Psychoterapia tańcem jest

techniką należącą do

szerokiego nurtu

arteterapii (terapii poprzez

sztukę). Podstawowe

elementy tańca – rytm i

ruch stają się drogą do

uzyskania harmonii ciała i

umysłu, ułatwiają

poznanie siebie i swoich

emocji, a także

porozumienie z innymi

ludźmi.

Terapia tańcem nie opiera się na nauce

zasad technicznych, kroków czy

kombinacji, można natomiast odnaleźć

własny rytm i uwolnić się od

codziennych napięć. Terapia tańcem

wywodzi się z tańca współczesnego,

nawiązuje także do starych tańców

szamańskich i plemiennych, do czasów,

kiedy taniec był ważną częścią życia

społecznego każdego człowieka,

naturalnym sposobem wyrażania

emocji.

Techniki, które znalazły

zastosowanie w pracy

choeroterapeutów nawiązują

do improwizacji tanecznej,

pracy z ciałem, treningu

odczuwania i relaksacji. W

zajęciach mogą brać udział

osoby w każdym wieku i o

różnym poziomie sprawności.

Wykorzystanie tańca i ruchu

jako metody pomagania

sobie i innym ludziom jest

nie tylko atrakcyjne ale i

skuteczne. Terapia tańcem

łączy ze sobą pracę i zabawę

tworząc w ten sposób

unikalny instrument

jednoczenia ciała, umysłu i

duszy w celu poprawy jakości

życia.

„Terapia tańcem polega na użyciu ekspresyjnego ruchu

oraz tańca jako środków, poprzez które jednostka ma

możliwość twórczego zaangażowania w proces osobistej

integracji i rozwoju. Opiera się na założeniu, że ruch

odzwierciedla indywidualne modele myślenia i

odczuwania. Poprzez uznanie i wspieranie obecnego

stylu ruchu klienta, terapeuta zachęca do rozwoju oraz

do integracji nowych, bardziej adaptacyjnych modeli

ruchu, wraz z towarzyszącym doświadczeniem

emocjonalnym. W wyniku ruchu i tańca wewnętrzny

świat danej osoby staje się bardziej namacalny;

uczestnicy dzielą wiele osobistych symboli, a we

wspólnym tańcu widoczne stają się relacje między nimi.

Terapia tańcem stwarza środowisko, w którym uczucia

mogą być swobodnie wyrażane, uznawane i

komunikowane.”

"Psychoterapia Tańcem i Ruchem jest metodą

psychoterapeutyczną, która wykorzystuje taniec i ruch

jako proces integracji osoby w sfery emocjonalnej,

poznawczej, fizycznej i społecznej. Bazuje ona na

założeniu, że ruch osoby odzwierciedla indywidualny

sposób myślenia i przeżywania emocji. Zdrowie

człowieka odzwierciedla się w integracji psychiki i ciała,

a zaburzenie w rozdzieleniu tej integracji i somatyzacji

problemów psychicznych. Podstawowe założenie

psychoterapii , którym jest integracja jednostki znajduje

wyraz w: zmianach wewnątrzpsychicznych, rozwiązaniu

konfliktów, realizacji potencjałów jednostki, zdolności

zaspokajania potrzeb, nawiązywaniu znaczących

społecznych związków oraz uwolnieniu zdolności do

żywotności i odprężania się.”

Początki tej metody przypadają na czas tuż po drugiej wojnie

światowej. W Stanach Zjednoczonych, w Waszyngtonie,

pracowała wówczas tancerka i choreograf Marian Chace,

eksperymentowała ona wraz z Denishown Dance Group (której

była członkiem) nad różnymi formami ruchu (m.in.

inspirowanymi Wschodem). Zauważyła ona, że nawet

uczniowie, którzy niekoniecznie chcieli zostać profesjonalnymi

tancerzami, powracali wciąż na jej zajęcia. Skłoniło ją to do

refleksji nad ich motywacją. Otóż w ramach pracy

warsztatowej koncentrowali się oni na indywidualnych

potrzebach a nie na technikach tanecznych, co stwarzało im

korzystną sytuację do pracy nad własnym rozwojem i

świadomością siebie. Wkrótce M. Chace poproszono by

stworzyła metodę przydatną do pracy w szpitalach. Wykazano

(Chailkin S., 1976), że choreoterapia jest skuteczna zarówno w

pracy z osobami zdrowymi, jak i chorymi (tak somatycznie, jak

też psychicznie).

