Kamica moczowa

background image

Kamica moczowa

Kamica moczowa

I Klinika Urologii Uniwersytetu Medycznego w

I Klinika Urologii Uniwersytetu Medycznego w

Łodzi

Łodzi

Kierownik Katedry i I Kliniki: prof.

Kierownik Katedry i I Kliniki: prof.

Marek

Marek

Sosnowski

Sosnowski

background image

KAMICA MOCZOWA

- przewlekła choroba, która

charakteryzuje się powstawaniem w układzie
moczowym złogów o różnej twardości i wielkości,
zawierających składniki moczu.

• jest chorobą rozpowszechnioną od wieków w każdej

populacji i na każdej szerokości geograficznej.

• kamica moczowa jest problemem społecznym
• wskaźnik zachorowalności stale wzrasta,

M:K 3:1

• etiologia i patogeneza nie są dostatecznie

wyjaśnione

• szczyt zachorowań na kamicę moczową przypada w

okresie pełni sił twórczych

(30-60 rż)

i wytrąca wielu

chorych na dłuższy okres z życia zawodowego.

background image

Częstość występowania zależy od różnych

warunków środowiska i cech populacji, czyli
od:

• sposobu odżywiania
• stylu życia
• rodzaju zatrudnienia
• stopnia zamożności

Kamica moczowa

dotyczy głównie krajów

wysoko uprzemysłowionych

, o wysokiej stopie

życiowej, a także

grup najzamożniejszych

.

background image

Zachorowalność na kamicę moczową w XX

wieku (Norwegia, Wielka Brytania)

D

is

c

h

a

rg

e

f

o

r

S

to

n

e

s

p

e

r

1

0

,0

0

0

P

o

p

u

la

ti

o

n

i

n

U

K

WW
I

WW
II

Kryzys

naftow

y

Kryzys

background image

• W okresie ostatnich 50 lat częstość występowania

kamicy zwiększyła się o 60-75%, przez co stała się

3-cią

chorobą układu moczowego pod względem częstości

występowania

po zakażeniach dróg moczowych i

gruczolaku stercza.

• Charakter występowania kamicy moczowej ulega

zmianie: w odróżnieniu od lat 50-tych obecnie

mężczyźni

zapadają 3-krotnie częściej niż kobiety

(poprzednio 20-

sto krotnie).

• Szczyt zachorowalności na kamicę u mężczyzn przypada

między 30-40 rokiem życia, natomiast u kobiet występują

dwa szczyty zachorowalności: pierwszy między 30-40

rokiem życia, a drugi między 50-65 rokiem życia.
Drugi szczyt zależy najprawdopodobniej od nasilających

się w tym wieku u kobiet zaburzeń w gospodarce

wapniowo-fosforanowej.

background image

Wpływ na rozwój kamicy mają następujące czynniki:

ilość spożywanych napojów,

rodzaj wykonywanej pracy,

klimat

cechy osobnicze

Cechy wrodzone i dziedziczne odgrywają drugorzędną

rolę.

Klimat suchy i gorący przyczynia się do występowania

kamicy moczowej z powodu utraty przez skórę znacznej

ilości wody, chlorku sodowego i wynikające z tego

zagęszczenie moczu.

Nadmierna utrata wody i chlorku sodowego przez skórę

zależy również od warunków pracy i wysiłku fizycznego.

background image

PATOGENEZA KAMICY

MOCZOWEJ

• mechanizm powstawania kamieni nerkowych nie jest

dotąd wyjaśniony

• patogeneza kamicy moczowej jest złożonym procesem

biofizycznym, u podstaw którego leżą:

-

Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej,

- Zaburzenia przemiany kwasu szczawiowego,
- zaburzenia gospodarki purynowej i aminokwasowej.

Istnieje wiele teorii i hipotez dotyczących tego

zagadnienia. 

background image

Teorie powstawania kamicy

moczowej

Teoria koloidów ochronnych

- tworzenie się kryształów

w moczu występuje wówczas, gdy została zaburzona

równowaga pomiędzy ilością koloidów ochronnych a

ilością utrzymujących się w roztworze krystaloidów.

Teoria krystalizacji Hellera

- musi istnieć roztwór

przesycony, natomiast substancja organiczna kamieni

moczowych pełni rolę lepiszcza kryształów.

