8265159165

metody, formy i programy kształcenia

e-mentor

starają się przenieść i adaptować metodykę oraz podejścia wypracowane dla aktywów materialnych. Proces ten napotyka jednak na dość istotną przeszkodę, a mianowicie konieczność bezpośredniego pomiaru w ujęciu pieniężnym korzyści i kosztów (zarówno nakładów inwestycyjnych, jak i kosztów bieżących) związanych z aktywami niematerialnymi. |KS)
Istnieją różnorodne sposoby i modele pomiaru oraz raportowania aktywów niematerialnych, ale każdy z nich zawiera różne aspekty dotyczące tych aktywów. Także żaden z nich nie pokrywa wszystkich ważnych i kluczowych elementów i potrzeba jeszcze wiele wysiłku, aby zbudować model, czy schemat, który w sposób pełny i kompleksowy mierzyłby, wycenia! oraz raportowa! o wartości kapitału intelektualnego. Ponadto obecnie znane i wykorzystywane modele mają w większości swe źródło nie w założeniach i koncepcjach teoretycznych, lecz są rozwiązaniami opracowanymi w oparciu lub na zlecenie konkretnych firm działających na określonych rynkach, w określonych branżach i często według unikatowego modelu biznesowego. Nie mogą być one zatem wprost stosowane dla wszystkich branż czy we wszystkich krajach. Nie mają więc charakteru ogólnego i uniwersalnego. [KS|	Przyszłe badania powinny bardziej koncentrować się na aspektach teoretycznych, które mogłyby tłumaczyć funkcje i rolę poszczególnych kategorii kapitału intelektualnego. Różne współczesne teorie z zakresu zarządzania, mogłyby stanowić pole dla badań, które służyłyby określaniu podstawowych zaleceń, sugestii dotyczących kwestii zarządzania aktywami niematerialnymi. Wcześniej należy jednak odpowiedzieć na następujące - fundamentalne - pytanie: czy jest to możliwe, aby w ogóle mówić o aktywach niematerialnych jako całości i jednorodnej grupie? Czy można wypracować założenia i wskazówki teoretyczne, które odnosiłyby się w jednakowym stopniu do wszystkich kategorii bądź składników i elementów kapitału intelektualnego? Czy w celu wypracowania jakichkolwiek wskazówek, które następnie mogłyby być zaadaptowane przez praktykę, koniecznym jest oddzielne traktowanie poszczególnych składników i elementów kapitału intelektualnego? Jeżeli tak, to brak jest możliwości formułowania zaleceń, które miałyby charakter uniwersalny. Należy więc raczej koncentrować się na formułowaniu specyficznych zaleceń, nieraz odmiennych, dotyczących poszczególnych elementów i składników kapitału intelektualnego. Dalsze badania powinny koncentrować się więc na tym, jak problematyka pomiaru i raportowania lub szerzej zarządzania kapitałem intelektualnym jest postrzegana przez menedżerów. Czy dostrzegają oni ten aspekt współczesnego przedsiębiorstwa, czy jest to problem stawiany tylko przez kilku fascynatów, którzy znaleźli się po stronie praktyki i kilku zapalonych naukowców? Ciekawe byłoby także zbadanie, jak postrzegają kapitał intelektualny całe organizacje, a nie wąska grupa specjalistów. Byłoby to bowiem istotne, gdyż zapewniłoby to zwiększenie efektywności i szersze wprowadzanie kwestii zarządzania kapitałem intelektualnym w praktykę gospodarczą i wiadomość szerszej grupy pracowników.
Większość badań dotyczących różnych aspektów kapitału intelektualnego (np. zarządzania czy raportowania), których wyniki są prezentowane i opisywane w publikacjach, oparta jest na badaniach firm prowadzących zbliżoną działalność i opierających się na podobnym modelu biznesowym. [KS]	Bardziej interesujące i wartościowe wydają się być badania przekrojowe, porównawcze związane z wpływem (np. rodzaju prowadzonej działalności, orientacją biznesową, wykorzystywanym modelem biznesowym, krajem pochodzenia firmy) na zakres i jakość procesu zarządzania i raportowania aktywów niematerialnych. Przyszłe badania powinny więc być bardziej skoncentrowane na identyfikacji i analizie, na tym czy rodzaj działalności, ukierunkowanie biznesowe, realizowana strategia, determinują poziom występowania i wykorzystywania kapitału intelektualnego. Powinny próbować udzielić odpowiedzi na pytanie: jakie czynniki wpływają na zakres i jakość raportowania kapitału intelektualnego, np. czy występują istotne różnice w wykorzystaniu kapitału intelektualnego w firmach „nowej i starej ekonomii”, firmach zarządzanych procesowo, projektowo i zarządzanych tradycyjnie (strukturalnie).
W dotychczasowej literaturze kwestią nadal zaniedbaną, która praktycznie (poza nielicznymi wyjątkami) nie jest poruszana, jest problematyka wzajemnych relacji aktywów niematerialnych w ujęciu mikro i makro. Chodzi bowiem o określenie wpływu, jaki aktywa niematerialne zgromadzone w podmiotach gospodarczych (czyli podejście mikro, a głównie proces zarządzania nimi) mają na konkurencyjność i innowacyjność całej gospodarki. [KS]	Przyszłe kierunki badań i studiów teoretycznych powinny dotyczyć m.in. wzajemnej korelacji pomiędzy poziomem innowacyjności i konkurencyjności całej gospodarki, a jakością i zakresem zarządzania aktywami niematerialnymi firm z tej gospodarki. Wyniki takich badań mogłyby stanowić podstawę do formułowania strategii rozwoju całego kraju lub poszczególnych regionów, a także kierunków polityki gospodarczej.

Źródło: Opracowanie własne

12

e-mentor nr 3 (15)