ZADANIE 1.2. Wstępny projekt modelu struktury standardu kompetencji zawodowych
Wyniki analizy porównawczej modeli standardów kompetencji zawodowych w wybranych krajach europejskich (Francja, Wielka Brytania, Hiszpania, Rumunia, Słowenia) z polskimi standardami kwalifikacji i kompetencji zawodowych stały się podstawą rekomendacji odnoszących się do modyfikacji modelu struktury nowego pokolenia polskich standardów kompetencji zawodowych. Najważniejsze wnioski zebrano w postaci sześciu rekomendacji.
Rekomendacja 1.
Ograniczenie celów stosowania standardów kompetencji zawodowych
„Celem opracowania standardów kompetencji zawodowych (SKZ) jest określenie, za pomocą wiedzy, umiejętności oraz kompetencji personalnych i społecznych, modelowych w danym zawodzie kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców oraz wskazanie ich powiązania z zawodami pokrewnymi, co ma sprzyjać przejrzystości w wymaganiach kompetencyjnych i mobilności w zatrudnieniu. SKZ mają pełnić funkcję narzędzia wspierającego politykę zatrudnienia i łączącego świat pracy i edukacji. (,..)Tak opisany standard ma dostarczyć przede wszystkim urzędom pracy, pracodawcom i kandydatom do pracy rzetelnej informacji zawodoznawczej ”.ł
Komentarz: Zawężenie i doprecyzowanie celu opracowania i stosowania standardów kompetencji zawodowych będzie sprzyjać uproszczeniu ich struktury. Nawet jeśli straci na tym uniwersalność standardów, a lista potencjalnych zastosowań i odbiorców ulegnie skróceniu, to korzyści wynikające ze sprawniejszego posługiwania się standardami powinny przewyższyć skutki takiego zawężenia i uproszczenia. W nowym modelu struktury SKZ wyeksponowano opisową funkcję standardów kompetencji zawodowych w oparciu o trzy kategorie zadań zawodowych: 1) technologiczno-wykonawczych, 2) organizacyjnych, kierowania i kontroli, 3) współpracy i komunikacji. Nie zdecydowano się wskazywać w opisie standardu zawodów i specjalności pokrewnych, gdyż konstrukcja samej Klasyfikacji zawodów i specjalności niesie w tym zakresie informację wystarczającą.
Rekomendacja 2.
Dostosowanie terminologii do używanej w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji oraz w europejskiej koncepcji uczenia się przez całe życie
„Dostosowanie terminologii standardów kompetencji zawodowych do słownika pojęć przyjętego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji oraz podstawach programowych kształcenia w zawodzie, wymaga modyfikacji terminologii przyjętej w dotychczasowym opisie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. Konsekwencją tej zmiany będzie określanie efektów uczenia się w kategoriach wiedzy, a nie wiadomości, inne podejście do cech psychofizycznych, które ewoluują w kierunku kompetencji personalnych i społecznych oraz wyróżnienie 8 poziomów kompetencji, zamiast dotychczasowych 5 poziomów kwalifikacji".2
1 Raport z analizy porównawczej modeli standardów kompetencji zawodowych stosowanych w kraju oraz w wybranych krajach UE. Projekt B2.2. „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców", Warszawa, 6 lipca 2012, str. 134.
2 Raport z analizy porównawczej..., str. 134.
Doradca Consultants • Instytut Technologii Eksploatacji PIB • WYG International • IPiSS • ŁCDNiKP