„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Lidia Staniszewska

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu
blacharstwa 721[01].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr inż. Jarosław Sadal

mgr inż. Teresa Traczyk

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Lidia Staniszewska

Konsultacja:

mgr inż. Jolanta Skoczylas

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[01].Z1.01
Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu blacharstwa, zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu blacharz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Materiał nauczania

11

5.1. Materiały stosowane w blacharstwie

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia blacharskie

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Operacje blacharskie

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Metody kształtowania blach. Metody formowania blach wielkowymiarowych

18

5.4.1. Ćwiczenia

18

5.5. Sposoby łączenia blach

20

5.5.1. Ćwiczenia

20

5.6. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

22

5.6.1. Ćwiczenia

22

6. Ewaluacja osiągnięć

25

7. Literatura

40

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie blacharz 721[01].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, które uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. pokazu z objaśnieniem, tekstu
przewodniego, metody projektów, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.
Jednostka modułowa „Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu blacharstwa”

zawarta jest w module 721[01].Z1 „Technologia robót blacharskich” i jest zaznaczona na
schemacie na stronie 4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

721[01].Z1.06

Wykonywanie nierozłącznych

połączeń blach

721[01].Z1

Technologia robót blacharskich

721[01].Z1.01

Posługiwanie się podstawowymi

pojęciami z zakresu blacharstwa

721[01].Z1.02

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

z zastosowaniem narzędzi ręcznych

721[01].Z1.03

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

z zastosowaniem maszyn

i urządzeń

721[01].Z1.04

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

z zastosowaniem operacji mechanicznej

obróbki skrawaniem

721[01].Z1.05

Wykonywanie elementów

i przedmiotów z blachy

metodami obróbki plastycznej

i cieplnej

721[01].Z1.07

Wykonywanie konserwacji

i naprawy elementów

i konstrukcji z blachy

721[01].Z1.08

Wykonywanie montażu

i demontażu elementów

i zespołów blacharskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

określać własne prawa i obowiązki,

–

uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i obronie prezentowanego przez siebie stanowiska,

–

poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz innych,

–

stosować podstawowe zasady etyczne (rzetelnej pracy, punktualności, uczciwości,
odpowiedzialności,

–

współpracować w grupie z uwzględnieniem podziału zadań.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić blachy, taśmy, kształtowniki, rury, pręty, druty stosowane w robotach
blacharskich,

−

rozróżnić elementy maszyn i mechanizmy,

−

rozróżnić narzędzia i przyrządy do robót blacharskich,

−

wyjaśnić zasadę działania podstawowych maszyn i urządzeń blacharskich,

−

scharakteryzować operacje blacharskie: trasowanie, gięcie, cięcie, gwintowanie, piłowanie,

−

rozróżnić sposoby łączenia blach,

−

scharakteryzować podstawowe metody kształtowania blach: zwijanie, wywijanie, zaginanie,
wciąganie, wgłębianie, wyoblanie, fałdowanie, żłobienie,

−

rozróżnić metody formowania blach wielkowymiarowych,

−

określić zasady kontroli jakości wykonanych prac blacharskich,

−

zidentyfikować zagrożenia pożarowe na stanowisku pracy blacharza,

−

dobrać środki ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju wykonywanej pracy,

−

określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
ś

rodowiska obowiązujące podczas wykonywania robót blacharskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Blacharz 721[01]

Moduł:

Podstawy techniczne blacharstwa 721[01].Z1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu
blacharstwa 721[01].Z1.01

Temat:

Rozpoznawanie

podstawowych

materiałów

blacharskich

i

określanie

ich zastosowania

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania materiałów blacharskich i określanie

ich zastosowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

wymienić cechy różnych materiałów blacharskich,

−

rozpoznać różne materiały blacharskie na podstawie znajomości ich cech,

−

korzystać z norm i tablic dotyczących materiałów blacharskich,

−

korzystać z komputerowej bazy danych dotyczącej materiałów blacharskich,

−

odczytać parametry materiałów blacharskich z podstawie norm i tablic,

−

określić, do jakich celów można stosować poszczególne materiały,

−

współpracować w grupie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki różnych materiałów blacharskich,

−

normy i tablice zawierające parametry materiałów blacharskich,

−

komputerowa baza danych dotycząca materiałów blacharskich.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach dwuosobowych.

Czas: 90 min.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Zadanie dla ucznia:
Wspólnie z kolegą obejrzyjcie i rozpoznajcie materiały blacharskie, które otrzymacie
od nauczyciela. Uzgodnijcie ich nazwy i określcie ich zastosowanie. Zaprezentujcie
wykonane ćwiczenie.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą ćwiczenia praktycznego.
4. Podział uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą ćwiczenia praktycznego.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie materiały stosuje się do robót blacharskich?
2. Jakie cechy zewnętrzne materiałów blacharskich pomagają w ich identyfikacji?
3. Jakie jest przeznaczenie poszczególnych materiałów blacharskich?
Faza II. Planowanie
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Zaplanuj materiały do wykonania ćwiczenia.
3. Zaplanuj warunki do prezentacji ćwiczenia.
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach oglądają przygotowane eksponaty materiałów

blacharskich.