Jest to bardzo efektywna metoda pracy z

osobami o zablokowanej, bądź utrudnionej

komunikacji werbalnej. Wszelkie zaburzenia,

niedostatki na poziomie psychicznym

pociągają za sobą konsekwencje w postaci

charakterystycznych zmian w ruchach danej

osoby; tak jest w przypadku zaburzeń

emocjonalnych, depresji, w histerii,

nadpobudliwości, także w przypadku

skomplikowanych psychoz, w katatonii

Charakter ruchu u chorego się zmienia. Zostaje

zahamowana, zablokowana ekspresja ruchu lub

całościowo czy częściowo wzmożona. Ruchy stają się

także czasem fragmentaryczne, izolowane, chaotyczne,

nieprecyzyjne (Chailkin S., 1976). W przypadku klienta

psychotycznego m.in. dąży się do urealnienia przez

kontakt z ciałem; pomaga mu to kontrolować

impulsywne odruchy. U klientów neurotycznych dużo

można zdziałać w pracy z lękiem i blokami

emocjonalnymi, napięciami w ciele. Bardzo dobre

rezultaty przynosi choreoterapia w pracy z dziećmi

(pomaga im otworzyć się, uruchomić wyobraźnię,

nawiązać relację), także z tzw. dziećmi trudnymi, z

zablokowanymi emocjami, trudnościami w sferze

poznawczej i społecznej; oraz dziećmi autystycznymi

(muzyka i taniec stają się medium kontaktu). Pomocna

byłaby także w pracy z osobami starszymi, przy czym

podkreślam, że nie należy utożsamiać z często

spotykaną gimnastyką przy muzyce, czy też tańcami

towarzyskimi.

Muzyka i rytm inspirują, nie przesądzają

jednak o ruchu. Istnieją oczywiście

usankcjonowane historycznie i empirycznie

zasady, np. mocny rytm wyraża siłę, moc,

niezniszczalność, gotowość, jedność.

Natomiast tańce wirujące, dla przykładu,

łączą z wymiarem duchowym, dają uczucie

bycia poza ciałem. Te spotkania mają

charakter w dużej mierze inicjacyjny,

budujemy naszą świadomość siebie,

rozwijamy swój potencjał. Każde spotkanie,

jak i cały cykl ma swój wyraźny początek i

koniec.

FUNKCJA EKSPRESYJNA

W ekspresji ruchowej bierzemy pod uwagę m.in.:

 
Kierunek: do środka - na zewnątrz, góra - dół, lewo - prawo; Analizujemy,

która częć ciała jest bardziej zaangażowana w ruch.

Charakter ruchu: duże zamaszyste ruchy - drobne, delikatne; pewne,

dynamiczne - łagodne, niepewne; cechy charakterystyczne dla osoby,

indywidualne

Rytm: regularny - nieregularny, zdecydowany - niezdecydowany,

pulsujący - niestały. itd.

Cel: rozpoznanie swojego tempa i rytmu: teraz, zazwyczaj najczęściej.

Wszystko można wyrazić tańcem, bo taniec wyraża życie. Można

także wyrazić nas samych, nasze emocje, potrzeby, cele, marzenia,

myśli, relacje z otoczeniem, żeby tak się stało potrzebna jest nam

świadomość siebie.

FUNJKCJA EKSPLORACYJNA

Poszukiwanie i zyskiwanie świadomości

samego siebie i wszystkiego, co nas

dotyczy i otacza. Poznawanie własnych

możliwości i ograniczeń. świadomość

siebie rozpoczyna się od świadomości

własnego oddechu, tempa i rytmu

ruchów.

FUNKCJA ROZWOJOWA

Gdy zyskujemy coraz większą
świadomość przekłada się to na nasz
rozwój osobisty. Stymuluje nasze
wewnętrzne wzrastanie, dojrzewanie
dosamego siebie, szczęśliwszego,
lepiej radzącego sobie. Nasza droga do
wewnętrznego domu.

FUNKCJA HARMONIZUJĄCA

Kartezjusz wprawdzie rozdzielił sferę

cielesną i duchową (psychiczną) i tak już

zostało w naszym sposobie myślenia o

człowieku, jednak w tańcu odkrywamy

nierozdzielność tych sfer i ich wzajemne

na siebie wpływanie. To, co się dzieje z

nami na poziomie emocji wyraża się w

naszym ciele, posturze, gestach i ruchach,

a poprzez te ostatnie możemy wpływać na

nasze odczucia, doświadczenia na

poziomie psychicznym i duchowym,

dążenie do równowagi tego, co wewnątrz i

na zewnątrz.

FUNKCJA AKTYWIZUJĄCA

Funkcja uruchamiania, budzenia

zatrzymanego potencjału, energii i

budowania nowego. Otwieranie

wewnętrznych możliwości i chęci zmiany.

Choreoterapia zwiększa poczucie wiary

we własne siły i nadzieję na przyszłość

uruchamia poczucie sprawstwa (od nas

zależy każdy nasz ruch), poczucie mocy,

adekwatności. Aktywacja twórczego

potencjału, inspiracji, intuicji, motywacji.

