Rembrandt, Autoportret
(1628)

Rembrandt Harmenszoon van Rijn 
(ur. 15 lipca 1606 w Lejdzie, zm. 4 października 1669 w Amsterdamie)
–holenderski malarz, rysowniki grafik.

Uważany

powszechnie

za

jednego z największych artystów europejskich.
Obok Jana Vermeera i Fransa Halsa najważniejszy malarz w sztuce
holenderskiej

"złotego

wieku"

–

okresu,

w

którym kultura, nauka,gospodarka,

potęga

militarna

i

wpływy

polityczne Holandii osiągnęły swoje apogeum.

Dzieciństwo spędził w Lejdzie. Od siódmego roku życia uczył się w szkole łacińskiej. Siedem lat

później, 1620 r., wstąpił na uniwersytet w Lejdzie, ale studiował tam tylko kilka miesięcy. W 1621 r. rozpoczą
naukę malarstwa w pracowni Jacoba van Swanenburgha. Przez 3 lata uczył się u niego podstaw i techniki
malarstwa. W 1624 r. rodzice wysłali go do Amsterdamu, gdzie doskonalił swój kunszt malarski u Pietera
Lastmana (1583-1633), uznanego malarza obrazów historycznych, cechujących się silnym realizmem i
wielkim napięciem dramatycznym. Od niego zapożyczył styl narracyjny, sposób ukazywania
psychologicznej głębi postaci oraz technikę światłocienia. Po powrocie do Lejdy otworzył własną pracownię i
rozpoczą współpracę z osiemnastoletnim Janem Lievensem (1607-1674), również uczniem Lastmana. Ok.
1628 r. pracownię młodych artystów odwiedził Constantijn Huygens, dyplomata, podróżnik i poeta. Było to
przełomowe wydarzenie w karierze Rembrandta i Jana Lievensa. Constantijn Huygens był jedną z
najbardziej wpływowych osobistości w Holandii, a tym samym jego poparcie, jak również osąd w dziedzinie
sztuki, miały decydujące znaczenie. Huygens zamówił portret u Jana Lievensa, natomiast Rembrandt miał
namalować portret jego brata. Przez kilka następnych lat Huygens śledził ich karierę, organizował
zamówienia, pełnił rolę kogoś w rodzaju agenta.

W 1631 r. Rembrandt osiadł w Amsterdamie, gdzie marszand obrazów Hendrick van Uylenburgh

zaproponował mu otwarcie u siebie pracowni. Za jego pośrednictwem otrzymywał prestiżowe zamówienia.
Malował głównie portrety zamawiane przez najbogatsze rodziny Amsterdamu. W 1633 r. zaręczył się
z Saskią van Uylenburgh, siostrzenicą marszanda, którą poślubił. W 1635 r. Rembrandt otworzył pracownię
w wynajętym magazynie, przez którą przewija się kilkudziesięciu uczniów. W wieku 30 lat umiera Saskia,
którą często uwieczniał w swoich dziełach. Rembrandt starzejąc się, popadł w ruinę i odizolował się od
świata, coraz mniej czasu poświęcał wykonywaniu zamówień. W 1656 r. został bankrutem. Zbiory artysty
zostały wystawione na licytacji i sprzedane. Rembrandt umierł 4 października 1669 r. w małym domku w
dzielnicy Rozengracht.

Rembrandt zwany jest słusznie „malarzem duszy” w przeciwieństwie do Rubensa, malarza

ciała. Ujmuje on wszystkie zjawiska głęboko: początkowe dzieła jego cechuje dramatyczne napięcie,
jednak prace późniejszego okresu twórczości są coraz spokojniejsze i bardziej pełne duchowego
pogłębienia. Potężnym środkiem malarskim Rembrandta był światłocień, w sposób jemu właściwy
stosowany, będący połączeniem światła i cienia, zmroku, z którego wyłaniają się postacie, oraz jasnych
promieni. Rembrandt stosował mistrzowski światłocień zbliżony do dzieł np. Caravaggia, jednak w
przeciwieństwie do włoskiego malarza, światło u Rembrandta ma charakter raczej metafizyczny niż
ekspresyjny, a jego źródło jest często trudne do ustalenia.

W latach ok. 1630 następuje u Rembrandta zmiana kolorytu, z zimnych tonów niebieskawo

zielonkawych na ciepłe, złoto-brązowe. Około roku 1640 pojawiają się w jego dziełach silna czerwień i
głęboki ton żółty, ostatnie zaś 20-lecie jego twórczości charakteryzują silniejsze efekty kolorystyczne i
znacznie szerszy sposób malowania.

Rembrandt pozostawił po sobie około 300 obrazów olejnych, 300 grafik i około 1000-2000

rysunków. Przez całe życie malował z wielkim zamiłowaniem autoportrety. Powstało ich niemal 100, w
tym około 20 grafik, tworząc w ten sposób "pamiętnikarski" zapis zmian jakie życie i doświadczenia
wycisnęły na jego twarzy. Serię zapoczątkował w roku 1627 portretem własnym jako młodego
mężczyzny, ukrywającego twarz w cieniu. Jednym z ostatnich dzieł jest płótno z 1669 roku, z którego
spogląda na nas stary, poszarzały i pomimo uśmiechu, zmęczony życiem człowiek zapadający się w
ciemność. Obraz powstał tuż przed śmiercią artysty.

Lekcja
anatomii
doktora Tulpa
(1632)
olej na płótnie
169,5 × 216,5
cm

Potężnym środkiem malarskim Rembrandta był światłocień, w sposób jemu
właściwy stosowany, będący połączeniem światła i cienia, zmroku, z którego
wyłaniają się postacie, oraz jasnych promieni.

Powrót syna marnotrawnego

lata 60. XVII wieku

olej na płótnie

262 × 205 cm

Obraz jest realistyczny, ale pełen głębi
psychologicznej, tajemniczości i
duchowości. Prezentuje mistrzowskie
operowanie światłem oraz półcieniem.

Źródło: wikipedia.pl

Ostatni obraz
Rembrandt’a

Autopotret
(1669)