2015-04-08

1

PRAWNE REGULACJE

RYNKU FINANSOWEGO

Wydział Ekonomiczny w Opolu

rok akademicki 2014/2015

Bożena Nowosielska

Historia kryzysów
w gospodarce światowej

..

2

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

historia kryzysów w gospodarce

światowej

...już w 33 roku naszej ery odnotowano kryzys domów
bankowych w Rzymie,
na złą koniunkturę gospodarczą nałożyły się
defraudacje oraz zatonięcie kilku statków wiozących
cenne dla tych domów bankowych ładunki.

Cesarz Tyberiusz był zmuszony wyłożyć
publiczne pieniądze dla łagodzenia skutków
tej zapaści

(przekazał środki państw. odpowiedzialnym

bankierom i niektórym dłużnikom, anulował część
płatności odsetkowych i ograniczył rozrzutność państwa ;

większość domów bankowych poprawiła swoją sytuację)

.

..

3

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

historia kryzysów w gospodarce

światowej

Międzynarodowy Fundusz Walutowy policzył kryzysy w
czasach nam współczesnych.
Zdaniem ekspertów MFW, w ciągu 22 lat,
pomiędzy rokiem 1975 a 1997
miały miejsce na świecie 54 kryzysy bankowe.
Na ogół w krajach rozwijających się, ale też 12 kryzysów
miało miejsce w krajach wysoko rozwiniętych

/ średnia statystyczna : " 2,5 kryzysu na rok " /.

..

4

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

historia kryzysów w gospodarce światowej

..przeprowadzono też analizę 22 przypadków kryzysów
bankowych, które można zakwalifikować do 3 grup:

- grupa I - kryzysy przegrzanej koniunktury dotyczące krajów

uprzemysłowionych (Hiszpania, Norwegia, Finlandia, Szwecja, USA,
Japonia) – to kryzysy głównie sektorów bankowych;

- grupa II - kryzysy transformacji dotyczące krajów przechodzących

transformację systemową (Litwa, Łotwa, Estonia, Rosja, Ukraina,
Gruzja, Kirgistan, Bułgaria, Polska), kraje te potrzebowały zazwyczaj
wsparcia zewnętrznego (zjawisko "moral hazard");

- grupa III - kryzysy nierównowagi wewnętrznej i zewnętrznej

oraz utraty zaufania inwestorów dotyczące pozostałych rynków
wschodzących (Meksyk, Argentyna, Tajlandia, Indonezja, Malezja,
Korea, Filipiny), to kryzysy finansowe - nie tylko bankowe ; ..

5

historia kryzysów w gospodarce światowej

Najczęstsze przyczyny kryzysów bankowych :
• złe zarządzanie bankami,
• dekoniunktura lub brak równowagi w gospodarce,
• nieodpowiednie: regulacje ostrożnościowe

i sprawowanie nadzoru nad bankami,

• zbyt dużo administracyjnego sterowania sektorem

bankowym,
a następnie nieprzemyślana deregulacja.

..

6

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

2

historia kryzysów w gospodarce światowej

W przypadku krajów przechodzących transformację systemową jako
dominującą przyczynę kryzysów bankowych wskazywane jest
załamanie wynikające z upadku scentralizowanego systemu ekonom..

Mechanizm przenoszenia kryzysu na sektor bankowy
był tam następujący:

1/

przedsiębiorstwa państwowe zadłużone w bankach nie były w

stanie spłacać zaciągniętych kredytów na skutek utraty rynków zbytu,
wzrostu kosztów finansowania etc.,

2/

w bankach ujawniał się problem złych długów (początkowo mógł być

nie do końca jawny - gdyż banki nie stosowały odpowiednich
standardów oceny jakości należności), który powodował powstanie
znacznych strat i osłabienie kondycji banków,

3/

pojawiało się miejsce na interwencję banku centralnego

i państwa.

..

7

historia kryzysów w gospodarce światowej

działania zmierzające do przywrócenia zaufania do
sektora bankowego i naprawy jego sytuacji :

• tworzenie ad hoc systemów gwarantowania depozytów, z często

100% gwarancjami,

• tworzenie instytucji odpowiedzialnych za przeprowadzenie

restrukturyzacji,

• wsparcie kapitałowe banków (quasi-nacjonalizacja),

• konsolidacja banków,

• sprzedaż części bądź całości przedsiębiorstwa bankowego, ...

8

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Cykle gospodarcze - historia kryzysów

w

gospodarce światowej

działania zmierzające do przywrócenia zaufania do sektora
bankowego i naprawę jego sytuacji , cd. :

• tworzenie banków pomostowych (bridge banks),
• przekazywanie bankom papierów wartościowych w celu

poprawy ich wyników finansowych,

• pożyczki na restrukturyzację,
• wydzielenie z banków złych długów i przekazanie ich do

specjalnych spółek,

• kupno przez państwo bądź specjalną instytucję należności

zagrożonych .

..

9

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Historia kryzysów w gospodarce światowej

Wnioski, wynikające z analizowanych przypadków kryzysowych:

• kryzysom bankowym towarzyszy kryzys ekonomiczny (wyjątek: efekt

zarażania),

• deregulacja ograniczeń administracyjnych wymaga wprowadzania

odpowiednich regulacji ostrożnościowych,

• zbyt liberalna polityka nadzorcza (w tym licencyjna) jest kryzysogenna,
• niezbędna jest instytucja odpowiadająca za naprawę sektora

bankowego z czytelnym zakresem kompetencji,

• w przypadku wykorzystywania środków publicznych konieczne są

"kary" dla właścicieli banku (redukcja moral hazard),

• w krajach transformujących się - kryzys bankowy trwa tym dłużej im

dłużej trwa reformowanie gospodarki w kierunku gospodarki
rynkowej.

.

..

10

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Historia kryzysów w gospod. światowej

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

1/ kryzys po I wojnie światowej

- "kryzys roku 1920" (1919-1922) ,

Po okresie ogólnej koniunktury wojennej , po
zakończeniu działań militarnych należało
przeorganizować gospodarki krajów z "wojennych" na
"pokojowe" ;

Kryzys o nieco innym charakterze : z powodu
zniszczeń na terenie krajów, których dotyczyły działania
wojenne. ..

