„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Leszek Świdziński

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju
materiałów oraz opracowania elementów spodu obuwia
744[02].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Bogusław Woźniak
mgr Barbara Różańska



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Leszek Świdziński



Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[02].Z2.02
Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju materiałów oraz opracowania
elementów spodu obuwia zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
obuwnik.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Zasady bezpiecznej obsługi maszyn i narzędzi do rozkroju materiałów oraz

opracowania elementów spodu obuwia

12

5.1.1.

Ćwiczenia

12

5.2. Maszyny do rozkroju materiałów obuwniczych

15

5.2.1.

Ćwiczenia

15

5.3. Maszyny stosowane do opracowania elementów spodu obuwia

17

5.3.1.

Ćwiczenia

17

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

20

7. Literatura

30

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie obuwnik. W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-

-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik dla

ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika do
nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie uwagi
na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować samodzielnie.

Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej umiejętności, jaką
uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu technicznego ze
zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy jest

przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom
samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w formie
dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ
nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji
usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają

ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną propozycję
ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne
możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z zaproponowanych
ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu technodydaktycznym szkoły.
Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest udzielenie

odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę
na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może
lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu

całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu
oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces
oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ćwiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 744[02].Z2 „Maszyny i urządzenia
obuwnicze” jest wyeksponowane na schemacie zamieszczonym poniżej.

Schemat układu jednostek modułowych

744[02].Z2.01

Charakteryzowanie części,

mechanizmów, maszyn i urządzeń

obuwniczych

744[02].Z2.02

Użytkowanie maszyn, urządzeń

i narzędzi do rozkroju materiałów

oraz opracowania elementów spodu

obuwia

744[02].Z2

Maszyny i urz

ądzenia obuwnicze

744[02].Z2.03

Użytkowanie maszyn, urządzeń

i narzędzi do wytwarzania

cholewek

744[02].Z2.04

Zastosowanie maszyn, urządzeń

i narzędzi do montażu
i wykończania obuwia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciwpożarowej podczas montażu i demontażu maszyn i urządzeń,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

rozpoznawać podstawowe części maszyn i urządzeń,

−

wyjaśniać zasady współdziałania części i mechanizmów maszyn,

−

określać rodzaje przekładni i wyznaczać ich przełożenie,

−

posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną,

−

odczytywać i sporządziać schematy części i mechanizmów maszyn,

−

rozróżniać rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych,

−

stosować i zamieniać jednostki układu SI,

−

wykonywać proste obliczenia matematyczne,

−

użytkować komputer,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować maszyny do rozkroju materiałów i obróbki elementów obuwia,

−

określić budowę, parametry techniczne oraz zasady działania podstawowych
mechanizmów wycinarek i maszyn do obróbki elementów obuwia,

−

dobrać wycinaki oraz podkłady do wycinania,

−

dobrać maszyny do rozkroju materiałów i obróbki elementów obuwia,

−

określić zasady obsługi pras wulkanizacyjnych, wtryskowych i nalewarek,

−

posłużyć się dokumentacją technologiczną oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń,

−

obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane w procesie rozkroju materiałów i obróbki
elementów spodu obuwia,

−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Maszyny i urządzenia obuwnicze 744[02].Z2

Jednostka modułowa:

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju
materiałów oraz opracowania elementów spodu obuwia
744[02[.Z2.02

Temat: Zapoznanie się z budową i obsługą wycinarki hydraulicznej.

Cel ogólny: Kształtowanie zasad bezpiecznej obsługi wycinarki hydraulicznej na podstawie jej

budowy.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć

−

rozpoznać i opisać budowę wycinarki hydraulicznej,

−

wyjaśnić działanie układów zabezpieczenia maszyny przed przeciążeniem,

−

wykonać regulację maszyny,

−

przeprowadzić konserwację maszyny,

−

identyfikować zagrożenia występujące podczas pracy na wycinarkach,

−

przestrzegać zasad bezpiecznego użytkowania maszyn do rozkroju.

Metody nauczania–uczenia się:

−

miniwykład,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w małych grupach 2–3 osobowych.

