9728252567

AGH; WGGiOŚ; KGOOŚiG; Sedymentologia - materiały pomocnicze do wykładów; CZ. 1

XVI TRANSPORT MATERIAŁU ZIARNOWEGO

Wyróżnia się dwa rodzaje transportu:

1. transport grawitacyjny - zachodzący pod wpływem siły ciężkości, np.:

- powierzchniowe ruchy masowe,

- spływy grawitacyjne,

2. transport hydrauliczny - odbywający pod działaniem siły przepływu płynu:

- wody (transport wodny: rzeki, prądy morskie, falowanie);

- powietrza (transport eoliczny: pustynie);

- lub lodu (transport lodowcowy: lodowce).

Powierzchniowe ruchy masowe (na lądzie i pod wodą):

- obrywy,

- osuwiska,

- osypiska,

- spełzywanie (na lądzie) i płynięcie mas plastycznych (pod wodą),

- ześlizgi.

Spływy grawitacyjne (na lądzie i pod wodą):

- spływy mułowe,

- spływy ziarnowe,

- spływy rumoszowe,

- prądy zawiesinowe.

Obrywy - gwałtowne obrywanie skał zwięzłych.

Osuwiska - gwałtowne osuwanie mieszanych typów skał (najczęściej naprzemianległych pakietów skał luźnych i/lub słabo zwięzłych i skał spoistych).

Osypiska - osypywanie luźnego materiału okruchowego.

Spełzywanie - powolny ruch przypowierzchniowych warstw zwietrzeliny.

Płynięcie mas plastycznych - przemieszczanie osadu, połączone z jego deformacją (fałdowaniem).

Ześlizgi - przemieszczanie się skał, bez naruszenia ich budowy wewnętrznej.

Spływy mułowe (ang. mud flows) - hydroplastyczne, ąuasilaminame przemieszczanie kohezyjnego mułu.

Spływy ziarnowe (ang. grain flows) - lawinowe przemieszczanie niekohezyjnego materiału ziarnowego (piasku i/lub żwiru).

Spływy rumoszowe (ang. cohesive debris flows) - hydroplastyczne, ąuasilaminame przemieszczanie kohezyjnego osadu klastycznego (mieszaniny iłu, pyłu, piasku i żwiru).

Prądy zawiesinowe - spływy turbulencyjne zawiesiny (osadu przepojonego płynem - wodą lub gazem).

Opr. Piotr Strzeboński; strzebo@geol.agh.edu.pl

-14-

Wer. 1.