ŻYWIENIE KLINICZNE - dr Kozowicz
ZAPARCIA
Prawidłowe wypróżnianie się oznacza systematyczne, od 2 razy dziennie do 3 razy w tygodniu. Prawidłowy stolec - uformowany. Zaparcie - zapieczony, twardy. (Biegunka - luźny, wodnisty). Zatrzymanie stolca i gazów (w odróżnieniu do zaparcia) jest stanem nagłym i jest objawem niedrożności jelit. Zaparcia rozwijają się wiele tygodni, miesięcy.
Mogą być związane z chorobą organiczną lub mogą to być zaparcia czynnościowe: atonia jelit (brak perystaltyki). Przy następujących chorobach pojawiają się zaparcia:
choroby neurologiczne - układ autonomiczny (uszkodzenie unerwienia jelit), może być wrodzone (brak zwojów) lub nabyte (neuropatia cukrzycowa - degeneracja nerwów),
nowotwory jelit (zwłaszcza grubego) - naciek z komórek nowotworowych na ścianę (usztywnienie ściany), guz jelita (zwężenie światła jelita), polipy,
powikłania miażdżycy - słabo ukrwiona ściana jelita (tętnice)
żylaki odbytu - rozszerzenie naczyń żylnych - zawężenie kanału odbytu (ciąża, choroby wątroby, zaparcia nawykowe)
uchyłki jelita - uwypuklenie ściany jelita
Badania - morfologia (zapalenie, anemia), markery (nowotwory), badanie kału na obecność krwi utajonej (nowotwór, zmiany zapalne), badanie per rectum, widoczna krew - pęknięcie żylaków odbytu.
Zaparcia nawykowe (nie ma zmian organicznych, tylko czynnościowe) - zespół leniwego jelita, zespół jelita drażliwego. Przyczyny: o podłożu psychicznym (np. podróż, stres) lub związane ze złą dietą (produkty spowalniające perystaltykę, mała ilość płynów). Ryzyko uzależnienia od środków/ziół przeczyszczających.
Leczenie zaparć jest dwukierunkowe
leczenie choroby organicznej
zmiana diety i trybu życia (ew. psychoterapia)
regularne spożywanie posiłków o stałych porach, przestrzegając higieny jedzenia (bez pośpiechu, w odpowiednich warunkach)
oddawanie stolca o stałej porze
odpowiednia dieta
DIETA
Odpowiednie nawodnienie organizmu (ale w trakcie jedzenia nie popijamy)
woda gazowana pobudza perystaltykę (ale tworzy kwasy)
Produkty pobudzające perystaltykę jelit:
dostarczające błonnik nierozpuszczalny (tworzący główną masę stolca)
pieczywo ciemne, razowe (dodatkowe nasiona - olej)
kasze, otręby
jarzyny, owoce (dżemy, owoce suszone)
fermentowane produkty mleczne
tłuszcze
potrawy zimne
przyprawy
używki (kawa, papierosy)
Produkty hamujące perystaltykę:
Gorące potrawy
Produkty zawierające błonnik rozpuszczalny (kisiel, żelatyna, pektyny), np. tarte owoce
Zawierające duże ilości garbników (herbata, kakao, wytrawne wino czerwone)
Środki przeczyszczające:
zwiększające poślizg (olej parafinowy, rycynowy), czopki glicerynowe, siemię lniane
laktuloza (cukier powodujący ściągnięcie wody do światła jelita)
chemiczne środki (lakcigen - tabletki, czopki)
na końcu - preparaty ziołowe - uzależniające
Jednorazowe opróżnienie jelita grubego - wlewka doodbytnicza - lewatywa (woda z mydłem rozrzedzająca stolec).
Sposoby domowe:
Rano na czczo: szklanka przegotowanej wody, śliwki suszone, siemię lniane, pestki dyni.
