Poznanie społeczne

Psychologia społeczna

WSB –NLU 2010

Dr Krzysztof Brocławik

Wszystko zaczyna się od nas

samych ?



Tradycja psychologii ego



Obraz samego siebie ?



Struktura Ja



Schemat ja



Strefy schematyzowane



Strefy aschematyczne

Empatia

Właściwego postrzegania i

rozumienia uczuć innych

Współodczuwania

Właściwego reagowania

Struktura ja



Ja realne



Ja idealne



Ja Powinnościowe



Ja niezależne



Ja współzależne

Funkcje Ja



Negocjowanie tożsamości



Symulacja psychiki innych



Symulacja psychiki innych



Regulacja zachowania celowego

Funkcje Ja



Samokontrola jako problem



Samokontrola



Monitorowanie własnych ,myśli



Planowa interwencja



Efekt paradoksalny



Wyczerpanie woli

Samoocena



Samoocena jako cecha



Samoocena jako motyw



Motyw egotystyczny



Porównania społeczne

Spostrzeganie ludzi



Ludzie w sposób celowy oddziaływają na

rzeczywistość



Inni Ludzie również spostrzegają



Obiekty społeczne zmieniają się, kiedy

są spostrzegane



Ważne cechy ludzi nie mogą być

spostrzegane bezpośrednio, ale są

ważnymi atrybutami zachowania, tego,

co jest postrzegane, czyli

Spostrzeganie ludzi



Ludzie zmieniają się w czasie o wiele
bardziej niż inne obiekty



Weryfikacja spostrzegania społecznego
jest trudna



Bodźce społeczne są niesłychanie
złożone



Spostrzeganie społeczne w praktyce jest
nierozdzielne od wnioskowania i
wyjaśnienia

Spostrzeganie jako proces
aktywny



Informacje dostępna w otoczeniu



Schemat pamięciowy



Eksploracja

Wniosek

Spostrzeganie to proces: skomplikowany i

złożony, w dużej mierze automatyczny

w którym biorą udział



procesy fizjologiczne



wiedza i doświadczenie człowieka



jego dziedzictwo kulturowe

Poznanie społeczne

Proces myślenia o sobie i innych



Ludzie często myślą dla zaspokojenia
własnej ciekawości



Myślenie ma jednak charakter
praktyczny



Myślenie służy do realizacji ludzkich
celów

Podstawowe procesy

poznania społecznego



Uwaga: selekcjonowanie informacji



Interpretacja: nadawanie znaczenia
informacji



Sąd: wykorzystywanie informacji do
formowania spostrzeżeń i
podejmowania decyzji



Pamięć: zachowywanie informacji i
sądów na przyszłość

Reprezentacje:

Zwierają to, czego możemy oczekiwać od

świata społecznego, na co zwracać
uwagę, jak interpretować
niejednoznaczne wydarzenia, jak
rozgrywać interakcje z innymi ludźmi.

Reprezentacje to oczekiwania!

Ludzki system poznawczy



Stały element ludzkich zachowań, to
ograniczona możliwość przetwarzania
informacji



Dlatego: potrzebujemy prostych
sposobów rozumienia świata, strategii,
które dadzą możliwość przetworzenia
dużej ilości informacji przy minimalnym
wysiłku umysłowym

Oczekiwania



Ludzie zwracają uwagę na informacje
związane z ich oczekiwaniami i szukają
informacji, które je potwierdzają



Niejednoznaczne informacje
interpretowane są w kierunku
potwierdzenia oczekiwań



Ludzie zapamiętują to co jest w
zgodzie z ich oczekiwaniami

Samospełniające się
proroctwo:

Zjawisko zachodzące wtedy, gdy błędne

oczekiwania prowadzą do następstw,
powodujących że stają się one
prawdziwe

Samospełniające się
proroctwo

Najczęściej pojawia się gdy:



Ludzie o błędnych oczekiwaniach
kontrolują przebieg danego kontaktu
społecznego



Ludzie będący przedmiotem tych
oczekiwań poddają się kontroli

Efekt pierwszego
wrażenia

Efekt pierwszego wrażenia

=

pierwsze 20 sekund kontaktu

+

pierwsze 20 słów

+

pierwsze 20 gestów

Efekt pierwszego
wrażenia



Efekt anielski – pozytywna opinia o
drugiej osobie oraz przypisywanie jej
pożądanych cech



Efekt diabelski – zakładanie z góry na
podstawie pierwszego wrażenia, że
osoba ma wiele innych negatywnych
cech

Zjawisko “wystawania”

Jakie bodźce mają tendencję do

wystawania?



To co jest nowe



To co jest jaskrawe



Jest niezwykłe u danej osoby.



Jest niezwykłe dla kategorii społecznej

Rodzina Mormonów

Bodźce z tendencją do

wystawania



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest ekstremalne, pozytywne albo
negatywne



Dominuje w polu widzenia

Spostrzeganie jako proces
aktywny



Informacje dostępna w otoczeniu



Schemat pamięciowy



Eksploracja

Cykl percepcyjny Neissera

Wniosek

Spostrzeganie to proces: skomplikowany i

złożony, w dużej mierze automatyczny

w którym biorą udział



procesy fizjologiczne



wiedza i doświadczenie człowieka



jego dziedzictwo kulturowe

Poznanie społeczne:

Proces myślenia o sobie i innych



Ludzie często myślą dla zaspokojenia
własnej ciekawości



Myślenie ma jednak charakter
praktyczny



Myślenie służy do realizacji ludzkich
celów

Rozpoznawanie wzorców
naturalnych - twarzy
ludzkiej)



Bodziec bardzo złożony



Identyfikujemy natychmiast



Rozpoznajemy mimo zniekształceń



Przypisujemy do imienia itd.



Cechy dystynktywne
oczy, brwi, usta (stany)
uszy, nos, włosy (cechy)

Podstawowe procesy
poznania społecznego:



Uwaga: selekcjonowanie informacji



Interpretacja: nadawanie znaczenia
informacji



Sąd: wykorzystywanie informacji do
formowania spostrzeżeń i
podejmowania decyzji



Pamięć: zachowywanie informacji i
sądów na przyszłość

Zjawisko “wystawania”

Jakie bodźce mają tendencję do

wystawania?



To co jest nowe



To co jest jaskrawe



Jest niezwykłe u danej osoby.



Jest niezwykłe dla kategorii społecznej

Jakie bodźce mają
tendencję do wystawania?



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest niezwykłe dla ludzi w ogóle



Jest ekstremalne, pozytywne albo
negatywne



Dominuje w polu widzenia

Najważniejsze źródła błędów
w spostrzeganiu ludzi



Halo efekt



Efekt Polyanny



Błąd tendencji centralnej



Efekt świeżości



Efekt kontrastu