1869525412

264 RECENZJE I PRZEGLĄDY PIŚMIENNICTWA

biorców do samodzielnej lektury oryginału. Ja także do niej gorąco namawiam, ale jednocześnie ostrzegam przed pobieżnym czy wyrywkowym czytaniem tego opracowania, napisanego - bądź co bądź - po czesku. Otóż pokrewieństwo językowe pełne jest pułapek, inne czeskie realia też mogą sprowadzić polskiego czytelnika na manowce. Dotyczy to nawet podstawowych terminów. Trafiając na pojęcie kulturni, należy się zastanowić, kiedy ono oznacza kulturowy, kiedy kulturalny a kiedy lepiej zastosować formę rzeczownikową, np. instytucje kultury. Z kolei terminy ćetba lub ćtenafstvi oznaczają niby jeden -czytelnictwo, ale nie w tym samym sensie. Na dodatek trzeba uważać i nie pomylić ćtenarstvi z ćtenarstvo, gdyż to ostatnie jest zbiorowością czytelników. Poza tym autor w niektórych przypadkach stosuje termin ćtem (czytanie), tam gdzie można by się raczej spodziewać użycia terminu ćetba (czytelnictwo), co też sprawiało pewne trudności podczas pisania niniejszej recenzji i przytaczania cytatów. Polskiemu czytelnikowi trochę może pomóc wykaz stosowanych terminów wraz z ich definicjami, zamieszczony na s. 35-36, ale obejmuje on tylko 11 pozycji. Pojęć, które mogą sprawiać kłopot czy niespodziankę, jest jednak dużo więcej. I tak, czytając o vefejnych knihovnach, trzeba wiedzieć, że autorowi nie chodzi tylko o sieć bibliotek publicznych, lecz o sieć bibliotek dostępnych publicznie. Podobnie termin vyssi vzdilani w książce nie oznacza wykształcenia wyższego (temu odpowiada vysokoskolske vzdilani), lecz wykształcenie średnie z maturą i pomaturalne.

Jeszcze inne przykłady możliwych nieporozumień prowadzą do pytania, czy tej wartościowej książki - a przynajmniej jej wybranych części, zwłaszcza tych mogących zainteresować polskiego odbiorcę - nie należałoby przetłumaczyć na polski?¹⁰. Tym bardziej, że niektóre wyniki badań, przeprowadzonych przez J. Travmćka, doczekały się już przekładu na niemiecki. Nastąpiło to dzięki wspólnemu czesko-niemieckiemu seminarium, które zorganizowano w listopadzie 2007 r. w wyniku współpracy Stowarzyszenia Bibliotekarzy i Pracowników Informacji Republiki Czeskiej (SKIP) oraz Instytutu Goethego w Pradze¹¹. A może doczekamy się zorganizowania podobnego, polsko-czeskiego, spotkania, które zaowocuje wspólną publikacją?

Petr Żak Biblioteka Narodowa

Tekst wpłynął do redakcji 21 kwietnia 2009 r.

Digital Consumers: Reshaping the Information Professions. Praca zbiorowa pod red. Davida Nicholasa i lana Rowlandsa. London: Facet Publi-shing 2008. ISBN 978-1-85604-651-0

Książka Digital Consumers poświęcona jest cyfrowej transformacji informacji i jej wpływowi na wydawców, biblioteki i konsumentów. Szczególne zainteresowanie autorów wzbudza rosnący exodus młodzieży akademickiej ze świata książki drukowanej do świata online.

We Wprowadzeniu autorzy uzasadniają zastąpienie neutralnego terminu „użytkownik” terminem „konsument”, który ma pewne negatywne konotacje.

Co prawda, książka zawiera czterostronicowe streszczenie w języku angielskim, ale to jednak trochę za mało dla tych zainteresowanych bliżej tematem.

¹¹ Materiały z seminarium opublikowano w dwujęzycznej wersji: Ctenafstvi,jeho vyznam a podpora. Vyzkum, teorie a praxe v Ceske republice a Spolkove republice Nemecko. = Lesen, seine Bedeutung und Fórderung. Forschung, Theorie und Praxi in der Tschechischen Republik und in der Bundesrepublik Deutschland. Praha: Svaz Knihovniku a Informaćmch Pracovniku 2008.