38 Rzecz o ZMS - ani laurka, ani pamflet
ze kadencje ZMS-owskich prezesów zapisały się wielkimi sukcesami polskiej lekkoatletyki, piłki nożnej i wielu innych dyscyplin sportu. Musiało to więc być prezesowanie umiejętne i kompetentne, stwarzające dobrą atmosferę wychowawczą i zdrową rywalizację, właściwe metody selekcji, treningu i psychicznego przygotowania zawodników. Świadczyły o tym medale olimpijskie, tytuły mistrzowskie - krajowe, europejskie, światowe.
Sport wyczynowy był zwieńczeniem -1 to jest chyba najważniejsze, szerokiego, idącego od dołu. powszechnego ruchu sportowego młodzieży. Wkład ZMS w rozwoj tego ruchu był niezaprzeczalny Co z tego pozostało? Są, żyją wśród nas, mistrzowie olimpijscy i inni wybitni sportowcy z tamtego okresu. Ale jest także Stadion Dziesięciolecia, zamieniony na największy bazar Europy, pełna komercjalizacja i i uzawodowieme wielu dziedzin sportu. Można by mnożyć przykłady niszczących zmian. Z pewną nostalgią, ale przede wszystkim z niepokojem trzeba obserwować dzisiejszą sytuację w dziedzinie wychowania fizycznego i ruchu sportowego wśród szerokich rzesz młodzieży, szczególnie w środowisku wiejskim i robotniczym, na tzw prowincji i wśród dotkniętych klęską bezrobocia.
W założeniach programowych i koncepcjach wychowawczych ZMS ważną rolę wyznaczano turystyce i, jak się wówczas określało, aktywnego wypoczynku po pracy czy nauce. Dominującą formą w tej dziedzinie było obozowmctwo. bardzo zróżnicowane w swym charakterze np obozy wypoczynkowe sensu stricto. sportowe, naukowe itp. - organizowane na bardzo szeroką skalę w sezonie wakacyjno-letnim. jak i w okresie zimowym. Ocenia się. że corocznie, w latach pełnego rozkwitu ruchu obozowego, korzystało zeń około 300 tysięcy osób Dla kierowania tym ruchem, rozwiązywania problemów programowych, organizacyjnych i finansowych, powoływano specjalne struktury, tzw sztaby akcji letniej /zimowej/, wyposażone w szerokie uprawnienia, także w odniesieniu do współpracy z odpowiednimi instytucjami i organami władzy państwowej, związkami zawodowymi, organizacjami społecznymi, działającymi w sferze turystyki i wypoczynku. Zaletą tych rozwiązań było niewątpliwie poszerzanie materialnych możliwości rozwoju ruchu turystycznego i obozowmctwa oraz innych form wypoczynku i rekreacji młodzieży. Rodziło jednak i pewne zagrożenia dla samodzielności Związku w określaniu celów programowych i funkcji wychowawczych tej dziedziny działalności ZMS. Być może, z tego właśnie powodu ZMS zabiegał o tworzenie własnej bazy obozowej i turystycznej, ośrodków szkoleniowo-wypoczynkowych. W realizacji tych inicjatyw korzystał z pozyskanych z różnych źródeł środków finansowych, materiałów budowlanych, pomocy sprzętowej, organizował własne ekipy budowlane i prace społeczne. Dzięki temu powstała gęsta siec ośrodków