plik


ÿþEMOCJE I MOTYWACJE - WYKAADY 1. Procesy psychiczne: a) Procesy poznawcze: ·ð My[lenie ·ð Uczenie ·ð Pami ·ð Spostrzeganie ·ð Dobór wra|eD ·ð +/- jzyk i mowa ·ð +/- uwaga b) Procesy emocjonalno  motywacyjne ·ð Stosunek jednostki ·ð Ukierunkowanie jednostki ·ð Movere  ruch ·ð Motywacja to  rzecz z wntrza 2. Czym wyró|niaj si procesy emocjonalne? Czym jest emocja? Emocja (Nico Frijda) to: 1) Zazwyczaj wynik oceny zdarzenia ____ wpBywajcego w istotny sposób na cele lub interesy dziaBajcego podmiotu ·ð Zwiadome i nie[wiadome ·ð Pozytywne i negatywne 2) Kluczowym elementem emocji jest uruchomienie gotowo[ci do realizacji odpowiadajcego jej programu dziaBania oraz nadania temu programowi statusu priorytetu ·ð Emocje nie mog czeka, maj status pilny ·ð Emocje mog zakBóca lub wpBywa na inne procesy  poznawcze i behawioralne 3) Emocja jest zwykle do[wiadczana jako szczególny rodzaj stanu psychicznego, któremu czsto towarzysz lub nastpuj bezpo[rednio po nim, zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne i reakcje behawioralne. 3. Nastrój emocjonalny a emocja. ·ð Nie wiemy ile trwa emocja a nastrój trwa dBu|ej, mo|e trwa nawet latami ·ð Nastrój ma mniejszy poziom intensywno[ci 4. Zaburzenia emocjonalne ·ð Inaczej nazwane zaburzeniami nastroju, lub funkcjonowania emocjonalnego (np. lku, ataku paniki). ·ð Stan patologiczny ·ð DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)  klasyfikacja zaburzeD psychicznych AmerykaDskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - APA. DSM-IV jest te| obowizujcym standardem w armiach NATO. ·ð ICD-10 - Midzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Classification of Diseases, ICD)  system klasyfikacji chorób, opracowany pod auspicjami Zwiatowej Organizacji Zdrowia. ·ð Afekt  bardzo silna emocja zakBócajca funkcjonowanie 5. Klasyczne wymiary emocji Wszystkie emocje mo|na scharakteryzowa przez ·ð Znak = wolencja  warto[ciowanie emocji = pozytywna/negatywna ·ð Intensywno[ = nat|enie (zadowolenie -> rado[ -> euforia) ·ð Tre[  jak t emocj nazywamy Filozoficzne podstawy psychologii emocji i motywacji 1. Dualizm CzBowiek pierwotny  porównywanie siebie z elementami otoczenia. Zaobserwowano 2 ró|nice: ·ð PodziaB materii na o|ywion i nieo|ywion ·ð Porównanie czBowieka ze zwierztami (czBowiek : mowa, antycypacja, zasady moralno[ci) 2. Fileb = dusza u Platona (Platon to racjonalista poznawczy) ·ð Wiele opisów Platona od|ywaBo w przyszBo[ci ·ð PodziaB duszy ·ð Pojcia : rozum, wola, poznanie zmysBowe ·ð Klucz do wiedzy w procedurze wBa[ciwej i w matematyce ·ð Teoria Platona dotyczca odczuwania jest [ci[le zwizana z nauk na temat poznania ·ð Doznania wyja[niane s na zasadzie ruchu. ·ð Jako[ bycia przyjemnym lub przykrym zale|y od kierunku ruchu. Od tego czy jest to kierunek naturalny czy nienaturalny. ·ð My[l platoDska  uczucia nale| do duszy, gdy| s stanami [wiadomymi, a wic zwizane s z wiedz. DYGRESJA I. Schacter, Singer  procesy poznawcze s podstaw |ycia emocjonalnego (wiedza jest podstaw |ycia emocjonalnego (wiedza jest podstaw) + ciaBo nigdy nie posiada wiedzy; dusza zna siebie i zna tak|e ciaBo II. Canon, Walter (The wisdom of the body) ·ð Mdro[ ciaBa  homeostaza ·ð Sprzeciw wobec Platona KONIEC DYGRESJI 3. Arystoteles ·ð Doznaniom towarzyszy zawsze przyjemno[ lub przykro[, a tym obu po|danie ·ð Po|adanie obejmuje wszystkie czynno[ci, które albo prowadz do uniknicia przykro[ci, albo dadz przyjemno[ ·ð Obok po|dania wyró|niB jeszcze gniew ·ð Po|danie i gniew to stany uczuciowe ·ð Stan duszy  doznaniowy d|no[ciowy oraz afektywny s [ci[le ze sob spokrewnione ·ð WprowadziB pojci afektu, czyli zmian duszy ·ð Pierwsz typologi afektu, któremu towarzyszy przyjemno[ i przykro[, mo|e by: -ð Po|danie -ð Gniew -ð Strach -ð Odwaga ·ð DodaB, |e trzy ostatnie spokrewnione s ze zBo[ci. Wyró|niB te| -ð Zawi[  zazdro[  rado[ -ð {yczliwo[  nienawi[  lito[ 4. Stoicy  Zenon z Kition (III  IV w. p. n. e.) ·ð Uczucia to bezrozumne, nienaturalne poruszenia duszy lub nadmierny impuls ·ð Impuls, to d|enie ku czemu[ lub w kierunku przeciwnym; impuls obejmuje upodobania i awersje -ð Gdy s ukryte skBonno[i naturalne (s to impulsy), dla stworzeD wyposa|onych w zmysBy  s one w rzeczywisto[ci pod[wiadomym dziaBaniem rozumu -ð Gdy stworzenie osiga wy|szy poziom rozwoju  impuls staje si rozumny i staje si elementem poznania -ð Na miejscu czystego impulsu mamy teraz [wiadomy wybór celów dziaBaD. ·ð Stoicy wyró|niali 4 rodzaje uczu -ð Przyjemno[ -ð Smutek -ð {dze -ð Strach ·ð IdeaBem dla stoika jest apatia 5. Psychologia pozytywna  epikurejczycy ·ð Szcz[cie celem |ycia ·ð Afekty to te| poruszenia psychiczne ·ð Epikur okre[la przyjemno[ jako pewien stan okre[lony, który jest jakby jakim[ nadmiarem i pozbyciem si przykro[ci ·ð  {ycie przechodzi jako wahadBo od skrajno[ci w skrajno[. Przykro[ jest ruchem i przyjemno[ jest ruchem. A nie rusza si jest najlepiej. ~Epikur ·ð Cnota = wstrzemizliwo[ ·ð Ka|da istota |yjca w sposób naturalny d|y do przyjemno[ci i unikania bólu. Celem |ycia jest przyjemno[, któr rozumie si przez brak bólu i niepokoju. ·ð PodziaB potrzeb -ð naturalne i konieczne -ð naturalne i niekonieczne -ð pozorne, które powstaj przez faBszywe mniemanie, np. uzale|nienia 6. Podsumowanie filozofii greckiej ·ð Nacisk na cnoty  mdro[ i rozum, oraz panowanie nad namitno[ciami przez cnot rozsdku ·ð W zwizku z tym zostaBo przekonanie, |e grzeszne jest wszystko co cielesne i o wy|szo[ci duchowych aspektów |ycia. Pocztek [redniowiecza 1. Zwity Augustyn (354  430) ·ð CiaBo zale|ne jest od duszy i jego funkcje wegetatywne nie s mo|liwe bez duszy ·ð Samo ciaBo jest wa|ne tylko jako narzd umo|liwiajcy doznawanie i jako to, czym dusza musi si kierowa ·ð Wola sprawuje wBadz nad ciaBem (przez to, |e nerwy wypeBnione s powietrzem, które jest sterowane duchem, posBuszne woli) ·ð Wola to wg. Zw. Augustyna najwa|niejszy element w |yciu ·ð Ka|dy najprostszy akt pojmowania wymaga pewnego stopnia woli i s w nim 3 elementy: I. Memorio II. Inteligentia III. Voluntos ·ð Inteligencja  umysB jest [wiadomy samego siebie, zdaje sobie spraw z wielu mo|liwych przedmiotów uwagi i wybiera jeden, z którym si identyfikuje ·ð Z prawdziwej, skierowanej do Boga miBo[ci czBowiek bierze wskazówki do dziaBania ·ð  Kochaj i czyD co chcesz. 2. Kartezjusz ·ð Prawdziwe jest tylko to, co mo|na uj logicznie i racjonalnie ·ð CiaBo = maszyna, mo|na je traktowa w sposób mechanistyczny; dusza nie porusza ciaBa i nie jest zasad |ycia. ·ð {ycie zale|y od mi[ni i nerwów, |ycie fizyczne to ruch ·ð UsunB z pojcia duszy wszelki [lad pojcia |ycia fizycznego ·ð Jest to podziaB, który zaprzecza wszystkiemu co byBo wcze[niej, miaB wpByw na przyszBo[. ·ð Cielesna zasada ruchu  pewnego rodzaju ogieD, ciepBo naturalne, któ®e ma swe siedlisko w sercu (+szyszynka  siedlisko duszy) ·ð RozdzieliB dwa poziomy ludzkiej aktywno[ci ·ð Dusza sama my[li, pamita i chce (jak u [w. Augustyna) ·ð PoBczenie duszy z ciaBem umo|liwia czynno[ci powierzchniowe i instynktowne ·ð Teoria namitno[ci duszy  namitno[ oznacza zmian, lub pobudzenie w rzeczy, która nie powstaBa z samej rzeczy. W przypadku duszy, termin ten obejmuje wszystkie aspekty |ycia [wiadomego, które zale| od dziaBania czynników w stosunku do duszy zewntrznej. ·ð Namitno[ = procesy psychiczne = spostrze|enia, uczucia, procesy poznawcze ·ð PodziaB kartezjaDski oddziela idee od uczu ·ð Zwraca uwag na czysto fizyczn stron uczu ·ð Podaj 6 prostych namitno[ci (mog by zwizane z ciaBem!): I. Podziw II. MiBo[ III. Nienawi[ IV. Po|danie V. Rado[ VI. Smutek ·ð Pomimo pierwotnego rozdzielenia duszy od ciaBa, Kartezjusz dopuszcza wzajemne ich oddziaBywanie w przypadku uczu i woli ·ð Namitno[ci to procesy psychofizyczne ·ð Spostrze|enia lub odczucia czy uczucia duszy, które nale| do niej w sposób wBa[ciwy i s powodowane, podtrzymywane i wzmacniane przez aktywno[ tchnieD |ywotnych (tchnienie = fizjologia) 3. Baruch Spinoza ·ð Buduje bardziej skomplikowany system analizy zjawisk psychicznych, oparty o my[lenie kartezjaDskie ·ð UmysB i ciaBo s aspektem pewnej postawy jednostki ·ð Natura ciaBa jest przyczyn namitno[ci lub afektów, natomiast natura zmysBów jest przyczyn idei, poniewa| 2 zdarzenia  psychiczne i fizyczne  wystpuj razem : uczucia s psychofizyczne ·ð Praca :  mechanika namitno[ci ·ð Systematyzuje uczucia za pomoc sztywnej dedukcji logicznej ·ð Stwierdza, |e istniej 3 uczucia podstawowe: I. Rado[ II. Smutek III. Po|danie ·ð W odró|nieniu od Kartezjusza czyni wol zasadnicz wBadz, która jest czynna w wolnym wyborze zdaD i dziaBaD oraz pow[ciganiu po|dania. 4. Tomasz Hobbes ·ð Tworzy teori dziaBania ·ð Pojcie przyczyny sprawczej ·ð Upodobania i awersje (pierwsze formy ruchu u zwierzt) ·ð Sposób mechanistyczny ·ð Dla niego emocje (upodobania i awersje) maj [cisBy zwizek z zachowaniem, a dziaBanie ludzkie mo|e by przyczyn sprawcz 5. David Hume: ·ð {ycie umysBu obejmuje 2 klasy impresji  pierwotne i wtórne ·ð W dziedzinie rozumu impresj jest aktualne doznanie, a temu odpowiada pierwotny stan przyjemno[ci lub przykro[ci ·ð W zBo|onym stanie umysBu, zwanym namitno[ci doznaniu przyjemno[ci lub przykro[ci towarzyszy uczucie: -ð Nadziei -ð Lku -ð Podobnego efektu ·ð Tu wyró|nia emocje  pierwotne, wtórne ·ð Uwa|aB te|, |e afekty mo|na klasyfikowa jako: -ð Po[rednie  wymagajce przedmiotu afektu -ð Bezpo[rednie  mogce si dzia bez obiektu same z siebie 6. Kant: ·ð Rozró|nia uczucia i wol ·ð Wola kieruje si prawem moralnym. To czynnik kontrolujcy namitno[ci i zwierzc natur czBowieka 7. Schopenhauer ·ð Dla niego wola to bezrozumny i [lepy popd; podstawowa siBa, której podporzdkowany jest intelekt, [wiadomo[, wiedza 8. Witwicki ·ð Dwie grupy uczu, które mo|na prze|ywa: I. Autopatyczne  takie, które mo|na prze|ywa poza innymi istotami |ywymi istniejce same w sobie II. Neteopatyczne (?)  