Czas trwania zajęć:

−

135 minut

Uczestnicy:

−

uczniowie szkoły zasadniczej

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy grupowej i indywidualnej,

−

schemat wycinarki hydraulicznej,

−

wycinarka hydrauliczna,

−

wykrojniki do rozkroju skór wierzchnich,

−

materiały na wierzchy obuwia,

−

komplet kluczy, śrubokręt, kombinerki,

−

instrukcja bhp podczas obsługi maszyn do rozkroju,

−

instrukcja obsługi wycinarki hydraulicznej,

−

arkusze papieru format A2,

−

poradnik dla ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celu zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Podział uczniów na grupy i wybór lidera.
5. Realizacja tematu:

I. Budowa i zasada działania wycinarki hydraulicznej

−

nauczyciel zdejmuje osłony maszyny i zapoznaje uczniów z ogólną budową
poszczególnych układów i mechanizmów maszyny,

−

uczniowie identyfikują poszczególne mechanizmy,

−

nauczyciel prezentuje schemat kinematyczny wycinarki hydraulicznej,

−

uczniowie rozpoznają wskazane przez nauczyciela na schemacie układy i mechanizmy
maszyny,

−

uczniowie pracując indywidualnie zapisują do zeszytu najważniejsze informacje.

II. Zapoznanie uczniów z obsługą wycinarki

−

nauczyciel uruchamia maszynę a następnie przeprowadza rozkrój materiałów
wierzchowych ze szczególnym zwróceniem uwagi na prawidłowy i bezpieczny sposób
obsługi maszyny,

−

objaśnia uczniom sposób regulacji maszyny,

−

uczniowie zwracają uwagę na procedury zachowania bezpieczeństwa podczas obsługi
wycinarki,

−

nauczyciel pokazuje usytuowanie wyłącznika „wszystko stop” i wyjaśnia jego działanie.

III. Zasady bezpiecznej obsługi maszyn do rozkroju (należy podzielić uczniów na grupy

2 ÷ 3 osobowe)

−

uczniowie otrzymują instrukcję obsługi wycinarki hydraulicznej,

−

uczniowie w grupach zapoznają się z przepisami bezpiecznej obsługi wycinarki,

−

uczniowie pod nadzorem nauczyciela uruchamiają maszynę a następnie z zachowaniem
zasad bezpieczeństwa podczas obsługi wycinarki hydraulicznej przeprowadzają rozkrój
materiałów wierzchowych,

−

uczniowie w grupach opracowują zasady bezpiecznego użytkowania wycinarki hydraulicznej,

−

uczniowie w grupach zapisują opracowane zasady na kartce papieru,

−

nauczyciel przez cały czas nadzoruje pracę uczniów w grupach.

7. Po wykonaniu zadania lider grupy prezentuje wypracowane zasady.
8. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanej pracy.
9. Uczniowie pozostałych grup oceniają jakość wykonanej pracy.
10. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny wykonanego ćwiczenia.

Zakończenie zajęć

Praca domowa:
Odszukaj w czasopismach fachowych informacji dotyczących najczęstszych przyczyn
wypadków podczas obsługi wycinarek. Napisz notatkę w zeszycie przedmiotowym.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Obuwnik 744[02]

Moduł:

Maszyny i urządzenia obuwnicze 744[02].Z2

Jednostka modułowa:

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju
materiałów oraz opracowania elementów spodu obuwia
744[02[.Z2.02

Temat: Zapoznanie się ze sposobem regulacji położenia ramienia uderzeniowego

wycinarki.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności ustawiania odległości ramienia uderzeniowego

w przypadku wymiany wykrojników na wyższe lub wycinania materiałów
o różnej grubości.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

przeprowadzić regulację maszyny,

−

zmienić wysokość położenia ramienia wycinarki,

−

dokonać regulacji skoku ramienia uderzeniowego.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

praca w zespole,

−

organizacja i planowanie pracy,

−

ocena pracy zespołowej,

−

prezentacja uzyskanych wyników.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach po 3 ÷ 4 osoby.

Czas: 90 minut.

