42
2/2002
Technologia
Lata dziewięćdziesiąte przyniosły niewiarygodny roz-
wój technologii wiertniczych zastosowanych dla układania
wszelkiego typu instalacji. Zarówno horyzontalne wierc e -
nia kierunkowe HDD jak i mikrotunelowanie stały się
realną alternatywą dla tradycyjnych metod inżynierskich.
Stosunkowo wysokie jednostkowe ceny instalacji uzyski-
wane na rynku amerykańskim i europejskim, od roku
1998 zaczęły stopniowo się obniżać. Wiąże się to z p ew-
nością z upowszechnieniem technologii, szerokim dostę -
pem do efektywnie pracujących urządzeń wiertniczych oraz
rosnącą w postępie geometrycznym ilością nowych firm
ubiegających się o realizację projektów o coraz to niższych
budżetach.
Bezwykopowe układanie rurociągów jest bardzo popu-
larne. Niezależnie czy myślimy o gazociągach, instalacjach
komunalnych, kablach telekomunikacyjnych i energetycz-
nych korzyści ekonomiczne, socjalne oraz środowiskowe
skłaniają do wyboru jednej z metod wiertniczych. Rzeki,
jeziora, chronione tereny leśne, infrastruktura miejska - to
nie stanowi już problemu. W tym sektorze obserwujemy
realny wzrost realizowanych projektów. Możliwości tech -
niczne horyzontalnych wierceń kierunkowych przekonały
wielu konserwatywnych inwestorów, projektantów i gene-
ralnych wykonawców inwestycji. Liczba firm działających
aktywnie w branży przekroczyła 100. Kilkanaście firm
wykonawczych może pochwalić się referencjami na euro-
pejskim poziomie. Dominującą rolę odgrywają kontrakto -
rzy o kilkuletnim doświadczeniu zaangażowani w realiza-
cję dużych projektów dla gazownictwa i telekomunikacji.
Jakkolwiek rozmiar polskiego rynku może sugerować ogra -
ROBERT OSIKOWICZ
Przegląd
Przegląd
Przegląd
Przegląd
Przegląd
rynku
rynku
rynku
rynku
rynku
HDD
HDD
HDD
HDD
HDD
Maszyny i urz¹dzenia
niczoną ilość firm wiertniczych to jednakże znaczne opóź-
nienie w budowie niezbędnej infrastruktury powoduje, że
w latach 2003 - 2006 zajdzie konieczność wykonania znacz-
nej ilości projektów finansowanych zarówno z budżetów
lokalnych jak i pieniędzy unijnych.
Technologie wiertnicze to zagadnienia interdyscypli-
narne. Nie wystarczy być operatorem posiadającym sprzęt
wiertniczy, w świetle silnej konkurencji i perspektyw otwarcia
rynku wymagana jest, poparta doświadczeniem, wiedza
inżynierska. Wykonanie trudnych instalacji w sposób bez-
pieczny, w zgodzie z technicznymi zasadami to najlepsze
referencje dla firmy. Inwestorzy docenią jakość, wiary-
godną dokumentację oraz terminowe wykonanie projektu.
W bieżącym numerze przedstawimy aktualną sytuację
na rynku urządzeń, materiałów i specjalistycznego osprzę-
tu dla kierunkowych wierceń horyzontalnych. Zaprezento -
wani zostaną producenci kompleksowych zestawów wiert-
niczych, systemów pomiarowych, narzędzi i akcesoriów,
firmy inżynierskie, dostawcy rur z tworzyw sztucznych.
Projektowanie
Analiza projektu wiertniczego obejmuje kilka kluczo-
wych zagadnień wpływających na rodzaj wykorzystywanej
technologii i sprzętu:
• parametry instalowanego rurociągu
• warunki geologiczne i terenowe
• profil wierconego otworu
• dopuszczalna dokładność realizacji
• urządzenie wiertnicze HDD
• płyn wiertniczy
• przewód wiertniczy i konfiguracja dolnego zestawu wier-
cącego
Ditch Witch JT2720
CASE 6010
StraightLine 3550
43
2/2002
• narzędzia do poszerzania i instalacji rurociągu
• obciążenia przewodu oraz rurociągu w trakcie instalacji.
Wszystkie podane powyżej czynniki skutkują określo-
nymi kosztami instalacji. Zaangażowanie uzasadnionych
względami technicznymi środków jest źródłem powodzenia
projektu.
Urz¹dzenia wiertnicze
Urządzenia wiertnicze HDD to prawdopodobnie naj-
bardziej ewoluujące maszyny w całym sektorze instalacyj-
nym. Producenci modyfikują istniejące konstrukcje starając
się przynajmniej raz w roku zaskoczyć konkurencję no-
wym modelem lub przynajmniej atrakcyjną dla klienta
modernizacją. Nowe funkcje, rozszerzone możliwości tech -
niczne mają zachęcić potencjalnych nabywców. Tych osta t -
nich ubywa w raz pojawiającą się dekoniunkturą n a rynku
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
a
s
a
l
K
a
i
n
a
h
c
p
,
a
i
c
ę
i
n
g
ą
i
c
a
łi
S
y
w
o
t
o
r
b
o
t
n
e
m
o
M
y
p
m
o
p
k
e
t
a
d
y
W
j
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
i
z
d
r
e
ż
a
c
i
n
d
e
r
Ś
h
c
y
z
c
i
n
t
r
e
i
w
c
o
m
a
ti
w
o
k
ł
a
C
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
N
k
m
N
n
i
m
/
l
m
m
W
k
I
0
0
1
<
0
0
5
2
0
0
2
0
6
<
5
7
<
II
0
0
2
−
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
5
9
8
−
0
6
0
5
1
II
I
0
0
5
−
0
0
2
0
0
0
5
2
0
0
0
1
7
2
1
−
9
8
0
0
3
V
I
0
0
0
1
−
0
0
5
0
0
0
0
5
0
0
5
1
0
4
1
−
7
2
1
0
0
6
V
0
0
5
2
−
0
0
0
1
0
0
0
5
7
0
0
0
2
8
6
1
−
7
2
1
0
0
0
1
I
V
0
0
5
2
>
0
0
0
0
0
1
0
0
0
3
8
6
1
−
0
4
1
0
0
0
1
>
Tab.1 Podzia³ urz¹dzeñ wiertniczych HDD.
a
ir
o
g
e
t
a
K
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
u
r
o
w
t
o
ć
ś
o
g
u
ł
D
u
r
o
w
t
o
a
c
i
n
d
e
r
Ś
y
r
u
r
a
c
i
n
d
e
r
Ś
m
m
m
m
m
I
0
0
3
0
0
4
0
0
3
II
0
0
6
0
0
7
0
0
4
II
I
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
7
V
I
0
0
5
1
0
0
4
1
0
0
0
1
V
0
0
0
2
0
0
6
1
0
0
2
1
I
V
0
0
0
2
0
0
8
1
0
0
4
1
Tab. 2
Zakresy teoretycznych instalacji w poszczególnych klasach urz¹dzeñ
wiertniczych.
Vermeer D24 x 33
American Augers DD 550
TERRA - JET 5515 D
TractoTechnik GRUNDODRILL 13 X
44
2/2002
l
e
d
o
m
,t
n
e
c
u
d
o
r
P
a
łi
S
a
i
c
ę
i
n
g
ą
i
c
a
łi
S
a
i
n
a
h
c
p
.
s
k
a
M
t
n
e
m
o
M
y
w
o
t
o
r
b
o
k
e
t
a
d
y
W
y
p
m
o
p
j
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
s
e
r
k
a
Z
w
ó
t
o
r
b
o
a
n
o
i
c
e
z
r
w
ć
ś
o
g
u
ł
D
i
z
d
r
e
ż
a
c
i
n
d
e
r
Ś
y
n
z
il
a
c
i
z
d
r
e
ż
u
d
ę
p
a
n
c
o
M
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
c
o
M
u
m
e
t
s
y
s
−
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
o
g
N
k
N
k
m
N
n
i
m
/l
n
i
m
/
v
e
R
m
m
m
W
k
W
k
0
2
5
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
2
2
0
2
8
7
6
9
1
5
9
1
5
.
1
8
2
1
2
a
1
1
x
7
D
R
E
E
M
R
E
V
5
3
5
3
5
0
5
1
4
3
0
2
1
8
,
1
2
4
8
2
9
1
/
5
,
3
0
1
9
L
E
D
O
M
E
N
I
L
T
H
G
I
A
R
T
S
7
3
7
3
6
9
4
1
0
4
0
0
1
3
7
4
6
2
L
0
2
9
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
8
3
2
3
1
9
4
1
9
4
0
8
1
3
1
4
1
4
T
I
H
O
D
N
U
R
G
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
C
A
R
T
0
4
0
4
0
0
5
1
0
5
0
0
2
5
2
.
1
8
4
5
5
1
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
4
4
4
4
0
6
7
1
5
4
5
1
1
8
.
1
4
4
1
4
5
1
x
0
1
D
R
E
E
M
R
E
V
5
4
5
4
4
3
0
2
1
5
0
8
1
3
2
4
7
3
9
1
/
5
,
3
0
1
0
6
E
S
A
C
1
5
1
5
2
3
0
2
5
7
0
7
1
3
8
4
4
4
0
5
2
O
I
P
R
O
C
S
E
S
5
5
0
4
0
5
5
2
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
9
1
5
0
0
0
6
E
L
O
M
A
T
O
R
K
C
I
V
E
V
E
T
S
8
5
6
4
0
0
9
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
4
1
2
4
4
h
c
y
n
a
d
k
a
r
b
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
C
A
R
T
X
7
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
5
6
5
6
0
5
9
1
0
9
0
0
2
3
8
4
3
5
a
0
2
x
6
1
D
R
E
E
M
R
E
V
2
7
2
7
8
0
7
2
5
9
0
3
1
3
8
4
7
4
9
1
/
6
1
0
0
0
8
E
L
O
M
A
T
O
R
K
C
I
V
E
V
E
T
S
6
7
0
6
0
5
2
1
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
4
1
2
4
4
h
c
y
n
a
d
k
a
r
b
1
h
c
a
m
0
2
7
1
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
7
7
7
7
0
6
4
2
5
9
0
0
2
3
2
5
4
6
T
E
J
I
N
I
M
G
A
A
R
R
E
T
0
8
0
8
0
0
4
1
4
3
0
1
1
5
.
1
/
5
.
0
0
4
/
0
3
5
1
9
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
C
A
R
T
S
8
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
0
8
0
8
0
0
5
2
0
6
1
0
7
1
3
4
5
8
7
7
1
II
I
−
F
L
M
W
O
R
R
A
0
9
0
9
0
5
4
1
0
4
5
2
1
5
,
1
5
4
5
1
D
E
L
O
M
W
O
L
F
X
L
I
T
U
1
9
6
6
0
4
8
5
9
0
5
2
5
0
.
3
2
3
3
2
1
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
C
A
R
T
X
0
1
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
0
0
1
0
0
1
0
0
0
3
0
6
1
0
7
1
3
4
5
5
5
1
5
0
6
/
8
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
0
1
0
0
1
0
0
6
2
5
1
1
0
1
1
3
7
5
4
6
3
6
a
0
4
x
4
2
D
R
E
E
M
R
E
V
8
0
1
1
8
5
1
4
5
4
4
1
4
3
2
/
6
5
1
/
7
1
1
3
0
6
3
9
9
1
/
6
1
3
3
x
4
2
D
R
E
E
M
R
E
V
9
0
1
9
0
1
8
6
4
4
9
5
1
0
6
2
/
5
7
1
/
4
3
1
3
2
5
6
8
9
1
/
6
1
2
6
4
2
L
E
D
O
M
E
N
I
L
T
H
G
I
A
R
T
S
8
0
1
8
0
1
0
5
0
3
5
4
1
0
8
1
5
0
.
