Podstawy
psychoterapii

Dla WSFiZ
Stanisław
Oziemski

Definicj
a

 metoda interpersonalnej perswazji

 edukacja psychospołeczna

 technologia behawioralna

 przewodnictwo w poznaniu i zmianie

samego siebie

 każde spotkanie psychiatry z chorym

 relacja ułatwiająca rozwój

 niespecyficzne czynniki lecznicze

Definicj
a

„Metoda leczenia środkami

psychologicznymi.”

(A.Kokoszka „Podstawy Psychoterapii”)

Czy matka jest nad
opiekuńcza dlatego,
że:

(a) Jest bardzo uczuciowa, nadwrażliwa emocjonalnie;
(b) Jej matka była nad opiekuńcza;
(c) Wierzy w to, że tylko wychowanie bez stresowe

zapewni jej dziecku harmonijny rozwój; 

(d) Pragnie dziecku wynagrodzić swoje własne,
ciężkie dzieciństwo; 
(e)  Stara się uniknąć okazywania niechęci i wrogości
wobec dziecka, którą tak naprawdę odczuwa.

Definicj
a

„Forma oddziaływań psychospołecznych, która

ma na celu korektę zaburzeń przeżywania i

zachowania oraz usunięcie objawów i

przyczyn choroby, w tym cech osobowości

powodujących takie zaburzenia.”

„Szczególne leczące doświadczenie, w którego

konsekwencji pacjent zdobywa: nową wiedzę,

nowe doświadczenie emocjonalne i uczy się

nowych wzorców reagowania i zachowania.”

(J.Aleksandrowicz, J.C.Czabała „Psychoterapia” w III

tom Psychiatrii)

Cechy

 Celowe oddziaływania terapeuty zmierzające

do usunięcia zaburzeń jednostki zgodne ze

współczesną wiedzą o przyczynach i

mechanizmach tych zaburzeń.

 Leczenie oparte na relacji terapeutycznej.

 Może mieć charakter przyczynowy i objawowy.

 Proces zmian dotyczy obszaru wewnętrznego

pacjenta, powodując w konsekwencji zmiany w

funkcjonowaniu zewnętrznym.

Cechy

 Cele i rodzaj terapii określa specyfika

pacjenta.

 Skuteczność jest wynikiem „zmiennych

wnoszonych przez pacjenta” oraz umiejętności

ścisłego wypełniania roli zawodowej.

 O przebiegu i wynikach decyduje rodzaj i treść

tego, co dzieje się między pacjentem a

terapeutą.

Psychoterapia a inne
oddziaływania psychospołeczne

 Psychoterapia – relacja leczenia.

 Socjoterapia – różne formy wpływania na

środowisko społeczne w celu doprowadzenia, do

zmiany funkcjonowania jednostki.

 Pomoc, „poradnictwo” (counseling) – relacja:

„mistrz uczeń”, cel: przezwyciężenie bieżącego

kryzysu.

 Wsparcie, pomoc psychospołeczna – relacja

pomagania umożliwiająca nabywanie umiejętności

radzenia sobie i podwyższania jakości życia.

 Działania edukacyjne – dostarczanie wiedzy i

doświadczeń społecznych.

Główne szkoły psychoterapii

• Psychodynamiczna.

• Behawioralno – poznawcza.

• Humanistyczna.

• Systemowa.

Psychoterapia
psychodynamiczna

 Celem psychoanalizy jest zmiana

wewnątrzpsychicznego przeżywania.

Uzyskiwana poprzez:

• Wgląd = uświadomienie wypartych przeżyć

• Przepracowanie = Rezygnacja z

posługiwania się niektórymi mechanizmami

obronnymi i zastąpienie ich nowymi bardziej

dojrzałymi. (rozwiązanie nieświadomych

konfliktów emocjonalnych, przebudowa

osobowości)

Psychoterapia
behawioralno-poznawcza

Zaburzenia psychiczne to wyuczone schematy

zachowania, leczenie to ich zmiana poprzez

procesy uczenia.

1. Technologia behawioralna (korekta

zachowania):

- wygaszanie (zaniknięcie reakcji patologicznych)

- przewarunkowanie (uczenie nowych zachowań)

2. Propozycje poznawcze (korekta przekonań):

Activating (wydarzenie) > Beliefs (przekonania) >

Consequences (konsekwencje = interpretacja)

Psychoterapia poznawcza

 Ellis (przekonania): „nie mogę sobie pozwolić”

 Beck (depresja): „negatywna interpretacja,

obwinianie siebie i brak nadziei na przyszłość”

 Festinger (Dysonans poznawczy) = rozbieżność

myśli Lazarus (Brak powiązania) = rozbieżność

myśli i działania (konflikt między emocjami /

poznaniem a celami)

 Osoba = samostanowienie i intencjonalność

(koncepcja konstruktów osobistych Kelly`ego)

Psychoterapia
humanistyczna

 Zachowanie człowieka jest motywowane potrzebą

rozwoju i dążeniem do zaspokajania własnych

potrzeb.

 Rogers: Zmiana polega na uwolnieniu tendencji

do samoaktualizacji (zwiększeniu

samoświadomości, odzyskaniu możliwości

wyborów celów i sposobów działania w oparciu o

wewnętrzne doświadczenia) przez likwidację

rozbieżności w zakresie własnego ja. (emocje

uwolnione i odreagowane)

Relacja terapeutyczna, charakteryzująca się empatią,

autentycznością i bezwarunkową akceptacją.

Odzwierciedlanie uczuć pacjenta i konfrontacja z

odczuciami terapeuty.

Psychoterapia egzystencjalna w

odniesieniu do przyczyn zaburzeń

psychicznych formułuje twierdzenia

„filozoficzne”.

Yalom: „Kłamstwa i zaprzeczenia

pozwalają uniknąć lęków

egzystencjalnych, zmienianych w lęki

neurotyczne. Psychoterapia ma sprawić

rezygnację z kłamstwa, na rzecz

uczciwego spojrzenia na siebie i świat.”

Frankl (logoterapia): Psychoterapia jako

przywrócenie człowiekowi sensu życia,

poprzez realizację wartości takich jak

wolność odpowiedzialność i miłość.

Psychoterapia systemowa

Zachowanie człowieka może być rozumiane

tylko w kontekście systemu, którego jest

częścią.

Zaburzenia systemu rodzinnego:

 struktury rodziny

 komunikacji w rodzinie

 zaburzenia związane z zasadami regulującymi

funkcjonowanie rodziny jako systemu