104,99±66,73 (92,75) 74,58±54,0 (58,44) 74,82±62,31 (55,217) 50,0±10,34 (52,12) charakterystyk chorych zamieszczono w tab. I i II. kowskiego w Poznaniu, a wszystkie osoby byBy poinfor- U wszystkich badanych wykluczono niewydolno[ nerek, mowane o celu badaD i wyraziBy na nie zgod. wtroby oraz zaburzenia funkcji tarczycy. Osoby wBczone Krew do badaD pobierano na czczo, z |yBy zgicia do badaD miaBy zachowan podstawow czynno[ wy- Bokciowego. MateriaB biologiczny stosowany do badaD dzielnicz komórek ² wysp trzustki (podstawowe st|enie stanowiBy krew peBna, osocze i surowica. peptydu C w surowicy u wszystkich badanych osób wyno- Oceniono nastpujce parametry wyrównania me- siBo e"0,5 ng/ml). U chorych na cukrzyc typu 2 leczenie tabolicznego  glikemi na czczo, st|enie HbA1c we hipoglikemizujce zainicjowano przynajmniej 3 mies. krwi, st|enie trójglicerydów, cholesterolu caBkowitego przed rozpoczciem badaD. Chorzy byli leczeni pochodny- oraz st|enie cholesterolu frakcji HDL i LDL w surowicy mi sulfonylomocznika (61 chorych) lub insulin w sposób na czczo. Zbadano tak|e st|enie peptydu C, insuliny konwencjonalny (65 chorych), lub metod skojarzon i proinsuliny oraz st|enie Lp(a) w surowicy na czczo. (21 chorych). Oceny dysfunkcji komórek ² wysp trzustki dokona- Na przeprowadzenie badaD uzyskano zgod Komisji no w oparciu o st|enie peptydu C i warto[ci wskazni- Bioetycznej przy Akademii Medycznej im. K. Marcin- ków PRO/PEPC (st|enie proinsuliny na czczo/st|enie Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 MaBgorzata Abramczyk, Marzena Dworacka, Hanna Winiarska, Magdalena Borowska 142 [pmol/I] [mg/dl] 180 100 160 140 80 120 60 100 80 40 60 20 40 20 0 0 -20 -20 Ct2 Ct2+ChNS grupa Ct2 Ct2+ChNS grupa ChNS ChNS kontrolna kontrolna Ct2  cukrzyca typu 2 Ct2  cukrzyca typu 2 ChNS  choroba niedokrwienna serca ChNS  choroba niedokrwienna serca warto[ci st|eD proinsuliny u poszczególnych pacjentów warto[ci st|eD Lp(a) u poszczególnych pacjentów * ró|nica istotna statystycznie dla pd"0,05 w porównaniu * ró|nica istotna statystycznie dla pd"0,05 z chorymi na ChNS oraz z grup kontroln w porównaniu z pozostaBymi badanymi grupami  mediana  mediana Rycina 1. St|enie proinsuliny w surowicy na czczo w bada- Rycina 2. St|enie Lp(a) w surowicy na czczo w badanych R y c i n a 1 . R y c i n a 2 . nych grupach chorych grupach chorych Figure 1. Fasting serum proinsulin concentration in examined Figure 2. Fasting Lp(a) concentration in examined groups F i g u r e 1 . F i g u r e 2 . groups peptydu C na czczo) i PRO/INS (st|enie proinsuliny i 4,9 9,1% (wewntrzseryjnej  inter-assay CV). Nie wyst- na czczo/st|enie insuliny na czczo). Nasilenie obwodowej puj reakcje krzy|owe pomidzy proinsulin a insulin insulinooporno[ci okre[lano na podstawie warto[ci lub peptydem C. wskazników GLIK/INS (glikemia na czczo/insulinemia na czczo) i GLIK/PEPC (glikemia na czczo/st|enie pepty- Ocena statystyczna wyników du C na czczo). Wyniki przedstawiono w postaci [redniej arytme- St|enie glukozy w peBnej krwi |ylnej oraz profil lipi- tycznej wraz z odchyleniem standardowym i/lub w po- dowy badano, stosujc standardowe metody laboratoryj- staci mediany. Za znamienne statystycznie przyjto ne. St|enie HbA1c we krwi oceniono metod wysoko- warto[ci dla pd"0,05. W zale|no[ci od charakterystyki sprawnej chromatografii cieczowej (HPLC), stosujc