9988995911

20 ZYWNOSC A BEZPIECZEŃSTWO ZDROWOTNE

ANNA SAD0WSKA-R0C1EK, EWA CIEŚLIK

Katedra Technologii Gastronomicznej i Konsumpcji, Małopolskie Centrum Monitoringu Żywności Wydział Technologii Żywności Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

PESTYCYDY NOWEJ GENERACJI - POZOSTAŁOŚCI W ŻYWNOŚCI, METODY OZNACZANIA I WYZWANIA ANALITYCZNE

Pestycydy, powszechnie stosowane do ochrony roślin uprawnych i płodów rolnych, stanowią zróżnicowaną i liczną grupę związków chemicznych, pozyskiwanych naturalnie lub też otrzymywanych w wyniku syntez chemicznych. Jak każda substancja chemiczna, środki ochrony roślin, kumulujące się w poszczególnych elementach środowiska naturalnego, nie pozostają bez wpływu na bezpieczeństwo i jakość zdrowotną żywności. Dlatego też obecnie dąży się do wykorzystywania takich substancji czynnych, których stosowanie niosłoby ze sobą jak najmniejsze ryzyko dla funkcjonowania organizmów żywych.

Przedstawicielami nowej generacji pestycydów są m.in. związki z grupy neonikotynoidów (np. imidakloprid, klotianidyna, tiametoksam) oraz tzw. biopestycydy (np. abamektyna. spinosad, azadyrachtyna, rotę non). Związki neonikotynoidowe wykazują działanie neurotoksyczne w organizmach niepożądanych insektów, jednak ostatnie badania naukowe dowiodły, że związki te powodują jednocześnie masowe ginięcie pszczół. Abamektyna należy do makrocyklicznych laktonów i jest naturalnym produktem fermentacji przeprowadzanej przez mikroorganizmy glebowe Streptomyces avermitilis, spinosad powstaje natomiast w wyniku fermentacji bakteryjnej Saccharopolyspora spinosa. Związki te zaburzają lub blokują działanie układu nerwowego u insektów, ale są bezpieczne dla organizmu człowieka. Azadyrachtyna, ekstrahowana z miodli indyjskiej, jest naturalną substancją insektobójczą, wykazuje również właściwości repelentne. Rotenon, uzyskiwany poprzez ekstrakcję z tropikalnych roślin z rodzajów Lonchocarpus oraz Derris, działa na owady jako trucizna żołądkowa, ale jest względnie bezpieczny dla ludzi.

Stosowanie nowych generacji środków ochrony roślin pociąga za sobą także potrzebę rozwoju oraz optymalizacji procedur analitycznych, służących do oznaczania pozostałości tych substancji czynnych w żywności. W przeciwieństwie do klasycznych metod analizy, oznaczanie pestycydów nowej generacji wymaga często zastosowania nowoczesnych technik przygotowania próbek z zastosowaniem np. grafenu, nanorurek węglowych, ekstrakcji ciało stale-ciecz w niskiej temperaturze (SLE-LTP) oraz różnorodnych metod detekcji końcowej, włączając w to UV-MALDI-Orbitrap, UHPLC-MS/MS czy też LC-ESI-MS/MS.

Kraków. 18-19 września 2014