Miażdżyca

Miażdżyca

•

Miażdżyca jest chorobą tętnic polegającą

Miażdżyca jest chorobą tętnic polegającą

na odkładaniu się w ich błonie

na odkładaniu się w ich błonie

wewnętrznej cholesterolu i soli wapnia.

wewnętrznej cholesterolu i soli wapnia.

•

Miażdżyca inaczej nazywana jest

Miażdżyca inaczej nazywana jest

„

„

skrytym mordercą

skrytym mordercą

”, ponieważ

”, ponieważ

bezobjawowo może się przez bardzo

bezobjawowo może się przez bardzo

długi czas rozwijać w organizmie.

długi czas rozwijać w organizmie.

•

Miażdżyca układu krążenia jest podłożem

Miażdżyca układu krążenia jest podłożem

licznych schorzeń w obrębie naczyń

licznych schorzeń w obrębie naczyń

krwionośnych,

krwionośnych,

szczególnie tętniczych

szczególnie tętniczych

,

,

zarówno obwodowych

zarówno obwodowych

, jak i

, jak i

wieńcowych serca

wieńcowych serca

Etiopatogeneza

Etiopatogeneza

•

Wśród czynników

Wśród czynników

wewnątrzustrojowych

wewnątrzustrojowych

w

w

powstaniu miażdżycy odgrywają rolę:

powstaniu miażdżycy odgrywają rolę:

•

-skłonność dziedziczna (

-skłonność dziedziczna (

zaburzenia

zaburzenia

gospodarki lipidowej i metabolizm ściany

gospodarki lipidowej i metabolizm ściany

naczyniowej)

naczyniowej)

•

-

-

wiek, płeć

wiek, płeć

(częściej chorują mężczyźni niż

(częściej chorują mężczyźni niż

kobiety przed menopauzą),

kobiety przed menopauzą),

•

-

-

czynność hormonalna

czynność hormonalna

(hormony tarczycy,

(hormony tarczycy,

trzustki, gruczołów płciowych i nadnerczowych),

trzustki, gruczołów płciowych i nadnerczowych),

•

-

-

zaburzenia układu nerwowego i procesu

zaburzenia układu nerwowego i procesu

krzepnięcia krwi

krzepnięcia krwi

oraz inne choroby

oraz inne choroby

(niedoczynność tarczycy, cukrzyca, nadciśnienie

(niedoczynność tarczycy, cukrzyca, nadciśnienie

tętnicze).

tętnicze).

Do czynników zewnątrz

Do czynników zewnątrz

ustrojowych zaliczamy:

ustrojowych zaliczamy:

•

-otyłość (dieta bogato kaloryczna obfita w

-otyłość (dieta bogato kaloryczna obfita w

tłuszcze i węglowodany),

tłuszcze i węglowodany),

•

-używki (głównie palenie tytoniu)

-używki (głównie palenie tytoniu)

•

-nieodpowiedni tryb życia (brak wysiłku

-nieodpowiedni tryb życia (brak wysiłku

fizycznego, praca odpowiedzialna i

fizycznego, praca odpowiedzialna i

nerwowa).

nerwowa).

W miażdżycy możemy

W miażdżycy możemy

wyróżnić trzy okresy:

wyróżnić trzy okresy:

•

1. Stopniowo zwęża się światło chorych

1. Stopniowo zwęża się światło chorych

naczyń krwionośnych. Ogranicza to ilość

naczyń krwionośnych. Ogranicza to ilość

płynącej przez nie krwi, a w

płynącej przez nie krwi, a w

konsekwencji powoduje niedotlenienie

konsekwencji powoduje niedotlenienie

narządów.

narządów.

•

W skrajnych przypadkach dochodzi do

W skrajnych przypadkach dochodzi do

całkowitego zaczopowania tętnicy i

całkowitego zaczopowania tętnicy i

martwicy zaopatrywanych przez nią

martwicy zaopatrywanych przez nią

tkanek.

tkanek.