takie, które odnosimy do drugich dodatnio lub ujemnie ·ð Stosunek czBowieka do [wiata ·ð WydaB wBa[ciwie pierwszy podrcznik psychologii Tradycyjne podej[cia do emocji Perspektywa Najistotniejsze aspekty teoretyczna emocji Psychodynamika DOZWIADCZENIOWE Procesy poznawcze Procesy psychofizyczne FIZJOLOGIA Neuronalne = biochemiczne Ewolucyjne EKSPRESYWNY Behawioralne 1. Podej[cie psychodynamiczne A.) Zygmunt Freud (1856, umiera w Londynie; wikszo[ |ycia spdziB we Wiedniu) ·ð Zwiadomo[, nie[wiadomo[, przed[wiadomo[ itd. ·ð WedBug teorii Freuda, najwa|niejsze w zachowaniu s popdy (gBównie eros i tanatos  instynkt miBo[ci i [mierci). Zwane s te| instynktami. ·ð W czasie I wojny [wiatowej   My[li na temat czasu wojny i [mierci -> wystpuje wic te| instynkt agresji (tanatos) ·ð Instynkty s energi, mog by stBumione ·ð W systemie Freuda emocje i instynkty s [ci[le ze sob zwizane ·ð Dla Freuda ró|nica jest taka, |e emocje s [wiadome, a popdy nie. ·ð Procesy psychiczne mo|na opisa jako [wiadome i nie[wiadome 2. Podej[cia psychofizjologiczne 1) William James (druga poBowa XX w.) 2) Carl Lange 3) Walter Canon ·ð W. James   Zasady psychologii  m. in. dziki niej psychologia wyodrbniBa si jako nauka spo[ród innych ·ð Pogldy Jamesa s caBy czas istotne dla naszego istnienia, wspóBcze[nie o jego teorii mówi si teoria Jamesa/Langego ·ð Pytanie  co jest zródBem emocji? Czy pobudzenie fizjologiczne to przyczyna czy przejaw emocji? ·ð Dla Jamesa podstawowym zaBo|eniem byBo, |e dziaBanie poprzedza odczucie stanu emocjonalnego ·ð Pod koniec XIX w. powszechne byBo przekonanie, |e nasze spostrze|enie sytuacji wzbudza emocje, a te emocje pobudzaj nas do dziaBania ·ð James przyjB odmienne stwierdzenie. ArgumentowaB, |e to co czujemy pochodzi z naszych wewntrznych, cielesnych odczu wisceralnych. ·ð Lange  kBadB nacisk na zmiany zachodzce we krwi i uwa|aB je za zródBo emocji ·ð Pobudzenie OUN przekBada si na pobudzenie AUN, które steruj tymi narzdami wewntrznymi. Po zarejestrowaniu tych wszystkich zmian jednostka zaczyna do[wiadcza specyficznych uczu. W zwizku z tym odmienne zmiany fizjologiczne mog wywoBywa ró|ne emocje ·ð Badania (Josh Hohmann, lata 60) osób, które maj uszkodzony rdzeD krgowy. PodzieliB ich na 5 grup w zale|no[ci od uszkodzenia. ZaBo|yB, |e odbiór wra|eD wisceralnych bdzie mniejsze im wy|sze jest miejsce uszkodzenia. ·ð BadaB prze|ywanie intensywnych emocji (lk i zBo[) ·ð Wynik  im wy|szy poziom uszkodzenia tym mniejszy poziom prze|y emocjonalnych. ·ð BadaB prowadzc dziennik emocji (troch introspekcje) ·ð Mo|na skrytykowa badanie, bo: -ð Liczebno[ grupy nie pozwala na du|e uogólnienie (25 osób) -ð To bardziej stadium przypadku ni| badanie -ð Nie wszyscy prze|ywali to tak samo. ·ð Spojrzenie Jamesa i Langego (rewolucyjne!)  emocje mog pochodzi z cielesnych prze|y. 3. Neurologiczne/neuroanatomiczne (w dziale fizjologicznym) ·ð Reakcja fizjologiczna wywoBana przez niedzwiedzia (say whaaaaat?) ·ð Reakcja fizjologiczna jest pierwsza, potem nastpuje emocja - Bard -W. Canon ·ð Badania w prosektorium, EEG, PET, MRI (na mózgu!) ·ð Rewolucja nastpiBa pod koniec XX w. (Walter Canon) -ð Jego koncepcje okre[la si jako koncepcj talamiczn (od wzgórza) -ð Wzgórze to struktura odpowiedzialna za procesy emocjonalne -ð W 1929r. publikuje prac podstawow  Zmiany cielesne w bólu, gBodzie, strachu -ð ZakBada, |e nasze ciaBa s zaprogramowane do utrzymania idealnego poziomu adaptacji (HOMEOSTAZA), je|eli do[wiadczamy emocji to ciaBo automatycznie stara si powróci do tego stany ·ð 5 zaBo|eD Canona: I. Odmienne stany emocjonalne s zwizane z identycznymi stanami wisceralnymi II. Organy wewntrzne s strukturami, które nie s wra|liwe III. Emocje niekoniecznie pozostaj jako skutek stymulacji trzewi, poniewa| zmiany fizjologiczne pojawiaj si z pewnym opóznieniem, s zbyt powolne by by zródBem emocji IV. Poprzez uszkodzenie rdzenia krgowego nie nastpuje zmiana zachowaD emocjonalnych V. Struktur odpowiedzialn za emocje jest wzgórze  thalamus ·ð Teoria Cannona  Barda -ð Bard przeprowadziB wiele obserwacji na zwierztach i stwierdziB, |e obustronne usunicie kory mózgowej nie prowadzi do zaniku emocji;  odkorowane zwierzta reagowaBy w sposób nieadekwatny -ð DoprowadziBo to do my[lenia, |e zródBem podstawowym emocji jest wzgórze -ð Bodziec -> pobudzenie wzgórza (które jest pod wpBywem kory mózgowej  modyfikujcej) -> niespecyficzne pobudzenie fizjologiczne -> zachowanie emocjonalne PODSUMOWANIE TYCH DWÓCH TEORII ·ð Wiele odniesieD wspóBczesnych ·ð ZasBuga - wykazanie roli struktur mózgowych i zmian cielesnych dla _____________________ i do[wiadczania emocji. 