Odpowiedzialność

społeczna organizacji.

Wykład 5.

Nauki o organizacji.

Wprowadzenie.

• W literaturze trudno jest znaleźć definicję

„odpowiedzialnego biznesu”, ale można

wykreować pewne zasady i zachowania

zmierzające do takiego określenia

prowadzonej działalności gospodarczej.

• „Odpowiedzialny biznes” jest podejściem

strategicznym i na pewno długofalowym,

opartym na zasadach dialogu

społecznego i poszukiwaniu rozwiązań dla

wszystkich.

• Według B. Roka, „odpowiedzialny biznes”

to między innymi:

Notka biograficzna.

• Dr Bolesław Rok – filozof,

przedsiębiorca, wykładowca .

• Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i

Zarządzania , im. Leona

Koźminskiego, Warszawa.

Według B. Roka, „odpowiedzialny

biznes”

• Stosowanie przejrzystych praktyk

biznesowych opartych na poszanowaniu

praw pracowniczych, społecznych i

środowiskowych,

• Poczucie odpowiedzialności za konsumenta,

inwestora, społeczeństwo, środowisko

naturalne oraz za sukces całej gospodarki,

• Dążenie do podnoszenia jakości życia

wszystkich obywateli,

Odpowiedzialny biznes.(2)

• Uczciwe wypełnianie zobowiązań biznesowych,

• Dostarczanie na rynek produktów i usług

pozbawionych wad, a także w sposób nie

degradujący środowiska przyrodniczego i

społecznego,

• Budowanie strategii przewagi konkurencyjnej na

rynku opartej na zapewnieniu trwałej wartości

dla otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego

organizacji,

• Osiąganie trwałego zysku przy jednoczesnym

mądrym kształtowaniu relacji z całym

otoczeniem.

Współczesne podejście

• W współczesnym ujęciu „społecznej

odpowiedzialności przedsiębiorstwa”

wyróżnia się dwa podstawowe

modele.

• Pierwszy z nich - after profit

before -sformułował A. B. Carroll

• Drugim znanym modelem jest model

before profit obligation.

Model after profit before.

W modelu A. B. Carroll’a

• wyróżnione zostały cztery stopnie

odpowiedzialności przedsiębiorstwa.

• W odniesieniu do polskich przedsiębiorstw

najpopularniejsza jest odpowiedzialność

filantropijna.

• Z przeprowadzonych badań oraz

obserwacji wynika, że większość

przedsiębiorców polskich chętnie

wspomaga różnego rodzaju akcje

charytatywne, organizowane na rzecz

chorych, niezamożnych, poszkodowanych

w wypadkach czy na działalność

stowarzyszeń i organizacji lokalnych

Jako strategia.

• Jednak większość z nich, prowadzi tego

typu działalność jako element:

• strategii marketingowej (zaistnienie

medialne, kojarzenie produktu /prezentu/

lub usługi /konkretnej czynności,

zachowania/ z daną organizacją),

• a nie w duchu szczerej filantropii

• poświęcenia części zasobów

przedsiębiorstwa /czas pracowników lub

środki finansowe/ na rzecz społeczeństwa,

celem udzielenia konkretnej pomocy,

poprawy warunków życia czy rozwiązania

problemów społecznych.

(2)

• Niezależnie od pobudek, jakimi

kierują się darczyńcy, za pozytywne

należy uznać zjawisko coraz większej

pomocy płynącej ze strony biznesu

do środowisk ubogich,

potrzebujących wsparcia

finansowego i duchowego.

Odpowiedzialność etyczna

przedsiębiorcy.

• ma ścisły związek z miejscem

prowadzenia działalności gospodarczej.

• Społeczeństwo lokalne kreuje hierarchię

wartości i zachowań, decydując o tym, co

uważa się za godziwe, sprawiedliwe,

należyte, uczciwe.

• Kolejnym równie ważnym elementem jest

osoba menedżera, przedsiębiorcy, a

dokładniej jego wychowanie, kultura

osobista, wiedza i sumienie

Polscy przedsiębiorcy.

• Z punktu widzenia polskich

przedsiębiorców, szczególnie małych

organizacji zatrudniających do 50

pracowników, poziom odpowiedzialności

etycznej jest bardzo niski.

• Sytuacja gospodarcza w kraju, wysokie

bezrobocie, wskutek tego tania siła

robocza powodują, że człowiek

(pracownik) jest elementem procesu

produkcyjnego lub procesu świadczenia

usługi.

(2)

• Możliwość dużej rotacji kadry

pracowniczej powoduje brak

jakichkolwiek zachowań etycznych

względem człowieka w miejscu

pracy.

• Tracą na znaczeniu takie wartości

jak: obustronna lojalność między

pracownikiem a pracodawcą czy

uczciwe i terminowe wynagradzanie

za wykonaną pracę

Odpowiedzialność prawna i

ekonomiczna przedsiębiorców

• związana jest przede wszystkim z

przestrzeganiem prawa ustanowionego w

kraju prowadzenia działalności

gospodarczej,

• z dotrzymywaniem wszystkich

zobowiązań względem interesariuszy, z

maksymalizacją dochodów ze sprzedaży

przy jednoczesnej minimalizacji kosztów.

• Nie sposób nie zauważyć sprzeczności

występujących między poszczególnymi

filarami odpowiedzialności społecznej

przedsiębiorstw w modelu A. B. Carroll'a.

