TEORIA WYCHOWANIA

JAKO DYSCYPLINA PEDAGOGICZNA

( REPETYTORIUM )

LITERATURA :

LITERATURA :

1. M. Łobocki - Teoria wychowania w
zarysie.
Kraków 2003.
2. M. Łobocki - ABC wychowania.
Warszawa
1998.
3. W. Okoń - Nowy słownik
pedagogiczny.
Warszawa 2001.

4. L.Zarzecki - Teoretyczne podstawy
wychowania Jelenia
Góra
2012.
5. B. Śliwerski - Współczesne teorie i
nurty
wychowania. Kraków
2000.

Literatura c.d.

6 .B. Śliwerski – Pedagogika t.1/2

Warszawa

Z. Kwieciński

2004.

8. J.Górniewicz –Teoria wychowania
( wybrane problemy

)

Olsztyn 2008.

STRUKTURA

STRUKTURA

PEDAGOGIKI

PEDAGOGIKI

PEDAGOGIKA

PEDAGOGIKA

OGÓLNA

OGÓLNA

(nauka podstawowa)

(nauka podstawowa)

HISTORIA

HISTORIA

WYCHOWANIA

WYCHOWANIA

DYDAKTYKA

DYDAKTYKA

TEORIA

TEORIA

WYCHOWANIA

WYCHOWANIA

WSZELKIE ZAMIERZONE

WSZELKIE ZAMIERZONE

DZIAŁANIE W FORMIE

DZIAŁANIE W FORMIE

INTERREAKCJI SPOŁECZNYCH

INTERREAKCJI SPOŁECZNYCH

MAJACYCH NA CELU WYWOŁANIE

MAJACYCH NA CELU WYWOŁANIE

TRWAŁYCH POŻĄDANYCH ZMIAN

TRWAŁYCH POŻĄDANYCH ZMIAN

W OSOBOWOŚCI

W OSOBOWOŚCI

WYCHOWANKÓW .

WYCHOWANKÓW .

W ZNACZNIU SZERSZYM:

W ZNACZENIU WĘŻSZYM:

WYCHOWANIE UKIERUNKOWANE

WYCHOWANIE UKIERUNKOWANE

CZYLI WŁAŚCIWE – TO DZIAŁANIE

CZYLI WŁAŚCIWE – TO DZIAŁANIE

ZMIERZAJĄCE DO TRWAŁEJ

ZMIERZAJĄCE DO TRWAŁEJ

MODYFIKACJI PRZY POMOCY FORM I

MODYFIKACJI PRZY POMOCY FORM I

METOD NA SFERĘ INTELEKTUALNĄ I

METOD NA SFERĘ INTELEKTUALNĄ I

OSOBOWOŚCIOWĄ.

OSOBOWOŚCIOWĄ.

TYPY ODDZIAŁYWAŃ
WYCHOWAWCZYCH

1. ODDZIAŁYWANIE

INTERPERSONALNE

2. ODDZIAŁYWANIE PRZEZ GRUPĘ

3. ODDZIAŁYWANIE

INSTYTUCJONALNE

4. ODDZIAŁYWANIE GLOBALNE

POJĘCIA WYCHOWANIA

1. WYCHOWANIE UKIERUNKOWUJĄCE
2. SAMOWYCHOWANIE

(

SAMOREALIZACJA )

3. WYCHOWANIE URABIAJĄCE
4. WYCHOWANIE WYZWALĄCE
5. WYCHOWANIE PRZYZWALAJĄCE
6. SOCJALIZACJA
7. RESOCJALIZACJA
8. PODMIOTOWOŚĆ , PARTNERSTWO

W Y C H O W A N I

W Y C H O W A N I

E :

E :

UMYSŁOWE

UMYSŁOWE

MORALNE

MORALNE

PATRIOTYCZNO –

PATRIOTYCZNO –

OBYWATELSKIE

OBYWATELSKIE

ESTETYCZNE

ESTETYCZNE

OBRONNE

OBRONNE

W Y C H O W A N I

W Y C H O W A N I

E :

E :

PRZEZ PRACĘ

PRZEZ PRACĘ

W RODZINIE

W RODZINIE

FIZYCZNE

FIZYCZNE

POLITECHNICZNE

POLITECHNICZNE

CHRZEŚCIJAŃSKIE

CHRZEŚCIJAŃSKIE

(RELIGIJNE )

(RELIGIJNE )

W Y C H O W A N I

W Y C H O W A N I

E :

E :

ALTERNATYWNE

ALTERNATYWNE

WYCHOWANIE SEKSUALNE

WYCHOWANIE SEKSUALNE

WYCHOWANIE

WYCHOWANIE

ŚRODOWISKOWE

ŚRODOWISKOWE

WYCHOWANIE

WYCHOWANIE

ZESPOŁOWE

ZESPOŁOWE

PODSTAWOWE

ŚRODOWISKA

WYCHOWAWCZE

1.