FUNKCJA STABILIZUJĄCA

Z jednej strony jest związana z wyciszeniem, byciem

"przy sobie", z drugiej z osadzeniem, budowaniem i

ugruntowaniem poczucia radzenia sobie i zaufania

do samego siebie. Zakotwiczenie w rzeczywistości,

dobre dopasowanie dotyczy także płynnego

poruszania się w trzech modułach czasowych (przy

pamięci o przeszłości, wyciągnięciu

konstruktywnych wniosków i przepracowaniu

trudnych doświadczeń oraz stałej obecności na

świadomym poziomie własnych marzeń, celów,

projektów na przyszłość) jednak przy poczuciu

bycia "tu i teraz". Zakłada więc elastyczność, daje

poczucie bezpieczeństwa i utrzymanie

przekonania: "wiem kim jestem i co jest dla mnie

ważne". Prowadzi nas to do kolejnej funkcji.

FUNKCJA KONCENTRUJĄCA

Działania choreoterapeutyczne pozwalają

nam zogniskować uwagę wokół tego, co dla

nas najbardziej istotne, co najmocniej

przeżywamy. Wiąże się z funkcją tańców

szamańskich i rytualnych, które wyrażały

prośbę o coś, o jakąś szczególnie ważną

jakość. Koncentrując uwagę na naszej

"prośbie", uruchamiamy obszar motywacji,

całą energię nakierowujemy na to, co

ważne. Ciało koncentrujemy na pewnym

ruchu, który sprowadzić ma istotną dla nas

jakość, koncentracja ciała prowadzi także

do skupienia na poziomie psychicznym.

FUNKCJA UWALNIAJĄCA

Ma związek z rozluźnieniem, relaksem,

odblokowaniem, "przepracowaniem

trudności". Odpowiada szamańskim lub

rytualnym "przebłaganiom" za coś bogów,

żywioły (usunięcie niedogodności itd.).

Jest to także taka pseudomagiczna, a tak

naprawdę terapeutyczna funkcja

uzdrawiająca (na poziomie cielesnym,

psychicznym i duchowym), pozwala np.

przynajmniej częściowo uwolnić się od

własnego skryptu życiowego, przekazów

rodzinnych i kulturowych, ograniczających

nas schematów i stereotypów.

FUNKCJA WYMIANY

To funkcja społeczna, kontaktująca i

wiążąca nas z innymi ludźmi, ale

pozwala nam to ujrzeć samych siebie w

odniesieniu do innych. Wymiana

dotyczy emocji, myśli, działań, przeżyć,

doświadczeń. Inni stanowią dla nas

źródło inspiracji i informacje o nas.

Każdy coś ze sobą wnosi w grupę i

współtworzy jej niepowtarzalną

atmosferę.

Ruch, gest jest najbardziej podstawową formą komunikowania się. Tak więc

wymiana dotyczy komunikacji znaczeń, sensów, uczuć, etc. Z drugiej

strony w grupie wymieniamy także energię, to już nie jest energia

pojedynczych osób, ale wspólna, która pozwala nam osiągnąć dużo

więcej niż w pojedynkę. Grupa dzieli doświadczenia, emocje (radość w

grupie jest większa, smutek czy ból jest mniej dotkliwy), inspirację.

Inne osoby, ich działania są dla nas czasami wyzwalaczem a innym

razem katalizatorem (przyspieszaczem) naszej osobistej zmiany i

rozwoju. Wszystko to prowadzi do poczucia jedności i wspólnoty. Grupa

daje nam także poczucie wsparcia i akceptacji. Nie ocenia się i nie

interpretuje cudzych ruchów, każdy w grupie ma prawo czuć się

bezpiecznie. W kontakcie z grupą odkrywamy, że nie wszyscy muszą

być tacy sami, by być w porządku. Dla każdego jest miejsce.

Poszukujemy siebie w związku, relacji z innymi, ale bez konieczności

porównań i wartościowania.

Poziom

efektywności

Zyski terapeutyczne

Na poziomie

ciała

Rozluźnienie napięć, bloków, usztywnień, lepsze poczucie równowagi,
koordynacji ruchów, rzadsze somatyzacje, "czucie ciałem", czyli lepszy z nim
kontakt i otwarcie na komunikaty z ciała, kontrola, opanowanie, gdy potrzebne,
spontaniczność i gotowość do improwizacji. Harmonia - ciałem wyrażam, co
myślę i czuję.