•

2. Zwężenie światła tętnic powoduje

2. Zwężenie światła tętnic powoduje

podwyższenie ciśnienia krwi.

podwyższenie ciśnienia krwi.

•

Dlatego miażdżycy często

Dlatego miażdżycy często

towarzyszy nadciśnienie

towarzyszy nadciśnienie

•

3.Powstające na ścianach tętnic tzw.

3.Powstające na ścianach tętnic tzw.

Blaszki miażdżycowe poza

Blaszki miażdżycowe poza

cholesterolem zawierają spore ilości

cholesterolem zawierają spore ilości

soli wapnia. Prowadzi to do zmiany

soli wapnia. Prowadzi to do zmiany

właściwości tętnic-tracą swą

właściwości tętnic-tracą swą

elastyczność ,stają się sztywne i

elastyczność ,stają się sztywne i

kruche.

kruche.

•

Nagły wzrost ciśnienia krwi może

Nagły wzrost ciśnienia krwi może

wtedy łatwo doprowadzić do

wtedy łatwo doprowadzić do

pęknięcia i wylewu krwi poza obszar

pęknięcia i wylewu krwi poza obszar

naczynia.

naczynia.

•

Miażdżyca może rozwijać się we wszystkich

Miażdżyca może rozwijać się we wszystkich

tętnicach ale najczęściej spotyka się ją: w

tętnicach ale najczęściej spotyka się ją: w

aorcie tętnicach wieńcowych i mózgowych

aorcie tętnicach wieńcowych i mózgowych

•

Miażdżyca tętnic wieńcowych nazywana

Miażdżyca tętnic wieńcowych nazywana

jest chorobą wieńcową.

jest chorobą wieńcową.

•

Jej skutkiem jest niedokrwienie m.

Jej skutkiem jest niedokrwienie m.

sercowego objawiające się bólem za

sercowego objawiające się bólem za

mostkiem i uczuciem duszności.

mostkiem i uczuciem duszności.

Zaczopowanie lub uszkodzenie tętnicy

Zaczopowanie lub uszkodzenie tętnicy

prowadzi do martwicy fragmentu mięśnia

prowadzi do martwicy fragmentu mięśnia

sercowego.

sercowego.

•

Miażdżyca

Miażdżyca

tętnic mózgowych

tętnic mózgowych

może

może

z kolei doprowadzić do

z kolei doprowadzić do

udaru

udaru

mózgu

mózgu

lub

lub

wylewu krwi do mózgu

wylewu krwi do mózgu

•

Miażdżyca rozwija się gdy przez

Miażdżyca rozwija się gdy przez

dłuższy czas we krwi utrzymuje się

dłuższy czas we krwi utrzymuje się

podwyższony poziom cholesterolu , a

podwyższony poziom cholesterolu , a

konkretnie frakcji LDL (tzw. Złego

konkretnie frakcji LDL (tzw. Złego

cholesterolu)

cholesterolu)

•

Przyczyny tego stanu mogą mieć

Przyczyny tego stanu mogą mieć

podłoże genetyczne lub być wynikiem

podłoże genetyczne lub być wynikiem

chorób metabolicznych, jednak

chorób metabolicznych, jednak

najczęściej powodem jest spożywanie

najczęściej powodem jest spożywanie

dużej ilości produktów zwierzęcych

dużej ilości produktów zwierzęcych

(tłuszcz zwierzęcy) oraz słodyczy

(tłuszcz zwierzęcy) oraz słodyczy

Jakie są objawy miażdżycy

Jakie są objawy miażdżycy

tętnic obwodowych?

tętnic obwodowych?