2. Uczniowie zastanawiają się, które cechy eksponatów są pomocne w ich identyfikacji.
3. Uczniowie proponują nazwy eksponatów.
4. Uczniowie proponują zastosowanie eksponatów.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem swoje ustalenia.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie uzgadniają nazwy eksponatów.
2. Uczniowie określają zastosowanie eksponatów.
3. Uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie.
Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają w zespołach, czy poprawnie nazwano eksponaty i określono ich

zastosowanie.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa, jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i w jaki sposób można uniknąć ich w przyszłości.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zwraca uwagę na mocne i słabe strony wykonanego
ć

wiczenia.

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat właściwości i zastosowania różnych blach. Na
podstawie uzyskanych informacji, opisz w zeszycie zastosowanie blachy stalowej
ocynkowanej do robót blacharskich.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Blacharz 721[01]

Moduł:

Podstawy techniczne blacharstwa 721[01].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie

się

podstawowymi

pojęciami

z zakresu blacharstwa 721[01].Z1.01

Temat: Rozróżnianie narzędzi i przyrządów do robót blacharskich

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozróżniania narzędzia i przyrządów do robót

blacharskich

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

rozróżnić narzędzia i przyrządy do robót blacharskich,

−

podać zastosowanie narzędzi i przyrządów do robót blacharskich

−

podać zasady korzystania z narzędzi i przyrządów do robót blacharskich

−

współpracować w grupie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

różne narzędzia i przyrządy do robót blacharskich dostępne w pracowni szkolnej,

−

plansze, tablice, foliogramy ilustrujące narzędzia i przyrządy do robót blacharskich,

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach dwu lub trzyosobowych.

Czas: 90 min.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Zadanie dla ucznia:

Obejrzyj wspólnie z kolegami narzędzia i przyrządy do robót blacharskich, które

otrzymacie od nauczyciela. Rozpoznajcie je, uzgodnijcie ich nazwy i określcie
ich zastosowanie. Zaprezentujcie wykonane ćwiczenie.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą ćwiczenia praktycznego.
4. Podział uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą ćwiczenia praktycznego.
Faza I. Informacje
1. Pytania prowadzące:
2. Jakie narzędzia i przyrządy stosuje się do robót blacharskich?
3. Jakie jest przeznaczenie poszczególnych narzędzi i przyrządów do robót blacharskich?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza II. Planowanie
1. Określ miejsce wykonania ćwiczenia.
2. Zaplanuj zestaw narzędzi i przyrządów do wykonania ćwiczenia.
3. Zaplanuj warunki do prezentacji ćwiczenia.
Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespołach oglądają przygotowane narzędzia i przyrządy

do robót blacharskich

2. Uczniowie zastanawiają się, które cechy narzędzi i przyrządów są pomocne

w ich identyfikacji.

3. Uczniowie proponują właściwe nazwy narzędzi i przyrządów.
4. Uczniowie proponują zastosowanie poszczególnych narzędzi i przyrządów.
5. Uczniowie konsultują z nauczycielem swoje ustalenia.
Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie uzgadniają nazwy narzędzi i przyrządów.
2. Uczniowie określają zastosowanie narzędzi i przyrządów.
3. Uczniowie prezentują wykonane ćwiczenie.
Faza V. Sprawdzanie
Uczniowie sprawdzają w zespołach, czy poprawnie nazwano narzędzia i przyrządy oraz, czy
porawnie określono ich zastosowanie.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Nauczyciel
podsumowuje całe ćwiczenie, określa, jakie nowe umiejętności zostały ukształtowane, jakie
wystąpiły nieprawidłowości i w jaki sposób można uniknąć ich w przyszłości.

Zakończenie zajęć
Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zwraca uwagę na mocne i słabe strony wykonanego
ć

wiczenia.