11

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

2/ "Wielki kryzys" w latach 1929-1933
- po okresie rozwoju powojennego wystąpiło zjawisko

przeinwestowania na giełdzie wywołane czynnikami
spekulacyjnymi (podwojenie wartości akcji w latach
1927-1929 na giełdzie w Nowym Jorku) przy braku
kapitału na rozwijanie produkcji przemysłowej.

24.10.1929 r. "czarny czwartek"

nagłe załamanie

kursów giełdowych na Wall Street -

początek

najpoważniejszego kryzysu gospodarczego tego
wieku

;



..

12

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

3

Wielki Kryzys w USA

• „Czarny Czwartek” 24 października 1929 roku – paniczna

wyprzedaż akcji

• W ciągu jednego tygodnia – od 23 do 29 października – indeks

giełdowy Dow Jones spadł o 29%;

• Stopa bezrobocia w USA w 1929 r. z poziomu 3,2% wzrosła do

25,2% w 1933 r., a jej średni poziom wynosił w latach 30. około
18% ( liczba bezrobotnych wzrosła z 1,6 mln do 12,8 mln);

. W pierwszych latach kryzysu od 1929 do 1933 roku produkcja

spadła o połowę, dochody o 28%;

• Realny PKB zmniejszył się w latach 1929-33 o jedną trzecią.

Poziom cen spadł w tym okresie o 24% (deflacja).

..

13

Wielki Kryzysu – chronologia

Bezrobocie w USA wzrosło  na początku lat trzydziestych gdy
władza podnosiła cła i podatki.

Wzrost ceł i podatków uderzył w gospodarkę,
amerykańskiego przemysłu nie było stać na zakup
surowców, likwidowano zakłady które zaprzestały nierentownej
produkcji a robotnicy znajdowali się na bruku. 

Bezrobocie rosło.
Cła uniemożliwiły zagranicznym producentom eksport do USA
(oclone towary były za drogie),
pozbawiona zysków zagranica zaprzestała zakupów w Stanach co
powodowało kolejne bankructwa amerykańskich producentów i
wzrost bezrobocia.

..

14

Wielki Kryzys – chronologia

Bezrobotni nie mieli pieniędzy by kupować - co pogłębiało
kryzys.

Amerykańskie cła uderzyły w zagraniczne przedsiębiorstwa
pociągając za sobą upadłość, bezrobocie, i ograniczenie
konsumpcji za granicą.



Na cła amerykańskie zagranica odpowiedziała cłami

odwetowymi, koszty tego poniosło amerykańskie rolnictwo
które straciło rynki zbytu.
Rozpoczęła się wojna celna.

..

15

Wielki Kryzys – chronologia

Utrata rynków zbytu zaowocowała masowymi

bankructwami amerykańskich rolników.



Bankructwa rolników spowodowały
bankructwa banków w których

rolnicy byli zadłużeni.


Bankructwa banków wpędziły w nędze
 osoby które utraciły oszczędności w
bankach, które zbankrutowały.

..

16

Wielki Kryzys – chronologia

Prezydent Franklin Delano Roosvelt przyjął program reform
ekonomiczno-społecznych realizowany od 1933 do 1939 w celu
zwalczania skutków wielkiego kryzysu gospodarczego lat 30.
Głównym założeniem programu

New Deal

była aktywna rola

administracji państwowej w kształtowaniu polityki pieniężnej oraz
rozwój inwestycji państwowych.
Były to działania oparte na

interwencjonizmie państwowym

.

Działania władz zamiast likwidować kryzys tylko go
pogłębiały.

Władze skłoniły przedsiębiorców do utrzymania wysokich płac, by
nie zbankrutować (spadła sprzedaż a koszty pozostały takie same)
przedsiębiorcy zaczęli zwalniać pracowników i automatycznie
wzrastało bezrobocie.

..

17

Wielki Kryzys – chronologia

Władze rozpoczęły olbrzymie transfery finansowe i zwiększyły
podatki.



Gigantyczny wzrost podatków pociągnął za sobą bankructwa



i zwiększenie się liczby bezrobotnych.

W rezultacie działań Roosevelta USA pogrążyły się w kryzysie na
resztę dekady.

Roosevelt między innymi:

- faktycznie znacjonalizował zasoby złota, ustalił państwową cenę złota,
przeciwdziałał ustaleniu parytetu złota na rynkach walutowych,
zdewaluował dolary, odrzucił parytet złota w dolarze,
- zakazał bankom otwierania nowych filii w celu różnicowania ofert i

zmniejszania ryzyka (czym doprowadził 2000 amerykańskich
banków do bankructwa, (w Kanadzie nie ograniczono
działalności banków i wszystkie przetrwały kryzys),

- zlikwidował prohibicję,

...

18

2015-04-08

4

Wielki Kryzys – chronologia

- powołał Social Security Administration (która ustaliła płace
minimalne).

Wprowadzenie płacy minimalnej odebrało

młodym, niedoświadczonym, niewykwalifikowanym pracownikom
możliwość pracy i zarabiania na życie. Wprowadzenie płacy
minimalnej zaowocowało bezrobociem 500.000 Afroamerykanów.

Nowa Ustawa o pomocy rolnikom (AAA,Agricultural
Adjustment Administration ) wprowadziła kolejny podatek i

przymusowe niszczenie upraw i bydła

za odszkodowaniem.

Pomimo że robotnicy na tym zyskiwali reszta konsumentów żyjących
w biedzie musiała więcej płacić za żywność, nie wszystkich było na to
stać .

..

19

Wielki Kryzys – chronologia

- powstała Administracja na rzecz Uzdrowienia
Krajowego Przemysłu - NRA
(National Recovery Administration

).

Większość przemysłu krajowego przemocą wcielono do
posiadających rządowe pełnomocnictwa karteli.

Ustalono ceny i warunki sprzedaży

.

W wyniku tych działań koszty działalności gospodarczej wzrosły o 40% ,
(skróceniu uległ czas pracy, nastąpił wzrost płac a w konsekwencji wzrost
kosztów) produkcja spadła o 25%.

.

...

20

Wielki Kryzys – chronologia

NRA wydała 500 kodeksów regulujących

(!!!)

produkcje w 2 milionach zakładów,
zatrudniających 22 miliony pracowników

(w tym w zakładach: produkujących bieliznę, środki koloryzujące do
włosów, smycze dla psów, komedie muzyczne).