Drugi model.

• Drugim znanym modelem jest model

before profit obligation ,

uznający pierwszeństwo wartości

moralnych przed innymi

wartościami.

• Do głównych założeń niniejszego

modelu należą :

Założenia do modelu.

• Celem każdej organizacji, działającej w

strukturze społecznej, powinno być

przestrzeganie obowiązujących w niej

reguł, podtrzymujących ład i porządek

społeczno - gospodarczy i w tych ramach

realizowanie podstawowego celu

ekonomicznego,

• Każda organizacja jest zobowiązana

przestrzegać zakazy i nakazy moralne i

społeczne na każdym etapie swojej

działalności, a nie dopiero po osiągnięciu

wymaganego progu zysku.

Założenia do modelu (2)

• Zysk osiągnięty bez przestrzegania

istniejących norm nie jest moralnie

usprawiedliwiony. W tym celu każde

przedsiębiorstwo powinno podlegać

zewnętrznemu mechanizmowi kontroli

społecznej,

• Nie każde przedsiębiorstwo zasługuje na

istnienie, a jedynie takie, które spełnia

oczekiwania społeczne. Konkretna

organizacja nie ma upoważnienia

społecznego do bezterminowego

funkcjonowania.

Dylemat !

• Jeśli nie poprzez system prawny, to

może poprzez etykę biznesu

„pracownik stanie się

człowiekiem”?

Systemy zarządzania

społeczną odpowiedzialnością.

• W praktyce powstają już pierwsze systemy

zarządzania społeczną odpowiedzialnością ,

oparte o normę SA8000, która przeznaczona jest

do stosowania w systemie niezależnej weryfikacji.

• Norma określa wymogi w zakresie

odpowiedzialności społecznej, jakie dana

organizacja powinna spełniać, przede wszystkim w

obrębie relacji z pracownikami.

• Pierwszym przedsiębiorstwem, który uzyskał

certyfikat zgodności systemu zarządzania

społeczną odpowiedzialnością z wymaganiami

normy SA8000 (udzielony przez BVQI) jest

Elektrownia Opole S.A.

Korzyści z wdrożenia systemu.

• Według B. Roka z wdrożenia w/w systemu

zarządzania płynie szereg korzyści, do

których zalicza się między innymi:

• wzrost zainteresowania inwestorów,

• zwiększenie lojalności konsumentów i

interesariuszy,

• poprawa relacji ze społecznością i

władzami lokalnymi,

• wzrost konkurencyjności,

• podnoszenie poziomu kultury

organizacyjnej firmy,

Korzyści z wdrożenia (2)

• kształtowanie pozytywnego wizerunku

wśród pracowników,

• pozyskanie i utrzymanie najlepszych

pracowników,

• nagłośnienie i rozwiązywanie istotnych

problemów społecznych,

• edukowanie społeczeństwa,

• poprawa stanu środowiska naturalnego

• poszanowanie praw człowieka.

Pytanie i odpowiedź.

• Na pytanie postawione przez B.

Roka, co przede wszystkim powinno

robić przedsiębiorstwo, żeby można

było o nim powiedzieć, że jest

przedsiębiorstwem odpowiedzialnym

społecznie?

• Respondenci odpowiedzieli

następująco:

Odpowiedzi respondentów.

Wnioski z badań.

• dla respondentów (pracowników polskich

przedsiębiorstw) największe znaczenie w

zakresie odpowiedzialności społecznej

biznesu mają:

• „dobre traktowanie pracowników”

• oraz „uczciwość”, następnie

• „stabilne miejsca pracy”,

• „znaczenie dobra wspólnego” oraz

• „wyższe wynagrodzenie”.

Jeszcze wnioski.

• Przerażający jest fakt, że wśród

badanych, najmniejszą wagę

przywiązuje się do:

• warunków pracy (ochrony zdrowia

pracowników),

• wspierania organizacji

charytatywnych,

• czy problemu łamania praw

pracowniczych.

Wyniki badań w praktyce.

• Niestety te wyniki badań

potwierdzają się w praktyce.

• Większość pracowników godzi się

wręcz „z niewolniczą pracą” na rzecz

swojego pracodawcy,

• przy minimalnym wynagrodzeniu

tylko po to, aby mieć pracę i móc

wyżywić swoją rodzinę.

Ważny wniosek.

• Negatywne zjawiska występujące

wśród polskich przedsiębiorstw

zmuszają do podjęcia dyskusji na

szeroką skalę, nie tylko wśród

naukowców, ale także wśród

polityków, urzędników, duchownych i

całego społeczeństwa na temat

odpowiedzialności społecznej

biznesu ,

Ważny wniosek (2).

• Temat dyskusji i działań na które składają

się nie tylko:

• coroczne charytatywne akcje świąteczne,

• wspieranie różnych instytucji czy fundacji,

• ale przede wszystkim największą rolę

odgrywa CZŁOWIEK, jego godność,

potrzeby i prawa w miejscu pracy i

poza nim.

Przypisy:

1

. Rok B.: Odpowiedzialny biznes w

nieodpowiedzialnym świecie, wyd.

Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce,

Forum Odpowiedzialnego Biznesu,

Warszawa 2004, s. 18

2

. Rybak M.: Etyka menedżera –

społeczna odpowiedzialność

przedsiębiorstwa, wyd. PWN,

Warszawa 2004, s. 29

To tyle!!!

• Dziękuje za uwagę !!!