RODZINA

2. SZKOŁA

3. GRUPY RÓWIEŚNICZE

RODZINA

RODZINA

–

–

PODSTAWOWA

PODSTAWOWA

KOMÓRKA SPOŁECZNA

KOMÓRKA SPOŁECZNA

UTRZYMUJĄCA CIĄGŁOŚC

UTRZYMUJĄCA CIĄGŁOŚC

BIOLOGICZNĄ I KULTUROWĄ

BIOLOGICZNĄ I KULTUROWĄ

SPOŁECZEŃSTWA

SPOŁECZEŃSTWA

CECHY RODZINY-

CECHY RODZINY-

1.

1.

BEZPOŚREDNIOŚC STOSUNKÓW

BEZPOŚREDNIOŚC STOSUNKÓW

OPARTA NA UCZUCIU .

OPARTA NA UCZUCIU .

2.TWORZENIE WSPÓLNOTY

2.TWORZENIE WSPÓLNOTY

3.RODZICE O ZNACZACYM

3.RODZICE O ZNACZACYM

AUTORYTECIE

AUTORYTECIE

4. WZORY, NORMY ZACHOWAŃ

4. WZORY, NORMY ZACHOWAŃ

WYWIERAJACE WPŁYW NA

WYWIERAJACE WPŁYW NA

OSOBOWOŚC CZŁ. RODZINY

OSOBOWOŚC CZŁ. RODZINY

FUNKCJE SZKOŁY

1.

FUNKCJA DYDAKTYCZNA

2. FUNKCJA OPIEKUŃCZA
3. FUNKCJA ROZWOJOWA
4. FUNKCJA WYCHOWAWCZA
5. FUNKCJA SOCJALNA
6. FUNKCJA KULT.-REKREACYJNA
7. FUNKCJA INTEGRACYJNA

GRUPA RÓWIEŚNICZA

-

TO WSPÓLNOTA ,KTÓRA POWSTAŁA

W SPOSÓB NATURALNY, BEZ
INGERENCJI CZŁOWIEKA , ZRODZIŁ JĄ

SPONTANICZNY ROZWÓJ STOSUNKÓW
INTERPERSONALNYCH

CECHY GRUPY RÓWIEŚNICZEJ

1.

CZŁONKOSTWO JEST SPONTANICZNE

2.

DOMINUJĄ WIĘZI OSOBOWE
I POWSZWCHNA IDENTYFIKACJA

3.

GRUPA USTALA ŚWIAT WARTOŚCI

I WZORÓW DLA CZŁONKÓW GRUPY

4.

ISTNIEJE UMOWNY SYSTEM KONTROLI,

DORAZNIE OKRESLONE SANKCJE

5.

PRZYWÓDZTWO WYNIKA Z CECH

OSOBOWYCH I APROBATY CZŁONKÓW
GRUPY

GRUPA CELOWA

1.

REKRUTACJA FORMALNA (np.. Klasa)

2.

DOMINACJA WIĘZI RZECZOWYCH

I STOSUNKÓW ORGANIZACYJNYCH

3.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA

SFORMALIZOWANA Z UKŁADEM
HIERARCHICZNYM

4.

CELE I NORMY DOMINUJĄ NAD

INTERESAMI OSOBISTYMI
5. KIEROWANIE

NARZUCONE(

dyrektor)

FUNKCJE TEORII WYCHOWANIA

( PEDAGOGIKI)

1. DIAGNOSTYCZNA

2. PROGNOSTYCZNA

3. INSTRUMENTALNO –TECHNICZNA

4. HUMANISTYCZNA

TELEOLOGIA – grec. Koniec ,kres

- NAUKA O CELACH

AKSJOLOGIA –grec. aksjoma ,pewnik

-NAUKA O WARTOŚCIACH

STRUKTURA PROCESU

WYCHOWANIA

1. IDEAŁ I CELE WYCHOWANIA
-

aksjologia ,teleologia

2. ZASADY ,METODY , FORMY ,TECHNIKI
ŚRODKI WYCHOWANIA -warstwa
operacyjna

sytuacje wychowawcze –stanowią

podstawę organizacji procesu wychowania

CELE WYCHOWANIA

•

NACZELNE CELE WYCHOWANIA

•

CELE KIERUNKOWE

•

CELE ETAPOWE

•

CELE OPERACYJNE

SYSTEM WYCHOWANIA

1. SYSTEM WYCHOWANIA INSTYTUCJI
WYCHOWAWCZYCH
2. IDEAŁ WYCHOWAWCZY
3. CELE WYCHOWANIA
4. ZASADY
5. METODY
6.FORMY ,TECHNIKI
PRZEDMIOT I PODMIOT WYCHOWANIA

