74268

CYKLIZACJA WEWNĘTRZNA CUKRÓW PROSTYCH. POWSTAWANIE PÓL ACETALI I KETALI, FORMY ALFA I BETA.

Cyklizacja- tworzenie form cyklicznych (pierścieniowych) cukrów w środowisku wodnym. Przybierają one formy piranu i furami.

Podczas cyklizacji cukrów prostych węgle grup funkcyjnych (węgiel pierwszy-aldozy i węgiel drugi-ketozy) stają się węglami asymetrycznymi i noszą nazwę węgli anomerycznych, w związku z tym na podstawie położenia grupy hydroksylowej przy węglu anomerycznym określamy rodzaj anomeru cukru prostego. Jeżeli grupa hydroksylowa leży pod płaszczyzną pierścienia ( na dole) jest to izomer a a jeżeli nad płaszczyzną pierścienia jest to izomer p.

Półacetal wewnętrzny jest to powiązanie mostkiem tlenowym atomów C-l i C-4 (furanoza) lub C-l i C-5 (piranoza)- w przypadku aldoz oraz atomów C-2 i C-5 (furanoza) lub C-2 i C-6 (piranoza) - w przypadku ketoz. Powstaje przy przekształceniu formy łańcuchowej w formę pierścieniową.

Acetal- związek chemiczny powstający w wyniku działania alkoholu na aldehyd.

Ketal- związek chemiczny powstający w wyniku działania alkoholu na keton.

Podczas cyklizacji monosacharydów powstaje nowe centrum asymetrii, któiym jest półacetalowy atom węgla, czyli C-l w aldozach i C-2 w ketozach. Nowe asymetryczne atomy węgla nazywane są anomerycznymi. Zjawisko anomerii dotyczy

wszystkich cukrów pierścieniowych, lecz nie form łańcuchowych Monocukry pierścieniowe występują w dwóch dodatkowych postaciach izomerów przestrzennych, nazywanych anomerami. Różnią się one położeniem grupy -OH przy anomerycznym atomie węgla oraz takimi własnościami, jak temperatura topnienia i skręcalność właściwa.

Anomcr monocukru przedstawiony wzorem Hawortha oznacza ten izomer w którym grupa -OH przy anomerycznym atomie węgla znajduje się pod płaszczyzną pierścienia, czyli po przeciwnej stronie płaszczyzny pierścienia niż ostatnia grupa -CH20H w szeregu D.

Anomer oznacza ten, w którym grupa -OH znajduje się nad płaszczyzną pierścienia, czyli po tej samej stronie płaszczyzny pierścienia, co ostatnia grupa - CH20H w szeregu D. Przykłady anomerów i znajdują się na rycinach, przedstawiających cyklizację cukrów łańcuchowych do form pierścieniowych, ponieważ oba izomery powstają z formy łańcuchowej monosachaiydu.