Zakazano m.in. nocnej pracy (np. krawiec nie miał
prawa w nocy szyć niczego dla klienta).

(!!!)

Za złamanie kodeksów NRA karała więzieniem (np. krawca który
wyprasował garnitur klientowi nie za ustawowe 40 centów ale za 35
centów).

(!!!)

Ustawa wymusiła powstanie czarnego rynku. Władze by zwalczać
czarny rynek powołały specjalną policje która kontrolowała fabryki,
przejmowała dokumentacje.

..

21

Wielki Kryzys – chronologia

Nieustanie rosły podatki dochodowe,
najwyższa stawka wyniosła 90%.

P

ieniądze z podatków władza marnowała, m.in. :

„Roosveltowska administracja prac cywilnych” -

CWA

(

Civil Works

Administration )

opłacała np.:

- aktorów by dawali darmowe przedstawienia ,

- bibliotekarzy, by katalogowali archiwa.

Zatrudniano :

- naukowców do bezużytecznych badań (np. „historii agrafki”)

- innych pracowników np. do odstraszania szpaków od budynków publicznych.

CWA zastąpiona została przez WPA (

Federalny Projekt do Spraw Sztuki)

,

organizującą zatrudnienie publiczne.

Oprócz budowy mostów i budynków WPA skatalogowała:

(!!!)

350 metod gotowania szpinaku, zatrudniała 6 tysięcy aktorów,

zatrudniała osoby do prowadzenia zbiórek pieniędzy na rzecz Partii
Demokratycznej.

...

..

22

Wielki Kryzys – chronologia

Od połowy lat trzydziestych likwidowano szkodliwe przepisy

i instytucje. Sąd Najwyższy blokował pomysły Roosevelta.

Ponowny atak kryzysu :

- spowodowany przez ustawę na podstawie której uprawnienia
sądów pracy przejęła agencja federalna NLRB. Zapewniło to
przywileje związkom zawodowym kosztem pracodawców.

Pracodawcy za sprzeciw wobec związków zawodowych byli
karani.

Nowy Ład (New Deal) pokazał że polityka wydawania pieniędzy z

podatków tylko pogarsza sytuację gospodarczą .

.

23

Wielki Kryzys – przyczyny, główne hipotezy

• niestabilność globalnego popytu, czego skutkiem był spadek inwestycji

i konsumpcji (wskutek wzrostu niepewności działania i załamania się
zaufania inwestorów), a także:
czynniki demograficzne, regres w budownictwie, negatywny wpływ
ustawy celnej

• redukcja podaży pieniądza; w latach 1930–33 w USA jedna trzecia

banków zbankrutowała, w konsekwencji czego nastąpiła znacząca
redukcja podaży pieniądza, której FED nie wyrównał

• nieoczekiwana deflacja; w latach 1929–33 wystąpiła spirala zadłużenia

i deflacji, co przyczyniło się do bankructw banków i pogłębienia się
kryzysu

..

24

2015-04-08

5

Z powodu biedy w czasie

Wielkiego Kryzysu

zaczęła rosnąć

przestępczość, zwłaszcza ta zorganizowana.

W Stanach Zjednoczonych nastąpił wtedy rozkwit działalności
mafijnej, której symbolem był słynny Al Capone
- "król gospodarczego podziemia", nielegalnej rozrywki
i hazardu.

W okresie kryzysu spekulacje finansowe i oszustwa podatkowe często
były sposobem na przeżycie.
Słabo opłacana policja i wymiar sprawiedliwości były w znacznej
mierze skorumpowane.

..

25

Przez wiele lat

Al Capone

budował

swoje imperium.

Dorabiał się na:
- domach publicznych,
- przemytach (okres prohibicji),
- nielegalnych przedsiębiorstwach (

pranie pieniędzy

)

a jednak spora część społeczeństwa widziała w nim
dobrego człowieka.

Capone, potrzebował sympatii ludności - podjął

szereg legalnych przedsięwzięć wspierających
biednych



.

..

26



Stworzył m.in.

program walki z krzywicą ,
który kontynuowany był także po
jego śmierci (dzieci dostawały codziennie w szkole
szklankę mleka;

"PIJ MLEKO - BĘDZIESZ WIELKI "

).

Idea zapoczątkowana przez Al Capone została
przejęta potem przez wiele krajów na świecie.

Ponadto otworzył także
przytułek i wiele jadłodajni dla

ubogich i bezdomnych w okresie

Wielkiego Kryzysu.

...

27

Alphonse Gabriel Capone
powinien zostać skazany za wiele przestępstw
(

w tym za "pranie brudnych pieniędzy")

Tzw. grupie „Nietykalnych”, udało się zdobyć materiał dowodowy
tylko w jednej kwestii -

zaległości podatkowych.

Mija ponad 80 lat odkąd w roku 1931 skazano słynnego gangstera
za przestępstwa podatkowe

(ur.1899,zm.1947) .

.

28

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

3/ kryzys lat II wojny światowej

- wywołany ogromem zniszczeń gospodarek państw, na
terenie których prowadzone były działania wojenne
(kryzys większy niż ten wskutek I wojny światowej)

.

..

29

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

4/ I kryzys naftowy : 1973-1974

-

długookresowym czynnikiem wyzwalającym ten kryzys był

trwający od końca II wojny światowej spadek realnych cen
ropy naftowej i postępujące uzależnienie się krajów
rozwiniętych od importu tego surowca.
Bezpośrednim czynnikiem, który wyzwolił kryzys, stała się
wojna arabsko-izraelska (X 1973)



..

30

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

6

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

4/ I kryzys naftowy : 1973-1974, cd.

- 4 x wzrost cen w ciągu kilku miesięcy - od 10.1973 r.
- efekt poparcia Zachodu dla Izraela z równoczesnym
embargiem na eksport ropy do USA i Holandii przez
OPEC;

- w większości krajów uzależnionych od importu ropy
naftowej - podwyżka cen wywołała kryzys gospodarczy
i przyspieszyła procesy inflacyjne;

.

..