Uczestnicy:

−

uczniowie szkoły zasadniczej.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy grupowej,

−

wycinarka hydrauliczna,

−

wykrojniki o różnej wysokości,

−

materiały wierzchowe o różnej (znacząco) grubości,

−

kartka papieru milimetrowego i w kratkę, przybory do pisania i kreślenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Zadanie dla ucznia:
Wykonaj ustawienie ramienia uderzeniowego wycinarki hydraulicznej w zależności od rodzaju
wykrojnika i grubości rozkrawanych materiałów.

Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu i szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4. Podział uczniów na zespoły.

Faza właściwa

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje
Pytania prowadzące:
1. Co rozumiesz pod pojęciem położenie ramienia uderzeniowego i jego skok?
2. Jak wpływa zmiana wycinaków na wyższe lub wymiana podkładu na grubszy na jakość

wycinania?

3. Co decyduje o trwałości podkładów i wykrojników?
4. Jak przebiega proces wgłębiania się wykrojnika w rozkrawany materiał i podkład?

Faza II. Planowanie
1. Jakie są powody niejednakowego wgłębiania się wykrojnika w wycinany materiał?
2. Jakie mogą być przyczyny niedocięć rozkrawanych materiałów?
3. Jak wpływa na trwałość maszyny i wykrojnika zbyt głębokie zagłębianie się ostrza

wycinaka w podkład?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie pracując w zespole określają sposób regulacji ramienia uderzeniowego maszyny

w zależności od grubości rozkrawanego materiału i wysokości wykrojnika.

2. Uczniowie określają sposób przeprowadzenia regulacji maszyny.
3. Uczniowie ustalają warunki bezpiecznego przeprowadzenia ćwiczenia.
4. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność zgłoszonych propozycji i przyjętych

założeń.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie pod nadzorem nauczyciela i przy zachowaniu zasad i przepisów bhp, ze

szczególną ostrożnością uruchamiają maszynę i wykonują kilka prób wycinania.

2. Uczniowie sprawdzają głębokość zagłębiana się wykrojnika w podkład na następnie

wybierają do rozkroju wykrojnik o mniejszej wysokości.

3. Uczniowie opuszczają ramie uderzeniowe wycinarki tak, aby podczas rozkroju wykrojnik

prawidłowo wycinał materiał.

4. Przy prawidłowo ustawionej wysokości ramienia uderzeniowego uczniowie wymieniają

materiał na znacząco grubszy i przeprowadzają ustawienie skoku maszyn.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia i przygotowują się do

zaprezentowania swojej pracy. Wyznaczają lidera zespołu, który omówi sposoby regulacji
maszyny.

2. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych prac.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy wykonanego zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać jakie umiejętności były
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowa ankieta.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasady bezpiecznej obsługi maszyn i narzędzi do rozkroju

materiałów i opracowania elementów spodu obuwia

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj zagrożenia występujące podczas obsługi wycinarki mechanicznej i hydraulicznej.

Wskaż zastosowane rozwiązania konstrukcyjne zwiększające bezpieczeństwo pracy na
wycinarce hydraulicznej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) przeanalizować zagrożenia występujące podczas obsługi obu rodzajów wycinarek,
3) wypisać w kolumnach zagrożenia występujące podczas pracy na wycinarkach,
4) wskazać maszynę bezpieczniejszą, porównując zagrożenia występujące podczas ich

obsługi,

5) omówić zastosowane w wycinarce rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo podczas jej

obsługi,

6) zaprezentować swoja pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja bhp obowiązująca na oddziale rozkroju,

−

instrukcja obsługi wycinarki mechanicznej,

−

instrukcja obsługi wycinarki hydraulicznej,

−

przybory do pisania,

−

kartki formatu A4,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Opracuj zestaw czynność poprzedzających rozpoczęcie pracy na wycinarce elementów

wierzchowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi wycinarki wierzchowej,
3) zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi podczas pracy na wycinarkach,
4) opracować zestaw czynności przed przystąpieniem do pracy na wycinarkach,
5) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi wycinarki elementów wierzchowych,