testy rozkBadu danych hipotezy statystyczne sprawdzano te- TM Variant Hemoglobin A1c, BIO-RAD. St|enie peptydu C stem t-Studenta dla zmiennych niepowizanych (roz- i insuliny oznaczano metod immunoenzymatyczn kBad normalny) lub testem U Manna-Whitneya i testem (ELISA) z zastosowaniem zestawu DAKO C-peptide kit Kruskalla-Wallisa (rozkBad nienormalny). Korelacje po- i DAKO Insulin kit. St|enie proinsuliny i Lp(a) badano midzy badanymi cechami badano testem Spearmana. równie| metodami immunoenzymatycznymi, u|ywajc W celu oceny, który z badanych czynników wpBywa nie- zestawów ELISA (DAKO Proinsulin kit i IMUBIND Lp(a) kit). zale|nie od pozostaBych na warto[ci st|eD proinsuliny, Zastosowany do badaD zestaw odczynników ELISA zastosowano analiz wielokrotnej regresji. DAKO Proinsulin kit pozwala na oznaczenie st|enia w surowicy nieuszkodzonych czsteczek proinsuliny z wy- Wyniki kluczeniem jej intermediatów. Zakres warto[ci referencyj- nych dla zastosowanej metody oznaczania st|enia pro- Najwy|sze st|enie proinsuliny w surowicy na czczo insuliny w surowicy na czczo wynosi 2 6 pmol/l. CzuBo[ stwierdzono w grupie chorych na cukrzyc typu 2 ze metody  1 pmol/l; wspóBczynniki powtarzalno[ci ocenio- wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca (media- no na 5,0 7,8% (midzyseryjnej  intra-assay CV) na 9,3 pmol/l). Ró|nica ta byBa statystycznie znamien- Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 Lp(a) proinsulina Przyczyny hiperproinsulinemii u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca 143 na wobec grupy chorych cierpicych wyBcznie na chorob niedokrwienn serca (mediana 8,1 pmol/l). GLIK/PEPC St|enia proinsuliny na czczo we wszystkich badanych grupach chorych byBy istotnie wy|sze ni| w grupie PRO/PEPC kontrolnej (mediana 4,8 pmol/l) (ryc. 1.). Najwy|sze st|enie Lp(a) w surowicy spo[ród wszystkich badanych grup odnotowano u chorych trójglicerydy na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedo- krwienn serca (mediana 38,1 mg/dl) (ryc. 2.). PRO/INS Nie wykazano korelacji midzy st|eniem proinsuli- ny a poziomem HbA1c oraz pomidzy st|eniem proin- suliny a glikemi na czczo w grupie chorych na cukrzyc HDL typu 2 z towarzyszc chorob niedokrwienn serca. Nie wykazano tak|e korelacji pomidzy st|eniem p=0,05 proinsuliny a st|eniem cholesterolu caBkowitego i cho- lesterolu LDL w surowicy w tej grupie chorych. Rycina 3. WpByw st|enia cholesterolu HDL, trójglicerydów, R y c i n a 3 . Zaobserwowano natomiast ujemn korelacj pomi- wskazników dysfunkcji komórek ² wysp trzustki cukrzycy dzy st|eniem proinsuliny w surowicy a poziomem chole- oraz wykBadników obwodowej insulinooporno[ci na st|enie sterolu frakcji HDL [r=( 0,474); dla pd"0,05] oraz dodatni proinsuliny w surowicy na czczo korelacj pomidzy st|eniem proinsuliny a st|eniem Figure 3. Influence of HDL cholesterol, triglicerides, parameters F i g u r e 3 . trójglicerydów w surowicy na czczo (r=0,374). of pancreatic ² cells dysfunction and peripheral insulin resi- Nie stwierdzono istotnych zale|no[ci pomidzy st|e- stance on fasting serum proinsulin concentration niem Lp(a) a st|eniem proinsuliny w surowicy na czczo. Zaobserwowano dodatni korelacj pomidzy st- powikBaniami o charakterze makroangiopatii [19]. Wielu |eniem proinsuliny w surowicy na czczo a wykBadnika- autorów uwa|a wrcz, |e wspomniane wyniki badaD