3818438345

WŁADZA SADOWNICZA. SADY.

WPROWADZENIE

•    2 niezależne segmenty władzy sądowniczej to sądy (powiązany wzajemnie system sądownictwa) i trybunały (2 niezależne od siebie trybunały) -> cechy wspólne tych 2 segmentów:

•    zasada niezawisłości sędziowskiej;

•    oparcie działalności na prawie;

•    zadanie rozstrzygania prawnych spraw i sporów powstających w procesie stosowania/stanowienia prawa;

•    oparcie ich funkcjonowania na sformalizowanych procedurach, akcentujących zasadę kontradyktoryjności;

•    funkcje władzy sądowniczej:

•    apolityczny czynnik równowagi;

•    apolityczny gwarant wolności i praw człowieka;

•    sprawowanie wymiaru sprawiedliwości powierzone tylko sądom (SN, powszechne administracyjne i wojskowe) wymiar sprawiedliwości to działalność państwa polegająca na wiążącym rozstrzyganiu sporów o prawo (sądzenie), w których przynajmniej jedną stroną jest jednostka, albo podmiot podobny —» monopol sądów na sprawowanie wymiaru sprawiedliwości nie oznacza, że nie mogą istnieć pozasądowe instytucje załatwiania spraw i sporów, ale zawsze sądy muszą mieć pozycję nadrzędną, by móc zweryfikować ich legalność;

STRUKTURA SADÓW

•    katalog rodzajów sądów w art. 175 jest zamknięty - SN, sądy powszechne, sądy administracyjne i sądy wojskowe, a sady wyjątkowe i tryb doraźny dopuszczalny jest tylko w stanie wojny;

Sądy Powszechne

•    właściwość generalna - ustanowienie domniemania kompetencyjnego we wszystkich sprawach (art. 177);

•    brak w Konstytucji określenia struktury sądów, prócz nakazu dwuinstancyjności postępowania, ale Prawo o ustroju sądów powszechnych (usp) ustanawia trójszczeblowy charakter sądów:

•    sądy rejonowe - tworzony dla jednej lub kilku gmin, też dla jej części (np. Warszawa), i jest sądem I inst. dla spraw karnych i cywilnych (domniemanie kompetencyjne). W jego ramach można tworzyć wyspecjalizowane wydziały (nazywane potocznie „sądami”):

•    sądy rodzinne:

•    sądy pracy;

•    sądy gospodarcze;

•    sądy grodzkie;

•    sądy okręgowe - jako II inst. dla sadów rejonowych i jako I inst. dla spraw poważniejszych i skomplikowanych, wskazanych przez ustawę. Tworzy się w nim wydziały —* cywilny, karny, penitencjarny, pracy, ubezpieczeń społecznych, gospodarczy, a w Wawie - Sąd Antymonopol owy;

•    sądy apelacyjne (obecnie 10) - dla obszaru kilku okręgów sądowych. Jako II instancja od sądów okręgowych. Tworzy się wydziały cywilny, karny, pracy i ubezpieczeń społecznych, a w Wawie - Lustracyjny;

•    na szczycie tej struktury SN (choć nie jest sądem powszechnym);