W A R T O Ś C I

WSZYSTKO CO UCHODZI ZA

WAŻNE I CENNE DLA JEDNOSTKI
I SPOŁECZEŃSTWA I JEST ZE
WSZECH MIAR GODNE POŻĄDANIA ,
STANOWI CEL DĄŻEŃ LUDZKICH

KLASYFIKACJA WARTOŚCI

1.TRANSCENDENTNE

–

bóg, wiara ,świętość

zbawienie

2. UNIWERSALNE - dobro ,prawda
3. ESTETYCZNE

- piękno, uroda

4. POZNAWCZE

-

wiedza ,mądrość

5. MORALNE

-

bohaterstwo,godnośc ,

honor,

miłość

,odpowiedzialność

sprawiedliwość
6. SPOŁECZNE

-

demokracja ,

praworządność

7. WITALNE

-

siła zdrowie ,życie

8. PRAGMATYCZNE

- praca ,talent

,zaradność

9. PRESTIŻOWE -

kariera, sława,

władza

10.HEDONISTYCZNE -

radość

,przyjemność

zabawa

ŻRÓDŁA WARTOŚCI

1. TRADYCJA – wartości uniwersalne ( prawda,

sprawiedliwość

, dobro )

2.

ETHOS ETYCZNO-MORALNY – etyka

normatywna (deontologia )
3. IDEOLOGIE - treści indoktrynacyjne

4. WARTOŚCI RELIGIJNE –np. dekalog ,treści
wkomponowane w orientacje konserwatywne
5. WARTOŚCI KULTURY MATERIALNEJ I DUCHOWEJ
kształtuje pozytywne wzorce np.. patriotyzm

CELE WYCHOWANIA

1. NACZELNE CELE WYCHOWANIA

2. CELE KIERUNKOWE

3. CELE ETAPOWE

4. CELE OPERACYJNE

I D E A Ł W Y C H O W A W C Z Y

IDEAŁ WYCHOWANIA WSPÓŁCZESNEGO

CZŁOWIEKA

wg. S. Nalaskowskiego

OPIERA SIĘ NA NASTEPUJĄCYCH WARTOŚCIACH :

-WOLNOŚCI

-ODPOWIEDZIALNOŚCI

- GODNOŚCI

WARTOŚCI

WOLNOŚC –ODPOWIEDZIALNOŚC –GODNOŚĆ

Ć

IDEAŁ

WYCHOWAWCZY

DOBRY

OBYWATEL

DOBRY CZŁOWIEK

DOBRY

MENAGER,STUDENT

NAUCZYCIEL,LEKARZ

PRACOWNIK

PROCES WYCHOWANIA

–

TO SYSTEM CZYNNOŚCI WYCHOWAWCÓW ,

(nauczycieli, rodziców, instytucji) I

WYCHOWANKÓW

UMOŻLIWIAJĄCY WYCHWANKOM ZMIENIANIE

SIĘ

W POŻĄDANYM KIERUNKU.

(

wszechstronne rozwijanie osobowości)