3
7
5
6
4
7
2
D
2
1
7
1
G
A
A
R
R
E
T
0
2
1
0
6
0
0
7
1
0
3
0
5
2
0
.
3
5
4
5
2
5
2
R
G
K
I
N
H
C
E
T
O
T
C
A
R
T
G
2
1
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
0
2
1
0
2
1
0
0
0
4
0
6
1
0
3
1
3
4
5
8
7
1
5
1
h
c
a
m
0
2
7
2
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
1
0
2
1
0
4
3
4
0
5
1
5
9
1
3
7
5
5
8
3
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
4
2
1
4
2
1
0
0
4
5
2
3
1
5
3
1
5
0
.
3
0
6
5
9
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
C
A
R
T
X
3
1
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
7
2
1
7
2
1
0
0
0
4
0
6
1
0
3
1
3
4
5
5
5
1
5
3
0
5
O
I
P
R
O
C
S
E
S
0
3
1
7
8
0
0
4
5
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
4
1
2
6
0
3
0
6
E
S
A
C
5
3
1
5
3
1
0
2
4
5
0
5
1
0
9
1
3
7
5
9
8
D
4
1
6
2
G
A
A
R
R
E
T
0
4
1
0
7
0
5
6
2
0
3
1
0
0
2
3
5
5
/
5
4
8
4
4
4
x
3
3
D
R
E
E
M
R
E
V
9
4
1
9
4
1
7
5
9
5
9
8
1
4
3
2
/
6
5
1
/
7
1
1
6
.
4
0
6
3
9
7
9
/
9
1
x
2
D
5
1
5
5
G
A
A
R
R
E
T
0
5
1
5
7
0
0
5
5
5
8
1
0
8
1
3
0
7
/
5
5
4
3
1
0
1
1
3
S
M
C
S
R
O
T
C
A
R
T
N
O
C
8
4
1
8
4
1
0
8
4
5
5
4
1
0
2
1
3
0
6
4
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
9
4
1
9
4
1
0
0
4
5
9
6
2
0
6
1
5
.
2
3
7
6
1
1
F
E
L
O
M
W
O
L
F
X
L
I
T
U
0
5
1
0
5
1
0
0
7
2
0
9
0
3
1
5
0
.
3
4
5
3
2
1
0
5
5
3
L
E
D
O
M
E
N
I
L
T
H
G
I
A
R
T
S
8
5
1
8
5
1
0
6
4
7
8
2
2
5
3
1
5
0
.
3
5
6
6
1
1
V
I
−
F
L
W
O
R
R
A
0
6
1
0
8
0
0
5
5
0
5
7
2
5
2
1
0
9
0
8
1
0
.
3
5
6
/
5
5
5
8
0
4
−
R
T
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
5
7
1
5
7
1
0
5
8
6
0
0
3
0
3
1
3
0
6
8
3
1
0
4
x
0
4
D
R
E
E
M
R
E
V
8
7
1
8
7
1
5
1
4
5
7
2
2
0
6
2
7
5
.
4
4
9
1
h
c
a
m
0
2
0
4
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
1
8
1
1
8
1
0
8
7
6
0
0
2
0
5
2
5
.
4
5
6
8
3
1
0
2
0
2
Y
G
O
L
O
N
H
C
E
T
G
E
0
0
2
0
3
1
0
0
0
3
1
0
1
5
2
6
2
8
2
8
0
2
0
2
D
H
Y
G
O
L
O
N
H
C
E
T
G
E
0
0
2
0
3
1
0
0
3
1
0
0
1
6
5
7
1
2
8
5
2
1
3
2
5
9
8
K
I
N
H
C
E
T
O
C
T
A
R
T
S
0
2
L
L
I
R
D
O
D
N
U
R
G
0
0
2
0
0
2
0
0
3
6
0
0
0
0
1
0
3
5
0
3
1
3
2
8
5
3
1
5
3
0
2
−
D
6
0
2
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
2
0
0
1
0
0
2
6
1
0
5
5
0
3
1
5
.
4
9
8
7
0
1
5
1
5
4
S
M
C
S
R
O
T
C
A
R
T
N
O
C
9
1
2
9
1
2
0
2
1
7
0
0
5
0
2
1
5
.
4
3
7
8
2
1
5
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
2
2
2
2
2
2
0
6
5
3
1
0
1
5
0
1
1
7
5
.
4
9
8
45
2/2002
l
e
d
o
m
,t
n
e
c
u
d
o
r
P
a
łi
S
a
i
c
ę
i
n
g
ą
i
c
a
łi
S
a
i
n
a
h
c
p
.
s
k
a
M
t
n
e
m
o
M
y
w
o
t
o
r
b
o
k
e
t
a
d
y
W
y
p
m
o
p
j
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
s
e
r
k
a
Z
w
ó
t
o
r
b
o
a
n
o
i
c
e
z
r
w
ć
ś
o
g
u
ł
D
i
z
d
r
e
ż
a
c
i
n
d
e
r
Ś
y
n
z
il
a
c
i
z
d
r
e
ż
u
d
ę
p
a
n
c
o
M
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
c
o
M
u
m
e
t
s
y
s
−
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
o
g
N
k
N
k
m
N
n
i
m
/l
n
i
m
/
v
e
R
m
m
m
W
k
W
k
T
N
E
M
P
I
U
Q
E
E
N
I
M
L
A
R
T
N
E
C
5
2
2
5
2
2
0
0
4
2
1
5
8
2
0
5
1
5
0
,
3
0
6
9
3
1
0
6
−
D
D
L
Y
E
N
A
L
8
2
2
0
6
1
0
0
2
6
0
8
3
5
1
1
3
3
7
8
7
1
3
0
9
O
I
P
R
O
C
S
E
S
0
4
2
0
7
1
5
2
0
9
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
7
7
9
0
0
1
x
5
5
D
R
E
E
M
R
E
V
9
4
2
7
9
1
8
8
5
3
1
0
7
5
0
6
1
/
0
1
1
7
5
.
4
3
7
6
3
1
7
3
/
9
1
x
2
8
1
/
5
2
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
5
2
0
0
0
8
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
5
5
9
8
1
7
1
0
6
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
3
7
2
3
7
2
0
0
0
5
1
0
0
7
0
0
1
7
5
.
4
7
2
1
−
9
8
5
9
1
6
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
6
7
2
6
7
2
0
6
5
3
1
0
1
5
0
1
1
7
5
.
4
9
8
0
4
1
5
1
0
6
S
M
C
S
R
O
T
C
A
R
T
N
O
C
0
1
3
0
1
3
0
0
1
9
1
0
0
5
0
0
1
5
.
4
9
8
5
3
1
1
H
C
A
M
0
2
0
7
T
J
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
7
1
3
7
1
3
0
0
6
3
1
0
8
3
0
1
2
5
.
4
2
9
8
6
1
0
3
E
R
O
B
R
E
W
O
P
S
D
D
A
H
T
R
I
W
0
4
3
0
0
0
1
2
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
1
1
4
6
1
5
3
0
2
D
H
T
G
E
0
5
3
0
7
1
0
0
5
4
1
0
0
5
9
0
1
5
−
0
2
4
5
6
0
7
,
6
−
8
4
,
5
9
8
2
8
2
8
0
2
1
x
0
8
D
R
E
E
M
R
E
V
3
6
3
3
6
3
6
4
2
6
1
7
5
7
0
2
1
/
0
9
/
0
6
1
.
6
9
8
8
6
1
7
3
/
9
1
x
2
8
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
5
5
3
5
5
3
0
7
2
6
1
0
6
7
0
5
1
7
5
.
4
9
8
3
0
2
1
O
I
P
R
O
C
S
E
S
0
6
3
1
7
2
0
0
7
1
1
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
7
8
0
1
0
2
−
0
0
1
D
D
L
Y
E
N
A
L
5
6
3
5
6
3
0
0
5
0
2
0
7
5
0
5
1
6
9
8
0
4
2
0
4
−
D
6
0
2
R
B
H
E
T
T
U
H
0
8
3
0
6
2
0
0
5
6
2
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
1
−
0
0
5
5
6
5
7
2
1
2
5
1
0
5
1
0
9
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
0
1
4
0
1
4
0
5
5
0
2
0
0
3
1
0
0
1
6
7
2
1
5
6
2
0
1
−
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
3
4
0
3
4
0
5
2
0
2
0
6
7
0
5
1
7
5
.
4
1
0
1
0
8
2
5
1
0
9
S
M
C
S
R
O
T
C
A
R
T
N
O
C
0
5
4
0
5
4
0
0
2
4
3
0
4
1
1
0
9
6
7
2
1
6
0
2
B
0
0
1
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
6
4
0
6
4
0
0
1
7
2
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
2
1
0
0
1
9
>
7
2
1
5
9
1
0
5
1
0
5
0
2
Y
G
O
L
O
N
H
C
E
T
G
E
0
0
5
0
5
2
0
0
0
0
3
0
0
5
4
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
3
1
0
8
2
4
0
7
,
6
−
8
4
,
5
9
8
7
8
1
7
8
1
3
3
/
0
5
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
5
0
0
4
0
0
0
3
3
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
1
5
9
8
8
2
2
3
0
0
3
O
I
P
R
O
C
S
E
S
0
5
5
0
7
3
0
0
0
0
3
e
n
o
ż
ę
r
p
s
e
z
rt
e
i
w
o
p
0
7
4
9
1
0
5
E
R
O
B
R
E
W
O
P
S
D
D
A
H
T
R
I
W
0
6
5
0
0
0
1
2
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
1
1
4
6
1
0
6
−
D
6
0
2
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
6
0
0
3
0
8
7
6
3
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
1
0
7
5
7
2
1
0
3
2
5
6
1
>
B
0
4
1
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
3
2
6
3
2
6
0
5
7
3
3
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
5
1
5
9
9
>
7
2
1
5
2
2
0
0
2
0
0
3
x
0
5
1
D
R
E
E
M
R
E
V
0
8
6
0
8
6
0
8
6
0
4
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
1
/
0
7
/
0
5
7
2
1
8
9
2
0
7
E
R
O
B
R
E
W
O
P
S
D
D
A
H
T
R
I
W
0
0
7
0
0
0
0
3
a
n
l
e
i
z
d
d
o
6
6
9
>
7
2
1
5
2
2
0
6
1
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
0
3
7
0
0
0
0
4
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
7
2
1
0
9
2
0
5
/
5
7
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
5
7
0
8
4
0
0
0
0
5
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
5
1
9
−
5
0
4
1
−
7
2
1
5
6
3
0
8
0
2
Y
G
O
L
O
N
H
C
E
T
G
E
0
0
8
0
5
4
0
0
0
9
5
0
0
0
1
2
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
5
1
2
2
0
6
0
7
,
6
−
8
4
,
5
7
2
1
7
8
1
7
8
1
0
8
−
D
6
0
2
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
8
0
0
4
0
0
0
0
4
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
5
1
0
8
9
−
6
7
2
1
0
4
3
0
5
2
>
0
2
2
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
0
0
1
0
0
0
1
6
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
2
5
9
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
6
5
0
4
2
0
0
1
2
D
H
T
G
E
0
0
0
1
0
8
4
0
0
0
8
6
0
0
0
1
3
0
0
5
1
−
0
0
3
0
6
0
7
,
6
−
8
4
,
5
7
2
1
0
7
2
7
8
1
0
5
/
0
0
1
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
0
1
0
0
6
0
0
0
0
5
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
2
9
−
5
7
2
1
3
7
2
0
5
2
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
0
5
1
1
0
0
0
2
5
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
0
4
1
−
7
2
1
0
8
3
0
0
3
D
D
L
Y
E
N
A
L
0
5
3
1
0
0
0
8
5
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
1
9
>
0
4
1
−
7
2
1
0
5
5
0
3
3
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
7
4
1
0
0
0
5
6
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
9
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
6
5
7
6
/
0
5
1
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
5
1
0
0
8
0
0
0
7
6
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
8
6
1
−
0
4
1
5
6
3
D
0
5
1
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
5
1
0
0
0
0
4
0
0
5
2
0
0
1
9
−
6
0
4
1
−
7
2
1
5
3
4
0
0
4
>
S
D
D
A
H
T
R
I
W
0
5
1
E
R
O
B
R
E
W
O
P
0
4
5
1
0
0
0
0
7
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
9
9
>
8
6
1
−
7
2
1
4
6
3
7
6
/
0
2
2
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
2
2
0
0
0
1
0
0
0
7
6
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
0
4
1
−
7
2
1
5
6
3
x
2
0
0
5
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
0
0
3
2
0
0
0
5
6
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
0
4
1
−
7
2
1
0
1
5
0
5
5
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
0
5
2
0
0
0
8
8
0
0
0
3
5
7
9
>
5
7
1
−
8
6
1
7
5
6
0
0
4
>
D
5
2
0
1
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
5
2
0
5
1
1
0
0
0
0
7
0
0
0
3
0
9
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
6
3
0
0
5
>
S
D
D
A
H
T
R
I
W
0
5
2
E
R
O
B
R
E
W
O
P
0
5
5
2
0
0
0
0
7
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
9
9
>
8
6
1
−
0
4
1
0
7
2
x
2
46
2/2002
oraz znaczną podażą sprzętu używanego w USA i Europie
Zachodniej. Silna konkurencja i rynek wtórny sprzętu
doprowadziły do obniżki rentowności działania fabry k i d e -
alerów.
