Symptomatologia w chorobach
przewodu pokarmowego

Łaknienie, pragnienie
Suchość, ślinotok
Czkawka
Odbijanie
Zgaga
Utrudnienie połykania (dysfagia),
bolesne połykanie

Symptomatologia w chorobach
przewodu pokarmowego

Nudności, wymioty, zwracanie,
krwawe wymioty, wymioty
fusowate
Bóle brzucha, wzdęcia
Bolesne parcie na stolec, rytm
wypróżnień, domieszki w stolcu
(krew, ropa,śluz) , zaparcie,
biegunka, stolce smoliste

Ból brzucha-główne
zagadnienia

Jest to subiektywne, nieprzyjemne i

złożone odczucie, zależne od

czynników patofizjologicznych i

psychologicznych
Jest dolegliwością częstą, skłania do

poszukiwania porady medycznej
Najczęstszą przyczyną są choroby

układu trawienia, ale należy zawsze

brać pod uwagę rzadkie, potencjalnie

groźne dla życia przyczyny

Główne czynniki mające
znaczenie w diagnostyce bólów
brzucha

Podstawowe wiadomości dotyczące
przewodzenia bólu i jego odczuwania
Wiadomości epidemiologiczne o
najczęstszych przyczynach bólów brzucha u
kobiet i mężczyzn w określonych grupach
wiekowych
Dokładne, pełne wywiady chorobowe
Pełne badanie przedmiotowe
Wyniki łatwo dostępnych badań, czasami w
uzupełnieniu o badania bardziej
skomplikowane

Ból brzucha-podziały

„Ostry brzuch”
Przewlekły
Trzewny
Somatyczny
odniesiony

Ból brzucha ostry- przyczyny
wymagające interwencji
chirurgicznej

Ostre zapalenie wyrostka
robaczkowego
Ostra niedrożność jelitowa: uwięźnięta
przepuklina, zrosty, nowotwory,
kamienie żółciowe
Perforacje narządu trzewnego
majacego światło (żołądek), torbieli,
ropnia
Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego

Ból brzucha ostry-c.d.

Skręcenie torbieli jajnika, sieci
lub guza
Pęknięcie ciąży pozamacicznej
Pęknięcie uchyłka
Zawał krezki
Zator rozwidlenia aorty
Pęknięcie tętniaka aorty

Pozabrzuszne przyczyny
ostrego bólu brzucha

Płucne: zapalenie płuc, zapalenie

opłucnej, zatorowość
Przełykowe: zapalenie przełyku, skurcz
Urologiczne: kolka nerkowa,

odmiedniczkowe zapalenie nerek,

zapalenie pęcherza moczowego,

gruczołu krokowego
Neurologiczne: półpasiec, zapalenie

korzeni nerwowych, padaczka

brzuszna

Pozabrzuszne przyczyny
ostrego bólu brzucha

Ginekologiczne: endometrioza, bolesna
owulacja, torbiel jajnika, choroby zapalne
Metaboliczne, toksyczne: cukrzyca,
mocznica, choroba Addisona,
porfiria,hiperlipidemia
Zakaźne: zatrucie pokarmowe, gruźlica,
zapalenie otrzewnej
Hematologiczne, alergiczne: białaczka,
przełom hemolityczny, choroba Schonleina-
Henocha
Hemochromatoza

IBD

Wrzodziejące zapalenie okrężnicy
(uc)
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Postacie nieokreślone
Mikroskopowe zapalenia jelita
grubego (kolagenowe i
limfocytarne)

Etiopatogeneza chorób
zapalnych jelit (IBD)

IBD

CZYNNIKI
GENETYCZNE

BAKTERIE
JELITOWE

ODPOWIEDŹ

IMMUNOLOGICZ
NA

CZYNNIKI

ŚRODOWISKOW
E

IMMUNOREGULACJA

INTEGRALNOŚĆ BARIERY
ŚLUZÓWKOWEJ

ELIMINACJA BAKTERII LUB
TOLERANCJA

PODATNOŚĆ NA LECZENIE

Etiopatogeneza

Nieswoiste choroby zapalne jelit

(IBD) rozwijają się w wyniku
nieprawidłowej odpowiedzi
immunologicznej na antygeny
zawarte w treści jelitowej u osób z
predyspozycją genetyczną, co
prowadzi do przewlekłego
zapalenia i uszkodzenia tkanek

Epidemiologia

UC – zapadalność na stałym
poziomie 10-12 przypadków/ 100
000 mieszkańców w Europie
L-C – zapadalność wzrasta od 5/100
000 w latach 70-tych do 10/100
000 obecnie
Mikroskopowe zapalenie jelita
1,8/100 000 (Szwecja), ale do 15%
pacjentów z przewlekłą biegunką

IBD- obraz
endoskopowy

UC

CD

Kaspułka

endoskopowa

Choroba Crohna –
lokalizacja zmian

Choroba Crohna – trzy

podstawowe typy kliniczne i

patologiczne

Różnice kliniczne

Colitis

ulcerosa

Choroba

Crohna

Krwawe

wypróżnieni

a

b. częste

rzadkie

Bóle
brzucha

parcie

silne, częste

guz

b. rzadko

dość często

przetoki

b. rzadkie

częste

Zajęcie

odbytnicy

95%

50%

Różnice kliniczne

Colitis

ulcerosa

Choroba

Crohna

Zmiany

około –
odbytnicze

5 – 18%

50 – 80%

pseudopolip

y

13-15%

rzadko

Zwężenie
jelita

rzadkie

częste

Ważne przyczyny
przewlekłej biegunki

Infekcyjne
Niedobór laktazy
Choroba trzewna
Polekowe (antybiotyki!), w tym
rzekomobłoniaste zapalenie jelita
grubego