mi dysfunkcji komórek ² wysp trzustki PRO/PEPC skBaniaj do rutynowego oznaczania st|enia proinsuli- (r=0,79) i PRO/INS (r=0,51), oraz ujemn korelacj po- ny w praktyce klinicznej w celu okre[lenia zagro|enia midzy st|eniem proinsuliny a wskaznikiem obwodo- chorob niedokrwienn serca, zwBaszcza w[ród tzw. wej insulinooporno[ci GLIK/PEPC [r=( 0,46)]. trudnych pacjentów z cukrzyc typu 2, u których obraz Aby wyja[ni, który z uprzednio analizowanych kliniczny choroby niedokrwiennej serca jest czsto nie- czynników korelujcych ze st|eniem proinsuliny w su- typowy i niejednoznaczny [18, 19]. rowicy na czczo wpBywa na ksztaBtowanie si jej warto- Nie ulega te| wtpliwo[ci, |e mo|liwo[ zapobiegania [ci niezale|nie od pozostaBych, przeprowadzono obli- pojawianiu si wysokich proaterogennych st|eD proinsu- czenia uwzgldniajce nastpujce zmienne niezale|ne liny w surowicy uwarunkowana jest znajomo[ci etiopa-  st|enie cholesterolu frakcji HDL, st|enie trójglicery- togenezy tego zjawiska i czynników [ci[le z nim zwiza- dów, wskazniki PRO/PEPC, PRO/INS i GLIK/PEPC. nych. Przeprowadzone badania potwierdziBy znamiennie Wykazano, |e niezale|nymi czynnikami modyfikujcy- wy|sze st|enia proinsuliny u chorych na cukrzyc typu 2 mi podstawowe st|enie proinsuliny w grupie chorych ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca w po- na cukrzyc typu 2 z towarzyszc chorob niedo- równaniu z grup kontroln, jak stanowili zdrowi ochot- krwienn serca s PRO/PEPC [wskaznik ²=0,43; nicy, oraz w porównaniu z osobami z chorob niedo- 2 2 R =0,46] i GLIK/PEPC [wskaznik ²=( 0,51); R =0,46]. krwienn serca bez towarzyszcych jawnych zaburzeD w zakresie gospodarki wglowodanowej. Grupa ta zatem Omówienie stanowi dobry model badawczy do poszukiwania czynni- Wyniki badaD z ostatnich kilkunastu lat przemawia- ków sprawczych hiperproinsulinemii. j za proaterogennym znaczeniem hiperproinsulinemii Jakie s wobec tego relacje pomidzy kontrol meta- [5, 10, 11]. Podwy|szony poziom proinsuliny uwa|any boliczn cukrzycy a podstawowym st|eniem proinsuliny jest w chwili obecnej za wykBadnik ryzyka choroby nie- w surowicy? Wyniki prezentowanych badaD zaprzeczaj dokrwiennej serca, nie tylko dla osób z cukrzyc, ale twierdzeniu, |e niskie warto[ci glikemii na czczo i wyrów- i dla populacji ogólnej [11, 18]. Zwiadomo[ zmian za- nanie w zakresie przewlekBej hiperglikemii istotnie wpBy- chodzcych w st|eniu proinsuliny u poszczególnych wa na podstawowe st|enie proinsuliny. chorych pozwoliBaby zatem w pewnym stopniu przewi- Wysokie st|enia proinsuliny w surowicy na czczo za- obserwowano natomiast przede wszystkim u osób z ni- dywa przebieg choroby, a zwBaszcza oceni zagro|enie Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 MaBgorzata Abramczyk, Marzena Dworacka, Hanna Winiarska, Magdalena Borowska 144 skimi st|eniami cholesterolu HDL oraz u pacjentów z wy- ograniczone. Wprawdzie nie s znane jakiekolwiek dane sokimi poziomami trójglicerydów w surowicy na czczo. mówice o ewentualnym wpBywie meglitynidów czy te| Zwizek pomidzy podstawowym st|eniem proinsuliny preparatów z grupy analogów inkretyn na wydzielanie a parametrami gospodarki lipidowej byB równie| przed- nadmiernych ilo[ci proinsuliny, ale nie ulega wtpliwo[ci miotem badaD Haffnera i wsp. [20]. Wykazali oni odwrot- fakt, |e powszechnie stosowane w leczeniu cukrzycy ty- nie proporcjonaln