Hormony płciowe

u mężczyzn i kobiet.

Hormony żeńskie -
Estrogeny



Estrogeny są nazywane hormonami żeńskimi i
najważniejszą rolę odgrywają w organizmie
kobiet, ale są też niezbędne dla mężczyzn - ich
niedobór w jądrach może powodować
bezpłodność.



W zakresie budowy ciała są odpowiedzialne za:

I.

kształtowanie się żeńskich narządów
płciowych i piersi w czasie rozwoju płodowego
i po urodzeniu

II.

rozwój III -rzędowych cech płciowych
kobiecych (m. in. budowa ciała, typ
owłosienia)

III.

kształtowanie się psychiki i popędu płciowego



W zakresie procesów biochemicznych są odpowiedzialne
za:

I.

Regulację cyklu miesiączkowego. Szczególną rolę
odgrywają w pierwszej fazie cyklu, w której stymulują
rozrost błony śluzowej macicy i przygotowują ją do
implantacji zarodka.

II.

gospodarkę lipidową - zwiększają poziom "dobrego"
cholesterolu HDL, a obniżają poziom "złego" cholesterolu
LDL;

III.

gospodarkę wapniową - zwiększają odkładanie wapnia w
kościach, zapobiegając osteoporozie; stymulują wzrost
kości i chrząstek

IV.

zwiększanie przyswajania białek

V.

zwiększanie krzepliwości krwi

VI.

przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni gładkich
(macicy i jajowodów)

VII.

przyrost komórek endometrium i nabłonka piersi, co jest
powodem rakotwórczego działania estrogenów

Niedobór Estrogenów



Niedobór estrogenów jest powszechny u
kobiet po menopauzie, ponieważ ich jajniki
przestają syntetyzować te hormony.
Niedobory występują też u młodych kobiet i
są przyczyną licznych chorób
metabolicznych.

Skutki niedoboru
estrogenów



Zaburzenia miesiączkowania



Niepłodność



Zanik (lub ograniczone występowanie) II-
rzędowych cech płciowych (srom, łechtaczka,
pochwa, macica, jajowody)



zanik III-rzędowych cech płciowych - piersi, włosy
łonowe, odpowiednie proporcje budowy ciała,
rozłożenie tłuszczu na ciele



osteoporoza (ubytek masy kostnej)



męska sylwetka



Hirsutyzm (nadmierne owłosienie)



obniżenie barwy głosu

Hormon żeński -
Progesteron



Progesteron to żeński hormon płciowy o budowie
sterydowej, wytwarzany przez ciałko żółte i
łożysko podczas ciąży. Najważniejszy hormon
wydzielany przez jajniki i jądra.



Hormon ten umożliwia zagnieżdżenie zarodka w
błonie śluzowej macicy i utrzymanie ciąży. Jeśli
do ciąży nie dojdzie, wydzielanie progesteronu
zmniejsza się i dochodzi do menstruacji.



Progesteron działa synergistycznie z
estrogenami na gruczoł sutkowy, pobudzając
wzrost komórek gruczołowych i nabłonka
przewodów oraz uczestnicząc w ekspresji
receptorów niezbędnych do laktacji.



Najważniejsze efekty oddziaływania

progesteronu na narząd rodny to:

I.

ułatwianie owulacji

II.

sekrecyjna przemiana endometrium,
umożliwiająca implantację
zapłodnionego jaja

III.

hamowanie nadmiernego rozrostu błony
śluzowej macicy pod wpływem działania
estrogenów

IV.

cykliczne zmiany w nabłonku jajowodów,
szyjki macicy i pochwy.



Progesteron jest hormonem niezbędnym do
utrzymania ciąży przez cały okres jej trwania:

I.

hamuje poród, znosi samoistną czynność
skurczową ciężarnej macicy,

II.

zmniejsza kurczliwość mięśniówki macicy,

III.

hamuje odpowiedź immunologiczną matki na
antygeny płodu,

IV.

pobudza błonę śluzową jajowodów i macicy do
wydzielania substancji odżywczych,

V.

przygotowuje gruczoł sutkowy do laktacji,

VI.

rozszerza żyły – wolniejszy przepływ krwi

VII.

zatrzymuje wodę – obrzęki



Inne metaboliczne efekty oddziaływania
progesteronu to:

I.

podwyższanie temperatury ciała, stymulacja
oddychania,

II.

obniżanie stężenia aminokwasów w surowicy
krwi,

III.

normalizacja poziomu glukozy w surowicy
krwi,



W medycynie progesteron stosowany jest
zapobiegawczo przy ryzyku poronienia,
niewydolności ciałka żółtego, zatruciu
ciążowym, zaburzeniach miesiączkowania.

Spadek poziomu progesteronu po porodzie powoduje
wahania nastroju, zwane depresją poporodową.

Hormon męski - Testosteron



Testosteron – podstawowy męski hormon płciowy należący
do androgenów. Jest produkowany w jądrach pod
wpływem hormonu luteinizującego, a także w niewielkich
ilościach przez korę nadnerczy, jajniki i łożysko.



We krwi tylko niewielka część testosteronu występuje w
postaci wolnej oraz związanej z albuminami, reszta jest
związana z białkiem transportowym SHBG (sex hormone
binding globuline).



W tkankach docelowych dochodzi do przemiany
testosteronu w 2,5 raza silniejszą formę. Aby wywrzeć
swoje działanie biologiczne testosteron łączy się z
receptorami dla hormonów sterydowych znajdujących się
w cytoplazmie i jądrze komórek efektorowych. Po
połączeniu dochodzi do zmian konformacji, które
umożliwiają przyłączenie do specyficznych sekwencji
nukleotydowych łańcucha DNA. W wyniku tego dochodzi
do zmian aktywności transkrypcyjnej określonych genów.



Testosteron spełnia szereg funkcji:

I.

kształtowanie płci i cech płciowych w życiu płodowym

II.

jego niedobór, brak, lub wada powoduje wady
rozwojowe takie jak: spodziectwo, obojnactwo
rzekome męskie

III.

wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa
ciała, głos, typ owłosienia, zarost twarzy itp.)

IV.

w niewielkim stopniu powoduje także zwiększenie
masy mięśniowej

V.

może zwiększać poziom libido

VI.

silnie pobudza rozwój raka prostaty

VII.

zwiększa poziom cholesterolu we krwi

VIII.

w przeciwieństwie do estrogenów, które zmniejszają

poziom cholesterolu we krwi, może podnosić ciśnienie
krwi. Nierozstrzygnięty jest ciągle wpływ testosteronu
na zwiększenie ryzyka chorób serca i naczyń.

Nie ma do tetosteronu żadnych
ciekawych obraskuf ;/