Wśród małych i średnich konstrukcji dominuje lekka,
kompaktowa budowa, samojezdne gąsienicowe podwozie.
Rozwiązania techniczne zmierzają w kierunku podniesie-
nia stopnia niezawodności konstrukcji oraz zapewnienia
niskiej uciążliwości dla środowiska. Tymi kryteriami kie-
rują się konstruktorzy oraz producenci zintegrowanych
systemów wiertniczych HDD. Elektronika i n owoczesne
układy hydrauliczne, stosunkowo krótki montaż urządze-
nia na miejscu projektu i ergonomiczna obsługa to cechy
konieczne nowoczesnej wiertnicy horyzontalnej. Zaostrza-
jące się normy dotyczące bezpieczeństwa pracy, w tym
emisji hałasu, odcisnęły się na kilku konstrukcjach wiodą-
cych firm. Sterowanie i monitorowanie procesu wiercenia
odbywa się dzięki dokładnym i niezawodnym instrumen-
tom nawigacyjnym i oprogramowaniu komputerowemu.
Urządzenia wiertnicze są coraz bardziej wyrafinowane,
podążając za wymogami rozwijającej się technologii. Niko -
go nie dziwią już klimatyzowane kabiny wiertaczy, kamery
instalowane w różnych punktach urządzenia i czujniki
zbierające dane o aktualnych parametrach wiertniczych
i technologicznych. Ma to poprawić bezpieczeństwo pracy
ludzi oraz optymalizować proces wiercenia. Większość funkcji
urządzenia kontrolowana jest z pozycji wiertacza. Wszyst-
ko podporządkowane jest wyśrubowanym parametrom tech -
niczno - ekonomicznym.
Dopełnienie tego obrazu stanowią profesjonalne na-
rzędzia oraz zaawansowane systemy płuczkowe zaczerp-
nięte z przemysłu naftowego. Pompa płuczkowa jest wciąż
najczęściej zintegrowana z lawetą wiertniczą i obsługiwana
z jednego silnika razem z funkcjami posuwu i obrotu. Nie
jest to najlepsze rozwiązanie dla operatorów wymagających
dużych objętości tłoczonego płynu. Oddzielne systemy płucz-
kowe zawierające pompę wysokociśnieniową oraz układy
oczyszczania płynu spotykane są dopiero w urządzeniach
klasy 40 T.
Liderzy rynku to amerykańskie firmy Ditch Witch
oraz Vermeer. Ogólnoświatowa sieć dystrybucji, magazy-
nów z częściami wymiennymi przekonuje wielu klientów.
Inni bardziej docenią indywidualny rys konstrukcji wykony-
wanej na ich specjalne zamówienie. Jest to praktyka stoso-
wana w fabrykach produkujących sprzęt o wyższych para -
metrach siły uciągu i momentu obrotowego. Niektórym ko n -
traktorom modyfikacje konstrukcji fabrycznych już nie wy-
starczają. W oparciu o swoje bogate doświadczenie eksplo-
atacyjne i wiertnicze budują własne maszyny, łączące najlep-
sze rozwiązania spotykane u klasycznych producentów. Z d a -
rza się to jednostkowo w USA, Niemczech i Rosji. Przyta -
czane w tabeli 3 wiertnice kategorii 5 i 6 zostały wyprodu-
kowane w pojedynczych egzemplarzach. Nie są to maszyny
do codziennej pracy liczonej w dziesiątkach metrów mało-
średnicowych instalacji. Raczej urządzenia wykorzystywane
rocznie w 5 - 10 projektach o parametrach rur sięgających
1400 mm instalowanych na dystansach do 2000 m.
W zakresie urządzeń maxi najlepszą sprzedaż osiągają
American Augers oraz nowy niemiecki producent Prime
Drilling GmbH.
Oszczędność czasu lub zwiększenie produktywności
w tym samym czasie to bardzo pożądany przez wszystkich
SteveVick Rotamole 6000
Prime Drilling PD 75/50
FlowMole Series F Drill
Maszyny i urz¹dzenia
l
e
d
o
m
,t
n
e
c
u
d
o
r
P
a
łi
S
a
i
c
ę
i
n
g
ą
i
c
a
łi
S
a
i
n
a
h
c
p
.
s
k
a
M
t
n
e
m
o
M
y
w
o
t
o
r
b
o
k
e
t
a
d
y
W
y
p
m
o
p
j
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
s
e
r
k
a
Z
w
ó
t
o
r
b
o
a
n
o
i
c
e
z
r
w
ć
ś
o
g
u
ł
D
i
z
d
r
e
ż
a
c
i
n
d
e
r
Ś
y
n
z
il
a
c
i
z
d
r
e
ż
u
d
ę
p
a
n
c
o
M
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
u
c
o
M
u
m
e
t
s
y
s
−
e
w
o
k
z
c
u
ł
p
o
g
N
k
N
k
m
N
n
i
m
/l
n
i
m
/
v
e
R
m
m
m
W
k
W
k
0
6
6
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
0
0
3
0
0
0
0
2
1
0
0
0
3
5
7
9
>
5
7
1
−
0
4
1
0
8
6
0
0
5
>
D
0
3
0
1
R
B
H
E
T
T
E
U
H
0
0
0
3
0
5
2
1
0
0
0
7
1
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
7
9
>
8
6
1
−
0
4
1
0
6
3
0
9
/
0
0
3
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
0
3
0
0
2
1
0
0
0
0
9
0
0
0
0
2
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
8
6
1
−
7
2
1
5
6
3
x
2
0
5
7
D
D
L
Y
E
N
A
L
0
0
4
3
0
0
0
6
1
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
9
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
0
6
0
5
7
−
R
D
H
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
0
0
4
3
0
0
0
2
0
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
5
7
0
9
/
0
0
4
D
P
G
N
I
L
L
I
R
D
E
M
I
R
P
0
0
0
4
0
0
2
1
0
0
0
0
2
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
8
6
1
−
7
2
1
5
6
3
x
2
D
0
4
0
1
R
B
H
E
T
T
U
H
0
0
0
4
0
0
0
1
2
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
0
0
0
3
0
5
9
>
8
6
1
−
7
2
1
0
0
7
0
0
5
>
0
9
9
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
0
5
4
0
0
0
3
3
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
5
7
9
>
8
6
1
−
0
4
1
5
2
1
1
0
0
2
1
S
E
L
U
C
R
E
H
S
L
E
H
C
I
M
8
3
3
5
0
0
0
9
0
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
9
>
8
6
1
0
0
5
0
0
3
1
D
D
S
R
E
G
U
A
N
A
C
I
R
E
M
A
0
0
0
6
0
0
0
6
3
1
a
n
l
e
i
z
d
d
o
5
7
9
>
8
6
1
−
0
4
1
5
7
2
1
48
2/2002
operatorów wiertniczych cel. Znajduje to bezpośrednie od-
zwierciedlenie we wskaźnikach ekonomicznych i technolo-
gicznych. Omówiliśmy czynniki techniczne, ale warto wspo-
mnieć o czynnikach organizacyjnych i edukacyjnych . D o -
świadczona, dobrze wyszkolona i motywowana załoga to
w branży wiertniczej nie mniej istotny atut jak parametry
techniczne sprzętu. I w przeciwieństwie do niego z roku
na rok zyskuje na wartości. (Tab. 1, 2, 3)
Systemy pomiarowe
Planowanie otworu polega na ustaleniu przebiegu jego
trajektorii. Wraz z opracowaniem nowych systemów ste r o -
wania można planować oraz wiercić otwory o bardzo
skomplikowanym profilu, jednak ze względu na ponoszone
koszty należy pamiętać o starej zasadzie mówiącej aby
znajdować najprostsze rozwiązania.
W technologii rozpowszechniły się dwa systemy po-
miarowe: radiometryczny (tracking) oraz magnetyczny lub
jego modyfikacja wykorzystująca żyrokompas (navigation).
W systemie pierwszym sonda pomiarowa - nadajnik
emituje sygnał radiowy odbierany przez lokalizato r p o -
wierzchniowy. Łatwe w użyciu automatyczne systemy do-
starczają informacji dotyczących głębokości położenia son-
dy pomiarowej, inklinacji, zorientowania czoła narzędzia,
temperatury pracy sondy oraz wskazania stopnia nałado-
wania baterii. Brak jest obiektywnych danych związanych
z aktualnym azymutem wiercenia. Dokładność systemu
zależy od wykorzystywanej sondy. Zasięg pomiarów wynosi
według danych producentów do 40 m głębokości. Czas
pracy systemu można wydłużyć stosując w miejsce zasila-
nia bateryjnego zasilanie prądem stałym przez łączony na
bieżąco kabel. Pomiarów dokonuje się punktowo w odstę -
pach 3 - 9 m . Podstawowym ograniczeniem systemów
przenośnych jest konieczność lokalizacji nadajnika z p o -
wierzchni znajdującej się bezpośrednio nad sondą.
Alternatywę dla omówionych powyżej systemów waliz-
kowych stanowią systemy ciągłego pomiaru w czasie wier-
cenia mierzące inklinację oraz azymut na danej głębokości.
Pomiary należy powiązać ze stałym układem odniesienia
tak aby można było obliczyć i zarejestrować przebieg osi
otworu. Przyrządy pomiarowe zapuszczane są wewnątrz
obciążników nie ulegających namagnesowaniu, wyko n a -
nych ze stopów niklowych eliminujących ewentualne za-
kłócenia pola magnetycznego. Sygnał przekazywany jest
z sondy do interfejsu sprzężonego z komputerem zwykle
łączonym w miarę postępu wiercenia kablem. System ch a -
rakteryzuje się dokładnością do 0.1° oraz dużą niezawo d -
nością działania. Informacje dotyczące zmian azymutu są
wiarygodne i pozwalają na szybkie podejmowanie właści-
wych decyzji. Pomiaru azymutu dokonuje się w oparciu
o naturalne ziemskie pole magnetyczne lub sztuczne pole
wytworzone na powierzchni terenu przez pomocniczy sys-
tem Tru Tracker. Precyzja pomiarów pozwala na wiercenie
otworów o dowolnie skomplikowanych trajektoriach.
