Katarzyna Widerska, Elżbieta
Wdowiak,
gr. 1B134
Do połowy lat sześćdziesiątych marketing był
postrzegany jako jedna z funkcji przedsiębiorstwa i
pojmowany jako sfera taktyczna.
W okresie lat siedemdziesiątych stoponiowo zaczęto
zwracać uwagę na takie kwestie jak zarządzanie
marketingowe, natomiast w latach osiemdziesiątych
skierowano się w stronę kontekstu strategicznego, co
wpłynęło na ważność tedo zagadnienia.
Od tego czasu rozpoczęła się również integracja
strategi marketingowej z ogólną strategią
przedsiębiorstwa.
Strategia marketingowa wyrasta z nauki o zarządzaniu
marketingowym i dotyczy długookresowych koncepcji działania
przedsiębiorstw na rynku. Planowanie odnosi się do okresów 3-5
letnich w dobrach konsumpcyjnych lub 15-25 lat w przemyśle
wydobywczym. Strategia marketingowa polega na ustaleniu
kluczowych problemów oraz optymalnych rozwiązań z punktu
widzenia założonych celówi warunków ich realizacji.
Obejmuje ona określenie kierunków rozwoju przedsiębiorstwa ze
względu na zakres wytwarzanych produktów i obsługiwanych
rynków, zdefiniowanie docelowych rynków oraz określenie
wytycznych regulujących sposób oddziaływania na nabywców,
stosunek do konkurentów oraz do firm współpracujących w
obsłudze rynków docelowych.
Analiza wielu firm
odnoszących sukcesy oraz
porażki wykazuje wyraźnie,
że w hierarchi czynników
mających wpływ na rozwoj
firm najważniejszą rolę
odgrywa STRATEGIA
Przedsiebiorstwa na rynku szukają grup
nabywców, którym proponuja lepsze
produkty i uslugi niż oferują konkurenci.
Planowanie rozwoju firmy jest dostosowane
do rynku, a przede wszystkim do
konsumentów i konkurentów. To wśród
konsumentów znajdziemy odpowiedzi na
takie pytania jak: co produkować, jak
produkować oraz dla kogo.
Przez strategię marketingową należy
rozumieć generalną koncepcję działań oraz
metod ich osiągania za pomocą
odpowiednich koncepcji produktów, ich
zróżnicowania, politykę cenową oraz taktyki
promocyjne.
Podstawą wyboru celów oraz strategii ich
realizacji musi być analiza czynników otoczenia
oddziałowujących na przedsiębiorstwo, oraz
analiza zasobów firmy. W otoczeniu
przedsiębiorstwo musi analizować możliwości
działania oraz zagrożenia, natomist zasoby
zgromadzone wewnątrz firmy muszą być
badane z punktu widzenia ich mocnych i
słabych stron.
Analiza taka nosi nazwę analizy SWOT.
Należy przyjąć odpowiednie kryteria oceny,
pogrupować czynniki takie jak: produkcja,
organizacja, finanse i marketing, a następnie
poddać je ocenie w założonej skali porównując
do średniej wartości danej cechy w branży.
Dzięki Analizie Swot można wybrać taką
strategię, która pozwoli na pełne
wykorzystanie posiadanych atutów:
-
Startegia pierwszej klasy (produkty
wysokiej jakości w wysokich cenach).
Strategia ta ogranicza udział w rynku, ale
gwarantuje wysoką stopę zysku
(Mercedes, Rolex, Rolls-Royce).
-
Strategia penetracyjna (towary wysokiej
jakości w przeciętnych cenach). Strategia
stosowana przez nowe firmy, mające na
celu zdobycie nowych klientów.
-
Startegia superokazji (wysoka jakość,
niska cena). Tak, jak poprzednia polega
na zdobyciu dużej ilości klientów, lecz jest
stosowana przez silniejsze finansowo
firmy.
-
Strategia podwyższonej ceny (jakość
średnia, cena wysoka). Wprowadzenie
przez znane firmy nowego produktu -
daje to możliwość uzyskania wysokiego
zysku i utrzymania ceny na tym samym
poziomie w dłuższym pzredziale czasu.
-
Strategia przeciętności ( średnia jakość,
średnia cena). Oferta skierowana dla
wszystkich odbiorców.