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat narzędzi i przyrządów stosowanych do robót
blacharskich. Na podstawie uzyskanych informacji, opisz w zeszycie zasady posługiwania
się nożycami ręcznymi do cięcia blachy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. MATERIAŁ NAUCZANIA

5.1. Materiały stosowane w blacharstwie

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj rodzaje blach, które przygotuje Ci nauczyciel. Na kartkach samoprzylepnych

zapisz ich oznaczenia, przyklej je do właściwych blach, a następnie objaśnij te oznaczenia.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć zestaw próbek blach przygotowany przez nauczyciela,
2) rozpoznać blachy,
3) posłużyć się tablicami oznaczeń blach lub komputerową bazą danych o materiałach

w celu odszukania i prawidłowego zapisania oznaczeń blach,

4) przyporządkować oznaczenia do poszczególnych próbek blach,
5) zapisać oznaczenia na kartkach samoprzylepnych,
6) przykleić kartki z oznaczeniami do właściwych blach,
7) objaśnić oznaczenia blach,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zestaw próbek blach,

–

tablice oznaczeń blach lub komputerowa baza danych o materiałach,

–

kartki samoprzylepne,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca materiałów stosowanych w blacharstwie.

Ćwiczenie 2

Odczytaj z tablic dostępnych w pracowni szkolnej stopnie twardości próbek blach, które

wskaże Ci nauczyciel. Zapisz oznaczenia na kartkach samoprzylepnych i przyklej je do
odpowiednich próbek. Wyjaśnij, w jakich skalach zapisano te stopnie twardości. Wytłumacz,
jaka jest zależność między stopniem twardości blachy, a jej tłocznością.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć próbki blach przygotowanych przez nauczyciela,
2) przeanalizować tablice twardości blach,
3) dobrać właściwe oznaczenie twardości dla poszczególnych próbek blach,
4) zapisać symbole twardości na kartkach samoprzylepnych,
5) przykleić kartki do odpowiednich próbek blach,
6) wyjaśnić, w jakich skalach zapisano te stopnie twardości,
7) wytłumaczyć, jaka jest zależność między stopniem twardości blachy, a jej tłocznością.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

próbki blach,

−

tablice twardości blachy,

−

kartki samoprzylepne,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca właściwości materiałów stosowanych w blacharstwie.

Ćwiczenie 3

Do wyrobów blacharskich wypisanych na tablicy przez nauczyciela dobierz materiał,

z którego powinno się je wykonać. Uzasadnij pisemnie swój wybór.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować właściwości i przeznaczenie wymienionych przez nauczyciela wyrobów

blacharskich,

2) dobrać materiał do wykonania tych wyrobów,
3) uzasadnić pisemnie swój wybór.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenia praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca zastosowania materiałów w blacharstwie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Narzędzia, przyrządy, maszyny i urządzenia blacharskie

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród wszystkich narzędzi do robót blacharskich dostępnych w pracowni szkolnej,

wybierz zestaw do trasowania i przygotuj stanowisko do trasowania zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy i ergonomii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć wszystkie narzędzia blacharskie w pracowni szkolnej,
2) wybrać zestaw narzędzi do trasowania,
3) przygotować stanowisko do trasowania zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny

pracy i ergonomii,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

narzędzia blacharskie w pracowni szkolnej,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca narzędzi do trasowania.

Ćwiczenie 2

Spośród wszystkich narzędzi do robót blacharskich dostępnych w pracowni szkolnej,

wybierz zestaw do wykonywania pomiarów i objaśnij zastosowanie oraz sposób użycia
poszczególnych narządzi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć wszystkie narzędzia blacharskie w pracowni szkolnej,
2) wybrać narzędzia służące do wykonywania pomiarów,
3) objaśnić zastosowanie oraz sposób użycia poszczególnych narzędzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

narzędzia blacharskie w pracowni szkolnej,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca sprzętu blacharskiego.

Ćwiczenie 3

Na podstawie nabytych wiadomości o maszynach blacharskich, opracuj pisemnie

instrukcję obsługi maszyny wskazanej przez nauczyciela, a następnie porównaj ją z instrukcją
producenta tej maszyny. Przeanalizuj z kolegą zauważone różnice. Zaprezentuj wykonane
ć

wiczenie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć wskazaną Ci przez nauczyciela maszynę blacharską,
2) przeanalizować, jakie operacje blacharskie można wykonać na tej maszynie,
3) przeanalizować dozwolone i niedozwolone zachowania pracownika obsługującego

tę maszynę,

4) sporządzić pisemnie instrukcję obsługi tej maszyny,
5) porównać wykonaną instrukcję z instrukcją wydaną przez producenta,
6) wychwycić i przeanalizować różnice,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

maszyna blacharska w pracowni szkolnej,

–

instrukcja obsługi tej maszyny wydana przez producenta,

–

przybory do pisania,

–

notatnik,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca maszyn blacharskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Operacje blacharskie

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij operacje blacharskie widoczne na planszach przygotowanych przez nauczyciela.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć i przeanalizować plansze przedstawiające różne operacje blacharskie,
2) nazwać operacje blacharskie widoczne na planszach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

plansze przedstawiające różne operacje blacharskie,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca operacji blacharskich.

