9958232315

Rozdział II

BUDOWA GEOLOGICZNA

STRATYGRAFIA I LITOLOGIA

Wschodnia część Wyżyny Miechowskiej znajduje się na granicy dwu wielkich jednostek tektonicznych: monokliny śląsko-krakowskiej i syn-klinorium Nidy. Obszar ten jest zbudowany z utworów wieku kredowego, mioceńskiego, plejstoceńskiego i holoceńskiego.

Margiel kredowy jest najstarszym utworem na badanym obszarze; na podstawie fauny określa A. Paszewski [29] jego wiek jako górno-senoński. Margiel kredowy jest odsłonięty w licznych dolinach, kamieniołomach i z reguły w stromych stokach garbów kredowych. Skład petrograficzny marglu jest bardzo jednostajny. Jest to skała szarawo-biała, piaszczysta lub ilasta; w okolicach Niewiatrowic zawiera ziarna glaukonitu. Margiel jest kruchy, na powietrzu łatwo wietrzeje, rozpadając się na cienkie płytki. Poniżej zasięgu działania wietrzenia mechanicznego grubość ławic wynosi 0,4 m. W studniach, wykopanych na południe od Siadowa i w Antolce występuje margiel ciemnoszary, bardzo zbity.

W granicach badanego obszaru margiel kredowy zaliczam do utworów najbardziej odpornych na działanie czynników niszczących. Margiel buduje wszystkie wyniosłości Wyżyny Miechowskiej, przy czym nachylenia stoków w obrębie szerokich garbów kredowych wynoszą przeważnie 30° a nawet 40°. Należy jednak zaznaczyć, że odporność marglu zmniejszają w dużym stopniu spękania wietrzeniowe, które są szczególnie gęste i nieregularne w przypowierzchniowej części skały. Spękania te ułatwiają dalsze szybkie wietrzenie utworów kredowych.

Bezpośrednio na marglu kredowym leżą utwory mioceńskie zaliczane przez W. Kr ach a [13, 14] do dolnego tortonu. Na północy sięgają one po linię Książ—Sancygniów, na zachodzie po Książ Wielki — Muniakowice i Prandocin — Iły. Na obszar bowiem Wyżyny Miechowskiej morze mioceńskie wkroczyło od południa dwiema zatokami. Pierwsza z nich ciągnie się od Książa Wielkiego przez Małoszów, Boczkowice, Trzonów, Sancygniów do Działoszyc. Druga zatoka zawarta jest mię,dzy Działoszycami, Słupowem, Kościejowem, Klonowem a Prandocinem. Pomiędzy tymi zatokami wznosi się garb klonowski.