4. Podej[cie ewolucyjne: ·ð Ekspresja emocji zródBem emocji ·ð Jeste[my pod wpBywem ewolucji (1872   Wyra|anie emocji przez ludzi i zwierzta Darwina staB si punktem pocztkowym teorii ewolucyjnych i teorii emocji) ·ð We wszystkich kulturach ró|ne emocje s zwizane z pewnymi wzorcami zmian emocji na twarzy  ekspresja mimiczna (uniwersalny jzyk emocji) ·ð Wzorce zmian w twarzy u ludzi i zwierzt s podobne ·ð Zarówno u zwierzt jak i u ludzi przyjemne i nieprzyjemne emocje wyra|a si w przeciwstawnych wzorach zmian somatycznych. ·ð Wzorce somatyczne zwizane z ka|da emocj maj okre[lone znaczenie funkcjonalne ·ð Zasady Darwina I. Zasad przystosowawczych nawyków (emocje czemu[ sBu| w adaptacji) II. Zasada antytezy (przeciwnie skierowane impulsy zmierzaj do wykonania przeciwstawnych ruchów)  mo|na wydzieli przeciwstawne stany emocjonalne (miBo[  nienawi[) III. Zasada okre[lonej akcji (emocja zawsze powoduje pobudzenie ukBadu nerwowego) ·ð Adaptacja  przystosowanie ·ð Uniwersalizm ·ð Wszystkie zachowania emocjonalne s przystosowawcze ·ð Plutchik i Izard rozwinli kierunek darwinowski ·ð Spojrzenie to na ekspresj podzielaj wspóBcze[ni badacze 5. Podej[cie behawioralne ·ð John Watson próbowaB zrozumie emocje. Uwa|aB, |e procesy wewntrzne nie maj nic wspólnego z wyra|aniem emocji. W 1919r. w swojej pracy pisze, |e przychodzimy na [wiat z trzema emocjami  strachem, w[ciekBo[ci i miBo[ci. Ka|da z tych wrodzonych emocji jest wzbudzana przez jedynie niektóre bodzce. Uwa|aB, |e strach wzbudzany jest przez nagBe, gBo[ne dzwiki lub utrat oparcia (u dzieci). W przypadku w[ciekBo[ci  przez ograniczenie ruchów dziecka, natomiast miBo[ przez Baskotanie, delikatne koBysanie, przewrócenie na brzuszek, gBaskanie stref erogennych (opis ten nie ma odniesienia wspóBcze[nie) ·ð Badanie na maBym Albercie  strach przed szczurem MaBy Albert to chBopiec w wieku 11 miesicy. Od pierwszego dnia swojego |ycia przebywaB w szpitalu, nigdy nie poznaB swoich rodziców. Albert B. byB spokojnym, dobrze rozwinitym dzieckiem. Mo|e dlatego zostaB wybrany przez prekursora behawioryzmu Watsona i jego podopieczn Rayner. Istot eksperymentu byBo pokazanie maBemu Albertowi biaBego szczura i jednoczesne uderzenie mBotem w prt o dBugo[ci 1,5 metra. Zabieg ten miaB wywoBa u dziecka strach na widok szczura. Warunkowa reakcja emocjonalna wytworzyBa si u niego po 7 powtórzeniach. Po 5 dniach widok szczura nadal powodowaB reakcj u maBego Alberta (tym razem ju| bez uderzania w prt). Watson poszedB dalej i pokazywaB chBopcu kolejno królika, psa, selskinowe futro, wat, siw gBow Johna Watsona oraz mask Zwitego MikoBaja. Reakcja przetrwaBa, nawet po miesicu przerwy. Psychologowie twierdz, |e reakcja warunkowa pozostanie u Alberta B. do koDca jego |ycia. Dlatego wBa[nie eksperyment ten jest uwa|any za tak nieetyczny. ·ð Badanie nad maBym Piotrusiem  strach przed królikiem ·ð Rola uczenia si w reakcji behawioralnej ·ð Skinner w latach 60. opisuje, |e mo|na podzieli emocje na wrodzone i wyuczone. ·ð Wzorce reakcji emocjonalnych mog pochodzi z 2 odmiennych zródeB I. Historia ewolucji naszego gatunku II. Logiczne zachowania emocjonalne ·ð Rozpoznajemy emocje na skutek obserwacji ich skutków ·ð Ka|de z tych podej[ jest badane wspóBcze[nie 6. Podej[cie poznawcze ·ð Kluczowe pojcie : informacje (gromadzenie, przetwarzanie, przechowywanie i wykorzystywanie)  to co wewntrz czBowieka ·ð Arnold - teoria z koDcówki lat 50, przebieg procesu emocjonalnego wg. Arnolda: -ð Co[ musi by znane (postrzegane i intuicyjnie ocenione jako dobre lub zBe dla spostrzegajcego) zanim bdzie po|dane lub wzbudzi lk -ð Zanim pojawi si emocja, najpierw to co jest znane musi by ocenione pod ktem wpBywu, jaki mo|e mie na postrzegajcego. -ð Percepcja -> ocena -> w nastpstwie oceny  emocje -> tendencja do dziaBania -ð Ocena zale|y od pamici podobnych do[wiadczeD z przeszBo[ci, dlatego wa|ne s wcze[niejsze oceny i oczekiwania -ð Odmienno[ emocji wynika z ró|norodno[ci oszacowaD -ð Emocjom towarzysz procesy fizjologiczne, te wzorce reakcji fizjologicznych mog by odmienne dla poszczególnych emocji -ð Ocena jako podstawa zmian. Odmienne spojrzenie od Jamesa. ·ð Schacter, Singer: -ð Informacja z otoczenia jest decydujca, je[li chodzi o prze|ywanie emocji -ð Eksperyment Shactera i __________________ (1964 r.  publikacja) I. Sprawdzian z wiedzy, który ju| si zdawaBo. Mo|na dosta dodatkowe punkty do egzaminu koDcowego. II. Osoby badane uzupeBniaj test, potem bior udziaB w kolejnym eksperymencie wpBywu witaminy na percepcj III. W trakcie eksperymentu kilkakrotnie ga[nie [wiatBo, po czym pomocnik eksperymentatora fotografuje testy IV. Eksperymentator mówi, |e si spieszy, a badani sami maj oceni wyniki testu V. Dziki temu studenci maj szans oszukiwa. PoBowa badanych dostaje placebo, a druga poBowa chloropromazyn  substancj dziaBajc hamujco na czynno[ci ukBadu sympatycznego. VI. HIPOTEZA  pokusa oszukiwania mo|e i skorygowanie wBasnej pracy powinna wywoBa emocjonaln reakcj niepokoju w obawie przed kar itd. OsBabienie emocji lku powinno zmniejszy opory przeciw oszukiwaniu VII. WYNIK  Wykazano istotn statystycznie ró|nic zgodn oczekiwaniami