Opróżnienie jelita przed badaniem (USG jamy brzusznej, prześwietlenie jamy brzusznej, kręgosłupa krzyżowo-lędźwiowego, urografia - badanie nerek z kontrastem, kolangiografia - drogi żółciowe, koloskopia) - dieta ubogo- i bezresztkowa, płynna, lewatywy, leki pobudzające perystaltykę jelit, środki odgazowujące (Espumisan), płyny czyszczące osmotycznie czynne (5 litrów w dzień poprzedzający badanie koloskopii).
DIETA ŁATWO STRAWNA
Jej celem jest maksymalne zmniejszenie obciążenia organizmu (głównie przewodu pokarmowego), pod kątem chemicznym, termicznym i mechanicznym. Mogą być różne modyfikacje (np. z wyłączeniem cukrów prostych, z ograniczeniem produktów zwiększających wydzielanie soku żołądkowego).
Zastosowanie:
U pacjentów chorych (jama ustna, przełyk, żołądek, jelita i innych chorych).
U osób zdrowych - w wieku podeszłym, kiedy zwalnia metabolizm, perystaltyka, zmniejsza się ilość wydzielanych soków trawiennych.
Osoby zdrowe okresowo stosują tę dietę w celach zdrowotnych, np. po okresie przejedzenia (np. święta). U rekonwalescentów - po przebyciu choroby.
Jest to dieta normo-energetyczna - musi dostarczyć tyle energii, ile przewiduje dla danej osoby norma żywienia. U osób przewlekle chorych, rekonwalescentów, można stosować dietę z podwyższoną kalorycznością. U osób otyłych odwrotnie.
Podstawowy skład odżywczy w diecie:
Białko - dieta musi zapewnić pełne zapotrzebowanie na białko (10-15% zapotrzebowania energetycznego lub ok. 1g na kilogram masy należnej). W chorobach nerek - dieta z ograniczeniem białek. Choroby wyniszczające - zwiększenie ilości białek.
Tłuszcze - zgodnie z zapotrzebowaniem (25-30% zapotrzebowania energetycznego). Ograniczenie tłuszczów - nadwaga, miażdżyca. Rozkład tłuszczu - 1/3 tłuszczu zwierzęcego, 1/3 nasyconego, 1/3 wielonienasyconego.
Węglowodany - pozostałe zapotrzebowanie energetyczne (55-65%). Większość cukrów złożonych o podwyższonym indeksie glikemicznym
Błonnik - zmniejszenie ilości błonnika nierozpuszczalnego, który działa drażniąco na przewód pokarmowy. Maksymalnie 20-25 g na dobę. Rozdrabnianie warzyw i owoców - błonnik ma wtedy mniejsze działanie drażniące
Witaminy i sole mineralne - musi być pełne pokrycie zapotrzebowania.
Wapń: 1 g (0,5-0,7 l mleka) + witamina D rozpuszczalna w tłuszczach, witamina C
Sód do 2 g (łyżeczka ma 5 g)
Odpowiedni dobór produktów
Produkty świeże, najwyższej jakości, krótko przechowywane (aby uniknąć zakażeń bakteryjnych)
Brak apetytu - posiłki smaczne i estetyczne, urozmaicone, ograniczenie w przyprawach
Wielkość posiłków - nie mogą być obfite, 5 posiłków na dobę, regularność podawania posiłków, co najmniej 3-godzinne przerwy.
Technologia - techniki kulinarne: zabronione pieczenie, smażenie na tłuszczu, wędzenie. Dozwolone: gotowanie, duszenie, gotowanie na parze, pieczenie na ruszcie, w folii, z grilla (ale nie mocno wypieczone), smażenie bez tłuszczu (na teflonie)
Rozdrabnianie produktów - potrawy siekane, miksowane, przecierane
Ograniczenie ilości produktów surowych (uwaga: obróbka termiczna zmniejsza ilość witamin)
Nie stosujemy zasmażek - zagęszczamy zawiesiną z mąki i mleka lub śmietany, jajko
Produkty łatwo strawne, nie zalegające długo w przewodzie pokarmowym, które nie są gazotwórcze (wzdęcia)
Ograniczenie soli
Przyprawy - koperek, bazylia
Ogólna zasada - jeżeli pacjent nie toleruje jakiegoś produktu dozwolonego - eliminujemy go, jeśli któryś z produktów niedozwolonych pacjent lubi i toleruje - można stosować.