Planowanie projektu obejmuje nie tylko wybór najod-
powiedniejszej trajektorii, ale również selekcję narzędzi do
wiercenia pilotowego oraz poszerzania otworu. Analizie
podlegają spodziewane warunki geologiczne, które deter-
minują wybór osprzętu. Czas poświęcony na analizę geo-
logiczno - techniczną rekompensowany jest większym po-
stępem prac wiertniczych, bezpieczeństwem załogi i sprzę-
tu, niższymi kosztami operacyjnymi. (Tab. 4, 5)
Elementy przewodu wiertniczego
Wyspecjalizowane firmy dostarczają wyposażenie wgłębne
dla nowoczesnych urządzeń wiertniczych. Firmy pracujące
dla rynku naftowego odkryły nieoczekiwanie duży pote n -
cjał w technologii HDD. Zaangażowanie w nowy sektor
specjalistycznych technologii zaowocowało w krótkim cza-
sie znaczącym postępem w konstruowaniu i produkcji żer-
dzi oraz narzędzi wiertniczych. Korzyść z wykorzystania
profesjonalnego osprzętu wiertniczego odniosły nie tylko
firmy dostawcze, ale rynek jako całość. Zastosowane na-
rzędzia do wiercenia pilotowego i poszerzania otworu w for-
macjach zwięzłych umożliwiły zwiększenie postępu robót
wiertniczych i realizację projektów będących dotychczas
poza zasięgiem tradycyjnie wyposażonych wiertnic. Nowe
pomysły to uniwersalne systemy do wiercenia pilotowego.
Obudowy sond akceptują wszystkie rodzaje sond zasila-
A
M
R
I
F
J
A
R
K
P
Y
T
R
O
S
N
E
T
L
A
N
G
I
S
D
E
I
L
L
A
A
S
U
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
.
C
N
I
L
O
R
T
N
O
C
L
A
T
I
G
I
D
A
S
U
G
N
I
K
C
A
R
T
G
N
I
L
L
I
R
D
L
A
N
O
I
T
C
E
R
I
D
E
C
I
V
R
E
S
Y
C
M
E
I
N
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
S
M
E
T
S
Y
S
G
N
I
L
L
I
R
D
K
C
O
R
N
I
A
S
U
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
.
O
C
.
G
F
M
N
I
L
H
G
U
A
L
C
M
A
S
U
G
N
I
K
C
A
R
T
N
O
I
T
C
E
T
E
D
O
I
D
A
R
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
G
N
I
K
C
A
R
T
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
K
C
I
V
E
V
E
T
S
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
G
N
I
K
C
A
R
T
.
T
N
I
G
N
I
L
L
I
R
D
C
I
F
I
T
N
E
I
C
S
A
S
U
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
S
C
I
N
O
R
T
C
E
L
E
E
T
I
S
B
U
S
A
S
U
G
N
I
K
C
A
R
T
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
E
R
O
B
L
L
E
W
A
S
U
N
O
I
T
A
G
I
V
A
N
Tab. 4 Systemy pomiarowe w technologii HDD.
A
M
R
I
F
J
A
R
K
S
E
H
G
U
H
R
E
K
A
B
A
S
U
L
L
E
W
S
S
O
R
C
A
I
D
N
A
L
O
H
S
D
D
E
C
I
V
R
E
S
G
N
I
L
L
I
R
D
L
A
N
O
I
T
C
E
R
I
D
Y
C
M
E
I
N
K
C
O
R
N
I
A
S
U
L
A
T
N
O
Z
I
R
O
H
E
M
I
R
P
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
L
L
E
W
E
R
A
H
S
A
S
U
N
U
S
Y
R
R
E
P
S
A
I
D
N
A
L
O
H
Tab. 5 Wybrane firmy œwiadcz¹ce serwis kierunkowy.
Silnik wg³êbny 4
3
/
4
” ze œwidrem TCI.
Maszyny i urz¹dzenia
49
2/2002
A
M
R
I
F
J
A
R
K
J
A
Z
D
O
R
L
L
I
R
D
I
L
L
O
C
Y
H
C
O
Ł
W
W
F
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
E
B
U
T
L
L
I
R
D
A
S
U
P
F
W
F
S
E
I
R
T
S
U
D
N
I
R
E
K
C
A
H
A
S
U
W
F
G
N
I
L
L
I
R
D
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
S
D
I
E
C
I
V
R
E
S
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
P
F
W
F
S
B
R
A
I
D
N
A
L
O
H
P
F
W
F
Z
N
A
R
K
T
D
I
M
H
C
S
Y
C
M
E
I
N
W
F
S
T
C
U
D
O
R
P
R
A
L
U
B
A
T
S
A
J
E
T
A
S
U
P
F
Tab. 7 Wybrani producenci ¿erdzi wiertniczych.
* w tabeli nie zostali ujêci producenci maszyn wiertniczych
FW - ¿erdzie zgrzewane tarciowo, FP - ¿erdzie kute
Tab. 6 Typowe konfiguracje systemu wiercenia pilotowego.
i
z
d
r
e
ż
a
c
i
n
d
e
r
Ś
y
d
n
o
s
a
w
o
d
u
b
O
y
n
b
ę
ł
g
w
k
i
n
li
S
a
r
d
i
w
ś
a
c
i
n
d
e
r
Ś
m
m
m
m
e
l
a
c
e
l
a
c
2
5
3
7
−
0
6
2
3
/
8
"
2
7
/
8
3
−
"
1
/
4
"
0
6
9
8
−
3
7
2
7
/
8
"
3
1
/
2
4
−
"
1
/
2
"
3
7
1
0
1
3
3
/
4
"
4
1
/
2
5
−
"
7
/
8
"
9
8
1
2
1
4
3
/
4
"
5
3
/
4
6
−
"
3
/
4
"
7
2
1
5
6
1
6
3
/
4
"
7
7
/
8
9
−
"
7
/
8
"
0
4
1
3
0
2
"
8
9
1
/
2
2
1
−
"
1
/
4
"
y
n
z
il
a
c
a
c
i
n
d
e
r
Ś
a
k
i
n
r
o
w
z
a
c
i
n
e
r
Ś
i
k
n
a
i
c
ś
ć
ś
o
b
u
r
G
e
w
o
t
n
i
w
g
e
i
n
e
z
c
ą
ł
o
P
a
w
o
i
s
o
a
łi
S
y
w
o
t
o
r
b
o
t
n
e
m
o
M
ł
a
ir
e
t
a
M
m
m
m
m
m
m
−
N
k
m
N
−
4
4
0
5
0
.
6
6
1
C
N
5
6
4
0
0
0
3
5
3
1
S
2
5
7
6
0
.
7
3
2
C
N
5
4
8
0
0
0
7
5
3
1
S
0
6
5
8
1
.
7
2
3
/
8
F
I
"
0
0
1
1
0
0
3
5
1
5
3
1
S
3
7
4
0
1
1
,
9
2
7
/
8
F
I
"
0
1
7
1
0
0
2
8
2
5
3
1
S
9
8
7
2
1
3
.
9
3
1
/
2
F
I
"
0
7
1
2
0
0
3
5
4
5
3
1
S
1
0
1
2
5
1
3
.
8
F
I
"
4
0
8
2
2
0
0
8
6
5
5
3
1
S
7
2
1
8
6
1
2
.
9
4
1
/
2
F
I
"
0
6
1
3
0
0
0
5
0
1
5
3
1
S
0
4
1
0
9
1
5
.
0
1
H
F
0
8
9
3
0
0
0
8
3
1
5
3
1
S
8
6
1
3
0
2
4
.
8
H
F
0
2
9
3
0
0
0
2
7
1
5
3
1
S
Tab. 8 Parametry techniczne zgrzewanych tarciowo nowych ¿erdzi wiertniczych.
* Parametry podane wed³ug norm American Petroleum Institut (API RP 7G)
nych zarówno z baterii jak poprzez kabel. Zastosowanie
połączeń gwintowych według norm API pozwala na łatwą
konfigurację z silnikiem wgłębnym typu PDM lub z krzy-
wym łącznikiem wyposażonym w świder trójgryzowy.
Dużym uznaniem cieszą się gryzowe poszerzacze typu
hole opener. Zwykle jeden korpus może służyć do budowy
narzędzi o kilku średnicach roboczych wykorzystując wy-
mienne ramiona i gryzy.
Zarówno żerdzie jak i osprzęt wiertniczy produkowany
powinien być według rygorystycznie przestrzeganych m e -
tod i procedur testowych: począwszy od wyboru materiału
aż po końcową inspekcję. Sukces projektu wiertniczego
zależy w znacznym stopniu od właściwego doboru typu
i klasy dolnej części przewodu wiertniczego. Przewód wiert-
niczy jest tylko tak pewny jak najsłabszy jego element.
Należy pamiętać o tym, aby potencjalne obciążenia mogą-
ce wystąpić w trakcie wiercenia i instalacji nie przekracza-
ły aktualnych parametrów mechanicznych przewodu, ana-
lizowanych w złożonym stanie naprężeń. Specyfika tech -
nologii sprawia, że wymagania wobec sprzętu wiertniczego
są bardzo duże. Operatorzy chcą polegać w stu procentach
na odpowiedzialnych i sprawdzonych produktach. Promień
krzywizny zredukowany do minimum, duże średnice na-
rzędzi, coraz większy dostępny moment obrotowy urzą-
dzeń, wymagają coraz lepszej jakości przewodu wiertnicze-
go projektowanego z przeznaczeniem dla wierceń kierun-
kowych.
Nowoczesne silniki wgłębne w technologii HDD to
modele charakteryzujące się wysokim momentem obroto -
wym, regulowaną w dużym zakresie prędkością obrotową
wrzeciona oraz nastawną krzywizną dolnej części korpusu.
Ekonomicznie uzasadnione użycie związane jest z forma-
cjami o wytrzymałości na ściskanie jednoosiowe powyżej
25 MPa. Silniki PDM umożliwiają precyzyjne wiercenie po
trajektorii o małym promieniu krzywizny, obniżają stopień
zużycia elementów przewodu wiertniczego w ściernych
formacjach (Tab. 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12).
Systemy p³uczkowe
Płuczka to esencja wierceń kierunkowych. Większość
problemów technicznych zdarzających się w trakcie realizacji
projektu wynika, nie z niedoskonałości wykorzystywanego
sprzętu wiertniczego, ale z błędów popełnionych w techno-
logii wiercenia. Duże obciążenia elementów przewodu wiert-
niczego w trakcie wiercenia pilotowego, poszerzania otworu
czy wreszcie instalacji, można w znacznym stopniu zreduko -
wać używając odpowiedniego systemu płuczkowego. Systemu
rozumianego jako synergiczne działanie założonej kompozy-
cji chemicznej, parametrów fizycznych płynu, wydatku t ł o -
czenia w jednostce czasu, zestawu mechanicznej separacji
faz. Siły występujące w trakcie instalacji to pochodna po
geometrii otworu, wyporności rurociągu, współczynniku tar-
cia między rurą a otaczającym gruntem. Woda jako płyn
wiertniczy stosowana jest w trakcie nieskomplikowanych,
krótkich instalacji. Dla większych, trwających nierzadko k i l -
kanaście dni projektów płuczka jest bardziej wyrafinowana,
zawierając składniki odpowiadające za budowanie parame-
trów reologicznych, poziom filtracji oraz zdolności inhibitu-
jące. Płuczka cyrkulująca w otworze dostarcza moc hydra u -
liczną na dno otworu, transportuje zwierciny na powierzch -
50
2/2002
Tab. 9 Wybrani producenci silników wg³êbnych.