•

-Powszechnie znane są objawy miażdżycy

-Powszechnie znane są objawy miażdżycy

tętnic wieńcowych

tętnic wieńcowych

czyli choroby wieńcowej -

czyli choroby wieńcowej -

gdy pojawiają się bóle za mostkiem często

gdy pojawiają się bóle za mostkiem często

związane z zasłabnięciem

związane z zasłabnięciem

•

-Inaczej rzecz wygląda z miażdżycą

-Inaczej rzecz wygląda z miażdżycą

tętnic

tętnic

kończyn dolnych

kończyn dolnych

-Typowym objawem są bóle

-Typowym objawem są bóle

nóg występujące przy chodzeniu, które mijają

nóg występujące przy chodzeniu, które mijają

po odpoczynku czyli tak zwane chromanie

po odpoczynku czyli tak zwane chromanie

przestankowe. Dochodzi do tego, że po

przestankowe. Dochodzi do tego, że po

przejściu kilkuset lub kilkudziesięciu metrów

przejściu kilkuset lub kilkudziesięciu metrów

chory musi zatrzymać się, aby dać odpocząć

chory musi zatrzymać się, aby dać odpocząć

•

-Zwężenia miażdżycowe

-Zwężenia miażdżycowe

tętnic

tętnic

szyjnych (domózgowych)

szyjnych (domózgowych)

powodują najczęściej chwilowe

powodują najczęściej chwilowe

utraty przytomności, przemijające

utraty przytomności, przemijające

zaburzenia widzenia i mowy lub

zaburzenia widzenia i mowy lub

nawet krótkotrwały niedowład

nawet krótkotrwały niedowład

połowy ciała

połowy ciała

•

-Zmiany miażdżycowe tętnic

-Zmiany miażdżycowe tętnic

nerkowych, podobojczykowych i

nerkowych, podobojczykowych i

trzewnych występują rzadziej - a

trzewnych występują rzadziej - a

nadciśnienie, „mdlenie" rąk czy też

nadciśnienie, „mdlenie" rąk czy też

bóle brzucha po posiłku mogą mieć

bóle brzucha po posiłku mogą mieć

różne inne przyczyny.

różne inne przyczyny.

Jakie badania dodatkowe

Jakie badania dodatkowe

należy wykonać?

należy wykonać?

•

-

-

Podstawowe badania laboratoryjne

Podstawowe badania laboratoryjne

krwi i moczu

krwi i moczu

(Na ich podstawie można

(Na ich podstawie można

ocenić np. obecność stanu zapalnego oraz

ocenić np. obecność stanu zapalnego oraz

wydolność nerek). Bardziej szczegółowe

wydolność nerek). Bardziej szczegółowe

badania pozwolą oznaczyć

badania pozwolą oznaczyć

poziom

poziom

cholesterolu i ocenić krzepliwość krwi

cholesterolu i ocenić krzepliwość krwi

•

-należy zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi

-należy zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi

•

-Kolejnym etapem są

-Kolejnym etapem są

badania obrazowe

badania obrazowe

,

,

których rolą jest ustalenie które tętnice są

których rolą jest ustalenie które tętnice są

zmienione miażdżycowo i w jakim stopniu.

zmienione miażdżycowo i w jakim stopniu.

•

-

-

USG metodą Dopplera

USG metodą Dopplera

jest podstawowym

jest podstawowym

badaniem w ocenie tętnic

badaniem w ocenie tętnic

•

-U wielu chorych trzeba jednak wykonać

-U wielu chorych trzeba jednak wykonać

angiografię kontrastową

angiografię kontrastową

, która w sposób

, która w sposób

ostateczny uwidoczni zwężone odcinki tętnic,

ostateczny uwidoczni zwężone odcinki tętnic,

zakres niedrożności i krążenie oboczne.

zakres niedrożności i krążenie oboczne.