Na poziomie

psycholo-

gicznym

Świadomość emocji, przepracowanie w bezpieczny sposób tych trudnych uczuć,
świadomość własnych motywów (także tych niejawnych), pogłębienie
motywacji do zmiany, wzrost empatii i intuicji, inteligencji emocjonalnej.
Przyspieszenie i ukierunkowanie rozwoju osobistego, zgodnie z indywidualnymi
celami. Pogłębienie i większa świadomość, otwarcie i wrażliwość w kontaktach
interpersonalnych. Uczymy się szacunku, zaufania i akceptacji w stosunku do
siebie i innych. Uczymy się także brać za siebie odpowiedzialność i
podejmować wybory. "Ćwiczymy" elastyczność (przez dopasowanie się do
muzyki, rytmu, dopasowanie do własnych możliwości, dopasowanie do innych).

Na poziomie

duchowym

Urzeczywistniamy jakieś własne wartości (piękno), poczucie
znaczenia, sensu, celu i kierunku naszego życia. Realizujemy
samych siebie jako osobę, zyskujemy poczucie harmonii tego, co
wewnątrz i tego, co na zewnątrz nas. Równowaga z uniwersum.
Duchowy wymiar tworzenia siebie. Cele szamańskie, magiczne, gdy
próbujemy do czegoś się przygotować, zmienić naszą
rzeczywistość, uwolnić się od czegoś, uzdrowić jakiś wymiar
naszego życia. Przeżycia mistyczne, doświadczenie wglądu. Kontakt
przez ruch, metaforę, z nieświadomym poziomem archetypów,
symboli, wzorów kulturowych. Doświadczenie bycia częścią całości.

•

· zwykle unikają wyrażania uczuć albo wyrażają swe emocje używając

nieadekwatnych słów

•

· doświadczają uczuć czy przeżycia w sposób tak przytłaczający, że wyrażanie ich

słowami staje się niemożliwe

•

· problemy swe odzwierciedlają w sylwetce ciała, w trudnościach w poruszaniu się

•

· doświadczają stałych napięcia czy zablokowania pewnych części ciała - co może

występować zarówno w nadpobudliwości psychoruchowej jak i zaburzeniach

lękowych i depresyjnych

•

· mają kłopoty związane z zaburzonym obrazem własnego ciała charakterystycznym

w zaburzeniach odżywiania

•

· doświadczają niemożności bliskości, kontaktów fizycznych czy zaufania - objawy

obecne w zaburzeniach osobowości, u Dorosłych Dzieci Alkoholików

•

· doświadczają trudności emocjonalnych, wewnętrznych konfliktów czy dużego

stresu chcą poprawić osobiste umiejętności w porozumiewaniu się, odkrywaniu

swego wnętrza lub samozrozumienia

•

· mają zdiagnozowane choroby fizyczne, psychiczne

•

· są ofiarami przemocy słownej, fizycznej i seksualnej

•

· dla osób niepełnosprawnych

•

· są członkami rodzin lub opiekunami osób chorych

•

· pracują w służbie zdrowia, domach opieki społecznej, stowarzyszeniach i

fundacjach pracujących na rzecz osób poszkodowanych przez los, chorych i

sprawnych inaczej

•

· chcą wchodzić w kolejne obszary rozwoju osobistego

Gdy chcesz lepiej poznać swoje ciało i uwolnić zablokowane

emocje, zamknij się w pokoju sam na sam z magnetofonem,

włącz kasetę z ulubio ną muzyką i ruszaj się po prostu tak, jak

dyktu je ci własne. Po jakimś czasie zacznij obser wować, jakich

ruchów nie potrafisz lub boisz się wykonać, gdzie czujesz ból

czy blokadę. Zacznij pracować nad udoskonaleniem

sprawiających ci trudność gestów czy kroków, staraj się poluzo

wać sztywne części ciała.

Gdy chcesz dodać sobie energii, włącz muzy kę, którą lubisz, i

tańcz, jak ci w duszy gra, my śląc o czymś przyjemnym.

Gdy chcesz rozładować złość lub inne negatyw ne uczucia, włącz

kasetę z muzyką bębnów i tup lub wykonuj takie ruchy rąk,

jakbyś coś z nich strzepywała; równocześnie myśl, że

pozbywasz się złości.

Gdy czujesz się słaba, pokonana przez los, włącz muzykę bębnów

i wywołaj w myślach uczucie mocy, wykonując jednocześnie

ruchy manifestujące siłę.

•

wywołanie zjawisk leczniczych i korekcji czynników

patologicznych;

•

w wyniku systematycznego udziału pacjentów w

choreoterapii, dochodzi do korzystnych zmian w

sferze psychicznej, społecznej i motorycznej.

Można do nich zaliczyć:

•

lepsze funkcjonowanie społeczne,

•

łatwiejsze wyrażanie emocji,

•

zmniejszenie napięcia psychofizycznego,

•

przywrócenie spontaniczności i zdolności do

zabawy,

•

zmniejszenie napięcia psychofizycznego,

•

poprawę koordynacji ruchowej i kondycji.