8007348976

u Rozwój rzeźby wschodniej części Wyżyny Miechowskiej

Do form utworzonych przez niszczącą działalność wody płynącej podziemnie, należy częściowo bezodpływowe zagłębienie, występujące w dnie padołu kościejowskiego. Zagłębienie to jest zamknięte od południa garbem lessowym o wysokości od 8 do 10 m. Powstanie tego zagłębienia wiążę z wymyciem przez ruchliwe wody gruntowe części spła-wialnych z gliny morenowej, wyściełającej starą rynnę, wyciętą w dnie padołu kościejowskiego.

Na odwietrznych zboczach dolin, okrytych grubą pokrywą lessową, rozwijają się zjawiska suffozyjne. Woda wsiąkająca w spękany less wymywa liczne korytarze, jamy z mostkami itp. Na zachodnim zboczu doliny koście j o wskiej (koło przysiółka Opaty) obserwowałam w czerwcu 1955 r. zapadliska suffozyjne o średnicy do 10 m. W ich zboczach występowały piękne organy lessowe o wysokości 3 m.

Dużą rolę w modelowaniu stoków i zboczy dolin odgrywają także ruchy mas. Na badanym obszarze powstają i rozwijają się złaziska, zerwy ziemne, strumienie błotne i osuwiska skalne.

Złaziska tworzą się na zboczach dolin wyciętych w iłach mioceńskich. Na skutek spełzywania przesyconej wodą masy iłu powierzchnia zboczy jest niespokojnie pofalowana. Ruch ten jest bardzo powolny, ale stały. W okolicach Niezwojewic obejmuje ona całe wschodnie zbocze doliny.

Na obszarze zbudowanym z marglu górno-kredowego i lessu powstają bardzo często płytkie zerwy ziemne i darniowe. Zerwy te tworzą się na powierzchniach silnie nachylonych (do 30°) oraz podcinanych przez człowieka (drogi, wkopy) lub erozję boczną strug okresowo płynących.

Strumienie błotne powstają w czasie roztopów lub długotrwałych deszczów i są zjawiskiem bardzo powszechnym. Na powierzchniach nachylonych, a nieumocnionych roślinnością, tworzą się miniaturowe nisze, rynny i jęzory podobne do osuwiskowych. Nisze strumieni błotnych mierzą przeciętnie od 0,5 do 1,5 m średnicy, głębokość ich jest nieznaczna (do 0,7 m). Miąższość jęzora błotnego waha się od 0,2 do 0,5 m, długość jego dochodzi do 2,5 m. Ze względu na małe rozmiary formy te są łatwo zaorywane i wyrównywane.

Osuwiska skalne są związane z wychodniami margli i gipsów zalegających na iłach. Osuwiska rozwijają się na powierzchniach o dużym nachyleniu (około 30°). Bezpośrednimi przyczynami powodującymi osuwanie się mas skalnych są: głębokie przepojenie skały wodą opadową lub roztopową (np. w Łysowcu i Racławicach) oraz erozyjne podcięcie zbocza przez rzekę (np. w Głupczowie). Osuwiska te posiadają niszę osuwiskową i jęzor osuwiskowy. Nisza ma zarys półkolisty, mniej lub bardziej wyrównany, zależnie od miąższości gipsów. Próg niszy osuwiskowej utworzony w grubszych pokładach gipsu jest lekko wklęsły (osuwiska naprzeciw