9728252569

AGH; WGGiOŚ; KGOOŚiG; Sedymentologia - materiały pomocnicze do wykładów; CZ. 1

Przejście od prądu spokojnego do rwącego zaznacza się obniżeniem poziomu płynu w ośrodku (koiycie). Przejście odwrotne, od prądu rwącego do prądu spokojnego jest gwałtowne i zaznacza się podniesieniem poziomu płynu w kory cie oraz występowaniem tzw. odskoku hydraulicznego (Gradziński i in., 1986. Zarys sedymen-tologii, ryc. 2-3, str. 41).

Typy przepływu

Wartości liczby Re i Fr, określające rodzaj ruchu i stan płynu (prądu) prowadzą do wydzielenia czterech typów przepływu (Gradziński i in., 1986. ZS)

Liczba Froud’a	Liczba Revnolds'a
	Re<500	Re>500-2000
Frcl	ruch uwarstwiony (laminarny) prąd spokojny	ruch burzliwy (turbulencyjny) prąd spokojny
Fr>l	ruch uwarstwiony prąd rwący	ruch burzliwy prąd rwący

Na rodzaj ruch płynu (na Re) znaczący wpływ ma jego lepkość, która jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury.

Określenie warunków prądu spokojnego i prądu rwącego (Fr) ma duże znaczenie, ze względu na związane z nimi różne warunki transportu materiału ziarnowego.

RUCH MATERIAŁU ZIARNOWEGO

Zapoczątkowanie ruchu ziaren zwane progiem ruchu następuje wówczas gdy siły wywierane przez przepływ płynu stają się większe od sił utrzymujących ziama na miejscu.

Transport materiału ziarnowego zależy zatem ogólnie od prędkości przepływu i średnicy ziaren, ale także od gęstości płynu i ciężaru właściwego materiału.

Najłatwiej uruchomieniu ulegają ziama frakcji piasku. Ziama drobniejsze (pyłowe i iłowe) ze względu na ich spójność (własności kohezyjne) oraz gładkość powierzchni ulegają uruchomieniu znacznie trudniej. Do uruchomienia ziaren frakcji żwiru ze względu na ich znaczny ciężar właściwy także potrzebna jest znaczna energia przepływu płynu (Gradziński i in., 1986, Zarys sedymentologii, ryc. 2-11, str. 50).

Maksymalny rozmiar ziaren, które mogą być poruszone w warunkach danego przepływu, jest miarą tzw. wydolności przepływu.

Opr. Piotr Strzeboński; [e-mail]

-16-

Wer. 1.