Teoria Kocha i Boshamera

- pierwotną przyczyną

tworzenia się kamieni jest uszkodzenie czynności nerki

, które prowadzą do zaburzeń ukrwienia miąższu

nerkowego, co prowadzi do powstania kulistych

tworów białkowych wiążących sole mineralne.

background image

Teorie powstawania kamicy

moczowej cd

Teoria Carra

- wskutek wstecznego cofania się moczu z

miedniczki i kielichów do naczyń chłonnych, tworzą się

tam drobniutkie konkrementy. Zjawisko to zachodzi

głównie tam, gdzie uszkodzone są i rozdęte naczynia z

powodu przewlekłych stanów zapalnych.

Teoria Boyce'a i Dulce'a

- w moczu pojawiają się

składniki, które tworzą macierz organiczną tj.

uroproteiny i uromukoidy .

Teoria Randalla

- pod wpływem czynników toksycznych

(toksyny bakteryjne) powstają płytkowate zwapnienia

tzw. płytki Randalla, które leżą podśluzówkowo na stoku

brodawek nerkowych. Powiększając się płytka uszkadza

nabłonek uzyskując bezpośredni konktakt z moczem.

background image

Teorie powstawania kamicy

moczowej cd

Wszystkie powyższe teorie mają jeden punkt wspólny, a

mianowicie do tworzenia się złogów konieczne jest

powstanie

jądra krystalizacyjnego

.

Dopiero na istniejącym jądrze odkładają się kryształy

określonych składników moczu, co prowadzi do

stopniowego zwiększania się złogów.

>40% kamieni składa się ze

szczawianu wapnia i fosforanu

wapnia

,

35% ze

szczawianu wapnia

,

10% z

fosforanu amonowo-magnezowego

i węglanu

apatytu

,

10% z

kwasu moczowego,

2% z

cystyny i ksantyny

.

background image

Teorie powstawania kamicy

moczowej cd

Do powstania złogu duże znaczenie mają:

• czas przebywania kryształów w drogach moczowych,
• stopień przesycenia moczu określonym składnikiem,
• obecność inhibitorów i promotorów litogenezy,
• zjawisko przyspieszenia krystalizacji pod wpływem

kryształu o innym składzie niż środowisko,

• pH moczu,
• zjawisko adsorpcji kryształów na jądrze białkowym. 

background image

Powstawanie kamicy moczowej cd

• Przesycenie moczu określonym składnikiem jest to

przekroczenie iloczynu rozpuszczalności fizyko-

chemicznej danej substancji.

• Obserwuje się jego wyraźne wahania w ciągu doby.

• Najczęściej nie prowadzi do wytrącenia kryształów dzięki

obecności inhibitorów krystalizacji.

• Zakres stężeń pomiędzy iloczynem rozpuszczalności a

stężeniem przy którym dochodzi do krystalizacji pomimo

obecności inhibitorów nazywamy mianem stanu

metastabilnego.

• Zależy on od stopnia przesycenia i potencjału

inhibicyjnego przeciwdziałającego krystalizacji.

background image

Powstawanie kamicy moczowej cd

• Inhibitory krystalizacji lub nukleacji, to związki dzięki

którym nie dochodzi do wytrącania kryształów

pomimo stanu przesycenia.

• Do inhibitorów zalicza się :

cytryniany, pirofosforany,

glikozaminoglikany i jony magnezowe

.

• Sposób działania jest różny : cytryniany tworzą

połączenia z jonami wapnia tym samym zmniejszając

ich dostępność do tworzenia kryształów. Inne

inhibitory przylegają do powierzchni już utworzonych

kryształów i wchodzą w reakcje z ich składnikami.

• prowadzi to zarówno do dezintegracji już istniejącego

kryształu jak i zapobiega dalszemu odkładaniu się

dalszych składników moczu.

• Czynnikami

ułatwiającymi

tworzenie się kamieni

wapniowych są

jony moczanowe i cząsteczki kwasu

moczowego

.

background image

BUDOWA I RODZAJE KAMIENI MOCZOWYCH

kamienie moczowe powstają w przebiegu wielu procesów

fizyko-chemicznych, najpierw w nefronach, a następnie w

drogach moczowych.

•Składają się głównie z substancji krystalicznych.

•Kształt i wielkość kamienia zależy od jego składu

chemicznego i krystalograficznego. 

•Wielkość i kształt zależy także od czasu jaki przebywały w

poszczególnych odcinkach dróg moczowych i

waha się od

mikroskopijnych mikrolitów do kilkuset gramowych kamieni

odlewowych.