31

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

5/ II kryzys naftowy: 1979-1981

- wzrost cen o 130 % ,

- następstwo wojny iracko-irańskiej;

- mniejszy negatywny wpływ na gospodarki ze względu
na mniejsze podwyżki cen,
- rozpoczęcie wydobycia przez państwa spoza OPEC
- występująca nadwyżka zysków państw OPEC
lokowana na kontach zagranicznych banków
("petrodolary") miała wpływ na spadek światowych
stóp procentowych i atrakcyjniejsze warunki udzielania
kredytów dla państw ;

[ bankowość państw islamskich była zbyt słabo rozwinięta
- religijny zakaz oprocentowania ,tzw. riba ]

. ..

32

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

6/ kryzysy zadłużeniowe państw Ameryki

Łacińskiej

- od 12.08.1982 r. gdy Bank centralny Meksyku ogłosił
zawieszenie spłat długów (ok.80 mld USD) i wystąpił do
MFW o pożyczkę i plan stabilizacyjny,
- w tym czasie kryzysy objęły również państwa afrykańskie,
niektóre wschodnioeuropejskie i Bangladesz,
- kryzysu obawiały się kraje rozwinięte z uwagi na groźbę
powstania kartelu dłużników (Grupa z Kartageny, 1984 r.);
- w 03.1988 r. Ogłoszono plan Brady'ego;

...

33

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

6/ kryzysy zadłużen. państw Ameryki Łacińskiej

- największym dłużnikom groziła niewypłacalność

Brazylia ~ 108

Filipiny ~ 29

Czechosłow. ~4,5

Meksyk ~ 105

Turcja ~ 24

Bułgaria ~4

Korea Płd ~ 58

Chile ~ 24

Argentyna ~ 53

Polska ~23

Indonezja ~ 37

NRD ~12

Wenezuela ~ 34

Rumunia ~ 9

Egipt ~ 31

Węgry ~ 8

(dane przybliżone w mld USD ) ...

34

6/ kryzysy zadłużen. państw Ameryki Łacińskiej

... Kraje wysokorozwinięte dbały początkowo tylko o stabilność
systemu bankowego, lecz próba powstania kartelu dłużników (1984-
grupa z Kartageny) spowodowała zwrot w ich polityce:

1985 plan Bakera: udzielenie dłużnikom nowych kredytów, liberalizacja

ich handlu i rynków kapitałowych, prywatyzacja przedsiębiorstw
państwowych. Plan upadł ze względu na pasywność banków.

1986 Peru ogłosiło, że na obsługę długu będzie przeznaczać max.10%

dochodów z eksportu, inne państwa postąpiły podobnie.

1988 plan Brady'ego: redukcja części długów w zamian za udziały w

przedsiębiorstwach dłużników i obowiązek spłacenia reszty;
szereg innych udogodnień;
warunki : - podjęcie reform z planu Bakera;
początek realizacji-89r.; skutki : -redukcja zadłużenia w znacznej
części krajów Trzeciego świata (przykład Argentyny). ..

35

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

7/ kryzysy państw transformacji systemowej

- lata 1990 - 1998
- każdemu procesowi transformacji systemowej
towarzyszył kryzys gospodarczy, -
k. objęły wszystkie europejskie kraje dawnego bloku
socjalistycznego, a także kraje powstałe po rozpadzie
Związku Radzieckiego ,
- główną przyczyną był spadek konsumpcji i produkcji,
wywołany spadkiem popytu wskutek wzrostu cen oraz
załamanie eksportu (niska konkurencyjność) przy
wzroście importu

...

36

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

7

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

7/ kryzysy państw transformacji systemowej

- lata 1990 - 1998

- w byłych republikach radzieckich do głównych

przyczyn kryzysów zaliczyć należy koszty
tworzenia struktur państwowych oraz
związane z tym zwracanie większej

uwagi na sprawy polityczne niż
na gospodarcze (chęć
uniezależnienia się od Rosji) .

..

37

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

8/ kryzysy finans. w Azji Południowo-Wschodniej

- lata 1997 - 1998

- jednoroczny spadek prod. przemysłowej o 20 % i
więcej w Tajlandii i Indonezji - porównywalny ze
spadkiem w USA i Niemczech podczas Wielkiego
Kryzysu,

- podobieństwo gospodarek , ich bliskość i wzajemne

powiązania doprowadziły (poprzez efekt
łańcuchowy) do przenoszenia kryzysu z
Tajlandii do Filipin, Malezji i Indonezji

..

38

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

9/ ostatnie kryzysy państw Ameryki Łacińskiej

- tequilla crisis

- lata 1994 - 1995 , Meksyk,

- ataki spekulacyjne na peso doprowadziły do
dewaluacji waluty , kryzys spowodował szybką ucieczkę
inwestorów zagran., spadek PKB oraz wzrost inflacji

-

kryzys zakończył się szybko

dzięki reakcji władz kraju, USA

i MFW

lecz jego konsekwencje

gospod. odczuwane były w Meksyku

i poza jego granicami przez wiele lat
(tzw.

efekt tequila

). ..

39

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

9/ ostatnie kryzysy państw Ameryki Łacińskiej

- kryzys w Argentynie

- 1995;

- kryzys w Brazylii

- 1999

..

40

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Najważniejsze kryzysy gospodarcze w XX wieku:

10/ kolejny kryzys w Argentynie : 1999 - 2002

- usztywnienie nominalnego kursu peso do dolara USA

- w rezultacie nastąpiła znaczna realna aprecjacja peso

[

wzrost wartości waluty względem innych walut, czyli większa

cena danej waluty wyrażona w innych walutach ]

;

- przyczyna najważniejsza: ciągły i znaczny wzrost długu
publicznego;

- problem powiązania budżetu centralnego z budżetami prowincji;

- strukturalna słabość argentyńskiego systemu bankowego;
Bezpośrednim powodem kryzysu okazały się być szoki
o charakterze politycznym :

-rozluźnienie polityki fiskalnej, związane z kampanią wyborczą 1999
r., pogorszenie sytuacji ekonomicznej, nadmierne wydatki państwa. ..

41

11/ Rosyjski kryzys finansowy w 1998 r.

-

zmniejszył się popyt na ropę naftową ze strony krajów

azjatyckich
- zanotowano najniższy od 1976 roku poziom cen

,

Rosja stanęła na krawędzi bankructwa.

