8658358969

BIBLIOTEKI NAUKOWE WOBEC CENZURY 335

Punkt pierwszy przytoczonego ustępu jest jednoznaczny i nie wymaga dodatkowych komentarzy. Zastanówmy się jednak przez chwilę nad znaczeniem dwóch pozostałych możliwości. Uchylenie zaskarżonej decyzji mogło mieć miejsce, jeżeli naruszała ona przepisy prawa lub też organ przekroczył swoje kompetencje. Organ odwoławczy mógł także umorzyć postępowanie odwoławcze, jeżeli nie zostały zachowane procedury prawne niezbędne do skutecznego zaskarżenia spornej decyzji. W takich okolicznościach organ odwoławczy w ogóle nie rozpatrywał merytorycznych okoliczności sprawy. Decyzja GUC była ostateczna w postępowaniu administracyjnym.

Po rozpatrzeniu odwołania niekiedy następowało uchylenie decyzji

0    przepadku danych publikacji, a poszkodowana biblioteka uzyskiwała ich zwrot. Do 1985 r. ten typ decyzji zdecydowanie dominował

1    znakomitą większość zatrzymanych dokumentów zwrócono bibliotekom w wyniku interwencji w GUC. Sytuacja uległa radykalnemu pogorszeniu w latach następnych, kiedy to GUC coraz częściej utrzymywał w mocy zaskarżoną decyzję.

Przeglądając decyzje GUC dotyczące zatrzymanych publikacji oraz zastanawiając się nad argumentacją użytą w uzasadnieniu tych decyzji, nie sposób przemilczeć zdziwienia i zaskoczenia logiką argumentacji urzędów celnych. Urzędy te powołując się na konkretne przepisy, jednocześnie im zaprzeczały. Rozpatrując odwołanie biblioteki, GUC wskazywał, iż urzędy celne są zobowiązane zatrzymywać i orzekać przepadek publikacji o szkodliwej zawartości. Dalej tłumaczył, że zakaz ten jest wyłączony tylko wtedy, gdy przepis szczególny daje określonemu podmiotowi prawo otrzymywania takich publikacji. Jak wiadomo, informuje o tym przytoczone wcześniej postanowienie Prawa celnego [3, art. 13 ust. 1], GUC stwierdzał także, iż biblioteka składająca wniosek o zwrot zatrzymanych publikacji rzeczywiście jest biblioteką naukową i ma do niej zastosowanie przepis szczególny ustawy o kontroli publikacji i widowisk [1, art. 16 ust. 3].

Zdaniem GUC, sprowadzanie i gromadzenie przez uprawnione biblioteki naukowe publikacji zagranicznych dotyczy tylko takich publikacji, które na mocy zarządzenia prezesa Głównego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk (GUKPiW) zostały pozbawione debitu lub na mocy decyzji Okręgowego Urzędu Kontroli Publikacji i Widowisk (OUKPiW) zostały zakazane do rozpowszechniania. Nadmieńmy w tym miejscu, iż terminem debit określano pozwolenie władzy na sprowadzenie i rozpowszechnianie książek, gazet i czasopism zagranicznych. Faktem jest, iż w ustawie o kontroli publikacji nie ma słowa o publikacjach pozbawionych debitu, natomiast ustawa mówi o „publikacjach zagranicznych, których rozpowszechnianie jest zakazane” [1, art. 16 ust. 3]. Dopiero jednak dalsza argumentacja zadziwia swoją pokrętną logiką. GUC ostatecznie uzasadniał decyzje o przepadku zatrzymanych