-
Strategia okazji (przeciętna jakość, niska
cena). Dotyczy najczęściej produktów
bezmarkowych.
-
Strategia ugotowania (niska jakość,
wysoka cena). Forma rabunku na
klientach. Nie można składać reklamacji
na zakupiony produkt, gdyż firma
likwiduje swoją działalność.
-
Podła strategia towaru (niska jakość,
średnia cena). Podobnie działa jak
strategia ugotowania
-
Strategia taniego towaru (niska jakość,
niska cena). Daje dużą sprzedaż ale nie
koniecznie duże zyski.
Peter F. Drucker, uważany był za "ojca"
współczesnych metod zarządzania, ukazał
światu biznesu nowa rolę menedżera w
organizacji; wskazał na złożoność zadań
wpisanych w funkcje menedżerskie oraz na
złożoność procesów zarządzania we
współczesnej gospodarce rykowej; ukazał, jak
znaczącym potencjałem dysponuje
przedsiębiorstwo oraz, jakie możliwości
postępu kryje w sobie zarządzanie. Każda z
jego strategi wzajemnie się wyklucza i
wymaga spelnienia określonych warunków
wstępnych.
1) BYĆ PIERWSZYM I NAJSILNIEJSZYM
Osiągnięcie takiego celu wymaga wielu
wysiłków oraz posiadania własnych, sporych
zasobów finansowych. Startegia ta jest bardzo
ryzykowna, ale jeśli zakończy się sukcesem, to
przyniesie znaczne efekty.
2) UDERZAĆ TAM, GDZIE „ICH” NIE MA
a)Twórczego naśladownictwa:
Twórczy naśladowca doskonali wyrób lub usługę
i ustawia je na rynku. Startegia ta zmierza do
uzyskania przewodniej pozycji na rynku lub w
danym przemyśle. Jest ona znacznie mniej
ryzykowna niż poprzednia strategia.
b) Strategia judo
Wprowadzenie podobnego produktu po
niższej cenie celem zdobycia klienta. Dodaje
się również do porduktu jakiś niewielki
szczegół odrózniający towary od siebie.
Startegia ta ma spore szanse na powodzenie.
3) WYSZUKAĆ I ZAJĄĆ WYSPECJALIZOWANĄ
NISZĘ
Srategia ta zmierza do zdobycia monopolu w
wąskiej dziedzinie i wypełnienia istniejącej na
rynku luki. Dzieli się na na trzy podkategorie:
a) Rogatki – przedsibiorstwo musi opracować
jakiś uniwersalny proces produkcyjny lub
półprodukt, który będzie niezbędny przy
produkcji jakiegoś produktu końcowego.
Ominięcie go będzie nieopłacalne.
b) Strategia wyspecjalizowanych umiejętności
Ma ona na celu zdobycie i utrzymanie
znaczącej pozycji ze względu na
specjalistyczne umiejętności przedsiębiorstwa.
Duże znaczenie ma tu wybór odpowiedniego
momentu na zastosowanie tej strategii. Należy
ją tworzyć w chwili powstania nowego
przemysłu, czy rynku. Niestety specjalność ta
może stać się z czasem uniwersalna.
c) Strategia wyspecjalizowanego rynku.
Strategia ta skupia się wokół określonego
rynku, obsługuje jeden typ konsumentów, czy
rynek lokalny.
4. ZMIENIĆ EKONOMICZNE WŁAŚCIWOŚCI
WYROBU, RYNKU LUB PRZEMYSŁU.
Strategia ta ma na celu przekształcenie
starego produktu w coś nowego poprzez
zmianę jego wartości, użyteczności lub
cech ekonomicznych. W produkcie nie
następuje fizyczna zmiana lecz z
ekonomicznego punktu widzenia jest to
nowy wyrób.
Idea strategii konkurencyjnej M. Portera polega na
wypracowaniu takiej pozycji firmy, aby w miarę
możliwości najpełniej wykorzystać przewagę, jaką
posiada w porównaniu do innych uczestników rynku
(konkurentów). Opiera się ona na analizie
konkurencyjnej (competitive analysis), która jest
oceną prawdopodobnych możliwości przyjęcia lub
zmian strategii przez innych.