zale|no[ pomidzy st|eniem proin- pu 2 pochodne sulfonylomocznika nie tylko nie zmniej- suliny i cholesterolu frakcji HDL u osób bez cukrzycy. Na- szaj, ale wrcz nasilaj zjawisko hiperproinsulinemii [27]. tomiast Nagi i wsp. [21] odkryli podobny zwizek tych Podsumowujc, stwierdzi nale|y, i| hiperproinsuli- parametrów u osób chorujcych na cukrzyc typu 2. nemia obserwowana u chorych na cukrzyc typu 2 ze W patofizjologii procesu mia|d|ycowego niebaga- wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca jest uwa- telne znaczenie ma indukowane hiperproinsulinemi runkowana przede wszystkim nasileniem obwodowej hamowanie konwersji plazminogenu do plazminy (sty- insulinooporno[ci, co stwarza realn szans na skory- mulacja syntezy PAI-1), stanowice potencjalny mecha- gowanie tego proaterogennego zaburzenia poprzez sto- nizm zarówno promia|d|ycowego oddziaBywania proin- sowanie odpowiednich [rodków farmakologicznych. suliny, jak i Lp(a) [1, 4, 14]. Jakkolwiek istniej pewne kon- trowersje, co do znaczenia podwy|szonych st|eD Lp(a) Wnioski w surowicy u chorych na cukrzyc typu 2 [22], to jednak 1. Hiperproinsulinemia obserwowana u chorych na cu- wikszo[ badaczy okre[la wysokie st|enia Lp(a) mia- krzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwien- nem czynnika ryzyka choroby niedokrwiennej serca n serca jest uwarunkowana przede wszystkim nasile- u tych chorych [13, 23, 24]. St|enie Lp(a) u chorych na cu- niem obwodowej insulinooporno[ci, a w mniejszym krzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn stopniu dysfunkcj komórek ² wysp trzustki. serca, podobnie jak podstawowe st|enie proinsuliny, by- 2. Wyrównanie metaboliczne cukrzycy w zakresie go- Bo istotnie wy|sze w porównaniu z chorymi na cukrzyc spodarki wglowodanowej nie ma znaczenia dla na- typu 2, osób z chorob niedokrwienn serca oraz w odnie- silenia hiperproinsulinemii. sieniu do grupy kontrolnej. Nie stwierdzono jednak wyraz- 3. Hiperproinsulinemia u chorych na cukrzyc typu 2 ze nej korelacji pomidzy tymi czynnikami. Wydaje si za- wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca wspóBist- tem, |e prozakrzepowe oddziaBywanie proinsuliny i Lp(a) nieje z innymi czynnikami ryzyka mia|d|ycy, takimi jak nie jest wzajemnie powizane, a w grupie chorych na cu- niskie st|enie cholesterolu HDL, hipertrójglicerydemia krzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwien- oraz wysokie st|enia lipoproteiny (a) w surowicy. n serca obserwuje si jedynie zjawisko wspóBwystpo- 4. Oznaczanie st|enia proinsuliny u chorych na cukrzy- wania tych dwóch istotnych czynników o charakterze c typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn proaterogennym. serca wydaje si konieczne do oceny ryzyka progresji W[ród czynników, którym przypisuje si indukowa- choroby wieDcowej u tych chorych oraz podjcia de- nie hiperproinsulinemii, wymienia si zarówno dys- cyzji o wdro|eniu odpowiedniego, korygujcego hi- funkcj komórek ² wysp trzustki, jak te| obwodow in- perproinsulinemi, leczenia farmakologicznego. sulinooporno[ [6, 7, 9, 25]. W odniesieniu do badanej grupy chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc Pi[miennictwo chorob niedokrwienn serca stwierdzono, |e hiperproin- 1. McNally PG. Choroby ukBadu sercowo-naczyniowego a cukrzyca. sulinemia uwarunkowana jest przede wszystkim nasile- Via Medica, GdaDsk 2000. 