•Kamienie moczowe mnogie mogą pozostawać w miąższu i

rozrastać się powodując powstanie tzw.

nerki gąbczastej

.

•Drobne kamienie nierównomiernie rozsiane w miąższu

nerek prowadzą do tzw.

wapnicy nerek

.

background image

Kamienie wapniowe

Kamienie wapniowe

są najczęstszymi złogami (

są najczęstszymi złogami (

75-85 %

75-85 %

kamicy

kamicy

)

)

o powierzchni gładkiej lub

o powierzchni gładkiej lub

morwiastej,

morwiastej,

barwy ciemno-brunatnej aż do czarnej

barwy ciemno-brunatnej aż do czarnej

Składają się

Składają się

ze szczawianu wapnia

ze szczawianu wapnia

lub fosforanu wapnia.

lub fosforanu wapnia.

Najczęstszą przyczyną kamicy

Najczęstszą przyczyną kamicy

wapniowej jest

wapniowej jest

hiperkalciuria

hiperkalciuria

.

.

U części chorych współistnieje

U części chorych współistnieje

hiperurikozuria

hiperurikozuria

.

.

Na kliszy rentgenowskiej złogi

Na kliszy rentgenowskiej złogi

wapniowe powodują intensywny kulisty

wapniowe powodują intensywny kulisty

lub owalny cień, najczęściej spotykany

lub owalny cień, najczęściej spotykany

w polu miedniczki

w polu miedniczki

background image

•85% kamicy wapniowej idiopatyczna

(pierwotna)

•Pozostałe 15% wtórna:

-

w tej grupie najczęściej:

nadczynność przytarczyc

(stwierdza się u

5-10% chorych na kamicę) –
hiperkalcemia i wzmożona absorpcja
wapnia hiperkalciuria

–Sarkoidoza

(15% chorych będzie

miało kamicę, z powodu zwiększonej
produkcji witaminy D)

background image

Kamica wapniowa wtórna c.d.

Kamica wapniowa wtórna c.d.

Unieruchomienie

Unieruchomienie

– np. u chorych po urazach

– np. u chorych po urazach

rdzenia kręgowego lub złamaniach kończyn

rdzenia kręgowego lub złamaniach kończyn

(następuje gwałtowna mobilizacja wapnia z

(następuje gwałtowna mobilizacja wapnia z

kośći => hiperkalcemia => hiperkaciuria)

kośći => hiperkalcemia => hiperkaciuria)

•Hiperoksaluria

– inna, rzadka przyczyna

wtórnej kamicy wapniowej. Może wystąpić w
przebiegu:

chorób zapalnych jelit, po

operacjach na jelitach, po przedawkowaniu
wit.C, w przebiegu niewydolności nerek.

Pierwotna hiperoksaluria -

Pierwotna hiperoksaluria -

jest rzadką

jest rzadką

chorobą autosomalną recesywną

chorobą autosomalną recesywną

background image

Kamica wapniowa wtórna c.d.

Kamica wapniowa wtórna c.d.

Inne rzadkie przyczyny kamicy
wapniowej wtórnej:
•Zespół mleczno-alkaliczny
•Zażywanie sterydów
•Zespół Cushinga
•hyperwitaminoza D
•Zespoły paraneoplstyczne
•Szpiczak (myeloma)

background image

Kamienie z kwasu moczowego

Kamienie z kwasu moczowego

ok.10%

ok.10%

o powierzchni gładkiej lub morwiastej,

o powierzchni gładkiej lub morwiastej,

barwy ciemno-brunatnej.

barwy ciemno-brunatnej.

Powstają w następstwie zwiększonego

Powstają w następstwie zwiększonego

wydalania kwasu moczowego.

wydalania kwasu moczowego.

Złogi te widoczne są na urogramach w

Złogi te widoczne są na urogramach w

postaci okrągłych bądź owalnych

postaci okrągłych bądź owalnych

ubytków

ubytków

zakontrastowania

zakontrastowania

kielichów, miedniczki i

kielichów, miedniczki i

moczowodu

moczowodu

(niecieniodajne!)

(niecieniodajne!)

Mogą tworzyć formy odlewowe.

Mogą tworzyć formy odlewowe.

Kamienie moczanowe pęcherza

Kamienie moczanowe pęcherza

moczowego widoczne są na zdjęciach

moczowego widoczne są na zdjęciach

cystograficznych w postaci

cystograficznych w postaci

ubytków

ubytków

zakontrastowania

zakontrastowania

.