M. porter proponuje nam 3 strategie:
- wiodącej pozycji kosztowej
- zróżnicowania
- koncentracji
Japończycy w relatywnie krótkim czasie
osiągnęli przodującą pozycje na
globalnym rynku w branżach uważanych
za dojrzałe i zdominowane przez
niepokonanych dotąd gigantów.
Wzmacnia się ich pozycja w produkcji
wysokiej klasy odzieży i kosmetyków
oraz stopniowo wkraczają w produkcje
samolotów
Jedną z kluczowych spraw w
funkcjonowaniu japońskich przedsiębiorstw
jest ich umiejętność tworzenia i wdrażania
strategii marketingowej. Japończycy
przyjeżdżali do USA, aby studiować
marketing i wracali do ojczyzny lepiej
rozumiejąc zasady niż niejedno
przedsiębiorstwo amerykańskie.
Japończycy wiedzą jak wybrać i wejść na
rynek, uzyskać pewien udział rynkowy i
ochronić swoja wiodącą pozycje przed
atakami ze strony konkurentów.
Japończycy preferują branże globalne -
wymagające jedynie niewielkich zasobów
naturalnych – oraz produkty będące w
stanie ewolucji technologicznej.
Ich strategicznym zamiarem jest
zdominowanie tych branż, w których
wiodące firmy są z siebie zadowolone lub
są niedofinansowane poprzez
ograniczenie lub zniszczenie konkurencji.
Japończycy badają i nabywają licencje
zagranicznych technologii. Najpierw
rozpoczynają produkcję w Japonii, gdzie tworzą
bazę. Często wchodzą na zagraniczny rynek,
sprzedając produkty firmom posiadającym
własną markę handlową, takim jak
amerykański dom towarowy. Później
wprowadzają swoją własną markę – produkt o
niskiej cenie i podstawowych parametrach
użytkowych. Następnie Japończycy przystępują
do tworzenia skutecznej dystrybucji. Opierają
się na reklamie, która ma za zadanie
zainteresować klientów produktem.
Podstawową cechą ich strategii wejścia na
rynek jest osiągnięcie udziału w rynku.
Po zaistnieniu na rynku, firmy japońskie
koncentrują swoje siły na zwiększeniu
udziału w tym rynku. Opierają się one na
strategiach rozwoju produktu i rynku.
Przeznaczają wiele środków na ulepszenie
produktu, poprawę jego pozycji na rynku
oraz jego rozpowszechnienie, dzięki czemu
mogą zaoferować więcej produktów, o
lepszej jakości od konkurencji.
Gdy Japończycy osiągną dominacje na rynku,
przybierają raczej pozycje obronną niż
ofensywną. Japońskie firmy, chcąc utrzymać
swoją przodującą pozycję, opierają się na
dwóch głównych zasadach rynkowych. Pierwsza
brzmi: „natychmiastowa reakcja na uwagi
konsumentów”, która realizują, prowadząc
badania ankietowe wśród swoich nabywców.
Druga zasada brzmi: „bezzwłoczne
ulepszanie produktu”, której konsekwencją
jest ciągle dokonywanie zmian. By bronić
swoich interesów i polepszyć image wynajmują
amerykańskich prawników, specjalistów od
public relations oraz byłych wysokich
urzędników państwowych.