Ćwiczenie 2

Opisz, w jaki sposób wykonałbyś trasowanie wymiarów przedmiotu na arkuszu blachy

stalowej ocynkowanej według rysunku. Następnie oblicz, ile materiału potrzeba do
wykonania tego przedmiotu (sporządź zapotrzebowanie materiałowe). Zaprezentuj wykonane
ć

wiczenie

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opisać wymagany w ćwiczeniu sposób trasowania wymiarów,
2) zapoznać się z dokumentacją przygotowaną przez nauczyciela,
3) obliczyć, ile materiału potrzeba do wykonania zaprojektowanego w dokumentacji

przedmiotu,

4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ś

rodki dydaktyczne:

–

dokumentacja do wykonania ćwiczenia,

–

przybory do pisania,

–

notatnik,

–

kalkulator,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca trasowania.

Ćwiczenie 3

Wykonaj rysunki – rzuty i przekroje wyrobu blacharskiego wskazanego przez

nauczyciela. Na podstawie tych rysunków sporządź zestawienie materiałów niezbędnych do
jego wykonania. Uwzględnij sposób wykonania wyrobu. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać rysunki – rzuty i przekroje wyrobu blacharskiego wskazanego przez

nauczyciela,

2) obliczyć ilość materiału potrzebną do wykonania tego wyrobu, uwzględniając sposób

jego wykonania (rodzaj połączeń, metody kształtowania),

3) sporządzić zestawienie ilości obliczonych materiałów,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

model wyrobu blacharskiego,

−

przybory kreślarskie,

−

papier milimetrowy,

−

kalkulator,

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca kreślenia rysunków roboczych i obliczania ilości
materiałów na wyroby blacharskie.

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj pisemnie gięcie ręczne arkusza cienkiej blachy miedzianej. Spośród

narzędzi i sprzętu dostępnych w szkolnej pracowni blacharskiej wybierz te, które
wykorzystałbyś do wykonania tej operacji. Uzasadnij, dlaczego chciałbyś je wykorzystać.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować pisemnie sposób gięcia blachy miękkiej,
2) wybrać narzędzia i sprzęt dostępne w pracowni, które chciałbyś wykorzystać do gięcia,
3) uzasadnić wybór narzędzi i sprzętu,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

narzędzia i sprzęt blacharski dostępny w pracowni szkolnej,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca gięcia blachy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.4. Metody kształtowania blach. Metody formowania blach

wielkowymiarowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Obejrzyj film dydaktyczny (lub foliogram) przedstawiający różne metody kształtowania

blach. Wynotuj zauważone przez Ciebie metody kształtowania blach i używany do tego celu
sprzęt. Porównaj własne notatki z notatkami kolegów. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć film lub foliogram przygotowany przez nauczyciela,
2) zanotować w notatniku nazwy metod kształtowania blach, które zauważyłeś na filmie lub

na foliogramie,

3) porównać własne notatki z notatkami kolegów,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

film dydaktyczny lub foliogram przedstawiający metody kształtowania blach,

–

zestaw do wyświetlania filmów (lub zestaw do wyświetlania foliogramów),

–

notatnik,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca metod kształtowania blach.

Ćwiczenie 2

Spośród sprzętu dostępnego w szkolnej pracowni blacharskiej, dobierz zestaw do

wykonania kształtowania blachy metodą wciągania blachy sposobem ręcznym. Zaprezentuj
wykonane ćwiczenie uzasadniając wybór, którego dokonałeś.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć sprzęt do robót blacharskich dostępny w pracowni szkolnej,
2) wybrać zestaw, który posłuży do kształtowania blachy metodą wciągania,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie – uzasadnić dokonany wybór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

sprzęt do robót blacharskich dostępny w pracowni szkolnej,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca przeznaczenia sprzętu do robót blacharskich i metod
kształtowania blach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.5. Sposoby łączenia blach

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Nazwij przedstawione na planszach przygotowanych przez nauczyciela sposoby łączenia

blach. Wyjaśnij sposób ich wykonania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć przygotowane przez nauczyciela plansze przedstawiające sposoby łączenia

blach,

2) nazwać poszczególne połączenia,
3) wyjaśnić, w jaki sposób się je wykonuje.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

plansze przedstawiające różne sposoby łączenia blach,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca sposobów łączenia blach.

