Stosunki rosyjsko-ukrainskie w latach 1991-2002
Wnioski
Ukrainie, mimo prób dywersyfikacji źródeł energii, nie udało się jednak zrównoważyć wpływów zarówno politycznych, jak i gospodarczych Federacji Rosyjskiej. Wręcz przeciwnie, Rosja skutecznie umocniła swoją pozycję, umiejętnie wykorzystując powiązania gospodarcze między oboma krajami do zdobywania przewagi. Chociaż podpisano wiele porozumień w sprawie dostaw gazu ziemnego dla Ukrainy, nadal, tak naprawdę rozliczenia za dostawy gazu z Rosji są skutecznym narzędziem nacisku na to młode państwo._
Większość niezwiązanych z Rosją międzynarodowych inicjatyw ukraińskich pozostało w sferze projektu. W sprawie ropociągu Odessa - Brody - Gdańsk nie określono nadal źródeł jego finansowania, jak również nie skonkretyzowano potencjalnych dostawców i odbiorców ropy naftowej, współpraca w grupie GUUAM ograniczyła się do kontaktów, które trudno nazwać intensywnymi.
Prezydent Leonid Kuczma, jak zauważa lver B. Neumann zdawał sobie sprawę, że jeżeli ekonomiczne reformy nie zostaną wprowadzone, to Rosja zwiększy swoje polityczne wpływy na Ukrainie . Tak też się stało, bowiem na Ukrainie nie udało się przeprowadzić reform gospodarczych, które zastąpiłyby oligarchizację, co sprawiło, że państwo narażone jest na coraz większą penetrację ze strony sił gospodarczych i politycznych Rosji, a co za tym idzie na stopniową utratę niezależności.
Nowy prezydent Federacji Rosyjskiej, Władimir Putin zaczął prowadzić wobec Ukrainy politykę bardziej konsekwentną i pragmatyczną niż jego poprzednik - Borys Jelcyn. Putin nie żąda, aby Zachód przyznał Rosji prawo odgrywania "specjalnej roli” na Ukrainie, ale "miękkimi" środkami stara się, aby Rosja zdobywała tam coraz większe wpływy polityczne.
Od 2000 r. obserwujemy ruchy, które służą dalszemu zbliżeniu między oboma państwami zarówno w dziedzinie polityki, jak i gospodarki. Ukraina przyjęła na początku 2001 r. doktrynę Anatolija Złenki, zgodnie z którą priorytetem w jej polityce zagranicznej stały się stosunki z
13/19