Hipolaktazja

Wrodzona ( rzadka wada
genetyczna)
Pierwotna ( hipolaktazja
dorosłych, dziedziczona
autosomalnie, recesywnie,
młodzi dorośli)
Nabyta

Ważniejsze przyczyny
wtórnej hipolaktazji

Zapalenia jelit (choroba Crohna, po
naświetlaniach)
Lamblioza
Celiakia
Alkoholizm
Zespół nadmiernego wzrostu bakterii
Resekcja jelita cienkiego
Leki: neomycyna, cytostatyki,
kolchicyna

Diagnostyka-
mikroskopowe zapalenia
jelit

6 dekada życia, częściej kobiety
Niewielka utrata masy ciała w
okresach pogorszenia, może być
nieznaczny wzrost OB., poza tym
wyniki badań laboratoryjnych,
radiologicznych i endoskopowych w
normie
Ważne! Ocena histopatologiczna
wycinków z prawej połowy okrężnicy

Zasady leczenia w IBD

Indukcja remisji (ważny stopień

zaostrzenia)
Podtrzymanie remisji
Opanowanie objawów pozajelitowych
Zalecenia ogólne i żywieniowe
Uniknięcie powikłań (w tym raka)
Leczenie chirurgiczne i endoskopowe

(zwężenia, krwawienia, IFX)

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

leczenie operacyjne

proktokloektomia z ileostomią

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

zabieg operacyjny

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego

zabieg operacyjny

Rak Trzustki

Diagnostyka, leczenie

Rak trzustki-epidemiologia

5 pod względem częstości
przyczyna śmierci na raka w USA
Złe rokowanie,< 20% przeżywa
rok, 3% 5 lat od rozpoznania
Guz ograniczony do trzustki , 10%,
40%-choroba zaawansowana
miejscowo, 50%-odległe przerzuty
w chwili rozpoznania

Rak trzustki-objawy

Objawy niespecyficzne, stopniowo
nasilające się, trudne do
rozpoznania (utrata łaknienia,
dyskomfort w nadbrzuszu,
nudności, chudnięcie)
Objawy specyficzne w wyniku
ucisku lub nacieczenia struktur
sąsiednich (Cholestaza: żółtaczka,
świąd skóry, ból brzucha)

Rak trzustki-diagnostyka

W badaniach laboratoryjnych
wykładniki cholestazy
Ultrasonografia,
tomografia komputerowa,
endoskopowa
cholangiopankreatografia wsteczna
Cholangiopankreatografia metodą
rezonansu magnetycznego

Rak trzustki

Radykalne leczenie operacyjne
jedynie we wczesnych okresach
Zabiegi paliatywne (omijające)
Zabiegi endoskopowe
(protezowanie)
Radio i chemioterapia
Leczenie objawowe (ból, apetyt,
objawy depresji)

Rak jelita grubego

Zachorowalność wzrasta, jeden z
najczęstszych nowotworów u obu płci
Operacja radykalna z intencją
wyleczenia u 70% chorych, u 10%
zaawansowanie miejscowe, u 20%
przerzuty odległe
5 letnie przeżycie w krajach
zachodnich ok. 50%, w Polsce 25-
30%.

Rak jelita grubego-czynniki
ryzyka

Wrzodziejące zapalenie jelita
grubego
Choroba Leśniowskiego-Crohna
Polipy gruczolakowate jelita
grubego
Polipowatość rodzinna
Dziedziczny rak jelita grubego
nie związany z polipowatością

Rak jelita grubego- czynniki
środowiskowe

Dieta wysokotłuszczowa i
wysokobiałkowa

(tłuszcz pokarmowy zwiększa

wydzielanie kwasów żółciowych;
rdzeń cholesterolowy kwasów
żółciowych ulega przekształceniu
do związków kancerogennych pod
wpływem metabolizmu
bakteryjnego)

Rak jelita grubego- czynniki
ochronne

Włókna roślinne-rozcienczenie
substancji zawartych w stolcu,
wiązanie soli kwasów żółciowych,
wątpliwe- przyspieszenie pasażu i
skrócenie czasu narażenia śluzówki
na działanie kancerogenów
NLPZ, wapń, witamina D,
krótkołańcuchowe kwasy
tłuszczowe

Rak jelita grubego-leczenie

Jeżeli komórki raka nie przechodzą
przez blaszkę właściwą błony
śluzowej- wyleczenie
endoskopowe (np. w polipie)
W pozostałych przypadkach
leczenie operacyjne, w zależności
od stopnia zaawansowania z lub
bez adiuwantowej chemio lub
radioterapii

Rak jelita grubego-objawy

Lokalizacja lewostronna (75%):
zaburzenia rytmu wypróżnień,
domieszka krwi w stolcu oraz
objawy ogólne, jak
niedokrwistość, chudnięcie
Lokalizacja prawostronna:
chudnięcie, niedokrwistość,
objawy guza późne- niedrożność

Rak jelita grubego-
profilaktyka

Program profilaktyczny
badania kolonoskopowego
dla osób zdrowych w wieku
50-65 lat lub wcześniej w
przypadku raka wśród
krewnych pierwszego stopnia