Ćwiczenie 2

Z otrzymanego od nauczyciela zestawu eksponatów przykładowych połączeń blach na

różne sposoby, wybierz te, które są wadliwie wykonane. Wyjaśnij, na czym polegają wady
tych połączeń.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć przygotowane przez nauczyciela eksponaty połączeń blach,
2) przeanalizować poprawność wykonania połączeń,
3) wybrać z zestawu te eksponaty, które są wadliwie wykonane,
4) wyjaśnić, na czym polegają wady tych połączeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne

:

–

zestaw połączeń blach na różne sposoby,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca sposobów łączenia blach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.6. Przepisy

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj zagrożenia pożarowe na szkolnym stanowisku pracy blacharza wskazanym

przez nauczyciela. Ustal sposoby zapobiegania tym zagrożeniom, a następnie wynotuj je
w notatniku. Wypisz czytelnie zagrożenia i sposoby zapobiegania na dwóch odrębnych
tablicach, które następnie umieścisz nad stanowiskiem pracy, którego one dotyczą. Zastosuj
kolorystykę tablic tak, aby zagrożenia identyfikował kolor czerwony, a sposoby ich
uniknięcia kolor zielony. Zaprezentuj wykonane ćwiczenie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć wskazane przez nauczyciela stanowisko blacharskie w pracowni szkolnej,
2) zidentyfikować zagrożenia pożarowe na tym stanowisku,
3) ustalić sposoby zapobiegania zidentyfikowanym zagrożeniom,
4) zapisać je w notatniku,
5) wykonać tablice zgodnie z poleceniem zawartym w treści ćwiczenia,
6) umieścić wykonane tablice w widocznym miejscu na stanowisku blacharskim,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

jedno ze stanowisk blacharskich w pracowni szkolnej wraz z wyposażeniem,

−

notatnik,

−

przybory do pisania i rysowania,

−

linijki,

−

kolorowy karton,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca bezpieczeństwa przeciwpożarowego na stanowisku
pracy blacharza.

Ćwiczenie 2

Spośród asortymentu dostępnego w pracowni szkolnej dobierz - zgodnie z przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy odzież ochronną i środki ochrony osobistej dla blacharza
wykonującego prace na wysokości w temperaturze 3°C. Wyjaśnij, jaką rolę mają spełnić
poszczególne części odzieży i ochrony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej dostępne w pracowni szkolnej,
2) wybrać odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej zgodnie z poleceniem zawartym

w treści ćwiczenia,

3) wyjaśnić rolę poszczególnych części odzieży i ochron.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej dla blacharza,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca wyposażenia pracowników w odzież ochronną i środki
ochrony indywidualnej.

Ćwiczenie 3

Spośród asortymentu dostępnego w pracowni szkolnej dobierz - zgodnie z przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy odzież ochronną

i

ś

rodki ochrony osobistej dla blacharza

sortującego blachę. Wyjaśnij, jaką rolę mają spełnić poszczególne części odzieży i ochrony.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obejrzeć odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej dostępne w pracowni szkolnej,
2) wybrać odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej zgodnie z poleceniem zawartym

w treści ćwiczenia,

3) wyjaśnić rolę poszczególnych części odzieży i ochron.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

ś

rodki ochrony indywidualnej dla blacharza,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca wyposażenia pracowników w odzież ochronną i środki
ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Ćwiczenie 4

Scharakteryzuj prawidłowy sposób piłowania blachy. Zademonstruj prawidłowy sposób

trzymania pilnika podczas piłowania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować prawidłowy sposób piłowania blachy,
2) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) umieścić blachę w imadle i zamocować ją tak, aby się nie przesuwała,
4) wybrać odpowiedni pilnik,
5) uchwycić pilnik tak, aby duży palec znalazł się na trzonku, a pozostałe obejmowały go od

spodu,

6) lewą rękę ułożyć zgiętymi palcami na końcu pilnika,

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ć

wiczenie praktyczne.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

stół blacharski,

–

imadło,

–

pilnik,

–

blacha,

–

literatura z rozdziału 7 dotycząca wykonywania operacji blacharskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test do jednostki modułowej „Posługiwanie się podstawowymi pojęciami

z zakresu blacharstwa”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–13 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 14–20 są z poziomu ponadpodstawowego,

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1.d, 2.d, 3.a, 4.d, 5.b, 6.a, 7.c, 8.d, 9.c, 10.b, 11.b, 12.b,

13.b, 14.c, 15.b, 16.a, 17.b, 18.c, 19.a, 20.d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1. Podać definicję cechowania

A

P

d

2. Identyfikować blachę według wyglądu

A

P

d

3.

Odczytywać potrzebną informację na podstawie
oznaczenia kształtownika

C

P

a

4. Identyfikować przyrząd

A

P

d

5. Podać przeznaczenie wymienionego narzędzia

B

P

b

6. Identyfikować maszynę na podstawie rysunku

A

P

a

7. Zastosować narzędzia w określonym celu

C

P

c

8. Zastosować maszynę w określonym celu

C

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

9. Identyfikować maszynę, znając jej część

A

P

c

10. Podać informację o znaczeniu operacji

B

P

b

11. Zastosować narzędzie w sposób bezpieczny

C

P

b

12. Ustalić ilość pracowników do obsługi maszyny

C

P

b

13.