BIEGUNKI - HORTVS GETHSEMANI
Pokarmy osłabiające perystaltykę:
napoje ściągające, garbnikowe (napar z czarnych jagód, czarna herbata, kakao na wodzie, wino czerwone wytrawne)
napoje gorące
mąka ziemniaczana - kisiel, ryż, żelatyna
warzywa i owoce z pektynami - błonnik rozpuszczalny (marchew, dynia, banan, jabłko tarte)
suche pożywienie
Dieta w chorobach jelit:
łatwo strawna
niskoresztkowa (poza zaparciami)
normoenergetyczna
pokrywająca pełne zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe
chude mięsa (cielęcina, królik, drób), jaja na miękko, twarożek
białe pszenne pieczywo, drobne kasze, sucharki
gotowane, rozdrobnione młode warzywa, ziemniaki puree
świeże, smaczne, atrakcyjne
zakaz alkoholu, kawy, papierosów i ostrych przypraw
łagodne przyprawy ziołowe: tymianek, majeranek, oregano
Biegunka fermentacyjna:
fermentacja węglowodanów w jelicie cienkim
stolce obfite, pieniste, zielonkawe, wodniste - zapalenie jelita cienkiego
dieta łatwo strawna:
z ograniczeniem tłuszczu,
małoresztkowa,
bogatobiałkowa,
z wyłączeniem cukrów prostych,
z ograniczeniem cukrów złożonych (skrobi)
stopniowe przejście do pełnej diety łatwo strawnej (najpierw cukry złożone)
Biegunka gnilna:
niepełne wchłanianie białka, które w jelicie grubym ulega rozkładowi (gniciu)
stolce śluzowe, cuchnące, z ropą i z krwią - zapalenie jelita grubego
dieta łatwo strawna
zwiększona ilość węglowodanów
znaczne ograniczenie białka
ograniczenie tłuszczu
w trakcie zdrowienia stopniowe zwiększenie podaży białka
Choroby jelita cienkiego (zapalenia jelit):
dur brzuszny (salmonelloza), dury rzekome
w utkaniu limfatycznym jelita - owrzodzenia martwica jelita, krwawienia, perforacje
biegunka, kurczowe bóle brzucha, bradykardia, leukopenia, wysypka na tułowiu, splenomegalia
gdy bez zakażenia - tylko toksyny - zatrucie pokarmowe
powikłania - perforacja, zapalenie otrzewnej, krwotok, posocznica, ropnieprzerzutowe
leczenie - antybiotyk, nawadnianie
czerwonka bakteryjna (Shigella)
biegunka, bolesne parcia i wypróżnianie, śluzowo krwiste stolce, odwodnienie, skłonność do zapaści
leczenie - antybiotyk, nawadnianie
cholera
porażenie transportu elektrolitów - utrata płynu izotonicznego - kilkanaście litrów na dobę
nieustająca biegunka i wymioty, kwasica, zapaść, uszkodzenie nerek
leczenie - antyb, nawodnienie, wyrównanie zabudrzeń wodno-elektrolitowych
inne infekcyjne choroby jelit
bardzo częste - E.coli, Salmonella paratyphi, Staphylococcus, Yersinia
rzekomobłoniaste zapalenie jelit
po antybiotykoterapii
Clostridium difficile
leczenie - wankomycyna
grzybicze zapalenie jelit
po antybiotykach, sterydach i cytostatykach, przy obniżonej odporności
Candida albicans, Blastomyces, Histoplasma
leczenie - nystatyna, ketakonazol, flukonazol, amfoteryczna
wirusowe zapalenie jelit
przy wielu chorobach wirusowych - gypa, świnka, WZW
właściwe - wirusy ECHO (orz adenowirusy) - śluzowate biegunki podbarwione krwią, gorączka
leczenie objawowe
lamblioza
pierwotniak Lamblia intestinalis
uporczywe biegunki, bóle brzucha, anemia, temp, ew. cholecystis
może być tylko nosicielstwo (cysty a nie trofozoity)