.

background image

Kamienie struwitowe

Kamienie struwitowe

-do 10%

-do 10%

utworzone są z

utworzone są z

fosforanu amonowo-

fosforanu amonowo-

magnezowego

magnezowego

,

,

kruche, barwy jasno-żółtej, występują

kruche, barwy jasno-żółtej, występują

częściej u kobiet.

częściej u kobiet.

Często

Często

duże

duże

kamienie odlewowe

kamienie odlewowe

wypełniające cały układ kielichowo-

wypełniające cały układ kielichowo-

miedniczkowy.

miedniczkowy.

Przyczyna

Przyczyna

zakażenie

zakażenie

górnego odcinka

górnego odcinka

układu moczowego przez bakterie mające

układu moczowego przez bakterie mające

zdolność rozkładania mocznika np.

zdolność rozkładania mocznika np.

Proteus spp. Amoniak wytwarzany z

Proteus spp. Amoniak wytwarzany z

mocznika alkalizuje mocz, co powoduje

mocznika alkalizuje mocz, co powoduje

wytrącanie się złogów.

wytrącanie się złogów.

Fosforany są częstym składnikiem

Fosforany są częstym składnikiem

kamieni pęcherzowych.

kamieni pęcherzowych.

background image

Kamienie cystynowe

Kamienie cystynowe

rzadko

rzadko

(< 1% kamicy)

(< 1% kamicy)

złogi miękkie, woskowate, barwy

złogi miękkie, woskowate, barwy

miodowo-żółtej z perłowym połyskiem.

miodowo-żółtej z perłowym połyskiem.

zbudowane są z czystego aminokwasu

zbudowane są z czystego aminokwasu

(cystyna),

(cystyna),

Przyczyna

Przyczyna

cystynuria

cystynuria

spowodowana

spowodowana

genetyczną chorobą metaboliczną

genetyczną chorobą metaboliczną

(autosomalną, recesywną)

(autosomalną, recesywną)

słabo widoczne na zdjęciach

słabo widoczne na zdjęciach

przeglądowych

przeglądowych

background image

Kamienie ksantynowe

Kamienie ksantynowe

–do 1%

–do 1%

kuliste, brązowo-żółte, łamliwe, na przekroju

kuliste, brązowo-żółte, łamliwe, na przekroju

białe.

białe.

Występują bardzo rzadko.

Występują bardzo rzadko.

Kamienie miękkie

Kamienie miękkie

czyli kamica macierzy organicznej zwana

czyli kamica macierzy organicznej zwana

złośliwą

złośliwą

macierz składa się

macierz składa się

z mukoprotein i z

z mukoprotein i z

węglowodanów

węglowodanów

Mają konsystencję galaretowatą mogącą

Mają konsystencję galaretowatą mogącą

wykazywać uwapnienia.

wykazywać uwapnienia.

Występują z kamieniami typu struwit i apatyt

Występują z kamieniami typu struwit i apatyt

Wypełniają miedniczkę i kielichy,

Wypełniają miedniczkę i kielichy,

częste są wznowy z zakażeniem prowadzące do

częste są wznowy z zakażeniem prowadzące do

zniszczenia nerki. 

zniszczenia nerki. 

background image

ZAPOBIEGANIE I LECZENIE KAMICY
UKŁADU MOCZOWEGO

=>

ze względu na fakt, że kamica moczowa

najczęściej ujawnia się napadem kolki,
terapię rozpoczynamy od

leczenia

dolegliwości kolkowych

.

=> Stosujemy przede wszystkim leki
przeciwbólowe i rozkurczowe np. 2,5 g
pyralginy iv w połączeniu z 0,04 - 0,08g
papaweryny.

=>Zniesienie bólu możemy uzyskać przez
podanie domięśniowo 0,1g petydyny lub

0,03g pentazocyny.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

• Wskazane jest nagrzewanie okolicy lędźwiowej lub

umieszczenie pacjenta w ciepłej kąpieli.

• W celu przyśpieszenia samoistnego wydalenia

kamienia stosuje się

tzw. uderzenia wodne

. Pacjent

w ciągu 30 min. wypija 1,5 l wody lub słabej

herbaty, wstrzykuje się dożylnie 0,02 - 0,04g

furosemidu oraz 0,04g papaweryny domięśniowo.