Identyfikować

proces

technologiczny

na podstawie rysunku

A

P

b

14. Analizować powstający problem

D

PP

c

15. Analizować powstający problem

D

PP

b

16. Przewidzieć, co się stanie w opisanej sytuacji

D

PP

a

17. Rozstrzygnąć problem

D

PP

b

18. Przewidzieć, co się stanie w opisanej sytuacji

D

PP

c

19.

Analizować opis i ustalać rodzaj maszyny na
podstawie opisu

D

PP

a

20. Przewidzieć, co się stanie w opisanej sytuacji

D

PP

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym

się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz
za poprawną.

8. Test

zawiera

zadania

z

poziomu

podstawowego

i

zadania

z

poziomu

ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności (dotyczy to zadań
o numerach od 14 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Cechowanie blach polega na

a) nadaniu blasze cech plastyczności.
b) wyszczególnieniu w raporcie cech fizycznych blachy.
c) wyszczególnieniu w raporcie cech mechanicznych blachy.
d) wyszczególnieniu informacji odnośnie wytwórcy, rodzaju powierzchni, jakości,

wymiarów, znaku stali.

2. Charakterystyczną srebrno-szarą barwę i powłokę z tzw. kwiatem, posiada blacha

a) cynkowa.
b) miedziana.
c) stalowa czarna.
d) stalowa ocynkowana.

3. Z oznaczenia ∟60 x 60 x 5 wynika, że długość ramienia kątownika wynosi

a) 60 mm.
b) 65 mm.
c) 120 mm.
d) 125 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

4. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczny jest

a) kątomierz.
b) suwmiarka.
c) mikromierz.
d) przymiar tarczowy.

5. Nożyce proste zwykłe służą do

a) cięcia blach w miejscach trudnodostępnych.
b) cięcia krótkich odcinków blach po liniach prostych.
c) cięcia bardzo długich odcinków blach po liniach prostych.
d) cięcia krótkich odcinków blach po liniach prostych i krzywych.

6. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczne są nożyce

a) stołowe.
b) krążkowe.
c) mechaniczne gilotynowe.
d) ręczne zmechanizowane.

7. Aby ukształtować blachę nie pozostawiając na niej śladów młotka, należy użyć

a) zaginadła.
b) kowadełka.
c) młotka drewnianego.
d) młotka metalowego.

8. Gięcie blachy należy wykonać na

a) zwijarce.
b) żłobiarce.
c) wyoblarce.
d) krawędziarce.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

9. Wrzeciono z osadzonym wzornikiem jest częścią

a) gilotyny.
b) zwijarki.
c) wyoblarki.
d) krawędziarki.

10. Trasowanie to czynności zmierzające do wyznaczenia

a) najkrótszej trasy podawania materiałów między maszynami.
b) punktów i linii, według których będzie wykonywana obróbka.
c) wyznaczenia bezpiecznych punktów i linii wokół pracujących maszyn.
d) technologicznej trasy obiegu materiałów poddawanych obróbce w zakładzie

blacharskim.

11. Aby bezpiecznie wykonać cięcie blachy nożycami ręcznymi, należy podczas przecinania

blachy
a) unieść rękojeści nożyc do dołu.
b) unieść rękojeści nożyc ku górze.
c) przechylić nożyce lekko w lewo.
d) przechylić nożyce lekko w prawo.

12. Do obsługi gilotyny wystarczy

a) jeden pracownik.
b) dwóch pracowników – podawca i odbiorca.
c) trzech pracowników – podawca, odbiorca i pomocnik.
d) czterech pracowników – podawca, odbiorca i dwóch pomocników.

13. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczne jest

a) tłoczenie lachy na prasie.
b) zwijanie blachy na zwijarce.
c) żłobienie blachy na żłobiarce.
d) wyoblanie blachy na wyoblarce.

14. Jeśli blacha podczas wyoblania nie poddaje się kształtowaniu, to może oznaczać, że ma

a) małą zdolność do odkształceń sprężystych.
b) dużą zdolność do odkształceń sprężystych.
c) małą zdolność do odkształceń plastycznych.
d) dużą zdolność do odkształceń plastycznych.

15. Blacha, która przez wiele lat poddawana była wpływom warunków atmosferycznych

i pokryła się zielonkawą patyną, to blacha

a) cynkowa.
b) miedziana.
c) stalowa czarna.
d) stalowa ocynkowana.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

16. Jeśli podczas lutowania blach blacharz zastosuje temperaturę lutownicy wyższą, niż

temperatura topnienia blachy, to
a) uszkodzi blachę.
b) uszkodzi lutownicę.
c) wykona bardzo trwałe połączenia.
d) połączy materiał nawet bez użycia lutowia.

