1419576375

ZADANIE 1.2. Wstępny projekt modelu struktury standardu kompetencji zawodowych

zawodu oraz korelacji między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych (składowa kwalifikacji zawodowych powinna być zastąpiona przez jednostkę kompetencji). Jednostka kompetencji powinna stać się podstawową jednostką opisu SKZ i być elementem składowym standardów kompetencji dla różnych zawodów o wspólnej w określonym zakresie treści pracy. (...)Rekomendowane jest przyjęcie następującej struktury standardu: model struktury standardu powinien być oparty na kategorii zawodu i na wyodrębnionych w zawodzie zadaniach zawodowych, a w nich jednostkach kompetencji. (...)Dobrze byłoby, aby każda jednostka kompetencji miała określony poziom zgodny z Polską Ramą Kwalifikacji. Możliwe są tu dwa alternatywne rozwiązania, które powinny być przedmiotem dalszych analiz: albo poziom dla wszystkich jednostek kompetencji powinien być jednolity, albo dla każdej jednostki kompetencji poziom powinien być definiowany indywidualnie. Konsekwencją drugiego rozwiązania jest rozbicie zawodu na moduły (zdefiniowane jako jednostki kompetencji), które w różnych układach będą mogły składać się na jeden bądź na różne zawody".⁵

Komentarz: W nowym modelu struktury standardów kompetencji zawodowych zrezygnowano z podziału kompetencji na ponadzawodowe, ogólnozawodowe, podstawowe i specjalistyczne, które w standardach kwalifikacji zawodowych (projekt SPO RZL) sygnalizowały pokrewieństwo między zawodami (ponadzawodowe) lub stopień specjalizacji w zawodzie (ogólnozawodowe, podstawowe, specjalistyczne). Taka struktura kwalifikacji, chociaż teoretycznie uzasadniona, okazała się zbyt skomplikowana w stosowaniu i praktycznie nie była wykorzystywana. W nowym modelu przyjęto klucz wyodrębniania kompetencji zawodowych według trzech typów zadań zawodowych (rys. 7):

-    kompetencje technologiczno-wykonawcze;

-    kompetencje organizacyjne, kierowania i kontroli;

-    kompetencje współpracy i komunikacji.

Zrezygnowano z wyodrębniania w opisie standardu kompetencji zawodowych tzw. „jednostek kompetencji" jako tworu budzącego kontrowersje w kwestii niepotrzebnego komplikowania struktury standardu, tworu nieprzydatnego z punktu widzenia funkcji pełnionych przez kompetencje zawodowe (patrz: opis klasyfikacji ESCO w dalszej części opracowania).

W modelu struktury SKZ zrezygnowano z podstaw prawnych wykonywania zawodu uznając argumentację, że „w polskim systemie prawnym nie istnieje bezpośrednie powiązanie zawodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (a które zgodnie z założeniem były podstawą do opracowania KSKZ) z zawodami regulowanymi, ujętymi w wykazie regulowanych zawodów i działalności w RP. Problem stanowi to, że oba wykazy różnie definiują zawód. O ile w przypadku klasyfikacji zawodów i specjalności jest to zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych, to w przypadku „zawodów" regulowanych podstawą do umieszczenia w wykazie jest sam fakt regulowania możliwości wykonywania jakiejkolwiek działalności zawodowej, która może być tożsama z zawodem, ale równie dobrze z grupą zawodów, określonym stanowiskiem pracy, określonym miejscem wykonywania jakiejś pracy lub wręcz określoną czynnością. Oczywiście nakłada się na to problem zmian w przepisach (jak chociażby mająca obecnie miejsce deregulacja) oraz sposób zdefiniowania regulacji prawnych, które w standardzie opisane są tylko pod postacią publikatorów".⁶

Zrezygnowano także z opisu typowych stanowisk pracy, gdyż ich nazwy nie są regulowane żadną klasyfikacją, a często pod tą samą nazwą kryją się różne zestawy wykonywanych zadań.

⁵    Raport z analizy porównawczej..., str. 135 -136.

⁶    Raport z analizy porównawczej..., str. 110.

Doradca Consultants • Instytut Technologii Eksploatacji PIB • WYG International • IPiSS • ŁCDNiKP