2. Problemy kardiologiczne w cukrzycy. Kinalska I (red.). alfa-medica niem obwodowej insulinooporno[ci, w mniejszym za[ press, Bielsko-BiaBa 2001. stopniu dysfunkcj komórek ², a czynniki te wywieraj 3. Wójcikowski C. Proinsulina  znaczenie kliniczne. Pol Tyg Lek wpByw na poziom proinsuliny niezale|nie od wspóBistnie- 1992; 1-2: 51-5. nia wspomnianych wcze[niej zaburzeD gospodarki lipido- 4. Davis SN, Granner DK. Insulin, oral hypoglycemic agents, and the wej. Pozwala to |ywi nadziej, i| stosowanie leków z gru- pharmacology of the endocrine pancreas. In: Goodman and Gil- py biguanidów, glitazonów czy te| glitazarów mo|e mie man s Pharmacological Basis of Therapeutics Digital Edition korzystny, ograniczajcy hiperproinsulinemi wpByw (Hardcover). Laurence L. Brunton, John S. Lazo, Keith L. Parker (eds). The McGraw-Hill Companies, New York 2001; 1679-86. na redukcj ryzyka mia|d|ycy zale|nego od tego czynni- 5. Yudkin JS. The Deidesheimer Meeting: significance of classical ka. Wyniki dotychczas przeprowadzonych badaD dotycz- and new risk factors in non-insulin-dependent diabetes mellitus. cych skuteczno[ci leczenia tiazolidynodionami w odnie- J Diabetes Complications 1997; 11: 100-3. sieniu do hiperproinsulinemii potwierdzaj to przypusz- 6. Porte D, Kahn SE. Beta-cell dysfunction and failure in type 2 dia- czenie [26]. Niestety, mo|liwo[ci modyfikacji st|enia betes: potential mechanisms. Diabetes 2001; 50 suppl. 1: 160-3. proinsuliny za po[rednictwem wpBywu na czynno[ wy- 7. Røder ME, Porte D Jr, Schwartz RS, Kahn SE. Disproportionately dzielnicz komórek ² wysp trzustki s znacznie bardziej elevated proinsulin levels reflect the degree of impaired B cell se- Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3 Przyczyny hiperproinsulinemii u chorych na cukrzyc typu 2 ze wspóBistniejc chorob niedokrwienn serca 145 cretory capacity in patients with noninsulin-dependent diabetes 26. Wyne KL. The metabolic syndrome: evolving evidence that mellitus. J Clin Endocrinol Metab 1998; 2: 604-8. thiazolidinediones provide rational therapy. Diabetes Obes Me- 8. Halban PA, Irminger JC. Mutant proinsulin that cannot be conver- tab 2006; 8: 365-80. ted is secreted efficiently from primary rat beta-cells via the regu- 27. Dworacka M, Abramczyk M, Winiarska H, et al. Disproportiona- lated pathway. Mol Biol Cell 2003; 14: 1195-203. tely elevated proinsulin levels in type 2 diabetic patients tre- 9. Grill V, Dinesen B, Carlsson S, et al. Hyperproinsulinemia and pro- ated with sulfonylurea. Int J Clin Pharmacol Ther 2006; insulin-to-insulin ratios in Swedish middle-aged men: association 44: 14-21. with glycemia and insulin resistance but not with family history of diabetes. Am J Epidemiol 2002; 155: 834-41. 10. Lindahl B, Dinesen B, Eliasson M, et al. High proinsulin concen- tration precedes acute myocardial infarction in a nondiabetic population. Metabolism 1999; 48: 1197-202. 11. Rewers M, Zaccaro D, D Agostino R, et al. Insulin sensitivity, in- sulinemia, and coronary artery disease: the Insulin Resistance Atherosclerosis Study. Diabetes Care 2004; 27: 781-7. 12. Cukrzyca. Sieradzki J (red.). Via Medica, GdaDsk 2006. 13. Wassef GN. Lipoprotein (a) in android obesity and NIDDM: a new member in  the metabolic syndrome . Biomed Pharma- cother 1999; 53: 462-5. 