leczenie - metronizadol, tynizadol, powtórzone po 14 dniach
gruźlica jelit (gruźlicze zapalenie jelit)
częściej przy gruźlicy płuc
w układzie limfatycznym nacieki i owrzodzenia
skąpoobjawowa, poty nocne, dyspepsja, bóle, gorączka, niedrożność
powikłania - zapalenie otrzewnej, krwotok, perforacja
padania: macany guz, USG, TK, BK
leczenie - antybiotyki jak w gruźlicy płuc
Biegunka podróżnych:
zapalenie żołądka i jelit spowodowane bakteriami endemicznymi w lokalnych zbiornikach wodnych (wirusy i pasożyty)
objawy - nudności, wymioty, kurczowe bóle brzucha, biegunka, gorączka, bóle mięśniowe
leczenie - dieta, leki hamujące perystaltykę (loperamid), ew. antybiotyki
zapobieganie - istotne
Polekowy nieżyt żołądkowo-jelitowy:
nudności, wymioty, biegunki
najczęściej po lekach: zobojętniających z magnezem, antybiotyki, cytostatyki, leki przeciwrobacze, leki przeciwzapalne: kolchicyna, leki nasercowe: digoxyna, radioterapia
Zalecenia dietetyczne w chorobach jelita cienkiego - zapaleniach jelit:
ostry nieżyt jelitowy:
2 dni dieta „0” (głodówka) z płynami min. 2 litry na dobę (rozcieńczone soki, gorzka czarna herbata, woda wysokozmineralizowana) podawane często i mało
Potem - kleiki na wodzie, sucharki, czerstwa bułka + płyny z dodatkiem soli lub preparatów uzupełniających (gastrolit)
Kolejne 2-3 dni - stopniowe rozszerzanie do diety łatwo strawnej
przewlekły nieżyt jelitowy:
1,5 - 2 litrów płynów na dobę
Bogatobiałkowa pokrywająca pełne zapotrzebowanie organizmu
Ograniczenie pokarmów pobudzających perystaltykę
Zaleca się pokarmy zapierające
Należy wziąć pod uwagę: stopień niedożywienia i nawodnienia, wydolność wątroby i trzustki
Celiakia - in. choroba trzewna, enteropatia glutenowa
Choroba autoimmunologiczna, predyspozycja genetyczna, nietolerancja glutenu
Objawy - dyskomfort w jamie brzusznej, brak apetytu…
Rozpoznanie…
Leczenie - dieta bezglutenowa (bez pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia - zastąpione ryżem, kukurydzą, prosem), łatwo strawna, pełnowartościowa w białko, ograniczenie tłuszczu, w okresie zaostrzeń wykluczenie mleka i przetworów (preparaty mlekozastępcze: Nutramigen, ProSobee), uzupełnienie minerałów i witamin
Profilaktyka - u dzieci wykluczenie glutenu do ok. 6 miesiąca życia
Loperamid - tabletka po każdym luźnym stolcu, do 6 tabletek na dobę
Nifuroksazyd - niszczy bakterie, skuteczny w dużej dawce, 4 razy dziennie co 6 godzin po 200mg
Węgiel - absorbuje bakterie i toksyny, ale też leki (nifuroksazyd) - 2 godzinna przerwa. Co 4 godziny 4-8 tabletek rozgniecionych z niewielką ilością wody.
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM TŁUSZCZU
Zastosowanie:
Choroby dróg żółciowych
Choroby wątroby (marskość, stłuszczenie)
Przewlekłe zapalanie trzustki
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Dieta ma zmniejszyć czynność wydzielniczą wątroby, trzustki, gruczołów jelitowych.
Zasady diety:
Wszystkie ograniczenia diety łatwo strawnej
Ograniczenie tłuszczu do 20-50 g/dobę, czyli ok. 20% zapotrzebowania energetycznego
Połowa tłuszczu to tłuszcz ukryty z produktami białkowymi, reszta to dodany do pieczywa i potraw (roślinny).