(Wartość baryłki ropy taniała z dnia na dzień
i osiągnęła poziom 13,99 dolara za baryłkę ;
potaniały także inne surowce naturalne).



..

42

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

8

11/ Rosyjski kryzys finansowy w 1998 r.

Sytuacja wewnętrzna Rosji - przyczyną kryzysu,

m.in.:

-

prywatyzacja,

która pomimo sporych sukcesów, nie zmieniła struktury

przedsiębiorstw, nie zapoczątkowała inwestycji w przemyśle rosyjskim oraz nie
doprowadziła do pełnej konkurencyjności gospodarki rosyjskiej;

- utrzymujący się niski stopień ściągalności podatków;

- niewystarczający poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych
w prywatyzacji gospodarki;

- ponadnormatywna ilość obligacji państwowych na rynku .
(

Rząd oraz Bank Centralny emitowały w latach 1995-1997 papiery

wartościowe o dużej rentowności - łatając braki budżetowe. Zyskowność
obligacji skarbu państwa osiągała czasem poziom 80% w skali roku !!.
W efekcie - obligacje z czasem stały się, zamiast zwiększonych dochodów
państwa, powodem coraz większych wydatków

)



..

43

11/ rosyjski kryzys finansowy latach 1998

Nie mniej ważną przyczyną kryzysu była sytuacja
polityczna Rosji , m.in. :

- po wyborach parlamentarnych i prezydenckich z lat 1995-1996 w
Rosji pogłębiały się tendencje

korupcjogenne

(krąg rodzinny i nie

tylko).

P

rogram ratunkowy dla finansów publicznych.

Plan ten zakładał znaczne ograniczenie wydatków państwa:

-zmniejszenie liczby urzędników o 25%;

- ograniczenie finansowania wyższych uczelni z budżetu federalnego;

- ograniczenie ilości instytucji budżetowych;

- wykorzystanie rezerw ze środków resortów siłowych oraz zmniejszenie
zatrudnienia w niektórych strukturach mundurowych;
- ustanowienie limitów finansowych dla wszystkich ministerstw oraz
zamrożenie budowy administracyjnych kompleksów.  ..

44

11/ rosyjski kryzys finansowy latach 1998

...

Prezydent Jelcyn zaniepokojony sytuacją kryzysową zdecydował się

na zdymisjonowanie rządu premiera Kirijenki w dniu 23.08.1998

Konsekwencje załamania finansowego w roku 1998 można
podzielić na dwie grupy:
1/

4-5-krotny spadek wartości rubla, groźba powstania hiperinflacji, a

także utrata zaufania do rynku finansowego ;
PKB brutto spadł aż o 4,6%, podobnie produkcja przemysłowa
- o ponad 5%, z czego największe spadki zanotowano w sektorze
petrochemicznym, maszynowym i lekkim. Aż o 12,3% zmniejszyła się
produkcja rolna .

Inflacja mierzona w stosunku rocznym wyniosła aż 84%,

2/

spustoszenie w systemie bankowym i na rynkach finansow.

;

zbankrutowało lub zostało poddanych pod zarząd państwowy
kilkadziesiąt banków.

Gospodarka rosyjska szybko odrabiała zaległości. .

45

12/ kryzys związany z katastrofą WTC

- 11.09.2001

- zamach terrorystyczny na 2
budynki centrum finansowego

World Trade Center (110 p.)

- w zamachu zginęło około 3.000
osób

 ..

46

12/ kryzys związany z katastrofą WTC,

cd.

Skutki gospodarcze:

-

nie działało 80% Internetu, a także telefony komórkowe w Nowym
Jorku (powodując dalszą panikę),

- na kilka dni wstrzymana została praca nowojorskiej giełdy, nastąpił

dramatyczny spadek indeksów giełdowych w Londynie i innych
centrach handlu światowego;

- banki i firmy ubezpieczeniowe straciły najwięcej;

- akcje firm związanych z ropą naftową rosły, bo ceny tego surowca

gwałtownie wzrosły;

- kryzys branży lotniczej w najbliższych m-cach

..

47

12/ kryzys związany z katastrofą WTC,

cd.

Skutki pozagospodarcze:

- wiele państw zapewnia swym obywatelom "większe
bezpieczeństwo" - kosztem swobód i wolności
obywatelskich (kontrole na lotniskach, ograniczenia
przy przewożeniu bagażu podręcznego).



48

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

9

Specyfika kryzysu 2007 - ...(?)

1. Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

49

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

Punktem wyjścia dla obecnego kryzysu była faza
rozkwitu w cyklu koniunkturalnym gospodarki
Stanów Zjednoczonych.

Boom kredytowy nie był niczym ograniczany

.

Pierwsze symptomy kryzysu, odbieranego wówczas
jeszcze jako zjawisko lokalne i przejściowe, miały jednak
miejsce już w roku 2006.

...

50

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

[

Prof. W.Orłowski w jednej z publikacji podał, że :

]

„Amerykanie wydawali więcej, niż zarabiali.
- Na początku lat 90. Stany Zjednoczone wydawały
o 1-2 proc. więcej, niż zarabiały,

- około roku 2000 deficyt ten podskoczył do 3-4 proc.,

- a w skutek dramatycznego rozkwitu bąbla
spekulacyjnego w latach 2005-06 deficyt przekroczył już
6 proc. rocznego dochodu.
Łącznie w latach 1982-2007 USA wydały
o niemal 7 bilionów dolarów więcej,
niż zarobiły” .

...

51

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

1.1. Polityka kredytowa amerykańskich

banków

Amerykańskie instytucje kredytowe, w tym także banki

,

miały - jak

wszystkie tego typu instytucje - określone wymagania wobec
potencjalnych kredytobiorców , dotyczyły one przede wszystkim
tzw. zdolności kredytowej, ustalanej w oparciu o :

- wysokość osiąganych dochodów,

- liczbę osób w rodzinie i na utrzymaniu,

- miejsce zatrudnienia,

- staż pracy,

- zajmowane stanowisko,

- historię kredytową .

...

52

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

1.1. Polityka kredytowa amerykańskich

banków

Jednak po okresie prosperity amerykańskim bankom,
zaczęło brakować klientów, którzy spełnialiby wszystkie
te kryteria.
Kurczył się segment klientów z „górnej półki”, tzw.

prime lenders, o nieskazitelnej historii kredytowej
i bardzo dobrej kondycji finansowej.