autorów. -ð OsBabienie dziaBania ukBadu sympatycznego zwikszyBo prawdopodobieDstwo -ð Poniewa| chcieli wykaza tez Schactera o roli ukBadu wegetatywnego w regulacji zachowania emocjonalnego. ·ð Eksperyment z udziaBem suproxinu (Schacter, Singer 1962r.) -ð Badanym wstrzykiwano do|ylnie adrenalin (pod nazw suproxim) -ð 4 grupy osób badanych, lekarz  wstrzyknicie adrenaliny  silnie dziaBajcego [rodka pobudzajcego -ð 3 pierwsze grupy dostaBy adrenalin, ostatnia placebo -ð Pierwsza grupa dowiaduje si, |e lek powoduje skutki uboczne, zgodne z tymi zwizanymi z adrenalin (np. sucho[ w ustach) -ð Druga grupa  |adnych informacji -ð Trzecia grupa  bBdne informacje o skutkach ubocznych  swdzenie, drtwienie -ð Czwarta grupa  |adnych informacji -ð Wszystkie grupy podzielone na póB oczekuj na dalsz cz[ eksperymentu, w której przebywa aktor, który odgrywa sytuacj gniewu (zBo[liwe komentarze). Druga cz[ grupy znajduje si w sytuacji euforii. -ð WYNIK  je[li badani mieli informacje na temat dziaBania suproxinu (grupa 1) reakcje emocjonalne si nie pojawiaBy lub byBy sBabe. Wiedzieli, |e pobudzenie jest skutkiem dziaBania preparatu, a nie sytuacji. W 2 pozostaBych grupach reakcje emocji odpowiadaj rodzajowi sytuacji w jakiej si znalezli w okresie oczekiwania; co popsuBy te| kwestionariusze po badaniu. W grupie 4 wyniki byBy niezgodne z przewidywaniami, bo pojawiBy si reakcje gniewu i euforii (co mo|na tBumaczy naturalnym pobudzeniem fizjologicznym Teoria Schactera jest nazywana DWUCZYNNIKOW TEORI EMOCJI. POBUDZENIE FIZJOLOGICZNE Mo|liwe jest wyja[nienie Potrzeby ewaluacji OdwoBanie do otoczenia NAZYWANIE EMOCJI Odpowiednie zachowanie wyra|ajce t emocj Podstawowy udziaB w powstawaniu procesów emocjonalnych odgrywaj ciaBo i umysB. Wa|ne s zmiany w stanie cielesnym oraz sposoby ich wyja[niania. Postrzegane zmiany w stanie cielesnym stanowi czynnik prowokujcy do poszukiwania ich przyczyn a kluczem do zrozumienia emocji jest ________________ sposobu dokonywanych przez czBowieka atrybucji Atrybucja  sposoby wyja[niani do[wiadczanych stanów cielesnych; procesy, w których poszukujemy przyczyn. CzBowiek uczy si od innych ludzi procesów atrybucji, nazywania emocji i sposobu ich wyja[niania Emocja  wyrasta z poznawczej interpretacji ogólnego pobudzenia fizjologicznego, pojawiajcego si w specyficznych okoliczno[ciach. Poznanie i pobudzenie  dwa elementy i warunki powstania emocji. Emocje wystpuj tylko wtedy, gdy czBowiek odczuwa pobudzenie, które wi|e si z aktywno[ci sympatycznego ukBadu nerwowego. Gdyby nie pobudzenie, nie pojawiaByby si zmiany i nie zostaBby uaktywniony proces wyja[niania tego stanu Bodziec/zdarzenie -> Odczucie stanu pobudzenia -> Szacowanie poznawcze bodzca -> Nazwanie procesu atrybucji -> Zachowanie PODSUMOWANIE I. Procesy poznawcze ZAWSZE nastpuj po pobudzeniu fizjologicznym. II. OdrzucaB rol procesów neurologicznych (hormony, struktury mózgu) dla emocji. III. Mamy ró|ne emocjonalne etykiety, które mo|na przypisa okre[lonym stanom pobudzenia, a to co wybieramy jest zale|ne od czynników sytuacyjnych. IV. Niedocenianie roli mózgu dla powstawania emocji jest podstawowym brakiem tej koncepcji. 7. Lazarus  poznawczo  motywacyjno - relacyjna teoria emocji ·ð Podstawowym terminem wyja[niajcym emocje jest ocena poznawcze ·ð Nie zaprzeczaB roli biologii ·ð Uwa|aB, |e mo|emy zrozumie emocje; trzeba powiza trzy podstawowe elementy: -ð Dyspozycj organizmu -ð Podmiotu szacujcego sytuacj -ð Mo|liwo[ci radzenia sobie z sytuacj i otoczenia w stosunku do którego nastpuje ocena. ·ð ZaBo|enia: I. Wszystkie zBo|one organizmy, zdolne do uczenia si (szczególnie ssaki) cechuj si pewn podstawow wBa[ciwo[ci biologiczn  tendencj do staBego [ledzenia zdarzeD oraz uwagi na ich wpByw na dobro stanu organizmu II. W cen istotno[ci zdarzeD uwikBany jest szczególny rodzaj znaczenia relacyjnego  ka|de zdarzenie mo|e by ocenione i mie dla nas znaczenie III. Zwizek pomidzy odpowiednim znaczeniem relacyjnym a emocj jest wrodzony i specyficzny dla gatunku (dla ka|dego wzorca oceny mamy specyficzne emocje z nim zwizane) IV. Procesy radzenia sobie zmieniaj emocje za po[rednictwem oceny poznawczej, która emocje wzbudza. Na to co odczuwamy wpBywa to, co my[limy -ð Radzenie sobie, [rodki zaradcze, coping V. Podstaw zró|nicowania procesu emocjonalnego jest zró|nicowanie procesu oceny relacji midzy osob a otoczeniem; uniwersalne tematy relacyjne wynikajce ze specyfiki zachodzcej midzy mn a bodzcem. Podstawowe tematy relacyjne, np. : -ð Lk  kiedy stoimy w obliczu niepewnego zagro|enia egzystencjalnego -ð MiBo[  pozostawanie w zwizku z inn osob lub takie pragnienie zwykle, cho niekoniecznie, odwzajemnione. -ð Wstyd  wypa[ poni|ej osobistego ideaBu -ð Wstrt  blisko[ lub wchBonicie odstrczajcego obiektu lub idei ZaBo|enie V jest najwa|niejsze ·ð Zasada relacyjnego znaczenia ·ð Emocjonalne znaczenie tych relacji, dotyczcych osoby-otoczenia, jest tworzone w procesie oszacowania (ocenie poznawczej), które jest centralnym punktem tej teorii. Proces oszacowania, który jest podstaw emocji skBada si z wielu komponentów, które dzieli si na trzy elementy: -ð Ocena pierwotna -ð Ocena wtórna -ð Proces radzenia sobie EMOCJA TO INACZEJ TO CO SI DZIEJE W TEJ RELACJI, nadanie znaczenia. 