−

instrukcja bhp na stanowisku do wycinania elementów wierzchowych,

−

kartka papieru w kratkę,

−

przybory piśmiennicze,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wypisz zagrożenia występujące podczas obsługi maszyn i urządzeń do rozkroju

i opracowania elementów spodu obuwia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi wszystkich maszyn do rozkrawania i opracowania

elementów spodu obuwia,

3) wypisać zagrożenia na kartce,
4) zaprezentować swoją pracę i porównać z wynikami innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja obsługi maszyn do rozkroju i opracowania elementów spodu obuwia,

−

instrukcja bhp na oddziale rozkroju i opracowania elementów spodu obuwia,

−

kartka papieru w kratkę,

−

przybory piśmiennicze,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Maszyny do rozkroju materiałów obuwniczych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz rodzaj wycinaka oraz sposób ułożenia materiału (pojedynczo czy warstwowo) dla

skóry naturalnej, tworzyw skóropodobnych, tkaniny oraz texonu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp,

omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) poukładać materiały przydzielone przez nauczyciela,
3) dobrać do każdego materiału odpowiedni rodzaj wycinaka,
4) ustalić, które materiały można rozkrawać warstwowo,
5) porównać otrzymane wyniki i zapisać wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

próbki skór naturalnych, tworzyw skóropodobnych, tkanin i texonu,

−

wycinaki o różnej wysokości i przeznaczeniu,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7

.

Ćwiczenie 2

Wykonaj regulację położenia ramienia uderzeniowego wycinarki hydraulicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) porównać wysokości otrzymanych wycinaków,
3) uruchomić maszynę i sprawdzić dolne położenie jej ramienia bez wycinaka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4) uruchomić ramię maszyny z wycinakiem i sprawdzić na jaką głębokość zagłębił się

w podkład,

5) podnieść ramie uderzeniowe maszyny w celu zastosowania wycinaka wyższego,
6) uruchomić maszynę i sprawdzić poprawność regulacji bez wycinaka,
7) uruchomić ramię maszyny z wycinakiem i sprawdzić na jaka głębokość zagłębił się

w podkład,

8) zapisać wnioski z wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

wycinarka hydrauliczna do skór miękkich,

−

wykrojniki stalowe o dowolnym kształcie i wysokości 19 i 21 mm,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

przybory do pisania.

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj rodzaj materiału podkładu oraz określ jego przeznaczenie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) ułóż obok siebie próbki otrzymanych materiałów,
3) określ rodzaj materiału z jakich wykonane są próbki materiałów,
4) opisz poszczególne próbki,
5) określi do jakich materiałów obuwniczych oraz z wykorzystaniem jakiego systemu

zabezpieczenia maszyny powinno się stosować poszczególne materiały na podkład,

6) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

próbki materiałów na podkłady z drewna, tworzyw sztucznych, gumy i metalu,

−

kartki papieru w kratkę,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Maszyny stosowane do opracowania elementów spodowych

obuwia

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj dwojenie wskazanych przez nauczyciela materiałów spodowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) przypomnieć sobie zasady bhp obowiązujące w oddziale rozkroju,
3) zapoznać się z przepisami bhp podczas obsługi dwojarek,
4) posegregować otrzymane do dwojenia materiały,
5) ustawić parametry maszyny (grubość dwojenia, ewentualnie kąt ustawienia noża) zgodnie

z wytycznymi podanymi przez nauczyciela,

6) wykonać dwojenie materiałów spodowych,
7) poskładać zdwojone materiały,
8) zapisać w zeszycie przedmiotowym wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

dwojarka elementów spodowych,

−

instrukcja obsługi dwojarki elementów spodowych,

−

różne materiały spodowe,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7

.