A
M
R
I
F
J
A
R
K
L
L
I
R
D
X
E
L
F
−
O
C
I
B
A
S
U
X
A
M
K
C
A
L
B
A
D
A
N
A
K
L
L
I
R
D
Y
R
R
E
P
S
−
N
O
T
R
U
B
I
L
L
A
H
A
S
U
R
E
K
A
M
E
R
O
B
−
E
N
Y
D
N
E
T
N
I
A
S
U
R
O
T
C
E
V
−
L
L
E
W
L
I
O
L
A
N
O
I
T
A
N
A
S
U
X
E
L
L
I
R
D
−
L
L
E
W
E
R
A
H
S
A
S
U
S
L
O
O
T
E
L
O
H
N
W
O
D
L
E
Z
N
E
W
A
S
U
a
k
i
n
li
s
a
c
i
n
d
e
r
Ś
w
y
ł
p
e
z
r
p
y
n
a
g
a
m
y
W
y
n
z
c
y
t
a
m
e
n
i
k
z
a
r
o
lI
a
w
o
t
o
r
b
o
ć
ś
o
k
d
ę
r
P
a
i
z
d
ę
z
r
a
n
e
w
o
c
i
n
ż
ó
r
e
i
n
e
i
n
ś
i
C
t
n
e
m
o
m
y
n
l
a
m
y
s
k
a
M
y
w
o
t
o
r
b
o
e
l
a
c
n
i
m
/
l
−
n
i
m
/
.
v
e
r
r
a
b
m
N
2
3
/
8
0
5
1
P
"
0
9
1
−
5
7
7
/
8
0
0
3
−
0
0
1
1
2
0
7
1
2
7
/
8
0
0
1
P
"
0
6
2
−
5
1
1
7
/
8
0
1
2
−
0
8
1
2
5
7
3
3
3
/
4
0
5
1
P
"
0
0
6
−
0
0
3
4
/
5
0
2
2
−
0
9
9
2
5
4
0
1
4
3
/
4
0
5
1
P
"
0
5
9
−
0
8
3
4
/
5
5
3
2
−
0
7
1
3
5
1
6
1
6
3
/
4
0
5
1
P
"
0
7
2
2
−
5
5
7
4
/
5
5
9
2
−
0
8
4
4
5
7
4
4
L
X
0
5
1
P
"
8
0
0
0
3
−
0
3
1
1
4
/
5
0
0
2
−
0
5
4
4
0
5
2
0
1
Tab. 10 Parametry typowych silników wg³êbnych.
* Parametry zaczerpniête z katalogu firmy BICO
nię, stabilizuje ścianę wyrobiska, chłodzi i smaruje zestaw
wiercący. Płyn wiertniczy jest integralną częścią procesu
wiercenia opartego na bilansie przepływów i ciśnień. Para -
metrem szczególnie istotnym jest tarcie. Ma ono bezpośred-
nie przełożenie na siły osiowe oraz moment obrotow y -
parametry krytyczne dla wiercenia kierunkowego. Co więcej
używa się raczej pojęcia płyn wiertniczy (drilling fluid), a nie
płuczka (mud), w celu podkreślenia, że płyny mają specjalną
charakterystykę reologiczną pomocną w optymalizacji proce-
su wiercenia.
Podstawowe produkty wykorzystywane w tej technologii
to aktywowane polimerami bentonity uzupełniane środkami
specjalnymi jak: koloidy ochronne, środki powierzchniowo
czynne, polimery stabilizujące formacje ilaste.
Pewną popularność zdobyły systemy do wiercenia na
bazie wody morskiej oraz płyny biorozkładalne oparte na
naturalnych polimerach, których parametry reologiczne oraz
trwałość suspensji można kontrolować dzięki dodatkom bio-
cydów i enzymów degradujących.
Poniżej podano aktualnie dostępne na rynku systemy
płuczkowe. (Tab. 13)
Wymóg konkurencyjności w świadczeniu usług zmusza
do analizy ponoszonych bezpośrednich kosztów wykonaw-
czych. Jednym z rozważanych elementów jest płyn wiertni-
czy. Należy wziąć pod uwagę zarówno koszty związane
z jego wyprodukowaniem, kontrolą i utrzymaniem jakości
jak i jego utylizacją. W momencie, kiedy wydatki na zakup
komponentów płuczkowych: bentonitów oraz towarzyszą-
cych im środków specjalnych sięgają 20 - 30 % wartości
inwestycji, warto się zastanowić nad wykorzystaniem urzą-
dzeń pozwalających na wielokrotne wykorzystanie tego sa-
mego kosztownego płynu i rozwiązujących w znakomitej
większości problemy z jego likwidacją po zakończonym pro-
jekcie. Wielu operatorów przesuwających swoje zaintereso-
wanie HDD w kierunku średnich i dużych maszyn styka się
z problemem wykorzystania systemu do oczyszczania płynu
wiertniczego. Strumień cyrkulującej płuczki jest na tyle duży,
że ominięcie tego problemu wydaje się niemożliwe. Koszty
związane z utylizacją jednorazowo wykorzystanej płuczki
obniżają rentowność prowadzonego projektu, logicznym wyj-
ściem wydaje się więc inwestycja w prosty i skutecznie
działający układ do separacji faz. Projektowany dla potrzeb
operatora system powinien być układem samodzielnym, ale
współdziałającym bezproblemowo z pozostałymi elementami
urządzenia wiertniczego, zwłaszcza z systemem przygotowa -
nia i obróbki chemicznej płuczki oraz pompą wysokociśnie-
niową.
Linearne sita wibracyjne działają jako elementy wstę p -
nego oczyszczania (flow-line cleaner) lub wyposażone w za-
silane pompami wirnikowymi hydrocyklony jako elementy
końcowej separacji (mud cleaner). Rozmiar oddzielanych cząstek
sięga 25 mm. Bardziej efektywny rozdział faz możliwy jest
przy wykorzystaniu wirówek szybkoobrotowych i stacji do-
zujących chemiczne flokulanty.
Wiertnice o wyższych potencjalnych możliwościach wy-
wierania sił osiowych i generowania momentu obrotowego
wyposażone są w większe, bardziej wydajne pompy płuczko -
we. Konstrukcje typu nurnikowego popularne w małych
maszynach są zastąpione przez modele tłokowe pracujące co
prawda w niższych zakresach ciśnień, ale charakteryzujące
się prostszą budową i większą tolerancją na ścierne cząstki
stałe. Większy strumień tłoczonej płuczki pozwala osiągnąć
lepszy stan techniczny otworu, zwiększa szansę na oczysz-
czenie tunelu ze zwiercin, zapobiega efektowi przyłapania
przewodu wiertniczego, a także w ewidentny sposób popra -
System p³uczkowy HEADS/LMR
Maszyny i urz¹dzenia
51
2/2002
a
m
ri
F
j
a
r
K
G
N
I
R
U
T
C
A
F
U
N
A
M
D
N
A
N
G
I
S
E
D
D
C
D
A
D
A
N
A
K
S
D
I
E
C
I
V
R
E
S
G
N
I
L
L
I
R
D
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
T
S
I
L
A
I
C
E
P
S
T
N
E
M
P
I
U
Q
E
E
P
I
P
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
Tab. 12 Wybrani producenci krêtlików i g³owic do ci¹gniêcia.
* w tabeli nie zostali ujêci producenci maszyn wiertniczych
a
m
ri
F
j
a
r
K
y
w
o
w
a
t
s
d
o
p
t
k
u
d
o
r
P
D
I
O
R
A
B
A
S
U
L
E
G
E
R
O
B
C
D
B
A
I
D
N
A
L
O
H
L
E
G
L
L
E
W
S
O
C
T
E
C
A
S
U
Z
E
L
U
A
R
D
Y
H
A
K
S
L
O
P
S
D
A
E
H
A
K
S
L
O
P
D
H
L
E
G
Q
E
T
A
T
A
D
D
U
M
Y
C
M
E
I
N
L
E
G
R
E
T
A
W
N
E
B
O
Y
W
A
S
U
E
R
O
B
U
R
T
Tab. 13 Materia³y p³uczkowe.
Tab. 14 Wybrane firmy produkuj¹ce systemy oczyszczania p³ynu wiertniczego.
A
M
R
I
F
J
A
R
K
T
D
N
A
R
B
A
S
U
K
C
I
R
R
E
D
A
S
U
S
D
A
E
H
A
K
S
L
O
P
S
E
I
G
O
L
O
N
H
C
E
T
N
O
R
T
−
M
E
K
A
S
U
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
O
L
F
−
I
R
T
A
S
U
N
O
R
I
G
I
R
A
S
L
U
T
A
S
U
n
i
m
/l
0
0
4
a
i
n
a
z
c
z
s
y
z
c
o
o
d
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
U
e
n
r
a
e
n
il
o
ti
S
e
w
o
m
o
i
z
o
p
o
n
d
e
j
h
s
e
m
0
5
2
−
0
3
e
n
r
a
e
n
il
o
ti
S
e
w
o
m
o
i
z
o
p
u
w
d
h
s
e
m
0
5
2
−
0
3
t
n
i
o
p
t
u
c
"
4
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
5
2
t
n
i
o
p
t
u
c
"
0
1
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
0
5
n
a
m
r
a
W
a
p
m
o
P
4
/
3
n
i
m
/l
0
0
5
2
n
a
m
r
a
W
a
p
m
o
P
6
/
4
−
1
0
1
−
1
−
n
i
m
/l
0
0
8
a
i
n
a
z
c
z
s
y
z
c
o
o
d
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
U
e
n
r
a
e
n
il
o
ti
S
e
w
o
m
o
i
z
o
p
o
n
d
e
j
h
s
e
m
0
5
2
−
0
3
e
n
r
a
e
n
il
o
ti
S
e
w
o
m
o
i
z
o
p
u
w
d
h
s
e
m
0
5
2
−
0
3
t
n
i
o
p
t
u
c
"
4
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
5
2
t
n
i
o
p
t
u
c
"
0
1
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
0
5
n
a
m
r
a
W
a
p
m
o
P
4
/
3
n
i
m
/l
0
0
2
3
n
a
m
r
a
W
a
w
o
ri
w
a
p
m
o
P
6
/
4
n
i
m
/l
0
0
6
3
1
1
6
1
2
1
1
n
i
m
/l
0
0
5
1
a
i
n
a
z
c
z
s
y
z
c
o
o
d
a
i
n
e
z
d
ą
z
r
U
e
n
r
a
e
n
il
o
ti
S
e
w
o
m
o
i
z
o
p
u
w
d
h
s
e
m
0
5
2
−
0
3
t
n
i
o
p
t
u
c
"
4
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
5
2
t
n
i
o
p
t
u
c
"
0
1
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
0
5
t
n
i
o
p
t
u
c
"
8
1
n
o
l
k
y
c
o
r
d
y
H
m
m
5
7
n
a
m
r
a
W
a
w
o
ri
w
a
p
m
o
P
4
/
3
n
a
m
r
a
W
a
w
o
ri
w
a
p
m
o
P
6
/
4
n
i
m
/l
0
0
0
5
2
4
2
3
1
−
3
Tab. 15 Przyk³adowe konfiguracje systemów oczyszczania p³ynu wiertniczego
* Zestawy rekomendowane przez firmê HEADS
a
m
ri
F
j
a
r
K
R
E
N
D
R
A
G
−
R
E
V
N
E
D
A
S
U
S
M
E
T
S
Y
S
Y
G
R
E
N
E
C
M
F
A
S
U
R
R
E
K
A
S
U
X
E
L
P
A
S
R
E
Y
M
A
S
U
L
L
E
W
L
I
O
L
A
N
O
I
T
A
N
A
S
U
D
R
O
F
R
E
H
T
A
E
W
A
S
U
Tab. 16 Producenci pomp wysokociœnieniowych.
wia funkcjonowanie elektronicznych, wgłębnych urządzeń
pomiarowych (Tab. 14, 15, 16).