8. Teoria Roberta Zajonca. ·ð ByB zainteresowany relacj midzy my[leniem a uczuciami (procesy emocjonalne) ·ð My[lenie definiowaB jako procesy wy|szego rzdu, które ludzie wykorzystuj w przetwarzaniu informacji, manipulowaniu informacjami ·ð Uczucia (emocja) to proste reakcje afektywne, w których wspóBuczestniczy tak|e ciaBo. Zajonc proponuje w swojej teorii odrbne systemy uczu i my[li, poniewa| uwa|a, |e istnieje niezale|no[ tych afektywnych ocen i ich pewnego rodzaju pierwszeDstwo w porównaniu z procesami poznawczymi. ·ð Ka|dy z nas ma osobne systemu uczu i my[li ·ð Sytuacja Afekt Interpretacja Do[wiadczana bodzcowa emocja Pierwotna preferencja ·ð Eksperyment Hyde i Jenkins -ð 4 grupy, badanie przypomina list sBów -ð I grupa koncentruje si na sBowach -ð II grupa  liczenie liter -ð III grupa  zapamitywanie sBów z liter  e -ð IV grupa  ocena sBów pod ktem wzbudzanego przez nie stanu przyjemno[ci -ð WYNIKI  bez wzgldu na wcze[niejsze nastawienie najlepiej oceniaBa sBowa grupa proszona o ocen pod ktem przyjemno[ci -ð INTERPRETACJA  wskazuje to na podstawowe znaczenie stanów afektywnych w kodowaniu informacji. Zasadno[ zaBo|enia Zajonca o pierwszoplanowej roli oceny afektywnej w stosunku do oceny poznawczej; informacja nasycona afektywno[ci _________ podstawowe komponenty struktur asocjacyjnych PODSUMOWANIE I. Zajonc oddziela od siebie poznanie i afekt, wskazujc dominacj procesów emocjonalnych nad procesami poznawczymi II. Zauwa|a, |e mo|na zaBo|y istnienie 2 ró|nych form nie[wiadomych procesów: -ð Zachowania, takie jak percepcyjna czuBo[ i obronno[, podprogowa percepcja i ró|nicowanie, przypominanie zale|ne jest od stanu nastroju. Te zachowania pozostaj pod caBkowitym wpBywem procesów afektywnych, bez udziaBu procesów poznawczych -ð Przetwarzanie informacji, które odbywa si w sposób zautomatyzowany te| mo|e by na poziomie nie[wiadomym. 9. Teoria Izarda (teoria poznawcza)  lata 90., syntetyzuje. ·ð Wyró|nia 4 typy przetwarzania informacji, które mog wzbudzi emocje: I. Komórkowe przetwarzanie informacji  polega na kodowaniu i dekodowaniu informacji na poziomie genu i pojedynczej komórki, odbywa si w sposób pozapoznawczy, przez proces doboru naturalnego i rozwoju biologii. Ma wpByw na ogóln emocjonalno[, mamy predyspozycje genetyczne, okre[lone preferencje, odpowiada za nastrój jednostki, a to decyduje np. o tym, jaki mamy próg ksztaBtowania emocji i skBonno[ do pewnego rodzaju prze|y emocjonalnych. II. Organizmiczne przekazywanie informacji  ten rodzaj przekazywania informacji odpowiada za wzbudzanie emocji pochodzcych i wywoBanych przez dane zmysBowe, pochodzce z interoreceptorów. Odpowiada za preferencje dotyczce smaku, wstrtu III. Biopsychiczne przetwarzanie informacji  opiera si na dziaBaniu kodu genetycznego i wiedzy nabytej, np. reakcja strachem na niektóre bodzce IV. Poznawcze przetwarzanie informacji  opiera si na procesach umysBowych, wytwarzajcych pewne zapisy pamiciowe oraz na procesach, których przebieg jest uzale|niony od wykorzystania tych zapisów. ZakBada, |e s procesy, na które nie mamy wpBywu do czego to co zwizane z procesami poznawczymi. 10. Poznawczo  do[wiadczeniowa teoria  ja  Cest (teoria Epstein) ·ð Teoria emocji jest w tej teorii tylko skBadnikiem szerszej teorii osobowo[ci ·ð ZAAO{ENIA: -ð Ka|dy czBowiek automatycznie tworzy wBasn teori osobowo[ci, która zawiera teori  ja oraz teori  [wiata -ð Teoria ta jest rozwijana w celu rozwizywania podstawowych problemów |yciowych i uzyskania jak najwikszej satysfakcji -ð Chocia| osobista teoria rzeczywisto[ci jest procesem poznawczym to wywodzi si z emocji ·ð Epstein wyodrbnia 2 gBówne systemy pojciowe  do[wiadczeni owy i racjonalny ·ð Wprowadza te| trzeci  nie[wiadomy (majcy mniejszy wpByw na emocje ni| pozostaBe) ·ð Zdaniem Epsteina najwa|niejsze s systemy do[wiadczeni owy i racjonalny ·ð Dla systemu do[wiadczeniowego charakterystyczne jest automatyczne interpretowanie, dekodowanie i organizowanie do[wiadczenia ·ð Dla procesu poznawczego anga|owanie procesów poznawczych ·ð Do[wiadczeni owy  holistyczny; racjonalny  analityczny ·ð Dla do[wiadczeniowego -> zwizki kojarzeniowe, a dla racjonalnego -> zwizki przyczynowo  skutkowe ·ð Dla systemu do[wiadczeniowego  przetwarzanie informacji jest gwaBtowniejsze, zorientowane na konkretn czynno[; bierny, przed[wiadomy,  jeste[my porywani przez nasze emocje ; bardziej oparty o obrazy, narracj; czBowiek reaguje silniej na obrazy ni| na sBowa; dociera do nas w bardziej pierwotny sposób ·ð Dla systemu racjonalnego  przetwarzanie wolniejsze, zorientowane