Angiografia wymaga pobytu w szpitalu, gdyż jej

Angiografia wymaga pobytu w szpitalu, gdyż jej

wykonanie polega na nakłuciu i wprowadzeniu

wykonanie polega na nakłuciu i wprowadzeniu

cewnika do tętnicy, aby podać środek

cewnika do tętnicy, aby podać środek

kontrastowy..-

kontrastowy..-

•

- W niektórych sytuacjach można

- W niektórych sytuacjach można

zaproponować wykonanie -

zaproponować wykonanie -

angiografii

angiografii

Rezonansu Magnetycznego

Rezonansu Magnetycznego

–

–

•

-angiografii Tomografii Komputerowej

-angiografii Tomografii Komputerowej

, lecz

, lecz

badania te nie są tak dostępne i na razie mniej

badania te nie są tak dostępne i na razie mniej

dokładne niż angiografia kontrastowa.

dokładne niż angiografia kontrastowa.

Jakie są metody leczenia

Jakie są metody leczenia

miażdżycy?

miażdżycy?

•

-•

-•

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne

polega na podawaniu tabletek lub

polega na podawaniu tabletek lub

zastrzyków rozszerzających naczynia

zastrzyków rozszerzających naczynia

i wspomagających napływ krwi.

i wspomagających napływ krwi.

Może to jednak przynieść ulgę tylko

Może to jednak przynieść ulgę tylko

we wczesnym okresie choroby, gdy

we wczesnym okresie choroby, gdy

tętnice nie są bardzo zmienione.

tętnice nie są bardzo zmienione.

•

•

•

Gdy zmiany miażdżycowe są bardziej

Gdy zmiany miażdżycowe są bardziej

nasilone i dochodzi do pojedynczych zwężeń

nasilone i dochodzi do pojedynczych zwężeń

lub krótkoodcinkowych niedrożności to

lub krótkoodcinkowych niedrożności to

zmienione odcinki tętnic można jeszcze leczyć

zmienione odcinki tętnic można jeszcze leczyć

bez operacji przy pomocy

bez operacji przy pomocy

angioplastyki

angioplastyki

balonowej i metalowych stentów

balonowej i metalowych stentów

.

.

Zabieg

Zabieg

angioplastyki

angioplastyki

wykonuje się w znieczuleniu

wykonuje się w znieczuleniu

miejscowym z nakłucia tętnicy przez skórę w

miejscowym z nakłucia tętnicy przez skórę w

pachwinie wprowadzając cewnik z balonem do

pachwinie wprowadzając cewnik z balonem do

mechanicznego poszerzenia zwężonego

mechanicznego poszerzenia zwężonego

odcinka tętnicy. Zabiegi te są skuteczne u

odcinka tętnicy. Zabiegi te są skuteczne u

większości chorych, lecz gdy ich wynik nie jest

większości chorych, lecz gdy ich wynik nie jest

satysfakcjonujący i zwężenie nawraca można

satysfakcjonujący i zwężenie nawraca można

wprowadzić do środka tętnicy

wprowadzić do środka tętnicy

•

-

-

stent

stent

czyli metalową siateczkę, która pozwoli

czyli metalową siateczkę, która pozwoli

utrzymać poszerzenie zwężonej tętnicy.

utrzymać poszerzenie zwężonej tętnicy.

•

-

-

Operacja chirurgiczna

Operacja chirurgiczna

jest konieczna, gdy

jest konieczna, gdy

miażdżyca jest zaawansowana i rozsiana, a

miażdżyca jest zaawansowana i rozsiana, a

zwężenia i niedrożności dotyczą całych

zwężenia i niedrożności dotyczą całych

segmentów tętniczych

segmentów tętniczych

•

Endarterietomia

Endarterietomia

to operacja nacięcia tętnicy

to operacja nacięcia tętnicy

i jej mechanicznego oczyszczenia z blaszek

i jej mechanicznego oczyszczenia z blaszek

miażdżycowych

miażdżycowych

•

jeśli tętnice są niedrożne na długich odcinkach

jeśli tętnice są niedrożne na długich odcinkach

operacja polega na wszyciu

operacja polega na wszyciu

pomostu

pomostu

omijającego

omijającego

którym krew popłynie

którym krew popłynie

bezpośrednio do dalszego odcinka tętnicy tzw.

bezpośrednio do dalszego odcinka tętnicy tzw.

by-pass

by-pass

•

-ostatecznym sposobem zapobiegania

-ostatecznym sposobem zapobiegania

martwicy tkanek jest

martwicy tkanek jest

amputacja części lub

amputacja części lub

całej kończyny.

całej kończyny.

