5097154291

Problematyka bezpieczeństwa w literaturze

stanowi mobbing³¹. Według D. Olweusa o zjawisku mobbingu mówimy wtedy, gdy „ofiara jest w dłuższym okresie wielokrotnie narażona na negatywne działania ze strony innej osoby lub osób”. Kluczowe jest również rozpatrzenie tego pojęcia od strony etymologicznej. Mimo, iż swą „karierę” rozpoczęło w krajach skandynawskich to pochodzi od angielskiego mob, tłumaczonego jako tłum, motłoch, banda, ale i napastować czy oblegać³². Bardzo łatwo więc nakreślić zakres spraw, których dotyczy, wskazać na szeroki wachlarz wszelkich form prześladowań skierowanych przeciwko drugiej osobie.

Psychologowie społeczni wskazują na inny podział agresji, mianowicie agresję wrogą i instrumentalną. Pierwszą rodzi gniew a jej podejmowanie ma na celu wyłącznie zadanie bólu lub cierpienia, drugi rodzaj nie opiera się na bezpośrednim zamiarze skrzywdzenia drugiego człowieka, jednakże cierpienie tej osoby ułatwia osiągnięcie własnego wcześniej obranego celu³³. Wydawałoby się, że w środowisku szkolnym mamy przede wszystkim do czynienia z agresją wrogą, prowokowaną choćby przez frustrację.

Ostatnim ciekawym podziałem agresji jest wyróżnienie agresji gorącej (spontanicznej), zbliżonej w swym rozumieniu do agresji wrogiej, oraz agresji chłodnej wynikającej z działań podejmowanych z premedytacją, nauczonych „na własnej skórze” w przeszłości. Wynika ona z pewnego porządku i celu, który sprawca realizuje. Przemoc ta najczęściej występuje w autorytarnych modelach relacji międzyludzkich³⁴. Nietrudno powiązać ją również ze sprawcami pochodzącymi z rodzin przekazujących agresywne wzorce, kultywujących siłowe rozwiązywanie problemów.

Przyczyn agresywnego zachowania u uczniów szkół podstawowych należy doszukiwać się w kilku zasadniczych źródłach.

Pierwszy z nich stanowi rodzina jak pierwotna grupa w której dochodzi do socjalizacji, przekazywania wartości, wyznawanych norm, sposobu budowania relacji. Wszelkie odejścia on przyjętych społecznych standardów wychowania począwszy od wywierania nadmiernej presji na dziecku a skończywszy na patologicznych zaniedbaniach swoje odzwierciedlenie znajdują w zachowaniu dziecka a później ucznia.

Najważniejszy aspekt rozwoju dziecka stanowią emocjonalne relacje z rodzicami, zwłaszcza z matką. Przyczyna powstawania zachowań agresywnych leży w trzech niewłaściwych podejściach wychowawczych do dziecka - niedoborze okazywanej dziecku miłości i spra-

³¹    Tamże, s. 12.

³²    D. Olweus, Mobbing. Fala przemocy w szkole -jak ją powstrzymać?. Warszawa 2007, s. 21.

³³    E. Aronson, T. D. Wilson, R. M. Akert, Psychologia Społeczna, Poznań 2006, s. 325

³⁴    K. Kmiecik-Baran (red.), Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży szkolnej, Warszawa 2006, część 4.1.1.1., s. 1-6.

18