na czynno[ci odroczone; do[wiadczany aktywnie, pozostajemy pod kontrol naszych my[li; [wiadomy 11. Teoria funkcjonalistyczna emocji (Frijda) ·ð ZwracaB uwag na rol procesów poznawczych, uwa|ajc, |e s one istotne dla wzbudzenia emocji ·ð Bardzo du| rol przypisuje procesom oceny, skodyfikowaB prawa emocji I. Emocje wymagaj procesów poznawczych II. Mo|na pogrupowa zdarzenia bodzcowe wzbudzajce emocje wedBug stopnia ich zBo|ono[ci: A.) Bodzce wewntrzne B.) Proste bodzce zmysBowe o bezpo[rednim wpBywie na system afektywny (np. prosty zapachowy bodziec); zapachy, smaki C.) ZBo|one bodzce aktywizujce afekt dziki ich podobieDstwu do pewnych wzorów lub skojarzeniu D.) Warunki wpBywajce na Batwo[ wykonywania czynno[ci fizjologicznej lub psychicznej E.) Bodzce oddziaBujce dziki asymilowaniu ich do schematów lub oczekiwaD (znane bodzce) lub skutek mo|liwo[ci ich zasymilowania (nowe bodzce) F.) Bodzce oddziaBujce dziki _____________ wnioskowania ich znaczenia III. Nawet najbardziej elementarne bodzce wzbudzaj procesy poznawcze. Mog by jednak o ró|nym stopniu zBo|ono[ci. W swojej teorii wyodrbnia -ð Afekty -ð Emocje -ð Sentymenty, np. miBo[ -ð Nastroje -ð Epizody emocjonalne -ð Cechy osobowo[ci np. agresywno[, lkliwo[ ·ð Bardzo du|e znaczenie przypisuje procesom oceny. Dla niektórych zjawisk emocjonalnych oceny stanowi jego zdaniem cech konstytutywn (tworz emocje) ·ð SkodyfikowaB zale|no[ci dotyczce emocji w postaci 10 praw emocji. Maj one charakter teoretyczny, oparte o sposób my[lenia (3 prawa!) 1) Prawo znaczenia sytuacyjnego  emocje stanowi odpowiedz na struktur znaczeniow sytuacji 2) Prawo zaanga|owania  emocje powstaj wtedy, gdy jakie[ zdarzenie jest wa|ne dla celów i motywów danej osoby 3) Prawo bezpo[rednio spostrzeganej rzeczywisto[ci  ludzie reagujc emocjonalnie s przekonani, |e ich reakcje zostaBy wywoBane przez faktyczne wBa[ciwo[ci pewnej sytuacji, lub przez faktyczne zachowanie pewnej osoby PODSUMOWANIE To spojrzenie, które caBy czas istnieje w psychologii. ZmieniBo si ograniczenie tylko do procesów poznawczych, poszukuje si innych mo|liwo[ci. CaBy mózg odpowiada za emocje. 1. Jerzy Konorski  polski neurofizjolog, uwa|aB, |e mózg dziaBa jako caBo[, peBni funkcj integracyjn. 2. Krg Papeza  od bodzca do uczucia Uczucie Kora Zakrt sensoryczna obrczy Jdro Hipokamp przednie wzgórza Wzgórze Podwzgórze Reakcja Bodziec fizjologiczna ·ð Wyró|nia 2 drogi reakcji emocjonalnych - drogi prowadzce do kory nazywa strumieniem my[li, a te Bczce wzgórze z podwzgórzem strumieniem uczu ·ð Docierajce do wzgórzea sygnaBy czuciowe kierowane s zarówno do kory czuciowej jak i podwzgórza natomiast impulsy wychodzce z podwzgórza i przesyBane do narzdów wewntrznych kieruj reakcjami emocjonalnymi, natomiast te do kory wywoBuj uczucia ·ð Inne teorie (McLean, LeDeux, Henry) 1) Wikszo[ wspóBczesnych badaczy wyodrbnia 3 podstawowe systemy zBo|one z mniejszych struktur, które s odpowiedzialne za regulacj emocji i ka|da z nich ma specyficzne funkcje A.) I struktura  pnia mózgu Kontrolujca funkcje wzbudzania i hamowania i prawidBowy przebieg reakcji autonomicznych (wisceralnych, endokrynologicznych, które zapewniaj prze|ycie). Ta struktura reguluje wrodzone ewolucyjnie zachowania popdowe, które s nie[wiadome i bardzo szybkie. B.) II  ukBad limbiczny PoBo|ony midzy pniem, a now kor stanowi mózgowe centrum regulacji emocji, kontroluje i modyfikuje reakcje w zale|no[ci od bodzców [rodowiskowych. Tu reakcje s bardziej zró|nicowane, ale s nie[wiadome C.) III  obszar kory mózgowej, bdcy podstaw u[wiadamiania prze|y emocji. Szczególnie wa|n rol w ______________ peBni kora przedczoBowa (du|o poBczeD z ukBadem limbicznym). U[wiadomienie emocji 12. Koncepcja mózgu trzewnego Paula McCleana: ·ð PoszerzyB krg Papeza o inne struktury (neuronalne  ciaBo migdaBowate) ·ð Teoria wynika z teorii ewolucyjnych ·ð Uwa|a, |e w procesie ewolucji u ludzi rozwinBo si przodomózgowie bdce mózgiem trójjedynym  mózg skBada si z 3 ró|nego rodzaju typów mózgu, ró|nicych si struktur anatomiczn i procesami chemicznymi nakBadajcymi si na siebie ·ð Mózg gadzi  terytorium, metabolizm, przetrwanie gatunku; POZA KONTROL ·ð Mózg ssaczy  reakcja opiekuDcza (matka  dziecko); zwizane s takie formy zachowaD jak lk, gniew, przygnbienie, ekscytacja, ochrona samego siebie ·ð Mózg ludzki  posBugiwanie si informacjami o charakterze symbolicznym lub werbalnym; potrafimy nazywa emocje. 