8658358984

ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ USŁUG BIBLIOTECZNYCH 349

konieczność osiągania jak najwyższej efektywności ekonomicznej, czyli maksymalnie dobra obsługa czytelników przy ograniczonych funduszach.

Idea TQM zaczęła zatem przenikać do teorii bibliotekoznawstwa i informacji naukowej oraz praktyki bibliotekarskiej w okresie nawarstwiających się trudności technologicznych, finansowych i personalnych w bibliotekach, kiedy potrzebna była zmiana zasad zarządzania i funkcjonowania instytucji biblioteczno-informacyjnych. Przedtem pojawiły się już liczne studia teoretyczne i próby praktyczne zmierzające do poprawy skuteczności świadczenia usług bibliotecznych i ułatwiające zrozumienie i przyjęcie koncepcji TQM.

Od początku lat 90. różne biblioteki i ośrodki informacji na świecie próbują stosować zasady TQM w celu stałego doskonalenia swojej działalności. Na Zachodzie Europy i w Stanach Zjednoczonych pojawiło się dotąd wiele prac teoretycznych i metodycznych dotyczących zarządzania przez jakość i TQM w zakresie usług biblioteczno-informacyjnych; omawiają tę problematykę w różnorodnych aspektach, najczęściej fragmentarycznie. Do pierwszych przeglądów najważniejszych zagadnień TQM w bibliotekach należą: cały rocznik Journal of Library Administration z 1993 r. oraz praca Total Quality Management. A sourcebook pod red. R. 0’Neil¹. Obecnie istnieje bardzo bogata literatura z tego zakresu. Do podstawowych można zaliczyć m. in. prace: C. G. Johannsena², D. E. Riggsa³, S. M. Pritchard⁴, T. M. Peischl⁵, M. Kinnel⁶ oraz bardzo jednak ogólną książkę Total Quality Management in information seruices⁷. Ta tematyka znajduje już od paru lat również miejsce w dydaktyce z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na świecie, ciesząc się także zainteresowaniem stowarzyszeń bibliotekarskich i informacyjnych⁸.

1

   Englewoood 1994 r.

2

   Por. np.: Quality management and innouation. Findings of a Nordic ąuality management survey. „Libri" 1995 s. 131-144; Strategie issues in ąuality management. „Journal of Information Science" 1996 nr. 3 s. 155-164. nr. 4 s. 231-245; The use of ąuality control principles andmethods in library and information science theory and practice. „Lijbri" 1992 nr. 4 s. 281-295; Quality management principles and methods in library and information science theory and practice. W: Encyclopedia of library and information science. New York 1995 vol. 56 suppl. 19 s. 318-352.

3

   Por. np.: A commitment to making the library a leaming organization. „College and Research Libraries” 1997 nr. 7 s. 297 oraz jego prace w Total Quality Management (por. przyp. 4).

4

   Determining ąuality in academic libraries. „Library Trends” 1996 nr. 3 s. 572-594.

5

   Benchmarking. A process for improvement. „Library Administration and Managen\ent" 1995 nr. 2 s. 99-101.

6

   Quality management and library and information seruices. Competitive advantage for the Information revolution. „IFLAJoumar 1995 no. 4s. 265-273. —P. Garrod. M. Kinnel: Benchmarking deuelopment needs in the LIS sector. „Journal of Information Science" 1997 nr. 2 s. 111-118; —. —: Performance measurement. Benchmarkig and the UK Library and Information Services Sector. „Libri" 1996 s. 141-149.

7

   Ed. by G. St Clair. London 1997.

8

   Por. np.: A. Massimo: European professional education on ąuality. W: Quality of information seruices. Proceedings of the Fourth International BOBCATSSS Symposium, Budapest, January 1996. Budapest 1966 s. 213-218.