Ćwiczenie 2

Wykonaj formowanie podpodeszew.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) przypomnieć sobie zasady bhp obowiązujące w oddziale opracowania elementów spodu,
3) zapoznać się z przepisami bhp podczas obsługi formowarek podpodeszew,
4) włączyć maszynę i uruchomić grzanie form i płyty zaprasowującej,
5) włożyć pęsetą do gniazda formującego przygotowaną podpodeszwę,
6) uruchomić maszynę,
7) wyjąć po zakończeniu formowania pęsetą uformowaną podpodeszwę a na jej miejsce

włożyć kolejną do formowania,

8) zapisać w zeszycie przedmiotowym wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

formowarka podpodeszew,

−

instrukcja obsługi formowarki podpodeszew,

−

wzmocnione i skoszone w pięcie podpodeszwy,

−

gumki do składania uformowanych podpodeszew,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Wykonaj formowanie zakładek, ustawiając maszynę na pracę przerywaną.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na zagadnienia związane
z przestrzeganiem przepisów bhp, omówić zakres i technikę wykonywania ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2) przypomnieć sobie zasady bhp obowiązujące w oddziale rozkroju,
3) zapoznać się z przepisami bhp podczas obsługi formowarki zakładek,
4) włączyć maszynę i uruchomić system grzania formy i płyty zaprasowującej,
5) sprawdzić czy maszyna jest ustawiona w tryb pracy przerywanej,
6) wsadzić pęsetą do gniazda formującego ścienioną zakładkę,
7) uruchomić maszynę,
8) wyjąć pęsetą gotową zakładkę po zakończeniu formowania, a na jej miejsce włożyć

kolejną do formowania,

9) zapisać w zeszycie przedmiotowym wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenia praktyczne,

–

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

formowarka zakładek,

−

instrukcja obsługi formowarki zakładek,

−

ścienione zakładki,

−

pojemnik na uformowane zakładki,

−

przybory do pisania,

−

zeszyt przedmiotowy,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„Użytkowanie maszyn, urządzeń

i narzędzi do rozkroju materiałów oraz opracowania elementów spodu
obuwia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. d, 4. d, 5. a, 6. c, 7. c, 8. a, 9. d, 10. a, 11. d,
12. b, 13. b, 14. b, 15. a, 16. b, 17. a, 18. c, 19. c, 20. b

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Wskazać maszyną na której nie
wykonuje się rozkroju

A

P

a

2

Podać przeznaczenie wycinarki
mostowej

A

P

a

3

Wskazać element konstrukcyjny
wycinarki, którego nieprawidłowe
działanie jest przyczyną powtórnego
uderzenia ramienia

B

P

d

4

Wskazać mechanizm napędzający ramię
uderzeniowe wycinarki

A

P

d

5

Podać nazwę oprzyrządowania do
perforacji

A

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6

Wskazać do wycinania jakich
materiałów stosuje się wycinaki
z oznaczeniami rozmiaru i tęgości

A

P

c

7

Podać przeznaczenie podkładu podczas
wycinania

A

P

c

8

Podać przeznaczenie krajarek

A

P

a

9

Podać jaki ruch wykonuje nóż
w krajarce

A

P

d

10

Podać jaki ruch wykonuje nóż
w dwojarce elementów spodowych

B

P

a

11 Wskazać elementy, które można dwoić

B

P

d

12

Podać maszynę, której mechanizmem
roboczym jest stempel

B

P

b

13

Podać nazwę maszyny współpracującej
z głowicą cechującą

A

P

b

14

Wskazać elementy obuwia, które
obrabia się poprzez frezowanie

A

P

b

15

Określić cel operacji formowania
elementów spodowych

C

PP

a

16

Wskazać właściwy sposób regulacji
wycinarki podczas zmiany wycinaka

C

PP

b

17

Wskazać właściwy sposób regulacji
wycinarki podczas zmiany wycinanych
materiałów na grubsze

C

PP

a

18

Określić sposób zmiany parametrów
skrawania podczas dwojenia

C

PP

c

19

Określić rodzaj tworzywa
przetwarzanego metodą wtrysku

C

PP

c

20

Wytypować miejsce uplastyczniania
tworzywa we wtryskarce

D

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, jakie

będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz odpowiedź,

otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za poprawną.

8. Test składa się z 14 zadań z poziomu podstawowego i 6 zadań z poziomu

ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to pytań o numerach od 15 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Która z wymienionych maszyn nie jest stosowana w procesie rozkroju i opracowania

materiałów spodowych?
a) formowarka.
b) wycinarka mostowa.
c) wycinarka ramienna.
d) krajarka.

