9003499599

Słowo wsteone

Każda filozofia, jak twierdzi Ricoeur, jest swoistym organizmem, funkcjonującym i rozwijającym się według wewnętrznych reguł. To, co możemy zrobić, to próbować zrozumieć jedną poprzez drugą i tym sposobem być może zobaczyć stare problemy w nowym świetle . Myśl ta oddaje charakter tej pracy i wskazuje kierunek poszukiwań, które mają zmierzać do odnalezienia w „późnej” filozofii Wittgensteina tego, co „hermeneu-tyczne”. Jednocześnie dodajmy, tym razem odwołując się do słów K. Gurczyńskiej, że „porównawcze odniesienie ma sens w tej mierze, w jakiej udaje się dzięki niemu pogłębić rozumienie określonej kwestii stanowiącej przedmiot namysłu u jednego z porówny-wanych myślicieli, dzięki drugiemu z nich” . Przywołani tu, nieprzypadkowo, Ricoeur i Gurczyńska czynią podobnie. Pierwszy, analizując pojęcie i funkcję języka potocznego u Wittgensteina i Husserla, dokonuje nie tylko porównania, lecz stara się pewne niejednoznaczne kwestie w ten właśnie sposób lepiej zrozumieć. Druga podejmuje podobny wysiłek, wskazując, że kluczem do zrozumienia filozofii Wittgensteina może być Heidegger.

Żywiąc nadzieję, że podobny cel praca ta realizuje, należy dodać, że nie dokonuje się tu prostego porównania jakiejś jednej koncepcji do drugiej. Jest to raczej próba pewnej interpretacji poszczególnych pojęć obecnych w tekstach późnego Wittgensteina. Przemawia za tym głównie to, że ramy takiej pracy porównawczej musiałyby być znacznie szersze a także, że - za wyjątkiem koncepcji Wittgensteina - nie skupiam się na konkretnym filozofie, lecz rozpatruje filozofię hermeneutyczną jako nurt, na który składają się poglądy kilku filozofów. Poza Diltheyem i Husserlem, który sam nie będąc filozofem hermeneutycznym, silnie oddziałał na ten nurt, są to przede wszystkim: Heidegger, Ga-damer i Ricoeur.

Praca składa się zasadniczo z dwóch części: hermeneutycznej i „Wittgensteinowskiej”. W części pierwszej przedstawiam podstawowe pojęcia filozofii hermeneutycznej, wywodząc je z poszczególnych stanowisk filozoficznych. Prezentacja tych pojęć wymagała przedstawienia pewnych elementów stanowisk hermeneutycznych i kontekstu historycznego, dlatego też część ta jest stosunkowo obszerna i można ją potraktować jako rozwi-

P. Ricoeur: Husserl and Wittgenstein on language. W: Phenomenology and existentializm. Ed.

By E.N. Lee, M. Mandelbaum. The John Hopkins press: Baltimore 1967, s. V.

2 * * •* K. Gurczyńska: Inny drogą do poznania samego siebie. Heidegger jako klucz do rozumienia

Wittgensteina. „Edukacja filozoficzna” vol. 42, 2006, s. 158.

4