Banki skierowały więc swoją ofertę do następnej w
kolejności grupy kredytobiorców

...

53

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

...

Grupę tę stanowili mniej wiarygodni klienci, tzw.

subprime lenders.

Segment subprimes został podzielony na:

1/

near-prime (prawie pierwszorzędne),

2/

non-prime (niepierwszorzędne)

3/

second chance lending (pożyczki na

sfinansowanie poprzedniej pożyczki).

Ponad 20 proc. pożyczek hipotecznych udzielonych w USA
od 2004 r. to subprime loans.
Łącznie ich wartość szacuje się od 700 mld do 1 bln USD

.

54

2015-04-08

10

1.Geneza kryzysu w Stanach Zjednoczonych

55

SUBPRIME

/o zwiększonym ryzyku/

NEAR-

PRIME

NON-

PRIM

E

SECOND

CHANCE

Kredyty NINJA

56

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

57

NINJA to efektowny akronim, nie mający, niestety, nic wspólnego z

wojowniczym pierwowzorem
- kredyty NINJA lub też kredyty dla NINJA.

W ten sposób scharakteryzowani zostali pożyczkobiorcy, którzy
otrzymali w USA kredyty hipoteczne (subprime mortgage
credits/loans) mimo braku jakichkolwiek gwarancji z ich strony, że
kiedykolwiek spłacą swoje zadłużenie.

W wielu wypadkach nie

doszło do uregulowania choćby pierwszej raty

.

NINJA to skrót oznaczający :

No Income

No Job and A

ssets,

czyli : bez dochodów, bez pracy/aktywów(majątku).

58

Amerykanie trwali w przeświadczeniu, że

„im więcej pożyczą, tym będą bogatsi” .

Zarządy amerykańskich banków stwierdziły, że
nieruchomości to pewna inwestycja i nie stanieją,

więc w razie kłopotów z dłużnikiem,
po prostu zlicytują obciążoną
posiadłość i odzyskają w ten sposób
swoje pieniądze.

..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

59

Kredyty o wątpliwej jakości "opakowano" i sprzedano jako
nowy produkt – hit bankowości inwestycyjnej.

Nazwano je CDO (collateralized debt obligations), czyli
obligacje zabezpieczone długiem hipotecznym.

Wcześniej znane już były instrumenty typu MBS
(mortgage-backed securities), czyli papiery
wartościowe zabezpieczone hipoteką.

Aby uwiarygodnić nowinkę finansową znane agencje
ratingowe nadały papierom najwyższe noty.

Skoro CDO oferowały wysoką stopę zwrotu przy rzekomo
niskim ryzyku, spotkały się z dużym entuzjazmem na
rynku.

..

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

SEKURYTYZACJA

• Sekurytyzacja jest pozabilansową metodą pozyskiwania kapitału na

cele inwestycyjne i obrotowe polegającą na przekształceniu
wyodrębnionych aktywów w papiery wartościowe, które mogą stać
się przedmiotem obrotu.

• Papiery wartościowe emitowane w procesie sekurytyzacji

definiowane są przez amerykańską komisję giełd jako te, ”…których
pierwotnym źródłem finansowania są środki finansowe pochodzące
z wydzielonych grup wierzytelności lub innych aktywów
finansowych, zarówno stałych jak i revolvingowych. Są one, zgodnie
z warunkami emisji, zamieniane w określonym czasie na gotówkę
lub aktywa stanowiące zgodnie z emisją zabezpieczenie
terminowości obsługi i dystrybucji środków finansowych dla
posiadaczy papierów wartościowych.”

...

60

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

11

Kredyt rewolwingowy, ang. revolving credit, kredyt odnawialny
– jest to kredyt w ramach rachunku bieżącego lub konta
osobistego.
W umowie kredytowej zawarty jest dopuszczalny limit kredytu
i termin w którym można go wykorzystywać.
Wypłata środków z rachunku powyżej aktualnego salda
powoduje automatyczne zaciągnięcie kredytu. Każda spłata
całości lub części zaciągniętego kredytu powoduje odnowienie
wielkości potencjalnego kredytu do dopuszczalnego w umowie
salda.
Kredyt odnawialny może być wielokrotnie wykorzystywany w
całości lub części w terminie zawartym w umowie.

...

61

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

SEKURYTYZACJA

,

cd.

• Proces sekurytyzacji pozwala zwiększać efektywność zarządzanie

finansami w firmie poprzez optymalizację wykorzystania
kapitału, przyspieszenie przepływów pieniężnych i zwiększenie
przychodów, a także poprzez zdywersyfikowanie źródeł
finansowania, ograniczenie ryzyka kredytowego oraz
ograniczenie kosztu pozyskiwanego kapitału.

• Warunkiem aranżowania programu jest posiadanie przez

określony podmiot odpowiedniego wolumenu aktywów, które
można poddać sekurytyzacji lub też posiadanie przez ten
podmiot możliwości generowania tych aktywów w przyszłości.

...

62

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

SEKURYTYZACJA

,

cd.

Cechą charakterystyczną wskazującą na sekurytyzację jako
efektywne źródło kapitału jest to, że zdarzenia związane z
programem izolowane są od aranżera poprzez sprzedaż
aktywów spółce celowej (SPV Special Purpose Vechicle),
która organizuje emisję papierów wartościowych. W ten
sposób zmniejsza się zależność ryzyka papierów
wartościowych od kondycji finansowej aranżera.

...

63

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

64

Etap 1 - Zainicjowanie programu

• Aranżer zbywa Spółce celowej (SPV) wyodrębnione należności. Celem

przeniesienia wierzytelności na SPV jest ograniczenie ryzyka upadłości
pierwotnego wierzyciela (bankruptcy remote company).

• SPV emituje papiery wartościowe. Środki zdobyte poprzez emisję

posłużą SPV do zapłaty za zakupione należności.

• Inwestorzy nabywając wyemitowane papiery wartościowe przekazują

środki pieniężne. SPV ze środków z realizowanych przez Dłużników
płatności wykupi papiery wartościowe od Inwestorów, którzy
otrzymają zaangażowany kapitał wraz z należnymi odsetkami.