Uderzeń wodnych nie stosuje się u osób w

podeszłym wieku, u chorych z niewydolnością

krążenia i nadciśnieniem umiarkowanym lub

ciężkim.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

• U

wszystkich pacjentów

bez względu na rodzaj

kamicy układu moczowego w leczeniu zaleca

się :

• zwiększoną podaż płynów

ubogoelektrolitowych

w ilościach ustalonych dla każdego chorego w

ciągu doby, aby ciężar właściwy moczu nie

przekraczał 1015.

Podaż płynów ogranicza się

w przypadku współistnienia wodonercza.

• dietę niskosodową

- około 100 mmol sodu na

dobę, nadmierna jego zawartość

zmniejsza

reabsorpcję wapnia w cewce dystalnej, co

nasila kalcurię

i wtórnie obniża stężenie

cytrynianów w moczu.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

• profilaktykę przeciwbakteryjną

- do czasu

wyleczenia złogów i normalizacji wskaźników

stanów zagrożenia kamicą. Podaje się

np.nitrofurantoinę 2mg/kg masy ciała w

jednorazowej dawce podawanej na noc.

Obecność złogu sprzyja zakażeniu dróg

moczowych, które jest z kolei czynnikiem

predysponującym do rozwoju kamicy ( np.

Proteus spp.) – należy przerwać błędne koło.

• środki rozkurczowe

- np. No - spa, Vegantalgin,

Scopolan podawanie ich zabezpiecza przed

wystąpieniem dolegliwości bólowych i zwiększa

możliwość samoistnego wydalenia złogów

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

W zależności od ustalonego

rodzaju kamicy

i stanów

zagrożenia kamicą stosuje się odpowiednie

postępowanie:

Dietę

w zależności od rodzaju kamicy układu

moczowego

W

hiperkalcurii absorpcyjnej

zaleca się dietę

z

ograniczoną zawartością wapnia

do 400mg na dobę,

preparaty magnezu

(np. tlenek magnezu w dawce 5 -

15mg/kg/dobę ),

wit. B6

w dawce 25 - 150mg/dobę oraz

ograniczenie podaży leków zawierających wit.C, wit.D i

wapń.

W

hiperkalcurii nerkowej

okresowo stosuje się

hydrochlorotiazyd

1mg/kg.m.c./dobę, aby zmniejszyć

wydalanie wapnia z moczem oraz związki potasu w

dawce 1mmol/kg/dobę.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

• W

kamicy szczawianowej lub hiperoksalurii

stosujemy dietę niskoszczawianową,

preparaty magnezu, wit.B6 w dawce jak

wyżej, ograniczenie w podaży witaminy C.

• W

kamicy z kwasu moczowego

próbuje się

rozpuszczać złogi poprzez

alkalizację

moczu

np.Uralyt-U, Faralyt-U, Citrolyt, w

dawkach ustalonych indywidualnie pod

kontrolą dobową pH moczu, aby wynosiło

powyżej 7. Poza tym stosuje się dietę

bogatą w warzywa oraz ogranicza się

pokarmy z dużą zawartością puryn.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

W kamicy fosforanowej lub
hiperfosfaturii

stosujemy dietę z

ograniczeniem fosforanów.

W przypadkach, którym często
towarzyszą nawracające zakażenia dróg
moczowych podajemy

leki

przeciwbakteryjne

w pełnych dawkach i

środki zakwaszające mocz

.

background image

LECZENIE KAMICY UKŁADU MOCZOWEGO

c.d.

W kamicy cystynowej lub cystynurii

stosuje się dietę niskometioninową.

Dążąc do zwiększenia rozpuszczalności
cystyny alkalizujemy mocz do pH powyżej
7,5 podając dwuwęglany i acetazolamid.

Ponadto stosuje się leki tworzące z
cystyną związki lepiej rozpuszczalne, tj.
D-penicylaminę i preparat Thiola.

background image

background image

Kamica moczanowa -dieta

Produkty 

zabronione

Produkty, które

należy ograniczyć

Produkty 

zalecane

Wątroba, nerki,
serce, móżdżek,

dziczyzna, mięso
baranie, tłuste ryby
(śledzie, sardynki,
makrele, łososie,

tuńczyki, ryby
wędzone, pasztety
rybne), groch, fasola,

soczewica, szparagi,
płatki owsiane,
pieczywo żytnie,
czekolada, kakao,

mocna herbata, kawa
naturalna, mieszanki
mleko zastępcze
(sojowe)