Rury polietylenowe
Wiercenia kierunkowe są jednymi z najpopularniejszych
metod instalacji. Polietylen natomiast jest najpopularniej-
szym tworzywem i materiałem w tych technologiach.
Przyczyny tego stanu rzeczy tkwią w samym polietyle-
nie. Jest łatwy w zastosowaniu, elastyczny i relatywnie od-
porny na naprężenia rozciągające i zginające występujące
w trakcie instalacji. Rury o małych średnicach dostarczane
są w postaci kręgów, większe średnice aż do 1200 mm
transportowane są w odcinkach i zgrzewane bezpośrednio
na miejscu realizacji projektu. Technika zgrzewania pozwala
na uzyskanie połączeń równie wytrzymałych co calizna rury.
Ta metoda łączenia rur znacząco obniża koszty przygotowa -
nia rurociągu w porównaniu z alternatywnymi materiałami.
Polietylen ma doskonałą odporność na korozję, działanie
bakterii, agresywne chemicznie płyny. Jak pokazują analizy
statystyczne uszkodzenia powierzchni rurociągu w wyniku
instalacji HDD w prawidłowo przygotowanym otworze nie
przekraczają zwykle 10% grubości ścianki (SDR = 11) i nie
wpływają znacząco na parametry wytrzymałościowe. Ponie-
waż polietylen ma niższą chropowatość niż stal, żeliwo czy
beton relatywnie mniejsze średnice rurociągów są w stanie
zapewnić wymagane parametry przepływu medium. Jako m a -
teriał blisko ośmiokrotnie lżejszy od stali nie wymaga cięż-
kiego sprzętu budowlanego i specjalnych konstrukcji podpór
umożliwiających wprowadzenie rurociągu do otworu wiert-
niczego. Projekt instalacji powinien uwzględnić możliwie
najwyższą jakość polietylenu i bezpieczną grubość ścianki
rury. Wyższą cenę za polietylen wysokiej gęstości i niższy
Tab. 11 Wybrani producenci narzêdzi gryzowych.
e
w
o
z
y
r
g
j
ó
rt
y
r
d
i
w
Ś
e
w
o
k
l
o
r
e
z
c
a
z
r
e
z
s
o
P
A
M
R
I
F
J
A
R
K
A
M
R
I
F
J
A
R
K
S
E
H
G
U
H
A
S
U
E
R
O
B
I
R
A
V
−
O
C
I
B
A
S
U
I
B
R
A
S
U
L
A
N
O
I
T
A
N
R
E
T
N
I
E
B
U
T
L
L
I
R
D
A
S
U
D
E
E
R
A
S
U
K
C
O
R
N
I
A
S
U
Y
T
I
R
U
C
E
S
A
S
U
L
A
T
N
O
Z
I
R
O
H
E
M
I
R
P
A
I
N
A
T
Y
R
B
A
K
L
E
I
W
H
T
I
M
S
A
S
U
S
B
R
A
I
D
N
A
L
O
H
L
E
R
A
V
A
S
U
L
L
E
W
E
R
A
H
S
A
S
U
52
2/2002
SDR równoważą zalety jakie wyni-
kają przy magazynowaniu, transpor-
cie oraz długotrwała niezawodność
eksploatacyjna. Koszty rury stanowią
jedynie 20 % całkowitych kosztów
wykonania projektu. (Tab. 17,18,19)
Projekty
Rynek polski nie rozwija się tak
dynamicznie jak w latach 1995 -99,
ale wciąż jest najsilniejszy w środ-
kowo - w s chodniej części Europy.
Potencjał wykonawczy jest większy
n i ż k rajów bałtyckich, Ukrainy,
Czech, Słowacji i Węgier. Operato -
rzy osiągnęli dostateczny poziom wy-
szkolenia załóg wiertniczych, zwięk-
szyła się też ilość zrealizowanych
projektów o parametrach powyżej
średniej dla danej klasy maszyn
wiertniczych. Wzrasta zaufanie in-
westorów do technologii HDD jako
metody pewnej i ekonomicznie uza-
tn
ecu
dor
P
łair
eta
M
ser
ka
Z
cin
der
ś
m
m
ser
ka
Z
icś
og
ułd
rds
ser
ka
Z
ein
ezc
anz
ezr
P
ain
ezc
ął
bós
op
S
ćś
ots
ęG
ułai
ret
a
m
mc/
g
3
icś
otr
aw
ein
der
Ś
−yż
ęrp
s
ułu
do
m
icś
ots
E
]a
P
M[ wen
nei
mz
eis
azc
enz
cyt
yr
K
ńei
nśi
cic
śotr
aw
hcy
woci
nżó
r
]a
P
M[
enl
azc
zsu
po
D
ein
ein
śic
enz
rtę
nw
ew
]a
P
M[
enl
azc
zsu
po
D
ein
ecł
atz
skd
o
ew
ose
rko
og
ułd
]
%[
kin
nyz
cłó
ps
W
icś
onl
azr
ezs
zor
je
wloi
nil
kin
nyz
cłó
ps
W
icś
ota
wop
orh
c
ser
ka
Z
rut
are
p
met
]C˚[
ela
zcz
su
po
D
ein
eżę
pa
n
ecąj
ag
ąic
zor
]a
P
M[
ńei
mor
p
ynl
azc
zsu
po
D
yw
ożat
no
m
epi
P
H
WK
)d
nal
oP(
.o.
o
z.p
S
DH
EP
00
61
−0
2
.5,
21
ow
odr
ad
nat
S
ein
ei
wó
maz
aN
icś
og
ułd
enl
ow
od
14
−9
ig
ąic
oru
R
,e
woi
nei
nśi
c
,en
zci
gol
on
hcet
ytr
ei
wez
rp
ytol
yw
,enl
atn
ozy
ro
h
,yn
ofy
s,
eik
sro
m
)g
ninil
er(
ejc
aw
on
er
ein
aw
ezr
gZ
ew
oło
zco
d
53
9,0
>
00
8
4.0
÷
2
)ei
cęi
gu(
51
81.
0−
61.
0
K
m/
m
m
10.
0
04
od
02
−
52
−1
2
ND
53
−5
2
wyz
ro
wT
yd
ałk
aZ
hcy
nzc
utz
S
A.S
TA
R
MA
G
DH
−
EP
00
5
−
02
yci
nd
erś
od
rur
al
D 57i
gęr
k
w
en
aji
wz
m
m
od
hcai
cś
og
ułd
o
.w
órt
e
m
00
5
eis
erk
az
w
cin
der
ś
al
D
ikni
cd
o
m
m
00
5
−
09
hcai
cś
og
ułd
o
ets
orp
b
m
21
−
6
ysal
k
ac
wor
us
al
D
;1
1
RD
S
−
08
EP
62
;1
2;
71
;6,
31
ysal
k
ac
wor
us
al
D
RD
S
−
00
1
EP
62
;7
1;
11
iic
eis
aw
od
uB
ijc
alat
sni
,hc
yw
og
ąic
od
ow
icei
si
ijc
alat
sni
zar
o
hcy
nzci
nhc
et
icei
s,
hcy
woł
sy
mez
rp
hcy
woz
ag
en
aw
ezr
gz
ain
ezc
ąło
P
,o
woł
ozc
od
−
i
einj
yzuf
ilo
p
ew
oro
po
ortk
ele
ain
ezc
ąło
P
az
−
enz
cin
ahc
e
m
ketł
atz
sk
ąco
mo
p
hcy
nzc
ąłz
okb
yzs
hcy
nac
ęrk
s
06
9,0
−
03
9,0
00
01
−
09
2
hcy
na
d
kar
B
5,0 6,0 8,0 0,1 52,1 6,1
hcy
na
d
kar
B
C˚/
m/
m
m
2,0
ćś
ota
wop
orh
C
EP
rur
ald
an
dęl
gz
wze
b
yci
nd
erś
o
≤
m
m
10,
0
=
m
m
00
2
yci
nd
erś
o
EP
rur
ald
jeż
yw
op
m
m
51
0,0
=
m
m
00
2
04
od
hcy
na
d
kar
B
D
x
02
−
C˚0
2
w
D
x
05
−
C˚0
w
D
x
53
−
C˚0
1
w
RO
NO
PU
,P
P/0
01
EP
aru
R
aw
od
ow
ezr
p
/
anz
rtę
nw
eZ
awt
sra
w
−ei
pze
baz
acąj
azc
00
4
−
36
m
00
1
−
21
62
−
11
:es
uF
or
P
met
sy
S
enl
atn
ozy
ro
H
,en
aw
oret
s
ytr
ei
wez
rp
ajc
azil
an
ak
,g
nin
gile
r
awt
sra
w.
nw
ez
−
rol
ok
acąj
azc
eip
ze
baz
−
ad
ow
,za
g,y
woz
ąrb
awt
sra
w.
nw
ez
rol
ok
acąj
azc
eip
ze
baz
iks
eib
ein
ein
aw
ezr
gZ
ikz
cął
z,
ew
oło
zco
d
ew
oro
po
ortk
ele
16
9,0
).ni
m
3(
00
8
∀
PO
M
%5
2
,0
6
÷
1
,
6
51
5,1
×
01
4−
K
1−
10,
0
÷
m
m
50,
0
04
od
21
od
C˚0
1−
0
p
met
,D
x
05
−
C˚0
2−
01
p
met
,D
x
53
−
C˚0
2−
01
p
met
D
x
02
−
niv
a
W
ku
B−t
sal
plat
e
M
.o.
o
z.p
S
CV
P
09
÷
03
6
1
÷
m
6
12
÷
14
W
,aj
cazi
la
nak
,a
do
ejc
alat
sni
enz
cig
olo
nhc
et
P
ew
ohci
lei
k
ain
ezc
ąło
iki
nzc
ąłi
enz
cin
ahc
e
m
4,1
.ko
).ni
m
3(
00
03
∀
PO
M
%5
2
,0
6
÷
1
,
52
51
7,0
×
01
4−
K
1−
10,
0
÷
m
m
50,
0
02
od
od
ow
okn
ura
w(
)C˚
04
P
ain
ezc
ąło
ew
ohci
lei
k
ązs
on
ezr
p
ein
ńeż
ąic
bo
hcy
cąj
ag
ąic
zor
00
3
×
yD
08
EP
02
÷
00
4
21
÷
m
00
1
11
÷
62
G
,a
do
w,z
a
ejc
alat
sni
,aj
cazi
la
nak
enz
cig
olo
nhc
et
P
en
aw
ezr
gz
ain
ezc
ąło
iki
nzc
ąłi
enz
cin
ahc
e
m
04
9,0
.ko
).ni
m
3(
00
8
∀
PO
M
%5
2
,0
4
÷
1
,
52
51
8,1
×
01
4−
K
1−
10,
0
÷
m
m
50,
0
od
ow
okn
ura
w(
)C˚
04
8
od
,C˚
02
>.z
cot
o.p
met
yd
g
,C˚
01
>.z
cot
o.p
met
yd
g
C˚0
>.z
cot
o.p
met
yd
g
00
1
EP
02
÷
00
4
21
÷
m
00
1
11
÷
62
G
,a
do
w,z
a
ejc
alat
sni
,aj
cazi
la
nak
enz
cig
olo
nhc
et
P
en
aw
ezr
gz
ain
ezc
ąło
iki
nzc
ąłi
enz
cin
ahc
e
m
55
9,0
.ko
).ni
m
3(
00
9
∀
PO
M
%5
2
,0
6
÷
6,1
51
5,1
×
01
4−
K
1−
10,
0
÷
m
m
50,
0
od
ow
okn
ura
w(
)C˚
04
21
od
02
× ,
C˚0
2>
.zc
oto
.p
met
yd
g
53
×
yD
,C˚
01
>.z
cot
o.p
met
yd
g
05
×
yD
C˚0
>.z
cot
o.p
met
yd
g
T
ab. 17 Wybrani producenci rur z polietylenu w Polsce
Literatura:
1. Bingham Brian: The Inspection and Care of
Drill Pipe. Directional Drilling - August 2001.
