Zesztywniające Zapalenie
Stawów Kręgosłupa (zzsk,

choroba bechterewa)

definicja

• zzsk jest przewlekłym procesem

zapalno-kostniejącym
(niedestrukcyjnym) prowadzącym do
usztywnienia głównie stawów
kręgosłupa

• może dotyczyć również stawów

obwodowych

• choruje 1% populacji (głównie

mężczyźni)

etiopatogeneza

• zakażenia bakteriami g- (schigella,

salmonella)

• predyspozycja genetyczna

(antygen hla-b27, podobny do
antygenu bakteryjnego)

• wzrost przepuszczalności jelit

etiopatogeneza c.d.

• schorzenie rozpoczyna się zajęciem stawów

krzyżowo-biodrowych (sacroilitis)

• stawy zajęte są obustronnie i symetrycznie
• postęp procesu prowadzi do zajęcia kręgów

lędźwiowych, piersiowych i szyjnych

• w miejscach tych toczy się proces zapalny

(przyczepy mięsni, obecne nacieki zapalne)

etiopatogeneza c.d.

• zmiany również w błonie maziowej,

pierścieniu włóknistym krążka
międzykręgowego

• często proces dotyczy stawów:

mostkowo-żebrowych, żebrowo-
poprzecznych, żebrowo-kręgowych

• w 30% przypadków również stawy

obwodowe

proces zapalny

• rozpoczyna się od wytworzenia

nacieków zapalnych

• na skutek działania cytokin

dochodzi do włóknienia oraz
kostnienia

• prowadzi to do ograniczenia

ruchomości stawów

objawy

• pierwsze dolegliwości dotyczą dolnego

odcinka kręgosłupa

• ból w drugiej połowie nocy, nad ranem

(niemożliwość przewrócenia się na
drugi bok) ustępujący po zażyciu nlpz

• ból jest przewlekły, tępy, ustępuje w

miarę rozruszania, promieniuje wzdłuż
kręgosłupa

objawy c.d.

• utrudnione oddychanie i

zmniejszenie vc (ból promieniuje
do żeber)

• wzrost ob.
• dodatni objaw lesage’a
• zmiana sylwetki chorego

(zaawansowane zmiany)

postać osiowa

• obejmuje tylko kręgosłup
• wyrównanie lordozy lędźwiowej
• nadmierna kifoza piersiowa
• wzrost napięcia mięsni

przykręgosłupowych (jednostronny)

• hiperlordoza szyjna (głowa

nadmiernie wysunięta do przodu)

postać osiowa c.d.

• przykurcze w

stawach
biodrowych i
kolanowych (tzw.
sylwetka
narciarza)

postać osiowa

(diagnostyka)

• zdjęcie rtg miednicy, stawów

biodrowych, kręgosłupa (zmiany
szpar miedzykręgowych,
„kwadratowienie” kręgów, ubytki w
trzonach kręgów)

• metoda scyntygraficzna (rzadko

stosowana)

• badanie fizykalne

badanie fizykalne

• test genslena-manella (przeprost

stawów biodrowych w pozycji na
brzuchu przy usztywnionej
miednicy)

• objaw patricka (chory na plecach,

pięta przy kolanie nogi przeciwnej,
nacisk na kolano w kierunku osi
kości udowej)

badanie fizykalne c.d.

• uciskanie ku sobie stawów

biodrowych

• objaw tomayera (palec-podłoga)
• ograniczenie ruchomości klatki

piersiowej

• znaczna różnica odległości pomiędzy

poszczególnymi kręgami w skłonie i
w pozycji wyprostowanej

odcinek

kręgosłu

metoda pomiaru

wartości

prawidłow

szyjny

odległość brody od dołka jarzmowego przy
skłonie do przodu

odległość potylicy od podłoża w pozycji
leżącej

piersiow
y
(objaw
otta)

w pozycji stojącej zaznaczyć wyrostek
kolczysty vii kręgu szyjnego i punkt
położony o 30 cm niżej; porównać tę
odległość z odległością tych punktów przy
skłonie do przodu

3 cm

piersiow
y i
lędźwio
wy

w najgłębszym skłonie do przodu zmierzyć
odległość palców od podłogi

lędźwio
wy
objaw
(schober
a)

w pozycji stojącej zaznaczyć wyrostek
kolczysty V kręgu lędźwiowego i punkt
położony o 10 cm wyżej; powtórzyć
pomiar odległości między punktami w
skłonie do przodu

4,5 cm