9195261156

Kronika 417

mat jego modeli z podręczników psychiatrii wykazała, że zaburzenia odżywiania to zależny od warunków społeczno-ekonomicznych i światopoglądowych element kultury popularnej. W podobnym świetle przedstawiono melancholię, wiązaną w XVIII wieku z wysokim poziomem wykształcenia, ale zgodnie z doktrynąhumoralną także z nadmiarem płynu melancholicznego nagromadzonego w śledzionie (E. Nowosielska, IH UW). Natomiast, jak uzasadniała Anna Pietrzyk (IEiAK UŁ), świńska grypa w tekstach folkloru internetowego realizuje mitologiczny model zarazy rodem ze średniowiecza, niczym budząca ówcześnie postrach dżuma. W kontekście chorób pojawiło się też zagadnienie uzależnień te substancjalne i niesubstancjalne należą łącznie do głównych problemów zdrowotnych przełomu XIX i XX wieku. Leczenie uzależnienia alkoholowego rozpatrywał Andrzej Stachowiak (Poznań), wskazując na pojęcie „zdrowienia”, ściśle wiązanego z konwersją osobowości.

W rozważaniach przewijał się również wątek stresu, presji, pod jaką żyjemy w dzisiejszych czasach, pojawiając się w kontekście farmakologicznego radzenia sobie z tym problemem wśród kobiet na Zachodzie (S. van der Gccst) oraz interwencji kryzysowej (K. Chlewińska) czy wzrastającej roli psychologa na oddziałach szpitalnych (A. Patyk i J. Stacherzak-Raczkowska, Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego AM, Wrocław). Małgorzata Wosińska (IEiAK UAM) przedstawiła wyniki swoich badań nad zróżnicowanymi sposobami radzenia sobie ze stresem pourazowym, traumą ludobójstwa w Rwandzie. Ogólniej stresem w perspektywie antropologii medycznej zajęła się Małgorzata A. Charyton (IEiAK UAM), wykazując mnogość jego konceptualizacji we współczesnym świecie oraz ujawnianie się tego stanu w opisach wielu chorób i syndromów chorobowych kulturowo związanych.

Wiele mówiono o wzroście podmiotowości i poczucia sprawczości. W II połowie XX wieku pacjent zaczął stawać się nauczycielem dla personelu medycznego, niczym rozmówca dla etnologa. Poruszono również problem emancypacji kobiet, których uroda odtąd w mniejszym stopniu miała być towarem wymienianym na utrzymanie i poczucie bezpieczeństwa, a na znaczeniu zyskiwały indywidualne odczucia, podobanie się samej sobie. Natomiast Anna Witeska-Młynarczyk (IEiAK UAM) zajęła się fenomenem porodów domowych, jako swego rodzaju przeciwwagi dla mcdykalizacji, pokazując ich znaczenie dla upodmiotowienia matki i ojca oraz emancypacji położnej pomagającej przy porodzie. Sprawczość wyraża się jednak najdobitniej w etosie działania, akcji, obecnym w środowisku amazonek. Hubert Wierciński (IEiAK UW), przedstawiając opowieści o pokonanej chorobie nowotworowej kobiet, ukazał, jak uprzedmiotowienie ciała podczas terapii (odarcie z seksualności, odjęcie atrybutów kobiecości) staje się motorem zmian, prowadzi do całkowitego przewartościowania życia.

Zajmująca analiza dyskursu zwolenników medycyny alternatywnej w Polsce zwróciła uwagę na fenomen legitymizowania własnego stanowiska w debacie publicznej poprzez zastosowanie strategii mówienia „w imieniu natury”. Andrzej Nowak (IF UAM) pokazał, że zagadnienia związane ze zdrowiem, chorobą i leczeniem stanowią jedno z głównych pól społecznych, w których toczy się konflikt o kształt nowoczesności. W dyskusjach zwracano uwagę na konieczność sytuowania badań nad pluralizmem medycznym w szerszym kontekście politycznym i społecznym, ze