Mięsa inne
(dozwolony jeden

posiłek dziennie),
wywary mięsne i
rybne
 

Wody mineralne (np.
Dąbrówka, Jan),

warzywa, owoce,
ziemniaki, mleko,
chudy ser, masło -
małe ilości

 

background image

Kamica szczawianowa - dieta

Produkty 

zabronione

Produkty, które

należy ograniczyć

Produkty 

zalecane

Botwina, szpinak,
szczaw, rabarbar,
cytryny, suszone

śliwki i figi,
czekolada, kakao,
kawa naturalna, ostre

przyprawy

Ziemniaki, marchew,
buraki, zielony
groszek, pomidory,

cukier, słodycze

Ryby, jaja, kapusta,
ogórki, sałata, cebula,
owoce (poza

wymienionymi)

background image

Kamica fosforanowa - dieta

Produkty 

zabronione

Produkty, które

należy ograniczyć

Produkty 

zalecane

Nasiona roślin

strączkowych,
alkaliczne wody
mineralne

Ziemniaki, warzywa,

owoce, mleko, żółtka
jaj, sery topione i
dojrzewające

Mięso, ryby, pieczywo,

kasze, makarony,
masło
 

background image

Kamica wapniowa - dieta

Produkty 

zabronione

Produkty, które

należy ograniczyć

Produkty 

zalecane

 

 

Mleko, sery

dojrzewające i
topione, żółtka jaj,
makaron 4-jajeczny,

chleb mleczny żytni,
botwina, seler,
szczypior, korzeń
pietruszki, kapusta

czerwona, orzechy
włoskie, rodzynki,
kakao

 

 

background image

Badania jakie należy wykonać:

RTG przeglądowe jamy brzusznej

– zwykle jedno z

pierwszych badań u osób z kolką (obraz kamieni w

układzie moczowym, niektóre choroby jelit, obecność

wolnego gazu w jamie brzusznej)

Urografia - IVU

– nie w czasie kolki nerkowej.

Badanie obrazujące anatomię i czynność dróg

moczowych (położenie i wielkość kamienia,

wodonercze, wady anatomiczne)

Ultrasonografia (USG)

–jedno z pierwszych badań do

wykonania. Nie obrazuje moczowodów. Nieinwazyjne -

można wykonać w czasie ciąży i u dzieci.

Tomografia komputerowa

– w krajach zachodnich-

badanie z wyboru. W Polsce – rzadko jako początek

diagnostyki.

background image

RTG przeglądowe – musi obejmować całe

drogi moczowe

Kamienie częściej znajdują się w

miejscach fizjologicznego zwężenia

moczowodów:

połączenie miedniczkowo-

moczowodowe, skrzyżowanie z

naczyniami biodrowymi, ujście

pęcherzowe moczowodu.

Kamienie uwapnione -

można dostrzec

gdy osiągają średnicę 1-2 mm

Kamienie cystynowe

– dostrzegamy jeśli

osiągają wielkość 3-4 mm

Kamienie moczanowe

- zwykle

niewidoczne na zdjęciu przeglądowym

background image

urografia-uwapniony, obły

kamień w miedniczce lewej
nerki

background image

urografia-UKM nerki lewej po podaniu

kontrastu (ten sam pacjent)

background image

Ultrasonografia-kamień w UKM
nerki prawej (miedniczka)

background image

CT-kamień w miedniczce nerki
prawej, bez cech zastoju (ten
sam pacjent)

background image

RTG przeglądowe jamy brzusznej-
kamica odlewowa nerki lewej
(staghorn calculus)

background image

CT-kamica odlewowa
wypełniająca UKM nerki lewej
(ten sam chory)

background image

Urografia-obraz uzyskany 5 min po
podaniu kontrastu, utrzymujący się
nefrogram po stronie lewej

background image

Urografia-10 min po podaniu
kontrastu. Poszerzenie UKM i
moczowodu po stronie lewej do
wysokości złogu w dolnym odcinku
moczowodu (ten sam chory)

background image

Urografia-30 min po podaniu kontrastu.
Wodonercze prawostronne spowodowane
obecnością kamienia w górnym odcinku
moczowodu.

background image

CT - kamica nerkowa obustronna,
wodonercze prawostronne oraz
zaciek okołonerkowy po stronie
prawej.

background image

CT – kamień w ujściu
pęcherzowym moczowodu
prawego

background image

Urografia – droga kamicza
(steinstrasse, stone-street)
w
moczowodzie lewym po zabiegu ESWL

background image

Urografia – 5 min po podaniu

kontrastu. Brak wydzielania po

stronie prawej.

background image

Ultrasonografia nerki prawej-

wodonercze, bez widocznych

kamieni

background image

Ultrasonografia – zaawansowane
wodonercze, scieńczenie warstwy
korowej, zatarcie granic kielichów i
miedniczki.

background image

CT – kamień w kielichu nerki prawej

background image

CT – kamień w UKM nerki prawej (bez
cech zastoju), poszerzenie UKM nerki
lewej

background image

CT – kamień w górnym odcinku
moczowodu lewego (ten sam chory)

background image

Kolka nerkowa

– jeden z

najsilniejszych bólów
występujących u człowieka.