Zdaniem Ansoffa przedsiębiorstwo
powinno dokonać wyboru między
aktualnymi i przyszłymi rynkami i
produktami i na tej podstawie określić
swoją pozycję, do której zamierza
aspirować. W tym celu należy się
posłużyć macierzą strategii produkt-
rynek, w której wyróżniono cztery
alternatywne strategie:
W strategii tej zakłada się, że
przedsiębiorstwo dąży do rozwoju, poprzez
wykorzystanie w pełni możliwości, jakie dają
dotychczasowe produkty i rynki. Jego
działania polegają głównie na:
Zwiększeniu zakupów przez
dotychczasowych odbiorców
Poszukiwanie nowych odbiorców dla
dotychczasowych produktów przez
odciągnięcie klientów od konkurentów
Pozyskiwanie odbiorców, których do tej pory
nie interesowały takie produkty
Strategia rozwoju rynku oznacza, że rozwój
przedsiębiorstwa następuje poprzez wzrost
sprzedaży dotychczasowego produktu dzięki
rozszerzeniu rynku przez następujące działania:
wejście i opanowanie nowych rynków poprzez
ekspansję na rynek regionalny, krajowy a nawet
zagraniczny
wejście na rynki dodatkowe poprzez znalezienie
nowych zastosowań dla wytwarzanych
produktów(np. sprzedaż produktów
komplementarnych)
zdobycie nowych segmentów rynku, dzięki
radykalnej zmianie sposobów sprzedaży i
promocji produktów (usług)
W tej strategii rozwój przedsiębiorstwa
dokonuje się poprzez oferowanie na tym
samym rynku nowych lub zmodernizowanych
produktów, które wciąż spełniają swoje
podstawowe przeznaczenie. Rozwoju produktu
dokonuje się poprzez następujące działania:
wynalezienie nowych właściwości i
zastosowań produktu
produkcję wyrobów o różnym stopniu jakości
opracowanie dodatkowych modeli i wielkości
produktu
Polega na wchodzeniu przedsiębiorstwa na nowe rynki i
oferowaniu nowych produktów. Strategia oznacza wzrost
oraz zmianę kierunku działalności przedsiębiorstwa.
Cele te osiąga się poprzez takie działania jak:
dywersyfikacja pozioma, polega na wprowadzaniu na
rynek nowych produktów, związanych z jego tradycjami i
doświadczeniem technologicznym oraz możliwościami
finansowymi i marketingowymi. Sprzyja umocnieniu
pozycji konkurencyjnej dostawcy.
dywersyfikacja pionowa, polega na rozwinięciu
produkcji zespołów i części, a także materiałów
niezbędnych do wytwarzania określonego wyrobu .
dywersyfikacja lateralna (równoległa, mieszana)polega
na tym, że przedsiębiorstwo podejmuje równoległą
produkcję zupełnie nowych wyrobów, zmieniających jego
dotychczasową strukturę produkcyjną i rynkową, co
stwarza duże szanse ekspansji.
Jest to firma zajmująca dominującą pozycję na
rynku, – posiada największy udział danego produktu
i przewodzi innym firmom w sprawie np. zmian cen,
wprowadzenia nowych produktów, zakresu
dystrybucji i intensywności promocji . Celem jej
strategii jest zebranie maksymalnych korzyści
wypływających z efektu doświadczenia i poprawienie
w ten sposób zyskowności firmy. Firmy dominujące
chcą utrzymać swoją pozycję. Wymaga to działania
na trzech frontach. Po pierwsze, musi znaleźć sposób
na zwiększenie łącznego popytu rynkowego. Po
drugie, firma musi chronić swój obecny udział w
rynku. Po trzecie, firma może próbować zwiększać
swój udział w rynku. Próbując zwiększyć rynek firma
dominująca musi stale bronić swojej obecnej pozycji
przed atakami rywali.
Pretendenci z zasady zajmują drugie, trzecie
lub dalsze miejsce na rynku w stosunku do
lidera rynkowego. Firma która nie jest liderem
pretenduje do pozycji lidera na rynku lub też
może stać się naśladowcą, który w swojej
strategii podąża za decyzjami podejmowanymi
przez jego konkurentów. Ci którzy zdecydowali
się zaatakować noszą miano pretendentów
rynkowych. Jednakże by rozpocząć atak
pretendent musi określić cel swojej strategii
oraz od razu odpowiedzieć sobie na pytanie
czy ów cel jest do osiągnięcia. Pretendent
musi również określić przeciwnika. Po
wyznaczeniu celu i przeciwnika należy wybrać
rodzaj ataku.
Atak frontalny- następuje wtedy gdy napastnik
koncentruje swoje siły bezpośrednio naprzeciw wroga.
Atakowane są punkty silne
Atak skrzydłowy- tutaj atak następuje od tyłu oraz
skrzydłami. Jej słabe strony są więc najlepszym miejscem
do ataku. Atak skrzydłowy może się odbyć w dwóch
wymiarach strategicznych- geograficznym i segmentacji
rynku. W przypadku ataku geograficznego, wyszukuje się
miejsca, w którym przeciwnik źle się spisuje. W
drugim przypadku szuka się potrzeb, które nie są
zaspokajane przez lidera by w ten sposób się wzmacniać.