1. ZŁOŻNOŚĆ PROCESU WYCHOWANIA

1. ZŁOŻNOŚĆ PROCESU WYCHOWANIA

2. INTENCJONALNOŚĆ WYCHOWANIA

3. INTERAKCYJNOŚĆ WYCHOWANIA

4. RELATYWNOŚĆ WYCHOWANIA

5. DŁOGOTRWAŁOŚĆ WYCHOWANIA

1. SYTUACJA WYCHOWAWCZA W RAMACH

SZKOŁY

2. SYTUACJE WYCHOWAWCZE W RAMACH

INSTYTUCJI WYCHWAWCZEJ

3. SYTUACJE WYCHOWAWCZE W RAMACH

BEZPOŚREDNIEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU
SPOŁECZNY

1. SYTUACJA WYCHOWAWCZA W RAMACH

SZKOŁY

2. SYTUACJE WYCHOWAWCZE W RAMACH

INSTYTUCJI WYCHWAWCZEJ

3. SYTUACJE WYCHOWAWCZE W RAMACH

BEZPOŚREDNIEGO UCZESTNICTWA W ŻYCIU
SPOŁECZNY

METODA MODELOWANIA

METODA MODELOWANIA

- metoda działania własnym przykładem

METODA ZADANIOWA

METODA ZADANIOWA

- powierzane zadań w rodzinie

- powierzanie zadań w życiu szkoły

- powierzanie zadań w środowisku

METODA PERSWAZYJNA

METODA PERSWAZYJNA

- perswazja w życiu rodziny

- perswazja w życiu szkoły
- aforyzmy w perswazji

METODY NAGRADZANIA

METODY NAGRADZANIA

- metody wzmocnień pozytywnych

- zasady nagradzania wychowawczego

- pozytywy i negatywy nagradzania

METODY KARANIA

METODY KARANIA

- zalety i wady karania

- warunki skuteczności karania

METODY ODDZIAŁYWAŃ GRUPOWYCH

METODY ODDZIAŁYWAŃ GRUPOWYCH

- organizowania działalności zespołowej

- organizowania działalności samorządowej

- współudziału uczniów w organizowaniu
lekcji

STYLE WYC

HOWANIA

1.

AUTORYTARNY

:

2. PARTNERSKI:

3. DEMOKRATYCZNY:

SZEROKIE ROZUMIENIE -

SOCJALIZACJI

1. KSZTAŁTOWANIE OSOBOWOŚCI SPOŁECZNEJ

2. NABYWANIE SPOŁECZNEJ DOJRZAŁOŚCI
- KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH

3. WCHODZENIE W KULTURĘ – ZWANE

AKULTURACJĄ ,INKULTURACJĄ

4. WŁĄCZENIE SIĘ JEDNOSTKI W ŻYCIE

SPOŁECZNE

TRUDNOŚCI

TRUDNOŚCI

WYCHOWAWCZE-

WYCHOWAWCZE-

TO NIEZGODNE Z OBOWIĄZUJACYMI

TO NIEZGODNE Z OBOWIĄZUJACYMI

NORMAMI SPOŁECZNYMI FORMY

NORMAMI SPOŁECZNYMI FORMY

ZACHOWAŃ U DZIECI I MŁODZIEŻY,

ZACHOWAŃ U DZIECI I MŁODZIEŻY,

NIE PODDAJĄCE SIĘ ZWYKŁYM

NIE PODDAJĄCE SIĘ ZWYKŁYM

ZABIEGOM WYCHOWAWCZYM

ZABIEGOM WYCHOWAWCZYM

PRZYCZYNY TRUDNOŚCI

WYCHOWAWCZYCH

WG.

Cz. Kupisiewicza

1.

PRZYCZYNY SPOŁECZNO-EKONOM

.

(

społeczno-środowiskowe

)

2. PRZYCZYNY BIOPSYCHICZNE

(

zadatki wrodzone

)

3. PRZYCZYNY PEDAGOGICZNO-
DYDAKTYCZNE
(

szkoła- system- uczeń –nauczyciel )

RODZAJE TRUDNOŚCI

1.

BŁĘDY W PROCESIE POZNAWANIA

WYCHOWANKÓW
2. NIE UWZGLĘDNIANIE LUB BRAK
ZNAJOMOŚCI ZABURZEŃ W SFERZE
OSOBOWOŚCI
3. DYSFUNKCJE I PATOLOGIE
W STOSUNKACH SPOŁECZNYCH

CECHY NAUCZYCIELA

WYCHOWAWCY

1.INTELEKTUALNE

-

-

FACHOWOŚĆ

- SZEROKA WIEDZA OGÓLNA
- SZEROKA WIEDZA SPECJALISTYCZNA
-UMIEJĘTNOŚĆ KIEROWANIA I

PRZEWODZENIA

- INNOWACYJNOŚĆ

2. CHARAKTEROLOGICZNE

-

WYMAGALNOŚĆ

- KONSEKWENCJA

-

OPANOWANIE

-ZDECYDOWANIE

-

SILNA WOLA

CECHY – C.D.

3

. SPOŁECZNO-MORALNE

-

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

-ŻYCZLIWOŚĆ

-

GODNOŚC, HONOR

-

WRAŻLIWOŚĆ NA ZŁO

-

DBAŁOŚC O WYCHOWANKA

CECHY –C.D

.

4. SPECJALNE

-ZDROWIE I KONDYCJA

-

ODPORNOŚC NA TRUDY

- PREZENCJA

-

ELOKWENCJA

-

UNIKANIE ZŁYCH NAŁOGÓW

CECHY – C.D

.

5.INNE DYSPOZYCJE

OSOBOWOŚCIOWE

–

-ORGANIZATORSKIE

- KIEROWNICZE
- PARTNERSKIE
- PRZEWODNIKA I DORADCY
- PRZYWÓDCZE