2. Bueno Sharon: 2000 Mini/ Midi HDD Re-
view. Directional Drilling - February 2000
3. Bueno Sharon: Mud Systems 2001. Direc-
tional Drilling - August 2001.
4. Clarke Ian: Directional Drilling - Rigs, Gu-
idance Systems and Accesories. NO DIG
International - January 2001.
5. Griesbaum Rainer, Kogler Rudiger: Horizon-
tal Directional Drilling and Microtunneling -
a Comparison of the Successful Pipe.
Laying Methods With Regards on Their
Strengths and Weakness - Conference NO
DIG 2002 Copenhagen.
6. Hayward Paul: Tunneling and Drilling Mud
Products and Solods Handling Systems.
NO DIG International - April 2000.
7. Nocero John: The 2000 Maxi Rig Review.
Directional Drilling - October 2000.
8. Stokes Roger, Potter Ralph…: Measure-
ment of Scores and Scratches on Polyethy-
lene Pipe Used in No-Dig Operations - NO
DIG July 200.
9. Wade William: Drilling Rigs, Auxiliary Pumps
and Small Profits. Trenchless Technology
- November 2000.
10. Bico Drilling Tools - Operations Manual -
Houston 1999.
11. Drilling Data Handbook - Institut Francais
du Petrole - Paris 1991.
12. Polyethylene Pipe For Horizontal Directio-
nal Drilling - Plastic Pipe Institute - Washing-
ton 1999.
13. Trenchless Technology Guidelines - Inter-
national Society for Trenchless Technolo-
gy - 1998.
14. Ankieta HDD w Polsce 2000 - 2002.
15. Katalogi firm wiertniczych.
16. Strony internetowe producentów sprzêtu
wiertniczego.
Maszyny i urz¹dzenia
53
2/2002
s
e
r
k
O
a
i
n
a
w
rt
a
i
n
e
ż
ą
i
c
b
o
R
D
ć
ś
o
tr
a
W
.
n
d
e
J
3
.
7
9
1
1
5
.
3
1
7
1
i
k
t
ó
r
k
s
e
r
k
o
a
P
M
2
8
.
6
3
3
.
3
1
7
.
1
7
8
.
0
1
4
.
0
h
0
0
1
a
P
M
9
4
.
3
1
7
.
1
7
8
.
0
5
4
.
0
1
2
.
0
h
0
0
0
1
a
P
M
8
9
.
2
5
4
.
1
5
7
.
0
8
3
.
0
8
1
.
0
t
a
l
0
5
a
P
M
2
9
.
1
3
9
.
0
8
4
.
0
4
2
.
0
1
1
.
0
Tab. 18
Parametry techniczne rur HDPE istotne z punktu widzenia technologii.
Krytyczne wartoœci ciœnienia ró¿nicowego dla swobodnego ruroci¹gu
w temperaturze 23
o
C.
*Parametry podane za Plastic Pipe Institute
a
l
d
i
c
ś
o
t
s
y
ż
ę
r
p
s
u
ł
u
d
o
m
i
c
ś
o
tr
a
W
E
P
w
y
z
r
o
w
t
e
w
o
i
s
o
a
i
n
e
ż
ę
r
p
a
n
e
n
l
a
z
c
z
s
u
p
o
D
u
s
a
z
c
s
e
r
k
O
E
P
D
H
E
P
D
M
u
s
a
z
c
s
e
r
k
O
E
P
D
H
E
P
D
M
a
n
i
z
d
o
g
1
a
P
M
0
0
8
a
P
M
0
0
6
n
i
m
0
3
a
P
M
0
.
9
a
P
M
9
.
6
n
i
z
d
o
g
0
1
a
P
M
0
0
4
a
P
M
0
0
3
n
i
m
0
6
a
P
M
3
.
8
a
P
M
2
.
6
n
i
z
d
o
g
0
0
1
a
P
M
0
5
3
a
P
M
0
5
2
n
i
z
d
o
g
2
1
a
P
M
9
.
7
a
P
M
9
.
5
t
a
l
0
5
a
P
M
0
0
2
a
P
M
0
5
1
y
n
i
z
d
o
g
4
2
a
P
M
6
.
7
a
P
M
5
.
5
Tab. 19 Parametry mechaniczne polietylenu w temp. 23
˚C.
*Parametry podane za Plastic Pipe Institute
Zgrzewanie rury HDP.
sadnionej, podstawowej dla wszelkiego typu instalacji uży-
teczności publicznej. Firmy wiertnicze integrują się, zare-
jestrowane Polskie Stowarzyszenie Technologii Bezwyko -
powych ma szansę przyczynić się do powstania bardziej
profesjonalnego wizerunku środowiska. Jako jeden z pod-
stawowych celów przyjęto wypracowanie standardów w
zakresie projektowania i wykonawstwa. Stowarzyszenie stwa -
rza szansę na aktywną promocję produktów związanych z
technologią. Horyzontalne wiercenia kierunkowe, nazy-
wane czasem techniką szybką i dyskretną to wizytówka
możliwości metod instalacyjnych na początku nowego wieku
(Tab. 20).
Robert Osikowicz
HEADS Polska, Kraków
e-mail: robert@heads.com.pl
80-298 Gdañsk-Kokoszki, LeŸno 59, e-mail: terma.eb@wp.pl
tel./fax: 058 685 96 28, 684 93 01, 346 25 53; gsm 607 451 900, 607 451 902
1. Maszyna przeciskowa MAX 130 z g³owic¹ sta³¹ ; 2. W¹¿ zasilaj¹co-steruj¹cy 25mb ; 3. Olejacz ; 4. Klucz hakowy ; 5. Klucz oczkowy ; 6. W¹¿
sprê¿arka - olejacz 10 mb(1) ; 6.1 Wa¿ sprê¿arka - olejacz 10 mb(2) ; 7. Napinacz do liny o 8 ; 8. Lina o 8 do wci¹gania rur 25 mb ; 9.1 Tuleja do
wci¹gania rur o 110 ; 9.2 Tuleja do wci¹gania rur o 125 ; 10. Koñcówka skrawaj¹ca do rêcznego wci¹gania rury(3) ; 11.1 Sto¿ek S90190 (podstawowy) ;
11.2 Sto¿ek S180240 ( I ) ; 11.3 Sto¿ek S230290 ( II ) ; 11.4 Sto¿ek S280340 ( III ) ; 12. Szpilki do ryglowania wydmuchu 2 szt. ; 13. W¹¿ sprê¿arka -
wydmuch z zaworem - 23 mb ; 14.1 Wydmuch PW133 (4) ; 14.2 Wydmuch PW159 (4) ; 14.3 Wydmuch PW219 (4) ; 14.4 Wydmuch PW273 (4) ; 14.5
Wydmuch PW323 (4) ; 15.1 Poszerzacz o160 (5) ; 15.2 Poszerzacz o180 (5) ; 15.3 Poszerzacz o195 (5) ; 16. Koñcówka holuj¹ca ; 17. Linka
przejœciowa ; 18. Wkrêtka holuj¹ca ; 19. Tyczka + przyrz¹d optyczny ; 20. Ekologiczny olej do urz¹dzeñ pneumatycznych 5l ; 21. Ekologiczny olej do
urz¹dzeñ pneumatycznych 20l
1
w¹¿ lekki o rdzeniu z tkaniny syntetycznej otoczonej gumow¹ pow³ok¹ odporny na dzia³anie ozonu i oleju
2
w¹¿ barwy czarnej z kauczuku naturalnego i syntetycznego lub syntetycznego wg PN-86/C-94250/43
wzmocniony przek³adkami z kordu w³ókienniczego
3
od o25 do o65 (œrednica zewnêtrzna rury)
4
zewnêtrza œrednica rury podana w mm
5
zewnêtrzna œrednica poszerzacza podana w mm
Producent polskiego kreta
Producent ekologicznego oleju do urz¹dzeñ pneumatycznych
Zakres realizowania prac
przy jednym urz¹dzeniu
wynosi:
- przy wci¹ganiu rur
od
Φ 90 do Φ 180
- przy wbijaniu rur
od
Φ 100 do Φ 325
W roku 2002
firma wprowadzi
na rynek 2 nowe
produkty.
54
2/2002
Tab. 20 Parametry wybranych projektów wiertniczych w Polsce.