Atak wymijający- oznacza omijanie wroga i atakowanie
łatwiejszych rynków w celu powiększenia swoich zasobów.
Atak partyzancki- działania muszą być tak zaplanowane
by lider poniósł straty o wiele większe od atakującego. Ataki
te mogą się przejawiać poprzez obniżkę cen, intensywną
promocję, a niekiedy nawet działania prawne.
Naśladowcy są firmami posiadającymi udział
na rynku które przejmują pozycję
adaptacyjną poprzez postępowanie zgodnie z
decyzjami podejmowanymi przez
konkurentów . Firmy te wolą naśladować niż
wyzywać na pojedynek lidera. Naśladowca
zanim zaatakuje musi się dobrze zastanowić
czy jest w stanie zaproponować zdecydowaną
innowację lub dokonać przełomu w dziedzinie
dystrybucji bo jeżeli nie to lider szybko może
dorównać naśladowcy i rozproszyć jego atak.
Udziały rynkowe są tu bardzo stabilne.
Klon- naśladuje produkty lidera, jego
dystrybucję, reklamę itd. Klon niczego nie
tworzy lecz pasożytuje na inwestycjach lidera.
Imitator- kopiuje niektóre elementy oferty
lidera, ale utrzymuje zróżnicowanie pod
względem opakowania, reklamy, ceny.
Imitatorzy nie przeszkadzają liderowi do czasu
gdy zaczną go atakować.
Usprawniacz- bierze produkt lidera, adaptuje
go i często ulepsza. Może zdecydować się na
sprzedaż na innych rynkach by nie kolidować z
liderem..
Jest zainteresowany jednym lub niewielką
liczbą segmentów rynkowych a nie całym
rynkiem. W tym celu obiera sobie za rynki
docelowe podsegmenty lub nisze, którymi
liderzy interesują się mało lub wcale.
Głównym powodem dla którego strategia
specjalizacji w obsłudze nisz rynkowych jest
tak opłacalna jest to , że specjalista zna
swoich klientów, że potrafi zaspokoić ich
potrzeby lepiej niż inne firmy, które w te
część branży „wchodzą” okazjonalnie. Dzięki
temu specjalista może żądać wyższej ceny w
zamian za wysoką wartość produktu.
Wystarczający rozmiar i siła nabywcza by
stać się zyskowną
Perspektywa wzrostu
Brak zainteresowania ze strony dużych firm
To, że firma ma odpowiednie umiejętności i
środki, aby obsługiwać daną niszę
Łatwość obrony firmy przed atakami dużych
konkurentów dzięki dobrej reputacji
u klientów
Specjaliści rynkowi mają do wykonania trzy
zadania: tworzenie nisz, ich poszerzanie i
obronę. Głównym ryzykiem specjalizacji
jest to, że nisza może stać się niepopularna
i to, że stanowi łatwy cel ataku. Firma musi
dostrzegać, że jej nisza może osłabnąć i
musi stale tworzyć nowe nisze.
Same strategie marketingowe w dużym
stopniu zależą od tego czy firma jest
liderem, pretendentem, naśladowcą czy
specjalistą.
Dyfrencjacja polega na znalezieniu atrybutów
odróżniających daną firmę od innych.
Jest to coś wyjątkowego, czego konkurenci nie
mają. Może to być zróżnicowanie produktu,
sposobu dostawy, obsługi klienta, bąź
wprowadzenie jakiś dodatkowych usług ja
szkolenia czy inne czynniki, które dla klientów
odgrywają znaczącą rolę.
Firmy stosujące strategię dyfrencjacji muszą
koncentrować się na długim okresie rozwoju
oraz przejawiać się innowacyjnością.
Ryzyko: możliwość imitacji ze strony
konkurencji, podróbki.
Ireneusz Bielski – Podstawy Marketingu, Wydanie II poprawione i uzupełnione,
Toruń 1999 (Wydawnictwo Dom organizatora)
S. Kaczmarczyk - Badania Marketingowe-metody i techniki, PWE, Warszawa
1996
http://www.sciaga.pl/tekst/31547-32-marketing