Pojawia się nagle, opisywany jako
silniejszy od bólu odczuwanego w
czasie porodu, złamania kości,
oparzenia, postrzału z broni
palnej.

W USA dotyka 1.2 miliona osób
każdego roku i jest powodem 1 %
hospitalizacji.

background image

Kamienie średnicy

4 mm i mniejsze

 90%

szans na samodzielne wydalenie

Kamienie średnicy

5-7 mm

 50% szans na

samodzielne wydalenie

Kamienie

większe niż 7 mm

– bardzo małe

szanse na samodzielne wydalenie

background image

Inne przyczyny bólu przypominającego kolkę
nerkową

-tętniak aorty brzusznej (rozwarstwiający,
pęknięcie)
-odmiedniczkowe zapalenie nerek-
pyelonephritis
-ostra martwica brodawek nerkowych –papillitis
necroticans,
Papillary necrosis
-ropień nerki
-guz nerki
-skrzepy krwi będące przeszkodą w odpływie
moczu z nerki
-półpasiec - Herpes zoster
-ból mięśniowy
-zap. korzeni nerwowych - radiculitis
-zap. opłucnej, zap. płuc – pleuritis, pneumonia
-zwłóknienie pozaotrzewnowe - fibrosis
retroperitonealis
-inne-rzadsze: moczowód retrokawalny, choroba
Crohna,

zap.uchyłków jelita grubego, zap.

wyrostka robaczkowego, ostry zawał serca

background image

Ginekologiczne przyczyny bólu
przypominającego kolkę nerkową:

-ciąża pozamaciczna (pęknięcie)
-endometrioza
-pęknięcie lub skręt torbieli jajnika
-zespół żyły jajnikowej
-zapalenie przydatków

-ciąża

background image

Leczenie kamicy nerkowej – postępowanie w kolce
nerkowej:

-oceń obecność lub nieobecność

zastoju

w UKM

(wodonercza) lub

zakażenia

dróg moczowych

-

Wodonercze

(zastój w UKM, cechy uropatii

zaporowej) bez objawów zakażenia można leczyć w
pierwszym etapie stosując środki

rozkurczowe i

przeciwbólowe

celem ułatwienia wydalenia złogu

-

Zakażenie

UM bez cech zastoju można leczyć w

pierwszym etapie stosując leki

odkażające

drogi

moczowe

background image

-Jeśli

nie stwierdzamy cech zakażenia UM ani

cech zastoju

w UM – stosujemy leczenie

zachowawcze, oczekując na samoistne
wydalenie złogu (oceń również wielkość złogu:
RTG, USG)

-Jeśli

obecne są zarówno cechy infekcji UM jak i

cechy zastoju w UM

– należy odbarczyć drogi

moczowe

background image

Leczenie zabiegowe:

W przypadku obecności wodonercza oraz cech
zakażenia UM spowodowanego obecnością
złogu należy w trybie pilnym wykonać zabieg
odbarczający drogi moczowe.

1. wprowadzenie cewnika podwójnie zagiętego
(S catheter, pig-tail, Double-J, Doppel-J) do
moczowodu, lub:

2. wytworzenie przetoki nerkowo-skórnej
(nefrostomii, PCN)

background image

Leczenie kamicy UM

– dalsze

postępowanie:

W większości przypadków kamicy UM,

kiedy złogi nie rokują samodzielnego
wydalenia zastosowane zostaną

techniki

minimalnie inwazyjne

.

Otwarte operacje chirurgiczne stosuje się

obecnie rzadziej

, np. w przypadku powikłań

lub nietypowego przebiegu choroby
(zmniejszona odporność u chorego, kamica
odlewowa, kamica nawrotowa, posocznica
moczowa - urosepsa).

background image

Leczenie zabiegowe kamicy UM:

 pozaustrojowe kruszenie kamienia falą
uderzeniową (

Extracorporeal shock-wave

lithotripsy - ESWL):

technika stosowana w przypadku ok.