* Tabela opracowana na podstawie ankiet wype³nionych przez firmy wiertnicze
R
O
T
A
R
E
P
O
A
M
R
I
F
Y
Z
C
I
N
T
R
E
I
W
A
J
C
A
Z
I
L
A
K
O
L
T
K
E
J
O
R
P
E
I
N
E
Z
C
A
N
Z
E
Z
R
P
Z
R
U
Ą
E
I
N
E
Z
D
Y
R
T
E
M
A
R
A
P
Y
R
U
R
Ś
A
C
I
N
D
E
R
A
I
R
E
T
A
M
Ł
DŁ
O
G
U
ŚĆ
U
R
O
W
T
O
A
C
I
N
D
E
R
Ś
U
R
O
W
T
O
M
E
T
S
Y
S
A
I
N
A
W
O
R
E
T
S
M
E
T
S
Y
S
PŁ
Y
W
O
K
Z
C
U
K
O
R
M
E
T
S
Y
S
−
A
U
Q
A
B
−
O
K
S
L
E
I
B
Y
T
E
K
A
L
A
R
T
S
I
G
A
M
A
W
O
G
Ą
I
C
O
D
O
W
H
C
T
I
D
0
6
/
8
/
T
J
H
C
T
I
W
m
m
0
0
4
E
P
D
H
m
6
7
1
m
m
0
6
5
6
6
E
T
I
S
B
U
S
W
R
K
T
A
T
A
D
D
U
M
0
0
0
2
I
K
Z
S
U
L
O
K
T
A
G
A
I
K
Z
S
U
L
O
K
E
N
Ś
E
L
Y
N
E
R
E
T
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
0
0
2
E
P
D
H
m
0
5
5
m
m
0
6
3
E
T
I
S
B
U
S
S
D
A
E
H
1
0
0
2
T
A
G
A
O
K
S
W
O
R
T
S
O
A
T
R
A
W
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
5
1
3
E
P
D
H
m
0
7
5
m
m
0
6
5
E
T
I
S
B
U
S
S
D
A
E
H
1
0
0
2
T
A
G
A
K
E
D
A
Z
S
G
Ą
I
C
O
P
O
R
A
N
S
O
R
P
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
A
W
O
L
A
T
S
m
m
6
0
4
m
6
1
2
m
m
0
1
6
E
T
I
S
B
U
S
A
T
A
D
D
U
M
1
0
0
2
T
A
G
A
A
K
T
Ó
B
O
S
G
Ą
I
C
O
P
O
R
R
E
N
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
A
W
O
L
A
T
S
m
m
6
0
4
m
9
3
2
m
m
0
1
6
E
T
I
S
B
U
S
S
D
A
E
H
1
0
0
2
T
A
G
A
K
C
O
Ł
P
G
Ą
I
C
O
P
O
R
O
T
S
A
I
M
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
A
W
O
L
A
T
S
m
m
6
0
4
m
0
0
2
m
m
0
7
6
E
T
I
S
B
U
S
S
D
A
E
H
2
0
0
2
A
W
A
Z
S
R
A
W
A
T
E
B
Ń
E
I
M
A
K
I
K
S
R
O
M
O
P
E
N
N
E
I
G
A
B
Y
N
E
R
E
T
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
A
W
O
L
A
T
S
m
m
0
2
2
m
7
6
0
1
m
m
0
0
6
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
0
0
0
2
R
M
L
/
A
T
E
B
K
S
Ń
A
D
G
A
Ł
S
I
W
A
W
T
R
A
M
R
O
T
K
E
L
O
K
Y
W
O
K
E
I
C
Ś
T
0
3
1
R
M
L
m
m
0
0
2
1
E
P
D
H
m
0
2
5
m
m
0
7
4
1
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
0
0
0
2
A
T
E
B
Z
R
E
I
M
O
D
N
A
S
A
Ł
S
I
W
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
m
m
0
0
2
E
P
D
H
m
5
3
8
m
m
0
5
4
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
0
0
0
2
A
T
E
B
K
E
N
I
L
R
A
B
E
N
N
E
I
G
A
B
Y
N
E
R
E
T
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
A
W
O
L
A
T
S
m
m
8
0
5
m
0
7
6
m
m
0
0
8
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
1
0
0
2
A
T
E
B
K
C
O
Ł
P
G
Ą
I
C
O
P
O
R
A
Ł
S
I
W
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
A
W
O
L
A
T
S
m
m
8
0
4
m
0
9
7
m
m
0
0
8
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
2
0
0
2
A
T
E
B
A
W
A
Z
S
R
A
W
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
A
Ł
S
I
W
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
Y
W
O
L
A
T
S
m
m
8
0
4
m
0
4
8
m
m
0
0
8
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
2
0
0
2
A
T
E
B
N
I
N
O
K
Ć
E
T
O
N
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
9
D
D
Y
W
O
L
A
T
S
m
m
8
0
5
m
0
7
3
m
m
0
0
8
A
T
E
B
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
2
0
0
2
N
E
L
H
O
B
N
E
Y
O
D
&
R
O
O
M
S
E
I
W
E
C
I
C
O
B
Y
R
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
A
R
D
O
.
L
E
T
E
L
B
A
K
+
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
0
5
5
D
D
E
W
O
L
A
T
S
m
m
6
0
4
m
m
0
6
1
x
3
+
m
5
1
8
m
m
0
0
8
S
D
D
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
E
T
O
G
R
E
E
C
I
W
O
T
A
K
Ń
Y
T
S
O
G
G
Ą
I
C
O
D
O
W
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
m
m
0
5
4
E
P
D
H
m
2
4
1
m
m
0
0
7
−
O
I
D
A
R
N
O
I
T
C
E
T
E
D
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
E
T
O
G
R
E
Z
R
Ó
B
I
C
A
R
A
J
C
A
Z
I
L
A
N
A
K
A
N
Z
C
O
Ł
T
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
m
m
0
8
2
E
P
D
H
m
0
4
2
m
m
0
5
4
−
O
I
D
A
R
N
O
I
T
C
E
T
E
D
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
E
T
O
G
R
E
E
C
I
W
O
K
P
A
R
K
A
J
C
A
Z
I
L
A
N
A
K
A
N
Z
C
O
Ł
T
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
m
m
0
0
2
E
P
D
H
m
2
1
3
m
m
0
5
4
−
O
I
D
A
R
N
O
I
T
C
E
T
E
D
S
D
A
E
H
1
0
0
2
A
I
M
U
R
R
E
T
S
O
H
Z
C
Z
S
O
G
D
Y
B
E
L
B
A
K
A
Ł
S
I
W
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
4
T
J
m
m
0
4
1
E
P
D
H
m
0
5
5
m
m
0
0
2
E
T
I
S
B
U
S
A
T
A
D
D
U
M
0
0
0
2
A
R
R
E
T
L
E
T
−
K
.
P
K
L
W
N
Y
Z
R
T
S
O
K
O
N
S
O
R
K
E
I
K
Ń
A
Z
R
D
O
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
A
R
D
O
R
E
E
M
R
E
V
0
4
x
4
2
D
m
m
0
6
1
E
P
D
H
m
0
0
3
m
m
0
0
3
Y
W
O
I
D
A
R
S
D
A
E
H
0
0
0
2
K
I
N
H
C
E
T
−
O
T
E
R
K
A
K
T
S
U
D
Z
W
Ł
I
G
O
R
D
Ż
U
G
Ą
I
C
O
D
O
W
T
7
1
O
C
D
R
A
0
6
1
E
P
m
0
9
2
m
m
0
5
2
K
C
A
R
T
I
G
I
D
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
E
T
I
W
A
N
W
A
Ł
C
O
R
W
M
I
C
E
I
W
Ś
O
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
A
Ł
S
I
W
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
A
W
O
L
A
T
S
m
m
0
2
3
m
0
7
1
m
m
0
5
4
K
A
T
R
I
G
I
D
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
E
T
I
W
A
N
A
S
Y
N
G
Ą
I
C
O
Z
A
G
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
m
m
0
0
4
E
P
D
H
m
0
0
2
m
m
0
0
6
K
A
R
T
I
G
I
D
S
D
A
E
H
1
0
0
2
L
E
T
I
W
A
N
E
L
O
P
O
A
J
C
A
Z
I
L
A
N
A
K
A
N
Z
C
O
Ł
T
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
m
m
0
5
4
E
P
D
H
m
5
7
2
m
m
0
0
6
K
A
R
T
I
G
I
D
S
D
A
E
H
2
0
0
2
L
E
T
I
W
A
N
W
A
Ł
C
O
R
W
G
Ą
I
C
O
D
O
W
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
E
P
D
H
x
2
m
m
0
0
6
m
5
1
1
m
m
0
0
8
K
A
R
T
I
G
I
D
S
D
A
E
H
2
0
0
2
A
Ł
A
I
B
L
A
I
B
L
E
T
A
K
S
A
L
D
O
P
K
S
Ń
A
D
G
A
Ł
S
I
W
A
W
T
R
A
M
R
O
T
K
E
L
O
K
Y
N
R
A
T
I
N
A
S
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
0
8
2
E
P
D
H
m
0
3
5
m
m
0
0
5
R
O
S
N
E
T
L
L
E
W
E
R
A
H
S
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
A
I
B
L
E
T
Y
W
A
Ł
U
P
A
Ł
S
I
W
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
0
0
2
E
P
D
H
m
2
0
7
m
m
0
5
3
R
O
S
N
E
T
E
T
I
S
B
U
S
S
D
A
E
H
0
0
0
2
L
A
I
B
L
E
T
O
W
O
K
I
N
A
J
Y
W
O
Ż
A
N
E
R
D
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
0
0
2
E
P
D
H
m
m
0
6
1
m
5
0
4
m
m
0
6
3
E
T
I
S
B
U
S
A
T
A
D
D
U
M
1
0
0
2
L
A
I
B
L
E
T
W
A
Ł
S
O
R
A
J
N
A
S
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
E
P
D
H
x
2
m
m
5
2
2
m
6
1
2
m
m
0
0
7
E
T
I
S
B
U
S
A
T
A
D
D
U
M
1
0
0
2
L
A
I
B
L
E
T
W
Ó
K
A
R
K
E
L
B
A
K
A
Ł
S
I
W
H
C
T
I
W
H
C
T
I
D
0
2
0
7
T
J
m
m
0
4
1
E
P
D
H
m
8
5
5
m
m
0
0
3
E
T
I
S
B
U
S
A
T
A
D
D
U
M
2
0
0
2
Ń
A
N
Z
O
P
C
K
T
W
Ó
K
A
R
K
A
Ł
S
I
W
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
B
0
0
1
D
D
m
m
5
2
2
E
P
D
H
m
0
8
4
m
m
0
5
4
K
A
R
T
I
G
I
D
A
T
A
D
D
U
M
0
0
0
2
C
K
T
N
Y
Ż
E
I
Z
D
E
K
E
L
Ż
O
K
A
C
I
N
D
O
Ł
K
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
B
0
0
1
D
D
m
m
0
0
4
E
P
D
H
m
5
1
2
m
m
0
0
6
K
A
R
I
G
I
D
C
D
B
1
0
0
2
C
K
T
Z
D
Ą
I
Z
D
U
R
G
A
Ł
S
I
W
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
B
0
0
1
D
D
m
m
5
2
2
E
P
D
H
m
0
6
6
m
m
0
8
4
S
D
D
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
1
0
0
2
C
K
T
M
Y
Z
C
O
R
K
A
Z
A
Ł
S
I
W
Y
D
O
W
O
Ł
T
A
I
W
Ś
N
A
C
I
R
E
M
A
S
R
E
G
U
A
B
0
0
1
D
D
m
m
5
2
2
E
P
D
H
m
0
7
7
m
m
0
0
4
S
D
D
R
O
S
N
E
T
S
D
A
E
H
2
0
0
2
Ż
D
Ó
Ł
R
A
M
T
R
E
I
W
Ż
D
Ó
Ł
G
Ą
I
C
O
D
O
W
O
T
S
A
I
M
0
3
0
6
E
S
A
C
m
m
0
6
1
O
W
I
L
E
Ż
m
3
0
1
m
m
0
3
3
K
A
R
T
I
G
I
D
S
D
A
E
H
1
0
0
2
I
R
Z
Y
H
C
Y
T
A
I
N
A
P
M
O
K
A
K
S
R
A
W
O
W
I
P
R
E
E
M
R
E
V
0
0
1
x
0
5
D
E
P
D
H
Φ
m
m
0
0
2
.t
z
s
3
E
P
D
H
Φ
m
m
0
8
2
.t
z
s
3
b
m
0
2
4
b
m
5
9
1
−
O
I
D
A
R
N
O
I
T
C
E
T
E
D
S
D
A
E
H
1
0
0
2
Maszyny i urz¹dzenia
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Przegląd rynku nieruchomości H1 2015
Piły ręczne przegląd rynku
PPE przeglad rynku 10 tcm75 28915
1 PPE przeglad rynku 08 tcm75 12147
1 PPE przeglad rynku 09 tcm75 23985
1 przeglad rynku OFE 2007 tcm20 9242
przeglad rynku ubezp04 tcm75 7542
przeglad rynku ppe04 tcm75 3176
I Przeglad rynku 2007 tcm20 9226
1 PPE przeglad rynku 2011 tcm75 31564
1 PPE przeglad rynku 2006 tcm75 9255
przeglad rynku ppe05 tcm75 3118
Przedmiot PRI i jego diagnoza przegląd koncepcji temperamentu
Bliźniuk G , interoperacyjność przegląd, marzec 2008
Demograficzne uwarunkowania rynku pracy i gospodarki publicznej
Analiza rynku konsumentów
2b ANALIZA RYNKU
Instrumenty rynku kapitałowego VIII
więcej podobnych podstron