8857686362

Stosunki rosyjsko-ukrainskie w latach 1991-2002

Czarnomorskiej. Ponadto ustalono, że rosyjskie okręty zostaną rozlokowane w dwu zatokach: Sewastopolskiej i Południowej. Zatokę Strzelecką i Bałakławską zajmą z kolei okręty sił morskich Ukrainy. Niezwykle ważna, bo wchodząca w centrum nadmorskiej części miasta Zatoka Kwarantannowa, która zgodnie z wcześniejszym ustaleniem miała przypaść Ukrainie, została zdemilitaryzowana. Ustalono też, że Rosja nie poniesie dodatkowych opłat związanych z dzierżawą obiektów wojskowych na Ukrainie, bowiem koszty te zostaną pokryte "starymi" długami Ukrainy wobec Rosji. Równocześnie Rosja zmniejszyła zadłużenie Ukrainy o dalsze 526,5 min USD za okręty, statki i inne jednostki pływające. Zdaniem ukraińskich specjalistów, Rosja zdołała wytargować więcej niż było jej potrzeba, bowiem po podpisaniu porozumienia siły morskie Ukrainy dostały tylko 18,3 proc. Floty Czarnomorskiej.

Do sfinalizowania Traktatu, po pierwsze skłoniła Jelcyna zmiana stanowiska USA wobec Ukrainy. "Rosyjska doktryna Monroe", jak określano koncepcję "bliskiej zagranicy", zaniepokoiła USA do tego stopnia, że przeorientowały swoją politykę wobec Ukrainy, gwarantując jej pomoc zarówno polityczną, jak i finansową. Po drugie-prezydent Federacji Rosyjskiej nie mógł pozwolić, aby podpisanie Karty ukraińsko-natowskiej wyprzedziło formalne określenie przez Rosję jej stosunków z Ukrainą.

Ukraina uzyskała więc bezdyskusyjne potwierdzenie swych praw do Krymu i Sewastopola oraz całej infrastruktury dzierżawionej Rosji. Jednocześnie Rosja ogłosiła zwrot w swojej polityce zagranicznej. Borys Jelcyn podjął próbę dostosowania rosyjskich ambicji do realnej sytuacji, jaka panowała na arenie, stwierdzając: "Chcę, aby każdy minister miał świadomość, że Ukraina jest najważniejszym priorytetem ze wszystkich rosyjskich priorytetów" Dla Rosji niepokojący stał się bowiem wzrost samodzielności Ukrainy. Ale Moskwa miała nadzieję, że jeszcze nie jest za późno i że będzie można uniknąć zbliżenia Ukrainy z NATO.

W tym samym czasie rozwiązana została kolejna przeszkoda w normalizacji stosunków ukraińsko-rosyjskich. Bowiem źródło konfliktu między Federacją Rosyjską a młodym państwem ukraińskim stanowił też poradziecki arsenał jądrowy. Po ogłoszeniu niepodległości Ukraina przejęła na własność majątek byłego ZSRR znajdujący się na jej terytorium, w tym także siły zbrojne, razem z arsenałem jądrowym. Państwa Zachodnie, a zwłaszcza USA starały się zapewnić należytą kontrolę nad bronią jądrową, która miała być przekazana do Rosji.

Ukraina przyjęła status państwa bezatomowego, ogłoszony w "Deklaracji o suwerenności państwowej" z dnia 16 lipca 1990 r. Opcja pozablokowości czy też inaczej "finlandyzacji" była naturalnym wyborem polityki zagranicznej, który mógł uspokoić Moskwę. Wybrany wariant polityki nazwany "doktryną Pawłyczki", od nazwiska jej autora Dymytra Pawłyczki przewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu w latach 1991-1994, został