17. Naprawianie bezpieczników we własnym zakresie jest

a) dozwolone.
b) całkowicie zabronione.
c) zabronione niepełnoletnim.
d) dozwolone tylko doświadczonym pracownikom.

18. Jeżeli podczas cięcia blachy w miejscach trudnodostępnych blacharz posłuży się

niewłaściwym rodzajem nożyc, to
a) uszkodzi nożyce.
b) szybko wykona zadanie.
c) niedokładnie wykona zadanie.
d) nie będzie to miało wpływu na jakość wykonanego zadania i stan nożyc.

19. Z opisu:

„Roboczą częścią maszyny są trzy podłużnie ustawione walce, zamontowane
na dwóch żeliwnych, połączonych ze sobą ramach. Dwa napędzające walce poruszają
się przeciwbieżnie i służą do przesuwania wkładanej między nie blachy w stronę
trzeciego walca, który powoduje (…) blachy”

wynika, że jest to
a) zwijarka.
b) żłobiarka .
c) wyoblarka.
d) krawędziarka.

20. Jeśli przed trasowaniem blacha zostanie pomalowana wodnym roztworem kredy, to

a) poprawi się jej odporność na korozję.
b) zwiększy się jej podatność na obróbkę mechaniczną.
c) zwiększy się widoczność krzywizn i nierówności blachy.
d) zwiększy się czytelność nanoszonych na blachę linii traserskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu blacharstwa

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

Test 2

Test do jednostki modułowej „Posługiwanie się podstawowymi pojęciami
z zakresu blacharstwa”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–13 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 14–20 są z poziomu ponadpodstawowego,

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1.b, 2.c, 3.d, 4.d, 5.c, 6.a, 7.d, 8.b, 9.c, 10.b, 11.d, 12.d, 13.a,

14.a, 15.b, 16.a, 17.b, 18.a, 19.c, 20.b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1.

Interpretować zachowanie się blachy pod
wpływem konkretnego czynnika

A

P

b

2.

Identyfikować kształtownik na podstawie
oznaczenia

A

P

c

3. Podać zastosowanie narzędzia

B

P

d

4.

Wskazać do zastosowania właściwe narzędzie
w celu uniknięcia opisanego problemu

C

P

d

5. Identyfikować narzędzie na podstawie rysunku

A

P

c

6.

Podać zastosowanie maszyny do określonego
celu

B

P

a

7.

Podać zastosowanie maszyny do określonego
celu

B

P

d

8.

Rozróżnić maszyny na podstawie opisu
charakterystycznych części

B

P

b

9.

Rozpoznać rodzaj wykonywanej operacji
na podstawie rysunku

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

10.

Podać sposób stosowania narzędzia w celu
rozwiązania opisanego problemu

C

P

b

11.

Rozpoznać

rodzaj

wykonywanej

operacji

na podstawie rysunku

A

P

d

12.

Analizować przyczynę powstawania uszkodzeń
blachy

D

P

a

13.

Wskazać sposób łączenia określonej blachy
ze względu na jej szczególne właściwości

C

P

a

14.

Przewidzieć,

co

się

stanie

w

opisanych

warunkach

D

PP

b

15.

Znaleźć

właściwe

rozstrzygnięcie

opisanej

sytuacji

C

PP

a

16.

Przewidzieć,

co

się

stanie

w

opisanych

warunkach

D

PP

b

17.

Ustalić zależność jakości obróbki od konkretne
go czynnika

C

PP

a

18.

Przewidzieć,

co

się

stanie

w

opisanych

warunkach

D

PP

c

19.

Analizować opis i ustalać rodzaj maszyny na
podstawie opisu

D

PP

b

20.

Analizować przyczynę powstawania uszkodzeń
blachy

D

PP

d

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości)

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym

się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz
za poprawną.

8. Test zawiera zadania z poziomu podstawowego i z poziomu ponadpodstawowego, które

te mogą przysporzyć Ci trudności. (dotyczy to zadań o numerach od 14 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Blachy czarne pod wpływem wilgoci

a) matowieją.
b) ciemnieją.
c) rdzewieją.
d) stają się kruche i łamliwe.

2. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczny jest przekrój

a) kątownika.
b) teownika.
c) dwuteownika
d) ceownika.

3. Przebijak służy do

a) cechowania blach.
b) przebijania kształtowników metalowych.
c) wykonywania otworów o średnicy do 10 mm w blachach o grubości do 2 mm.
d) wycinania otworów o średnicy większej niż 10 mm w blachach o grubości powyżej

2 mm.

4. Aby zapobiegać „wciąganiu” blachy podczas cięcia jej na nożycach ręcznych

gilotynowych, stosuje się
a) popychacz.
b) stabilizator.
c) przytrzymywacz.
d) belkę dociskową.

5. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczne są

a) stołowe.
b) krążkowe.
c) ręczne zmechanizowane.
d) mechaniczne gilotynowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

6. Zwijanie blachy, bednarki lub drutu należy wykonać na

a) zwijarce.
b) żłobiarce.
c) wyoblarce.
d) krawędziarce.

7. Profilowanie i zaginanie blachy należy wykonać na

a) zwijarce
b) żłobiarce.
c) wyoblarce.
d) krawędziarce.

8. Dwa przeciwbieżnie obracające się wałki, wykonujące profilowanie blachy

są charakterystyczną częścią roboczą
a) zwijarki.
b) żłobiarki.
c) wyoblarki.
d) krawędziarki.

9. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczne jest

a) żłobienie blachy.
b) prostowanie blachy.
c) gięcie blachy na desce.
d) odcinanie blachy poprzez ostukiwanie młotkiem.

10. Aby uniknąć zdeformowania blachy podczas jej cięcia nożycami ręcznymi, należy

a) ustawić nożyce równolegle do powierzchni blachy.
b) ustawić nożyce prostopadle do powierzchni blachy.
c) pochylić nożyce w lewo w stosunku do powierzchni blachy.
d) pochylić nożyce w prawo w stosunku do powierzchni blachy.

11. Na zamieszczonym niżej rysunku widoczne jest

a) zaginanie blachy.
b) wyoblanie blachy.
c) fałdowanie blachy.
d) ręczne zwijanie blachy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

12. Należy przypuszczać, że podczas próby łączenia blach cynkowych na rąbek podwójny

nastąpi
a) złamanie blach.
b) rozciągnięcie blach.
c) skurczenie się blach.
d) niedopasowanie blach do siebie.

13. Arkusze blachy cynkowej powinno się łączyć przeważnie na zwoje ze względu na jej

a) kruchość.
b) twardość.
c) sprężystość.
d) plastyczność.

14. Jeśli podczas lutowania blachy blacharz podgrzeje lutowie do temperatury niższej, niż

temperatura topnienia lutowia, to
a) uszkodzi blachę.
b) nie roztopi lutowia.
c) wykona bardzo trwałe połączenia.
d) połączy blachy nawet bez użycia lutowia.

15. Podczas używania nitownika pneumatycznego

a) nie należy włączać dopływu powietrza przed zetknięciem bijaka-nagłównika

z trzonem nitu.

b) należy włączyć dopływ powietrza jeszcze przed zetknięciem bijaka-nagłównika

z trzonem nitu.

c) dopływ powietrza przed zetknięciem bijaka-nagłównika z trzonem nitu może

włączyć tylko brygadzista.

d) dopływ powietrza przed zetknięciem bijaka-nagłównika z trzonem nitu może

włączyć tylko doświadczony blacharz.

16. Gdyby dźwignia nożyc stołowych nie posiadała przeciwwagi, to

a) nóż blokowałby się.
b) nóż opadałby samoczynnie.
c) blacha wciągałaby się wzdłuż linii cięcia.
d) cięta blacha miałaby nierówne krawędzie.

17. Na jakość powierzchni kształtowanej blachy podczas wyoblania nie ma wpływu

a) czas wyoblania.
b) smarowanie blachy.
c) siła nacisku wyoblaka.
d) jakość powierzchni wyoblaka.

18. Podgrzewanie blachy podczas kształtowania może spowodować

a) zwiększenie jej sprężystości.
b) wygładzenie kształtowanej powierzchni.
c) zwiększenie podatności na kształtowanie.
d) zmniejszenie podatności na kształtowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

19. Z opisu:

„Maszyna składa się z dwóch obracających się przeciwbieżnie wałków osadzonych
w żeliwnej podstawie. Na skraju tych wałków mocuje się wyprofilowane krążki robocze,
między którymi następuje profilowanie blachy”,
wynika, że jest to
a) zwijarka.
b) żłobiarka.
c) wyoblarka.
d) krawędziarka.
e)

20. Jeśli podczas wgłębiania blachy pojawią się na niej nierówności i wgłębienia, to może

to świadczyć o tym, że
a) użyto zbyt grubej blachy.
b) użyto zbyt cienkiej blachy.
c) masa użytego młotka była za duża.
d) powierzchnia wzornika nie była gładka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Posługiwanie się podstawowymi pojęciami z zakresu blacharstwa

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Numer

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

7. LITERATURA

1. Górecki A.: Technologia ogólna, podstawy technologii mechanicznych. WSiP, Warszawa 1993
2. Kawecki J., Świdziński J., Zgorzelisk S.: Blacharstwo. WSiP, Warszawa 1991
3. Martinek W., Michnowski Z.: Dekarstwo i blacharstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999