2. Wycinarka mostowa przeznaczona jest do

a) materiałów ułożonych w warstwy.
b) skór podszewkowych.
c) skór wierzchnich.
d) dwoin bydlęcych.

3. Przyczyną powtórnego uderzenia młota wycinarki mechanicznej jest

a) brak oleju w układzie hydraulicznym.
b) przerwa w dostawie energii elektrycznej
c) zmęczenie pracownika.
d) niewłaściwie działający hamulec maszyny.

4. Ramię uderzeniowe w wycinarce hydraulicznej otrzymuj napęd od

a) mechanizmu śrubowego.
b) mechanizmu korbowo-wodzikowego,
c) siłownika pneumatycznego.
d) siłownika hydraulicznego.

5. Zdobienia na elementach cholewek poprzez wycięcie otworów wykonuje się

a) matrycą do perforacji.
b) wykrojnikiem przelotowym.
c) wykrojnikiem wyrzutnikowym.
d) wykrojnikiem z nożykami i nakłuwakami.

6. Wykonane oznaczenie długości i tęgości na wykrojniku wskazuje, że jest on przeznaczony

do wycinania
a) podeszew.
b) międzypodszewek.
c) elementów cholewki.
d) składek obcasa.

7. Podkłady do wycinania stosuje się w celu ochrony

a) pracownika.
b) rozkrawanego materiału.
c) ostrza wykrojnika.
d) układu zasilającego maszynę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

8. Za pomocą krajarek można rozkrawać materiały

a) tekstylne.
b) zakładkowe.
c) podnoskowe.
d) spodowe.

9. Nóż w krajarce taśmowej wykonuje ruch

a) wahadłowy.
b) posuwisto-zwrotny.
c) przerywany.
d) jednostajny.

10. Nóż w dwojarce elementów spodowych podczas pracy

a) jest nieruchomy.
b) obraca się.
c) drga.
d) wykonuje ruch postępowo-zwrotny.

11. Na dwojarce elementów spodowych można dokonywać obróbki

a) skór wierzchnich.
b) podszewek.
c) zakładek.
d) podpodeszew.

12. Grawerowany stempel jest elementem

a) ścieniarki.
b) stemplowarki.
c) numerowarki.
d) formowarki.

13. Głowicę cechującą należy zamocować do

a) wycinarki.
b) numerowarki.
c) zgrzewarki.
d) ścieniarki.

14. Za pomocą frezowania można dokonywać obróbki

a) podnosków.
b) podeszew i obcasów.
c) podpodeszew.
d) wzmocnień podpodeszwy.

15. Proces formowania elementów spodowych przeprowadzamy w celu uformowanie

a) podpodeszew.
b) elementów cholewki.
c) uszytej cholewki.
d) wyłożeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

16. Podczas wycinania elementów cholewki, zmieniając wykrojnik na wyższy należy

a) zwiększyć skok ramienia uderzeniowego.
b) podnieść ramię uderzeniowe.
c) zmniejszyć skok ramienia uderzeniowego.
d) opuścić ramię uderzeniowe.

17. Podczas wycinania elementów cholewki, zmieniając rozkrawany materiał na grubszy należy

a) zwiększyć skok ramienia uderzeniowego.
b) podnieść ramię uderzeniowe.
c) zmniejszyć skok ramienia uderzeniowego.
d) opuścić ramię uderzeniowe.

18. Regulację kąta ustawienia noża w dwojarce elementów spodowych przeprowadzamy

w celu

a) zwiększenia szybkości podawania elementów.
b) zmiany grubości dwojenia.
c) zmiany parametrów procesu dwojenia.
d) zniwelowania nierównoległości ustawienia wałków podających.

19. Spody obuwnicze otrzymywane metodą wtrysku wykonane są z

a)

żywicy epoksydowej.

b)

tworzyw chemoutwardzalnych.

c)

tworzyw termoplastycznych.

d)

dyspersji wodnej kauczuków nitrylowych.