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY

POWSTAWANIA

POWSTAWANIA

MIAŻDŻYCY:

MIAŻDŻYCY:

•

*Wiek (u starszych osób częściej

*Wiek (u starszych osób częściej

występuje choroba)

występuje choroba)

*Choroby (nadciśnienie tętnicze,

*Choroby (nadciśnienie tętnicze,

cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia krwi)

cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia krwi)

*Zbyt mała aktywność fizyczna

*Zbyt mała aktywność fizyczna

*Palenie papierosów (dym tytoniowy

*Palenie papierosów (dym tytoniowy

uszkadza tętnice

uszkadza tętnice

*Otyłość (nadmierne jedzenie)

*Otyłość (nadmierne jedzenie)

*Nieodpowiednia dieta

*Nieodpowiednia dieta

OBJAWY

OBJAWY

•

*Uczucia zimna palców lub całej stopy

*Uczucia zimna palców lub całej stopy

*chromanie przestankowe polegające na bólu

*chromanie przestankowe polegające na bólu

łydki, czasem stopy ,uda lub pośladka w

łydki, czasem stopy ,uda lub pośladka w

trakcie chodzenia Ból ten ustępuje po

trakcie chodzenia Ból ten ustępuje po

odpoczynku i znowu wraca po ponownym

odpoczynku i znowu wraca po ponownym

marszu

marszu

*niedokrwienie objawiające się zasinieniem po

*niedokrwienie objawiające się zasinieniem po

opuszczeniu kończyny

opuszczeniu kończyny

*Zmiany w obrębie paznokci

*Zmiany w obrębie paznokci

*Nadmierne rogowacenie naskórka

*Nadmierne rogowacenie naskórka

*Odwodnienia ,martwica (najczęściej

*Odwodnienia ,martwica (najczęściej

objawiają się na I i V palcu czasem na pięcie

objawiają się na I i V palcu czasem na pięcie

grzbiecie stopy lub łydce)

grzbiecie stopy lub łydce)

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA

•

*Większa aktywność fizyczna (długie spacery

*Większa aktywność fizyczna (długie spacery

jazda na rowerze ćwiczenia fizyczne )

jazda na rowerze ćwiczenia fizyczne )

*Zerwanie z nałogami (paleniem papierosów

*Zerwanie z nałogami (paleniem papierosów

picia alkoholu brania narkotyków)

picia alkoholu brania narkotyków)

*Utrzymywanie właściwej masy ciała

*Utrzymywanie właściwej masy ciała

(Stosowanie odpowiedniej diety)

(Stosowanie odpowiedniej diety)

*Leczenie cukrzycy ,choroby wieńcowej,

*Leczenie cukrzycy ,choroby wieńcowej,

nadciśnienia tętniczego , otyłości

nadciśnienia tętniczego , otyłości

•

*Spożywanie zamiast tłuszczu zwierzęcego,

*Spożywanie zamiast tłuszczu zwierzęcego,

oliwy z oliwek ,oleju rzepakowego lub

oliwy z oliwek ,oleju rzepakowego lub

sojowego, mięsa-ryby

sojowego, mięsa-ryby

Gigantyczne zmiany

Gigantyczne zmiany

miażdżycowe aorty.

miażdżycowe aorty.

Preparat sekcyjny

Preparat sekcyjny

Miażdżyca: ogólny schemat

Miażdżyca: ogólny schemat

procesu

procesu