8228808056

50 -lecie Polskiej Radiolokacji

1. WSTĘP

50 lat temu zakończono badania prototypowe stacji radiolokacyjnej NYSA A przeznaczonej do wykrywania samolotów. Opracowany radar stanowił pierwsze rozwiązanie techniczne przygotowane do seryjnej produkcji. W następnych latach ugruntowane zostały w kraju podstawy działalności w dziedzinie radiolokacji. Nastąpił szybki rozwój radiolokacji w świecie obejmujący zastosowania zarówno militarne jak i cywilne. Rozwój ten wystąpił również w kraju doprowadzając do powstania szeregu nowych specjalności naukowych na uczelniach wyższych, instytutach badawczych oraz biurach konstrukcyjnych specjalizujących się w dziedzinie radiolokacji.

W okresie 50 lat powstał w Polsce nowoczesny przemysł radiolokacyjny bazujący na własnych opracowaniach, który dostarczał i w dalszym ciągu dostarcza szeroką gamę urządzeń odbiorcom krajowym i zagranicznym. W miarę postępu technologii urządzenia te były coraz bardziej skomplikowane, a parametry ich i możliwości ciągle udoskonalane. Powstała baza naukowo-badawcza i produkcyjna w latach 80. osiągnęła apogeum zatrudniając na potrzeby radiolokacji ponad 12 tysięcy pracowników. Trzonem tej bazy były i są do dzisiaj Przemysłowy Instytut Telekomunikacji (PIT) oraz Centrum Naukowo-Produkcyjne Elektroniki Profesjonalnej RADWAR . Obie instytucje współpracują z wieloma krajowymi placówkami naukowymi i produkcyjnymi w tym również zagranicznymi.

W ciągu 50 lat opracowano i wyprodukowano znaczne ilości naziemnych stacji radiolokacyjnych, morskich radarów nawigacyjnych i brzegowych, radarów samolotowych oraz zautomatyzowanych systemów dowodzenia i kierowania. Głównym odbiorcą wymienionych wyrobów było i jest Wojsko Polskie. Wiele urządzeń i systemów było przedmiotem eksportu do wielu krajów. Wysokie ceny światowe specjalizowanego sprzętu radarowego i obiektów systemowych sprawiają, że działalność przemysłu radiolokacyjnego była i jest wysoce opłacalna dla gospodarki narodowej.

W niniejszym opracowaniu dokonano przeglądu krajowej działalności w dziedzinie radiolokacji w okresie minionych 50 lat. Ogólną charakterystykę krajowej działalności w radiolokacji przedstawiono w rozdziale 2, ze wskazaniem podstawowych ośrodków badawczo-rozwojowych i przemysłowych zarówno cywilnych jak i wojskowych.

W rozdziałach od 3 do 5 omówiono chronologicznie urządzenia radiolokacyjne opracowane dla potrzeb wojskowych i cywilnych, w tym radary do kontroli przestrzeni powietrznej, do kontroli powierzchni morza oraz morskie radary nawigacyjne. W rozdziale 6 przedstawiono systemy rozpoznania radioelektronicznego. Rozdział 7 poświęcony jest zestawom artyleryjskim przeznaczonym dla obrony przeciwlotniczej, natomiast w rozdziale 8 omówiono różne urządzenia radiolokacyjne takie jak radary drogowe, radary balistyczne, iterrogatory itp. Rozdział 9 poświęcono w całości radarom dla cywilnych systemów kontroli ruchu lotniczego, natomiast rozdział 10 zautomatyzowanym systemom dowodzenia i kierowania. W rozdziale 11 omówiono działalność konferencyjną i wydawniczą, a w rozdziale 12 systemy zapewnienia jakości ISO-9001 i AQAP-110 obowiązujące w PIT i RADWAR. Krajowy potencjał naukowo-badawczy i produkcyjny z uwzględnieniem głównych kierunków prac warunkujących rozwój radiolokacji przedstawiono w rozdziale 13. W niniejszym opracowaniu nie można było wymienić szerokiego grona naukowców, inżynierów, informatyków, specjalistów wojskowych, którzy omawiane tu urządzenia i systemy projektowali, produkowali, modernizowali i badali i dzięki którym możliwy był rozwój krajowej radiolokacji. Należą im się podziękowania za ich trud i owocną pracę. Na zakończenie wstępu pragnę gorąco podziękować przedstawicielom przemysłu i wojska za pomoc w opracowaniu niniejszego suplementu, a zwłaszcza dyrektorowi PIT dr. inż. Romanowi Dufrene, prezesowi RADWAR S.A. mgr. inż. Leszkowi Pawłowskiemu, mgr. inż. Jerzemu Miłoszowi, mgr. inż. Zbigniewowi Czekale oraz wszystkim współautorom niniejszego opracowania.

Dziękuję również pracownikom działu wydawniczego PIT, paniom Urszuli Rozowskiej, Krystynie Lewandowskiej i Elżbiecie Godlewskiej-Sędek za opracowanie redakcyjne niniejszego suplementu.