Stosunki rosyjsko-ukrainskie w latach 1991-2002
Rosją i USA (stosunki Ukrainy z Federacją Rosyjską zostały nawet porównane do stosunków USA z Kanadą).
Zbliżenie polityczne Rosji i Ukrainy sprzyjało rozwiązaniu problemów gospodarczych. W lutym 2000 r. wicepremier Rosji Michaił Kasjanow i premier Ukrainy Wiktor Juszczenko uzgodnili, że długi Ukrainy wyniosą4 mld USD, zaś długi Federacji wobec Kijowa 3 mld USA. Ale jednocześnie Rosja po raz kolejny wyraziła zainteresowanie w prywatyzacji strategicznych przedsiębiorstw na Ukrainie. Głównym wyzwaniem dla ukraińskiej dyplomacji okazała się problematyka tranzytu rosyjskiego gazu. W drugim półroczu 2000 r. ukraińsko-rosyjskie spotkania na najwyższym szczeblu zdominowały negocjacje na temat dostaw i tranzytu gazu. Spotkanie Leonida Kuczmy i Władimira Putina 6 grudnia 2000 r. zakończyło się porozumieniem w sprawie restrukturyzacji zadłużenia Kijowa za rosyjski gaz.
Dzięki związkom gospodarczym z Rosją w 2000 r. Ukraina zanotowała wzrost gospodarczy po raz pierwszy od uzyskania niepodległości. Poszły bowiem w górę ceny ropy naftowej, co nie było korzystne dla Ukrainy, ale spowodowało wzrost gospodarczy w Rosji, a to z kolei wywołało zwiększenie zapotrzebowania na import z Ukrainy. Kolejnym ważnym czynnikiem ukraińskiego wzrostu gospodarczego była też kontynuacja prywatyzacji, w wyniku której wiele zakładów chemicznego przemysłu ciężkiego przeszło w ręce kapitału rosyjskiego. Uświadomiło to politykom, że bez współpracy z Rosją Ukraina nie może sprawnie funkcjonować, może natomiast obyć się bez pomocy Zachodu.
Ponadto w ostatnim okresie zauważa się stałą obecność Rosji w życiu politycznym Ukrainy. Aby nie dopuścić do wzrostu napięć wewnętrznych, Rosja opowiedziała się po stronie prezydenta Kuczmy w czasie kryzysu politycznego na Ukrainie związanego z zaginięciem i domniemaną śmiercią dziennikarza Georgija Gongadze, a następnie ujawnieniem "taśm Melnyczenki" sugerujących współodpowiedzialność ukraińskiego prezydenta za śmierć dziennikarza. Prezydenci Rosji i Ukrainy spotkali się na specjalnym szczycie w Dniepropietrowsku (11-12 lutego 2001 r), podczas którego Władimir Putin wyraził swoje poparcie dla Leonida Kuczmy oraz przedstawił projekty porozumień na temat współpracy gospodarczej (Rosja poszła nawet na ustępstwa wobec Ukrainy, wyrażając zgodę na przepuszczenie na Ukrainę gazu turkmeńskiego).
W kwietniu 2001 r. dwie z proprezydenckich frakcji powołały do życia w Radzie Najwyższej Ukrainy ugrupowanie "Do Europy razem z Rosją", które ogłosiło, że zarówno Kijów, jak i Moskwa powinny dążyć do integracji z Europą. Podkreślono jednocześnie, że to właśnie Rosja, a nie Europa, jest głównym partnerem Ukrainy, mającym największy wpływ na tempo ukraińskiej transformacji. Była to pierwsza tak wyraźna manifestacja ukraińskiego programu