• SPV płaci Aranżerowi po uplasowaniu emisji. SPV pobiera prowizję za

wykonaną usługę.

...

65

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Etap 2 - Obsługa programu

Ciężar obsługi programu sekurytyzacji spoczywa na Spółce celowej
(SPV), która:

• czuwa nad prawidłowością przepływów pieniężnych
• kontroluje terminowość wypełniania zobowiązań przez aranżera
• monitoruje realizację przez Dłużników płatności
• prowadzi sprawozdawczość
• dokonuje rozliczeń programu

...

66

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

12

Etap 3 - Zamknięcie programu

• W momencie zapadalności danej serii Inwestorzy przedstawiają do

wykupu wcześniej nabyte papiery wartościowe.

• SPV dokonuje wykupu ze środków uzyskiwanych od Dłużników

tytułem wypełniania zobowiązań pieniężnych wynikających z
kontraktu realizowanego przez aranżera (pierwotnego wierzyciela).

• Zakończenie programu sekurytyzacji następuje gdy SPV wykupi

wszystkie wyemitowane serie papierów wartościowych i dokona
ostatecznych rozliczeń z aranżerem.

.

67

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W ten nowy produkt lokowały między innymi swoją gotówkę duże
firmy notowane na Wall Street oraz inwestorzy zagraniczni.

Następnie CDO używano jako gwarancji przy emisji papierów
komercyjnych, popularnych w USA jako źródło taniego kredytu
dla firm.

Banki inwestycyjne zrobiły kolejny krok i zaczęły tworzyć
instrumenty pochodne, które powstały w oparciu o CDO i
MBS-y.
Pozakładały też fundusze hedgingowe zbierające gotówkę
od klientów, którą lokowały w te same „obligacje” i inne
papiery „wartościowe”.

...

68

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Ponieważ dynamika wzrostu cen domów była znaczna,

kredytobiorcy nie radzący sobie ze spłatą bieżącego
zadłużenia wspomagani byli, oczywiście przez banki,

refinansowaniem długu

.

Łańcuch kolejnych refinansowań pod zastaw wciąż
droższych – lecz także wciąż tych samych –
nieruchomości wydłużał się.

W takiej sytuacji nawet tzw. NINJA spłacali jeszcze swoje
zadłużenia.

69

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

To właśnie popyt zachęcił bankowców do jeszcze bardziej
agresywnego marketingu pożyczek,
także wśród grup klientów, którzy nie mieli wcześniej szans
kupić na raty nawet telewizora.

W ten właśnie sposób banki "wykreowały" wspomnianych
wcześniej ninja.

70

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Niestety ceny nieruchomości zaczęły spadać

,

uruchamiając całą lawinę nieszczęść, która znienacka spadła
na rynek.

Kiedy prawda o jakości kredytów subprime zaczęła

wychodzić na jaw,

klienci w popłochu zaczęli wycofywać

pieniądze z papierów zabezpieczonych tymi kredytami

oraz domagać się nowych gwarancji.

Nastąpiła pierwsza fala bankructw.

Jedną z dużych ofiar stał się znany bank Bear Stearns.

71

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Nagle też zmalało zaufanie do banków i agencji
ratingowych.
Wszyscy patrzyli na siebie dość podejrzliwie, zaczęło
brakować taniego pieniądza [podobnie na rynku polskim]

Na ratunek przyszedł Bank Rezerwy Federalnej zasilając
banki w środki niezbędne do prowadzenia normalnej
działalności.
Recesja gospodarcza zmusiła FED do jeszcze innych
rozpaczliwych kroków jak obniżka stóp procentowych do
poziomu 2% czy wysyłanie ludziom czeków (z reguły na
$600) z tytułu "zwrotu podatków".

...

72

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

13

Iskrą zapalną do wybuchu kryzysu stała się ogłoszona w lipcu 2007

roku informacja, że dwa wielkie fundusze inwestycyjne posiadające
aktywa finansowe bazujące na CDO mogą ponieść z tego tytułu
ogromne straty (bardzo szybko rosła niespłacalności kredytów
subprime).

Okazało się też, że kolejną ujemną cechą obligacji CDO był ich

wysoki poziom skomplikowania, brak standaryzacji, a co za tym idzie
brak rynku wtórnego, co łącznie doprowadziło do masowego
załamania się popytu na te obligacje i spadku ich cen. Ostatecznie,
mimo tej informacji, giełda na Wall Street uległa uspokojeniu, jednak
nie na długo

.

73

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W sierpniu 2007 r. Prezydent George W. Bush ogłosił

program pomocy dla Amerykanów mających kłopot ze
spłatą kredytów hipotecznych.

We wrześniu 2007 r. kryzys był już w Europie - stracił

płynność brytyjski bank Northern Rock, który mocno
zainwestował w amerykańskie obligacje hipoteczne i w
sześć miesięcy później został oficjalnie znacjonalizowany.

W listopadzie 2007 r. FED zasilił amerykańskie banki
pierwszymi pożyczkami

74

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

15 września 2008 r. legła w gruzach chętnie

przywoływana przez ekonomistów i analityków,
dyskusyjna zasada „too big to fail” (zbyt duży by upaść)
czy też „too important to fail” (zbyt wiele znaczący by
upaść).

Bankructwo ogłosił jeden z filarów systemu bankowego
Stanów Zjednoczonych - liczący 158 lat bank inwestycyjny
Lehman Brothers .

..

75

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W początkach października 2008 r. Senat USA

przyjął zmodyfikowany plan Henry’ego Paulson’a,
sekretarza skarbu w administracji prezydenta George’a W.
Busha.

Było to prawdopodobnie najkosztowniejsze

„koło

ratunkowe”

w historii ostatnich stu lat,

kosztowało rząd USA 700 mld dolarów

. Pomoc rządowa

pozwoliła na utrzymanie płynności
w bankach poprzez wykupienie „złych” kredytów

..

76

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Kalendarium rozwoju wydarzeń mających wpływ na
pojawienie się kryzysu - zmusza do szukania
odpowiedzi na pytania:

- czy w USA był/jest nadzór bankowy ?

- a jeśli jest, to jakie działania zapobiegawcze

podjął - aby przeciwdziałać narastającym w
bankach zadłużeniom ?

..

