6771814999

Marcin Sieńczyk Załącznik 2

która wykazała także prawie absolutną selektywność działania, pozostając nieaktywną wobec chy-motrypsyny, trypsyny czy świńskiej elastazy trzustkowej. Ogólnie, dla wszystkich z otrzymanych analogów najwyższą aktywność inhibitorową zaobserwowałem dla pochodnych zawierających podstawnik karboksymetylowy w pozycji para fenylowych pierścieni estrowych. Przykładowo, najsilniejszym inhibitorem HNE spośród analogów alaniny był związek 18 (ka/K* = 7 722 M^_1s^_1), wśród analogów Abu — pochodna 19 (ka/Kj = 22 031 M^-1s^-1), natomiast dla analogów nor-waliny — 20 (ka/K* = 17 858 M^-1s^-1). Fosfonowe analogi norleucyny praktycznie pozbawione były aktywności inhibitorowej w badanym zakresie stężeń. Podobnie w przypadku fosfonowych analogów leucyny, które nie wykazały aktywności inhibitorowej wobec elastazy, okazały się jednak silnymi inhibitorami chymotrypsyny, spośród których najsilniejsza była pochodna 21 (ka/K, = 17 858 M^_1s^_1). Najbardziej interesującym okazał się fakt „aktywacji” nieaktywnej wobec HNE pochodnej Cbz-Val^p(0-C₆H₄-4-SCH₃)a (22) do Cbz-Val^p(0-C₆H₄-4-S02CH₃)2 (23, ka/K* = 15 945 M^_1s^_1). Utlenienie grup -S-CH₃ do -SOa^_CH₃ prowadzące do jego aktywacji może być wykorzystane jako swoisty przełącznik molekularny in vivo, przykładowo w stanach zapalnych czy rozwoju nowotworów, którym towarzyszy wysoki potencjał utleniający. W badaniach in mtro przeprowadzonych na wybranych liniach komórek nowotworowych (A549, Lovo, LovoDX, MCF7) najsilniejszy efekt antyproliferacyjny wykazała pochodna 17, która okazała się znacznie bardziej aktywna od Sivelestatu, jedynego dotychczas zatwierdzonego do użytku inhibitora elastazy. Co więcej, efekt antyproliferacyjny był proporcjonalny do zdolności hamowania elastazy przez testowane związki w badaniach in vitro.

Kolejny aspekt realizowanych przeze mnie w ostatnich latach prac badawczych stanowił niejako naturalne rozwinięcie opracowanych w trakcie realizacji pracy doktorskiej metod otrzymywania fosfonowych peptydomimetyków.²⁹ W zakresie realizowanych prac naukowych zaprojektowałem struktury, jak i samą koncepcję otrzymywania bibliotek fosfonowych inhibitorów ludzkiej neutrofi-¹ a) Sieńczyk M., Kliszczak M., Oleksyszyn J.: Synthesis of isocyanide derivatives of a-aminoalkylphosphonate diphenyl esters, Tetrahedron Lett., 2006, J,7, 4209-4211; b) Sieńczyk M., Kliszczak M., Oleksyszyn J.: Nowe estry difenylowe kwasów l-izocyjanoalkanofosjonowych i sposób ich wytwarzania, Patent Polski 209628; c) Sieńczyk M., Kliszczak M., Maliszewska I., Zboińska E., Oleksyszyn J.: Sposób wytwarzania fosfonowych analogów pseudopeptydów i ich zastosowanie jako inhibitory enzymów piateolitycznych i czynników przeciwbakteryjnych, Patent Polski 212735.