13. CiaBo migdaBowate, jako podstawowa struktura odpowiedzialna za emocje wg Josepha LeDeux ·ð Wymienia 3 aspekty emocji odwoBujc si do mechanizmów neuropsychicznych : I. Ewaluacja bodzca  poznawcza ocena zdarzenia II. Emocjonalna ekspresja  zachowanie III. Prze|ycie emocjonalne  ekspresja ·ð Szczególn rol przypisuje procesowi ewaluacji bodzca, który polega na porównywaniu dopBywajcej informacji sensorycznej z ju| wcze[niej posiadan wiedz (która mo|e by rezultatem do[wiadczeD wrodzonych jak i jednostkowych) ·ð U zwierzt ewaluacja jest zachowanie instynktownym, u ludzi w niewielkim stopniu zale|y od instynktu ·ð Mechanizmy ewaluacji bodzca oraz przebiegu caBego procesu emocji zale|a przede wszystkim od ciaBa migdaBowatego ·ð CiaBo migdaBowate jest wa|ne, poniewa| dochodz do niego pobudzenia z monomodalnych obszarów zmysBowych wzgórza. ·ð (nie szBo si rozczyta z jednego podpunktu, darujcie Lð ) ·ð Podkre[la rol wzgórza ·ð Ewaluacja mo|e mie charakter: I. Automatyczny  opierajcy si na wrodzonych do[wiadczeniach. Ewaluacje te s natychmiastowe, mimowolne, przypominaj wzorce zachowania si zwierzt, uruchamiaj ekspresj caBego wzorca zachowaD (np. mimika) II. Bardziej [wiadomy, odwoBujcy si do nabytych do[wiadczeD ([wiadome ewaluacje i okre[lane stany prze|y zwizane z przetwarzaniem lingwistycznym i nazywanie sBowem). Charakter reakcji kontrolowanych, ich ekspresja jest rezultatem do[wiadczeD jednostkowych, oczekiwaD spoBecznych bdz schematów zachowaD ·ð  Mózg emocjonalny  Le Deux 14. Henry James ·ð Lata 70., praca  Stres, zdrowie i [rodowisko spoBeczne ; wprowadziB w niej nowe spojrzenie na emocje, podkre[la rol kory, ukBadu limbicznego, ukBadu neuroendokrynologicznego i pnia mózgu ·ð [Wydarzenia [rodowiska spoBecznego + wczesne do[wiadczenia]1 -> {Spostrzeganie na poziomie nowej kory i ukBadu limbicznego]2 -> [Wzorce reakcji neuroendokrynicznej]3 -> [Zmiana funkcji i struktury]4 -> [Choroba u zwierzt i ludzi]5 ·ð A, B  bodzce, które na nas reaguj, wspólnie z tym czego wyuczyli[my si przez do[wiadczenie wraz z podBo|em genetycznym ·ð C  spostrzeganie na poziomie kory i ukBadu limbicznego ·ð D - centralny ukBad nerwowy przesyBa specyficzne informacje do ukBadu peryferycznego ·ð Emocje s zwizane ze specyficznymi reakcjami neuroendokrynicznymi i behawioralnymi 15. Mamy podstawowe wzorce hormonalne emocji np. gniewu i strachu. Gdy wystpuje zagro|enie, informacja dociera do kory, nastpuje pobudzenie ciaBa migdaBowatego i podwzgórza; organizm zaczyna produkowa noradrenalin. Równocze[nie wzrasta poziom testosteronu, by poradzi sobie z sytuacj. Depresja = poziom ACTH : ·ð Wa|no[ tylko historyczna, zbyt uproszczona teoria ·ð Wada  Bczenie okre[lonych emocji z reakcjami hormonalnymi ·ð Rola  zwrócenie uwagi na hormony, ich wpByw na powstawanie chorób (NOWOZ!!) 1 A + B 2 C 3 D (nowa!) 4 E 5 F 16. Powodem wrodzonego charakteru jest podobieDstwo przejawów ekspresji emocji w obrbie poszczególnych gatunków jak i midzy nimi : ·ð XIX w. (!) ·ð Funkcje emocji  pewne reakcje mimiczne s cz[ciami integralnymi ró|nych afektywnych wzorców dziaBaD, które sBu| ochronie, ucieczce, atakom itd. ·ð Manifestacja strachu Bczy w sobie wycofanie ze skupieniem uwagi na zagra|ajcym obiekcie ·ð Wyraz zaskoczenia  rezultat nagBego zachowania _______________ i niezogniskowanych prób pozyskania orientacji wzrokowej ·ð Marszczenie brwi  towarzyszy zwykle próbom przezwyci|enia przeszkody i sBu|y najprawdopodobniej zyskaniu koncentracji 17. Psychoewolucyjna teoria emocji Plutchika ·ð ZakBada, |e ekspresje emocji ma od st. znaczenie, zarówno we wzbudzaniu ich jak i w przystosowaniu si do [rodowiska ·ð W przebiegu ewolucji emocje peBniBy kluczow rol, umo|liwiaBy przetrwanie i rozwój ·ð Kilka prostych zaBo|eD : A.) Werbalne okre[lenie emocji mo|e by prób umy[lnego wprowadzenia w bBd B.) Emocje mog by tBumione (mechanizmy obronne, represja) C.) Komunikowanie emocji zale|y od specyficznej historii danej jednostki PODEJZCIE EWOLUCYJNE 1. Darwin ·ð Klasyczny darwinizm : -ð Walka o byt -ð Dobór naturalny (powodujcy bezkierunkow zmienno[) -ð Dziedziczno[ -ð Geometryczny postp  teoria bardziej zakorzeniona ni| wspóBczesna teoria ewolucji ·ð WspóBczesna teoria ewolucji - warunkiem ró|norodno[ci jest zmienno[ ewolucyjna, gBównie mutacyjna : -ð Dobór naturalny nie jest traktowany jako walka o byt, a jako ró|nice w prze|ywalno[ci i wydawaniu potomstwa, midzy osobnikami ró|nicymi si jakimi[ cechami -ð GBównym miejscem ewolucji s populacje (pula genowa) ·ð WspóBczesna teoria Martina Nowaka: -ð Nie walka o byt, a wspóBpraca jest najwa|niejsza w ewolucji -ð W 2010r. publikuje prac, w której zaBo|enie: powstanie zBo|onych opartych na wspóBpracy zwierzt, w których cz[ osobników rezygnuje z rozmna|ania jest motorem ewolucji

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Grupa 5 Emocje i motywacje notatka Tooby i Cosmides
Emocje i motywacje wyklad 3
Emocje i motywacje podrecznik opracowanie Strelaua
9 EMOCJE I MOTYWACJA
14 Emocje i Motywacje wykład5
emocje motywacje egzamin Zięba
Czynniki warunkujące zapamiętywanie i uczenie się Emocje i motywacje
16 Emocje i motywacje wykład 4
Skrypt Emocje i Motywacje
emocje i motywacja
17 Emocje i Motywacje wykład 6
emocje i motywacja konwersatoria 14 (1)
(3 emocje i motywacja (1 ) [tryb zgodności])
Emocje i motywacje
5 Emocje i motywacja3

więcej podobnych podstron