77

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

W USA działają trzy typy banków :
1/ banki komercyjne (commercial banks),
2/ kasy oszczędnościowo-pożyczkowe (savings and
loans

associations)

i kasy wspólnego oszczędzania (mutual savings
banks)

3/ unie kredytowe (credit unions).

Każdy z tych typów banków wymaga licencji na prowadzenie

działalności.

Występują także tzw. non-bank banks, które nie wymagają licencji

prowadzą one działalność depozytową lub kredytową. ..

78

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

2015-04-08

14

Nadzór nad bankami komercyjnymi sprawują cztery
podmioty :

I. System Rezerwy Federalnej

(Federal Reserve System - FED)

II. Federalna Korporacja Ubezpieczeń Wkładów

(Federal Deposit Insurance Corporation - FDIC)

III. Biuro Kontrolera Waluty

(Office of the Comptroller of the Currency - OCC)

IV. Władze stanowe.

..

79

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

I. System Rezerwy Federalnej

(Federal Reserve System - FED)

- sprawuje nadzór nad bankami stanowymi, będącymi członkami
Systemu Rezerwy Federalnej oraz ich zagranicznymi filiami i
oddziałami;

- nie udziela licencji na prowadzenie działalności bankowej;

- rozpatruje aplikacje członkowskie od banków stanowych,

- rozpatruje w porozumieniu z władzami stanowymi, propozycje

fuzji dotyczących banków stanowych – członków FED;

..

80

I. System Rezerwy Federalnej

(Federal Reserve System - FED)

System Rezerwy Federalnej ma wyłączne prawo do :
- nadzorowania holdingów bankowych i finansowych
oraz ich oddziałów zagranicznych, w tym rozpatruje
wnioski o ich utworzenie i propozycje ekspansji.

Nadzorowi FED podlegają także:
- czynności zagraniczne banków członkowskich,
- działalność banków zagranicznych w USA
- instytucje, przez które banki amerykańskie prowadzą
operacje zagranicą

.

81

Nadzór nad bankami komercyjnymi sprawują cztery
podmioty :

I. System Rezerwy Federalnej (Federal Reserve System - FED)

II. Federalna Korporacja Ubezpieczeń

Wkładów

(Federal Deposit Insurance Corporation -

FDIC

)

- nadzoruje banki stanowe nie będące członkami Systemu
Rezerwy Federalnej i ubezpieczone w tej instytucji;

- mimo nadzorowania największej liczby banków,
główna funkcja FDIC - to ubezpieczanie depozytów

..

82

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Nadzór nad bankami komerc. sprawują 4 podmioty :

I. System Rezerwy Federalnej

(Federal Reserve System - FED)

II. Federalna Korporacja Ubezpieczeń Wkładów

(Federal Deposit

Insurance Corporation - FDIC)

III. Biuro Kontrolera Waluty

(Office of the Comptroller of the Currency - OCC)

- nadzoruje i licencjonuje działalność banków
federalnych (krajowych oraz federalne oddziały i agencje
banków zagranicznych).
Wszystkie banki z licencją federalną mają obowiązek
członkostwa w Systemie Rezerwy Federalnej i FDIC.

..

83

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Nadzór nad bankami komercyjnymi sprawują cztery podmioty

:

I. System Rezerwy Federalnej

(Federal Reserve System - FED)

II. Federalna Korporacja Ubezpieczeń Wkładów

(Federal Deposit

Insurance Corporation - FDIC)

III. Biuro Kontrolera Waluty

(Office of the Comptroller of the

Currency - OCC)

IV. Władze stanowe

- nadzorują wszystkie banki stanowe (czasem wspólnie z
FED lub FDIC).
Są głównym nadzorcą dla banków nie ubezpieczonych w
FDIC.

Każdy stan posiada własną agencję, która licencjonuje i
nadzoruje banki stanowe.

W wielu stanach agencje te

nadzorują także inne instytucje finansowe.

..

84

2015-04-08

15

Wszystkie wymienione organy nadzorują operacje wewn.

podległych im banków w dwojaki sposób:
1/ przeprowadzając inspekcje na miejscu w banku (on-site)
2/ zobowiązując banki do dostarczania raportów finans. (off-site).

Liczba, rodzaj i stopień szczegółowości raportów zależy od rozmiarów
banku, skali prowadzonej działalności oraz złożoności podmiotu.

W celu zminimalizowania złożoności tego systemu i nakładania się
obowiązków i kompetencji nadzorców - zadania nadzorcze uściślone
są przez ich statuty oraz wzajemne porozumienia.

Dodatkowo, na szczeblu federalnym, spójność działań

nadzorczych wspomagana i koordynowana jest przez

Federalną

Radę ds. Nadzorowania Instytucji Finansowych

(Federal

Financial Institutions Examination Council).

..

85

W czerwcu 2009 r. rząd USA zaproponował zmiany w
systemie nadzoru bankowego;
mają one zacieśnić rządowy nadzór nad wielkimi
korporacjami, których ryzykowne działania i
spektakularne klęski wpłynęły na pogłębienie kryzysu
gospodarczego.

FED zajmuje się monitorowaniem "systemowego
ryzyka", które może być spowodowane przez działalność
tych firm. Sprawuje też kontrolę nad finansami
wszystkich ważnych przedsiębiorstw i banków, które
mają strategiczne znaczenie dla systemu finansowego.

..

86

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

Intencją rządu USA jest , by nie powtórzyła się sytuacja z 2008
r., kiedy fatalne dane AIG wpłynęły negatywnie na całą
gospodarkę.

Zmiany mają doprowadzić do zwiększenia przejrzystości na

rynkach finansowych, co pozwoli inwestorom lepiej przetrzymywać
ewentualne bankructwa i kłopoty dużych firm;
- mają zostać ograniczone czynniki, które mogą prowadzić do ryzyka
finansowej zapaści ;

Prezydent Obama zaproponował też stworzenie nowej agencji -

- Consumer Financial Protection Agency

(CFPA) ,

która ma nadzorować rynek kredytów hipotecznych i innych
produktów finansowych i chronić oszczędności Amerykanów przed
nieprzewidzianym ryzykiem.

.



..

87

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO

dziękuję za uwagę

88

PRAWNE REGULACJE RYNKU FINANSOWEGO