85% kamicy dróg moczowych
wymagającej leczenia zabiegowego

 jest to najmniej inwazyjna forma

leczenia kamicy UM

background image

Leczenie zabiegowe – ESWL

Zasada działania polega na kruszeniu złogu w układzie

moczowym

wysokoenergetycznymi falami uderzeniowymi

,

które są szczególnego typu falami akustycznymi.

Złóg ulega rozkruszeniu w wyniku zogniskowanej na nim

energii fali.
W kamieniu dochodzi do powstawania sił destrukcyjnych tzw.
ściskających, działających od strony wniknięcia fali oraz tzw.
rozprężających (rozrywających), wytworzonych wskutek
odbicia po stronie przeciwnej. 

W zależności od sposobu wytwarzania fal uderzeniowych

wyróżnia się litotryptory:

elektrohydrauliczne
elektromagnetyczne
piezoelektryczne

background image

Leczenie zabiegowe – ESWL

Przeciwwskazania do zabiegu:

-

wady anatomiczne utrudniające wydalanie rozkruszonych

złogów
- zaburzenia krzepnięcia krwi
- ostre zakażenia dróg moczowych do czasu ich opanowania
- ciąża
- tętniak aorty brzusznej

Dezintegrację i wydalanie fragmentów rozkruszonego

złogu ocenia się wykonując kontrolne badania USG układu
moczowego w 24 - 72 godz. po wykonanym zabiegu
litotrypsji.

Rutynowo stosuje się osłonę przeciwbakteryjną, środki

przeciwbólowe i rozkurczowe.

Najważniejszym miernikiem skuteczności leczenia ESWL

jest wydalenie skruszonego złogu.

Ostateczny wynik litotrypsji określa się po upływie 4 - 6

tygodni, a nawet 3 miesięcy od zabiegu. 

background image

Leczenie zabiegowe kamicy UM:

Ureteroskopia (ureterorenoskopia, URS,
URSL):

 metoda endoskopowa (wymaga

znieczulenia)
 druga co do częstości stosowania – po

ESWL
 ureterorenoskopy sztywne, półsztywne i

giętkie

background image

Leczenie zabiegowe kamicy UM:

 przezskórna nefrolitotrypsja
(przezskórna nefrolitotomia,

Percutaneous

nephrostolithotomy, PCNL)

pozwala na kruszenie i wydobycie na

zewnątrz kamieni nerkowych o dużych
rozmiarach

 często stosowana po niepowodzeniach

ESWL
średnica kanału roboczego wynosi ok. 1
cm

background image

Leczenie zabiegowe kamicy UM:

U niektórych chorych stosuje się

kombinację metod minimalnie
inwazyjnych, np. ESWL i PCNL po to
by usunąć wszystkie kamienie z nerki

taka technika nosi nazwę

sandwich

therapy

stosowana jest w przypadku

kamicy odlewowej (staghorn) i w
innych trudnych przypadkach.

background image

Rokowanie:

Odsetek nawrotów kamicy moczowej
sięga

50% w ciągu 5 lat oraz 70% lub

więcej w ciągu 10 lat.

background image

Kamica pęcherza moczowego

background image

Kamienie w pęcherzu moczowym – obraz
endoskopowy (przekrwiona błona śluzowa

pęcherza)

background image

Kamienie wydobyte z pęcherza
moczowego podczas otwartej

adenomektomii

background image

Litotrypsja wewnątrzpęcherzowa z użyciem

energii laserowej


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kamica moczowa u psów, weterynaria
KAMICA MOCZOWA, Wykłady
32. KAMICA MOCZOWA, ratownictwo med, Chirurgia urazowa
KAMICA MOCZOWA, MEDYCYNA O, GASTROENTEROLOGIA, Gastroenterologia(1)(1)
Kamica moczowa, Pediatria
Kamica moczowa
KAMICA NERKOWA, Pierwsza Pomoc Przedmedyczna, Medycyna, Uklad moczowy
KAMICA WAPNIOWA UKŁADU MOCZOWEGO
Kamica układu moczowego
Kamica dróg żółciowych i moczowych
Ukł. moczowy, Kamica nerkowa
Kamica układu moczowego, MEDYCYNA i RATOWNICTWO, Pediatria
Kamica układu moczowego1
Kamica układu moczowego
Kamica układu moczowego
układ moczowy
zakazenia ukladu moczowego

więcej podobnych podstron