4680592836

Rozdział III

DOTYCHCZASOWY STAN WIEDZY O RZEŹBIE

BADANEGO OBSZARU

Literatura morfologiczna, dotycząca badanego terenu, jest bardzo skąpa. Kilka drobnych uwag o rzeźbie wschodniej części Wyżyny Miechowskiej znajduje się w pracach: A. Michalskiego [23], A. Kozłowskiej [12], W. Kr ach a [14] oraz J. Flisa [6]. Celem uzgodnienia własnych spostrzeżeń terenowych z wynikami badań innych autorów nawiązałam też do pracy M. Tyczyńskiej [37], M. Mizery [27] i R. W o 1 n i k a [38], omawiających rozwój morfologiczny dorzeczy środkowej i dolnej Szreniawy oraz Dłubni.

Pierwsze wzmianki o rzeźbie Wyżyny Miechowskiej znajdujemy w „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego" (t. VI, s. 323): „Przedstawia się ona (Wyżyna Miechowska — przyp. red.) jako płaskowzgórze, piętrzące się tarasami, z powyżłabianymi przez działanie wód wąskimi dolinami". A. Michalski we wstępie do „Zarysu gieologicznego strony południowo-zachodniej gubernii Kieleckiej" daje następującą charakterystykę tego obszaru: „Część południowa, złożona z utworów dylu-wialnych bardzo znacznej grubości, ale podlegających już stosunkowo większemu spłukiwaniu przez wodę, nie tworzy jednolitej powierzchni. Przeciwnie, dostrzegamy w niej nader nieprawidłowe przejścia od wyżyn do miejsc niskich; wyniosłości ujawniają się tam często w postaci odosobnionych lub zgrupowanych pagórków". W dalszym ciągu pracy, rozważając stosunek utworów trzeciorzędowych do podłoża kredowego, stwierdza autor daleko posuniętą ekshumację rzeźby przedtortońskiej: ,,W niektórych parowach ocalały jeszcze luźne skały trzeciorzędowe, które je wypełniały, w pozostałych zaś parowach skały te prawdopodobnie zostały uniesione przez wodę. Parowy więc przedstawiają się nam teraz po większej części w takim stanie, w jakim były w okresie osadzania się utworów trzeciorzędowych, świadcząc wielkością swą o sile ówczesnego spłukiwania". Również W. Krach stwierdza daleko posunięty proces zniszczenia pokrywy utworów dolno-tortońskich. Zdaniem autora, morfologia młodsza, polodowcowa „...jest do pewnego stopnia odbiciem dawniejszej przedtortońskiej, której nie zdołały zamaskować osady lodowcowe".