70651

Zwód Praw Cesarstwa Rosyjskiego

Przygotowany w latach 1809-1812 projekt kodeksu cywilnego wzorował się na Kodeksie Napoleona, zwłaszcza w kwestii prawa własności i zobowiązań. Projekt ten wywołał ostrą krytykę ze strony szlachty, a jego autor - Sperczyński został zesłany na Sybir. Po powrocie z wygnania Sperczyński znów podjął się prac nad kodyfikacją.

W pierwszych latach panowania Mikołaja I komisja zebrała cały materiał normatywny od czasów Sobomego Ułozenija aż do ukazu z 1825 r. obwieszczającego śmierć Aleksandra I. Zbiór ten ułożony chronologicznie ukazał się w 1830 r pod nazwą Zbioru Praw Cesarstwa Rosyjskiego.

Stał się podstawą do opracowania nowego zbioru, tym razem ułożonego systematycznie, a więc mającego charakter kodyfikacji, pod nazwą Zwód Praw Cesarstwa Rosyjskiego Zwód wszedł w życie z mocą obowiązującą od 1 stycznia 1835 r.

Stanowił obszerną kompilację obejmującą wszystkie niemal dziedziny prawa. Prawo prywatne Zwodu miało charakter feudaIno-stanowy i w małym tylko stopniu uwzględniało interesy mieszczaństwa. Zwód miał liczne wady techniczne, wiele luk, wewnętrznych sprzeczności, kazuistykę.

Przestarzałe rozwiązania Zwodu spowodowały podjęcie myśli jego zasadniczej reformy. W 1882 r. powołano komisję, której celem było opracowanie nowego kodeksu cywilnego Rosji. Przygotowany w 1905 r projekt kodeksu wzorujący się na prawie niemieckim nie został przyjęty. Dokonano tylko reformy najbardziej przestarzałych części Zwodu (o prawach osobistych i majątkowych mężatek).

Rewolucja październikowa położyła kres obowiązywaniu całego ustawodawstwa przedrewolucyjnego w dziedzinie prawa prywatnego. Natomiast w niepodległej Polsce część Zwodu mówiąca o prawie prywatnym utrzymała moc obowiązującą w ciągu dwudziestolecia wojennego na kresach wschodnich.