14. Koschinsky ML. Novel insights into Lp(a) physiology and patho- genicity: more questions than answers? Cardiovasc Hematol Disord Drug Targets 2006; 6: 267-78. 15. Dahlen GH. Lp(a) lipoprotein in cardiovascular disease. Athero- sclerosis 1994; 108: 111-26. 16. Bolinder J, Fernlund P, Borg H, et al. Hyperproinsulinemia se- gregates young adult patients with newly diagnosed autoim- mune (type 1) and non-autoimmune (type 2) diabetes. Scand J Clin Lab Invest 2005; 65: 585-94. 17. Abramczyk M. Ocena st|enia proinsuliny u chorych na cukrzy- c typu 2 i chorob niedokrwienn serca z uwzgldnieniem farmakologicznego leczenia hipoglikemizujcego. Tezy pracy doktorskiej. Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, 2005. 18. Oh JY, Barrett-Connor E, Wedick NM. Sex differences in the as- sociation between proinsulin and intact insulin with coronary heart disease in nondiabetic older adults: the Rancho Bernar- do Study. Circulation 2002; 105: 1311-6. 19. Guillausseau PJ, Jennings PE. Zapobieganie powikBaniom cu- krzycy typu 2. Via Medica, GdaDsk 2000 20. Haffner SM, Mykkanen L, Stern MP, et al. Relationship of pro- insulin and insulin to cardiovascular risk factors in nondiabetic subjects. Diabetes 1993; 42: 1297-302. 21. Nagi DK, Hendra TJ, Ryle AJ, et al. The relationships of concen- trations of insulin, intact proinsulin and 32-33 split proinsulin with cardiovascular risk factors in type 2 (non-insulin-depen- dent) diabetic subjects. Diabetologia 1990; 33: 532-7. 22. Saely CH, Koch L, Schmid F, et al. Lipoprotein (a), type 2 diabe- tes and vascular risk in coronary patients. Eur J Clin Invest 2006; 36: 91-7. 23. Shai I, Schulze MB, Manson JE, et al. A prospective study of li- poprotein (a) and risk of coronary heart disease among wo- men with type 2 diabetes. Diabetologia 2005; 48: 1469-76. 24. Hiraga T, Kobayashi T, Okubo M, et al. Prospective study of lipo- protein (a) as a risk factor for atherosclerotic cardiovascular di- sease in patients with diabetes. Diabetes Care 1995; 18: 241-4. 25. Riserus U, Vessby B, Arner P, et al. Supplementation with trans10cis12-conjugated linoleic acid induces hyperproinsuli- naemia in obese men: close association with impaired insulin sensitivity. Diabetologia 2004; 47: 1016-9. Przegld Kardiodiabetologiczny 2007; 2/3

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zestaw diet dla chorych na cukrzycÄ™ typu II 1500kcal
Czynniki warunkujące wystąpienie i czas trwania częściowej remisji u chorych na cukrzycę typu 1
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU 2 2000kcal
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU 2 1200kcal
Intensywna kontrola ciśnienia tętniczego i stężenia glukozy we krwi chorych na cukrzycę typu 2
Zdrowe odżywanie zalecenia ogólne dla chorych na cukrzycę
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU2 1500kcal
Jakość życia chorych na cukrzycę
Edukacja terapeutyczna chorych na cukrzycÄ™
POSTĘPOWANIE PRZEDOPERACYJNE, ŚRÓDOPERACYJNE I POOPERACYJNE U CHORYCH NA CUKRZYCĘ
ZESTAW DIET DLA CHORYCH NA CUKRZYCE TYPU2 1800kcal
Zalecenia żywieniowe dla kobiet ciężarnych chorych na cukrzycę
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2005
Wielowymiarowa ocena jakości życia chorych na cukrzycę
Znaczenie edukacji terapeutycznej w leczeniu chorych na cukrzycÄ™
pieka nauczyciela nad dzieckiem chorym na cukrzycÄ™ typu 1

więcej podobnych podstron