5323883527

11

Wprowadzenie. Określenie elementów... | 1. Elementy zarządzania strategicznego

Opracowanie i realizacja strategii są procesami ciągłymi - w trakcie realizacji strategii następuje zazwyczaj rozpoczęcie prac nad jej aktualizacją. Na samym początku musi jednak pojawiać się determinacja władzy, by przygotować nową lub aktualizować obecną strategię. Pojawienie się determinacji może być następstwem wielu czynników, do których należą m.in.:

•    uwarunkowania prawne - „zmuszające” administrację do opracowania strategii (jest to czynnik najbardziej efektywny, ale tylko w sensie powstania „czystego” dokumentu, który musi być);

•    ocena realizacji dotychczasowej strategii (ewaluacja) - dająca przesłanki do twierdzenia, że „coś trzeba zmienić”, „coś przebiega w złym kierunku” - w tym gronie mieści się również krytyczna ocena zmian w otoczeniu danej organizacji (np. kryzys gospodarczy);

•    wewnętrzne przeświadczenie władz, lidera lub innych osób i grup społecznych, że warto zastanowić się nad wizją rozwoju, warto pomyśleć, czy można ją zrealizować i w jaki sposób to uczynić - ten powód wydaje się najlepszy, choć zazwyczaj występują różne czynniki jednocześnie;

•    względy polityczne - rozumiane jako „zmiana dla zmiany”, zdarza się bowiem, że nowe władze traktują spuściznę po swoich poprzednikach jako coś złego; wychodzi się z założenia, że teraz „my pokażemy, jak to zrobić dobrze”, bez głębszej refleksji, a przede wszystkim bez dokonania rzetelnej ewaluacji.

Pojawienie się determinacji skutkuje dalszymi działaniami. Zazwyczaj następuje zaplanowanie kolejnych kroków, które pozwolą dotrzeć do celu, jakim jest strategia. Prace nad strategią oraz - następnie - system jej wdrażania mogą być planowane podobnie do tego, jak organizuje się prace nad każdym innym projektem. Musi zatem nastąpić wybór ludzi, którzy będą uczestniczyć w całym procesie, a także przypisanie im określonych ról.

W dalszej kolejności następuje etap zbierania danych i analiz, które pozwolą dobrze zdiagnozować sytuację w danej jednostce. Na tym etapie dochodzi najczęściej do nawiązywania relacji ze środowiskiem ekspertów, czyli mobilizowaniem do pracy na rzecz strategii instytucji i organizacji, stanowiących otoczenie organizacji, dla której przygotowywana jest strategia.

Zakończenie etapu analiz pozwala przystąpić do dyskusji nad celami. Zazwyczaj jest to praca grupowa, w trakcie której pojawiają się liczne pomysły, ujawniają się aspiracje poszczególnych jednostek i grup społecznych, następuje również walka o interesy. Słusznie zakłada się bowiem, że zapisy celów będą skutkowały określonymi działaniami.

Wyznaczenie celów pozwala przejść do kolejnego etapu, który polega na przemyśleniu różnych wariantów dochodzenia do tych celów. Z tych wariantów warto wybrać jeden, który uznany zostanie za najbardziej pożądany. Do niego należy opracować szczegółowe programy i zaplanować odpowiednie środki, które muszą być przeznaczone na realizację celów.

Realizacja strategii musi być monitorowana i poddawana ewaluacji. Bez tych dwóch elementów trudno bowiem odpowiedzieć na pytania o stopień realizacji strategii lub efektywność podejmowanych kroków.