20. Tworzywo sztuczne podczas wtrysku ulega uplastycznieniu w

a)

formie wtryskowej.

b)

cylindrze wtryskarki.

c)

dyszy wtryskowej.

d)

leju zasypowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Użytkowanie maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju materiałów oraz
opracowania elementów spodu obuwia.

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

TEST 2

Test praktyczny typu „próba pracy” do jednostki modułowej „Użytkowanie
maszyn, urządzeń i narzędzi do rozkroju materiałów oraz opracowania
elementów spodu obuwia” 744[02].Z2.02.

Treść zadania

Dokonaj rozkroju materiałów wierzchowych i spodowych obuwia zgodnie z opisem

technologiczno-materiałowym wzoru obuwia dostarczonego przez nauczyciela.

W badaniu osiągnięć ucznia w nabywaniu umiejętności praktycznych przewidzianych

w celach jednostki modułowej zaleca się zastosowanie zadania testowego typu „próba pracy”.
Zadanie jest tak dobrane aby pozwoliło sprawdzić poziom ukształtowanych umiejętności
w zakresie wiedzy teoretycznej i sprawności wykonywania czynności praktycznych. Uczniowi
należy stworzyć możliwość inwencji w zaplanowaniu poszczególnych etapów wykonywania
zadania: zorganizowania stanowiska pracy, doboru odpowiednich maszyn lub urządzeń
produkcyjnych, wykonanie podstawowych ustawień i regulacji maszyn oraz wykazania się
umiejętnością wykonania rozkroju i obsługi maszyn i urządzeń do opracowania elementów
spodu obuwia. Jest to jednocześnie możliwość samodzielnego sprawdzenia przez ucznia
poziomu nabytych umiejętności i dokonania analizy podjętych działań praktycznych. Zadaniem
nauczyciela jest stworzenie warunków umożliwiających uczniowi wykonanie zadania zgodnie z
zasadami technologicznymi i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w określonym
czasie.

Uczeń powinien mieć udostępnione:

-

opis technologiczno-materiałowy (fragment dotyczący doboru materiałów, rozkroju oraz

opracowania elementów spodowych obuwia)

-

skóry wierzchowe wg opisu technologiczno-materiałowego,

-

materiały podszewkowe, na wyściółki i na międzypodszewki wg opisu technologiczno-

materiałowego,

-

materiały na podpodeszwy, wzmocnienie podpodeszwy itp. wg opisu technologiczno-

materiałowego,

-

stanowisko pracy z wycinarką ramienną do skór miękkich,

-

stanowisko pracy z wycinarką ramienną do elementów spodowych obuwia,

-

pozostałe maszyny wyszczególnione w części dotyczącej rozkroju i opracowania

elementów spodowych wyszczególnione w opisie technologiczno-materiałowym,

-

matryce do perforacji, usztywniacze, wycinaki do rozkroju zgodnie z szablonami

wzorników obuwia wyszczególnionymi w opisie technologiczno-materiałowym,

-

kreda lub dermatograf do znaczenia wad materiałów,

-

pojemniki na gotowe elementy

-

pojemnik na odpad,

-

podkład do wycinania,

-

gumki do wiązania elementów w pary,

-

instrukcję obsługi maszyn.

Nauczyciel powinien:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

-

zadbać o przygotowanie odpowiedniego stanowiska produkcyjnego w warsztatach

szkolnych lub zakładzie produkcyjnym,

-

przygotować wycinaki, matryce, podkłady i narzędzia do rozkroju,

-

przygotować skóry wierzchowe,

-

przygotować pozostałe materiały wyszególnione w opisie technologiczno-materiałowym,

-

przypomnieć uczniom zasady użytkowania maszyn używanych w trakcie ćwiczeń oraz

zwrócić uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; nakazać ich
przestrzeganie,

-

skontrolować użycie właściwego ubioru ochronnego,

-

przydzielić uczniom narzędzia i materiały do obróbki oraz dokumentację technologiczną,

-

określić czas na wykonanie zadania,

-

nadzorować na bieżąco pracę uczniów,

-

dokonać oceny wykonanej pracy.

