8228808122

50 -łecie Polskiej Radiolokacji

Model stacji 3-współrzędnej był dobrym demonstratorem możliwości uniwersalnych maszyn cyfrowych w zakresie realizacji złożonych funkcji w czasie rzeczywistym. Natomiast w PIT zaczęła się wyraźnie kształtować tematyka systemowa dotycząca systemów obrony powietrznej w tym systemów rozpoznania radiolokacyjnego.

Do początku lat 90. zadania Obrony Powietrznej były wykonywane przez odrębne rodzaje Sił Zbrojnych: Wojska Obrony Powietrznej Kraju, Wojska Lotnicze, Marynarkę Wojenną. W Wojskach Lądowych, które również były odrębnym rodzajem sił zbrojnych (RSZ), istnieje oddzielny rodzaj wojsk - Wojska Obrony Przeciwlotniczej. Wszystkie wymienione RSZ dysponowały specjalistycznymi siłami i środkami naziemnej obrony przeciwlotniczej, rozpoznania radiolokacyjnego oraz lotnictwem.

Każdy RSZ posiadał własny system rozpoznania radiolokacyjnego oraz system dowodzenia i kierowania, a także prowadził działania ukierunkowane na doskonalenie eksploatowanych systemów.

Na przełomie lat 60. i 70. była realizowana praca MONAKO. Wykonawcą tej pracy był zespół specjalistów przemysłu radiolokacyjnego i wojska. Zespołem kierował płk. doc. dr inż. T. Kątcki (WAT). Analiza potrzeb wszystkich rodzajów sił zbrojnych, kierunki rozwoju zautomatyzowanych systemów OP, możliwość budowy systemów na bazie zunifikowanych elementów (modułów) to najważniejsze tematy pracy zespołu.

WOPK już w latach 60. eksploatowały zautomatyzowany system zbioru i zobrazowania informacji radiolokacyjnej WOZDUCH 1P (prod. ZSRR) oraz tzw. „system planszetowy”.

Żaden z tych systemów w latach 70. nie spełniał już wymagań tych wojsk. Istniała pilna potrzeba automatyzacji przede wszystkim podsystemu rozpoznania radiolokacyjnego WOPK.

Osiągnięcia polskiego przemysłu w dziedzinie radiolokacji oraz wnioski z pracy MONAKO utrwalały przekonanie w przemyśle i wojsku o celowości podjęcia prac systemowych w kraju. Został zrobiony pierwszy krok - na początku lat 70. w PIT uruchomiono pracę DUNAJEC.

Polskie systemy nie powstałyby bez udziału ich użytkowników i oficerów kierujących opracowaniem uzbrojenia i sprzętu wojskowego, a szczególnie gen. dyw W. Wojciechowskiego i płk J. Ścieżki.

Wdrożenie do produkcji urządzeń, obiektów i systemów oraz zapewnienie ich dostaw dla Wojska Polskiego jak i dla zagranicznych odbiorców, to przede wszystkim zasługa pracowników: WZR RAWAR, WZE ELWRO, Zakładu Produkcji Doświadczalnej PIT oraz ich kooperantów. Wdrożenie zautomatyzowanych systemów (obiektów, urządzeń) do eksploatacji było i jest trudnym zadaniem dla użytkownika (wojska) jak i dostawcy (przemysłu). Zadanie to byłoby zapewne jeszcze trudniejsze bez wyszkolonych obsług. Szkolenie obsług polskich systemów zapewniła Wyższa Oficerska Szkoła Radiotechniczna, a później Centrum Szkolenia Radiotechnicznego w Jeleniej Górze. Znaczący udział w szkoleniu miała również Wojskowa Akademia Techniczna.

Działalność PIT w dziedzinie automatyzacji systemów rozpoznania radiolokacyjnego oraz systemu dowodzenia i kierowania obroną powietrzną obejmuje projektowanie, wykonawstwo prototypów, badania. Instytut w uzasadnionych przypadkach podejmuje również produkcję oraz szkolenie obsługi technicznej i operacyjnej. W ciągu całego cyklu życia, - opracowanych przez PIT zautomatyzowanych systemów, - zapewniona jest pomoc techniczna.

10.2. Zautomatyzowane systemy Wojsk

Obrony Powietrznej oraz Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej

10.2.1. Podsystem rozpoznania radiolokacyjnego

Opracowane przez WOPK założenia na pracę DUNAJEC zawierały wymagania na dwa obiekty automatyzacji podsystemu rozpoznania radiolokacyjnego szczebla taktycznego (batalionu radiotechnicznego). Jeden z nich RPT-11^3, miał zapewniać automatyzację posterunków radiolokacyjnych, a drugi RPT-21 głównego posterunku radiolokacyjnego. Zadaniem głównego posterunku radiolokacyjnego razem z podległymi posterunkami radiolokacyjnymi (oddalone posterunki) było zapewnienie jednolitej (uogólnionej) informacji o sytuacji powietrznej w obszarze odpowiedzialności batalionu radiotechnicznego (brt) przy wykorzystaniu stacji radiolokacyjnych rozwiniętych na posterunkach.

Założenia na pracę DUNAJEC zawierały również wymagania, których realizacji WOPK oczekiwało w przyszłości (wymagania rozwojowe).

Przyjęta została koncepcja realizacji wymagań WOPK, którą można opisać następującym zdaniem: „co nieco opracować, co nieco przetestować, co nieco wdrożyć”. To „co nieco" było celem, który należało osiągnąć na pierwszym etapie realizacji pracy i w następnych etapach realizowanych już w czasie eksploatacji obiektów.

Doświadczenia z pracy HAWANA sprawiły, że przyjęto w owym czasie jedyną perspektywiczną koncepcję wykorzystania uniwersalnej maszyny cyfrowej (komputera) jako centralnej części każdego obiektu automatyzacji.

³ Na etapie opracowania obiekty te miały nazwy: DS.-11 i DS.-21