Instrukcja dla ucznia

Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

-

dobrać i założyć odzież ochronną,

-

obejrzeć i scharakteryzować przydzieloną do rozkroju materiały; zaznaczyć

dermatografem lub kredą zauważone wady skóry;

-

wskazać: maszyny oraz narzędzia, których użyje przy rozkroju,

-

przygotować stanowisko pracy pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy,

rozmieszczenia urządzeń i narzędzi, rozwiązań ergonomicznych, oświetlenia,

-

skontrolować jakość materiałów i sprawdzić czy jest zgodna z dokumentacją

technologiczną,

-

uregulować parametry techniczne maszyny (skok ramienia wycinarki, poziom oleju

w zbiorniku i poziom substancji smarowych),

-

uruchomić maszynę i sprawdzić poprawność parametrów pracy (wielkość zagłębiania się

wykrojnika w podkład, poprawność perforacji, prawidłowość przytwierdzenia
usztywniacza itp.) dla każdej maszyny na której będzie wykonywał pracę,

-

wykonać czynności zgodnie z opisem technologicznym na każdej maszynie wskazanej

przez nauczyciela,

-

kontrolować w czasie pracy poprawność wykonywania poszczególnych czynności,

-

skompletować obrobione elementy i ułożyć je w parach,

-

skontrolować jakość wykonanej pracy na poszczególnych elementach i ustalić ich ilość,

-

posegregować odpady powstałe w procesie rozkroju,

-

dokonać samooceny wykonanej pracy,

-

posprzątać stanowisko pracy, zakonserwować maszynę, ułożyć urządzenia i narzędzia.

Umiejętności podlegające ocenie

Lp.

Czynność wykonywana przez ucznia

Punkty do

uzyskania

Punkty

przyznane

1. Dobranie odzieży ochronnej.

5

2. Sposób oględzin i charakterystyka materiałów wierzchowych.

10

3. Zaplanowanie kolejnych czynności.

10

4. Dobranie maszyny.

10

5. Przygotowanie stanowiska pracy:

−

czystość i porządek miejsca pracy,

−

zabezpieczenie pod względem BHP,

−

przygotowanie maszyny oraz potrzebnych urządzeń

20

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

i narzędzi pomocniczych.

6. Wykonywanie zadania (np. rozkrój skór wierzchowych):

-

kontrola, regulacja i przygotowanie maszyny do pracy,

-

kontrola otrzymanych materiałów (np. grubości skóry

i oznaczenie na jej powierzchni wad i uszkodzeń),

-

stosowanie zasad, systemów i metod rozkroju,

-

kontrola jakości i ilości wyciętych elementów.

5

5

10
10

7. Wykonanie oględzin i ocena organoleptyczna wykonania pracy.

5

8. Posprzątanie stanowiska pracy.

5

9. Zaprezentowanie wykonania zadania.

5

Razem

100

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

60÷70

dostateczny

71÷80

dobry

81÷90

bardzo dobry

91÷100

Umiejętności podlegające ocenie powtórzyć dla każdej następnej maszyny obsługiwanej przez
ucznia (za wyjątkiem punktu 1). Z ocenę końcową można przyjąć średnią arytmetyczną z ocen
cząstkowych przyznawanych za wykonanie czynności na każdej maszynie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

7. LITERATURA

1. Borzeszkowski A., Borzeszkowski W., Peresz T.: Obuwnictwo przemysłowe część I.

WSIP, Warszawa 1979

2. Charasz A.: Mechanizmy wykonawcze i elementy robocze maszyn obuwniczych. WSI

w Radomiu, Radom 1988

3. Charasz A., Glinka R., Maleńczak J.: Maszyny obuwnicze (laboratorium). WSI

w Radomiu, Radom 1982

4. Christ J. W.: Technologia obuwia. WSIP, Warszawa 1986
5. Encyklopedia Techniki: Przemysł Lekki. WNT, Warszawa 1986
6. Grabkowski M. (red.): Zarys procesów wytwarzania obuwia. Politechnika Radomska,

Radom 2003

7. Pala S.: Maszyny i urządzenia obuwnicze. WSIP, Warszawa 1973

Czasopisma:
–

Przegląd Skórzany [wydania archiwalne]

–

Świat Butów [wydania archiwalne i bieżące]

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000