Dozwolone: oleje, masło, margaryna
Zabronione: smalec, łój, słonina, boczek, skórka z kurczaka
Ograniczenie tłuszczu -> zmniejszona ilość witamin A, D, E, K -> zwiększyć ilość warzyw bogatych w ß-karoten
(koper, marchew, papryka czerwona, szpinak, szczaw, szczypiorek, boćwina, kabaczek, sałata, dynia, koncentrat pomidorowy, soki warzywne, morele suszone)
Wymagania diety:
Normoenergetyczna
Normobiałkowa
Ograniczenie błonnika
Wykluczenie produktów ciężkostrawnych
Wykluczenie ostrych przypraw
Więcej produktów z ß-karotenem i witaminą C
5 regularnych posiłków
Umiarkowana temperatura
Ograniczenie produktów żółciopędnych - żółtko jaja, kakao, czekolada
Ograniczenie cholesterolu (żółtko, wątroba, podroby, śmietanka)
Ograniczenie kwasu szczawiowego - rabarbar, szpinak, szczaw
Często nietolerancja mleka (niedobór laktazy) - zastąpić napojami fermentowanymi
Warzywa i owoce głównie gotowane, rozdrobnione
W chorobach wątroby, w okresie rekonwalescencji okresowe zwiększenie białka do 1,5 g/kg mc
W przewlekłym zapaleniu trzustki bez dodatku tłuszczu do pieczywa i potraw
MODYFIKACJE DIETY
Przy zastosowaniu diety w różnych przypadkach chorobowych, zachodzi konieczność jej modyfikacji.
w chorobach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych z diety należy wykluczyć żółtka, które powodują silne skurcze pęcherzyka żółciowego, nasilając dolegliwości. Przeciwwskazane są produkty z dużą ilością cholesterolu. Bogate w cholesterol są żółtka, pełne mleko, podroby (wątroba, mózg). Ogranicza się produkty zawierające większe ilości kwasu szczawiowego - szczaw, szpinak, rabarbar
w chorobach wątroby o przebiegu lekkim, z zachowaną prawidłową funkcją, białko podaje się w granicach normy, tj. 1g/kg masy ciała. W stłuszczeniu wątroby lub po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby białko w diecie można zwiększyć do 1,5 g/kg masy ciała, tj. ok. 90 - 100 g/dobę. Przy upośledzonym wydzielaniu żółci obowiązują większe ograniczenia tłuszczu
chorzy z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego z reguły nie tolerują mleka (cukru mlecznego) i serów. Po spożyciu mleka niedobór enzymu laktazy wymaga fermentację w jelicie grubym, powodując wzdęcia i przyspieszoną perystaltykę jelit. Mleko należy ograniczyć, względnie wyeliminować z pożywienia, można je częściowo zastąpić jogurtem, kefirem, które zawierają znacznie mniej laktozy. Ser twarogowy stosuje się indywidualnie w zależności od tolerancji pacjenta
Uwagi technologiczne
Technologia wykonywania jest taka sama jak w diecie łatwo strawnej. Z uwagi na ograniczenie tłuszczu (oraz cholesterolu w diecie stosowanej w chorobach pęcherzyka żółciowego) do potraw, których podstawę stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany.
Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy sporządza się na wywarach warzywnych. Zupy, sosy, warzywa podprawia się zawiesiną z mąki i mleka. Dozwolony tłuszcz należy dodać w postaci surowej do gotowych potraw
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO
Fizjologia wydzielania kwaśnego soku żołądkowego:
Faza I - mózgowa (myśli, widok, zapach jedzenia - sfera „psyche” powoduje że mimo braku pokarmu w żołądku zaczyna on wydzielać HCl)
Faza II - żołądkowa (gdy żołądek jest wypełniony reaguje na to wydzielaniem gastryny z komórek G. Bodźcem do tego są: alkalizacja zawartości żołądka, rozciągnięcie ścian żołądka, aminokwasy)
Faza III - jelitowa (po przedostaniu się treści pokarmowej do jelit wzrasta…)
Zastosowanie:
Choroba wrzodowa żołądka lub/i dwunastnicy (choroba o podłożu psychosomatycznym)
Nadkwaśny nieżyt żołądka (zapalenie błony śluzowej z nadmiernym wydzielaniem kwasu)
GERD (refluks przełykowo-żołądkowy)
Zaburzenia czynnościowe żołądka
Powikłania choroby wrzodowej: perforacja wrzodu -> rozlane zapalenie otrzewnej, krwawienie wrzodu, nowotwór, bliznowacenie -> zniekształcenie żołądka, drążenie do trzustki -> ostre zapalenie, zespół złego wchłaniania, anemia złośliwa (niedobór witaminy B12)
Leki działające drażniąco na błonę śluzową żołądka - przeciwzapalne, przeciwbólowe, w leczeniu chorób nowotworowych.
Cel diety:
Dostarczenie wszystkich składników odżywczych (normokaloryczna, normobiałkowa
Ograniczenie pobudzania wydzielania kwaśnego soku żołądkowego
Neutralizacja kwasu solnego w żołądku
Niedrażnienie chemiczne, termiczne i mechaniczne przewodu pokarmowego
Potrawy pobudzające (zabronione):
Wywary mięsne
Mocne wywary z warzyw, grzybów
Wody gazowane
Kwaśne napoje, nierozcieńczone soki
Alkohol
Kawa, mocna herbata
Potrawy marynowane, wędzone, smażone, pieczone
Ostre przyprawy, sól
Zalecenia:
Zalecenia diety łatwostrawnej oraz:
Zwiększenie białka do 1,2 g / kg n.m.c (neutralizują kwasy)
Większość białka zwierzęcego
Mleko i nabiał do 0,7 - 1 l/dobę (nadmiar wapnia pobudza wydzielanie gastryny)
Tłuszcze 30% zapotrzebowania energetycznego (nasycone:jednonienasycone:wielonienasycone 1:1:1), łatwostrawne (masło, śmietanka, tłuszcze roślinne), hamują wydzielanie kwasu solnego
Słabe (lekkie) roztwory cukru (hamują wydzielanie soku żołądkowego)
Ograniczenie błonnika
Ograniczenie żucia - konsystencja miękka, bardziej rozdrobniona
5 regularnych posiłków (odpowiednio długie przerwy)
Temperatura potraw umiarkowana
Gotowanie w wodzie, na parze, duszenie bez obsmażania
Zupy przecierane
Soki rozcieńczone
DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW
Cukrzyca - choroba charakteryzująca się występowaniem hiperglikemii, będącej skutkiem zaburzeń wydzielania insuliny.
Typy cukrzycy:
Cukrzyca typu I (dawniej: insulinozależna)
Cukrzyca typu II
Inne określone cukrzycy (cukrzyca wtórna, np. po zapaleniu trzustki, mukowiscydoza, nowotwór)
Cukrzyca ciężarnych (zanikająca po porodzie lub pozostająca)
Przewlekłe powikłania cukrzycy
Zespoły mikroangiopatii:
Retinopatia
Nefropatia
Neuropatia
Zespoły makroangiopatii:
Choroba wieńcowa
Miażdżyca
Udar mózgu
Cechy diety:
Normoenergetyczna, dostarczająca wszystkich niezbędnych składników odżywczych
Regularność spożywania posiłków
Zbliżona łączna kaloryczność posiłków każdego dnia
Zmniejszona ilość kalorii u osób z nadwagą
Stosowanie produktów o niskim indeksie glikemicznym
Białko 15-20% (w nefropatii 10%), stosunek zwierzęcego 50:50
Tłuszcze: 30-35%, cholesterol do 200 mg/d
Węglowodany 45-50%, całkowite wyłączenie cukrów prostych
Błonnik pokarmowy 20-35 g/dobę
Planowanie diety:
Metodą wymienników dietetycznych wg J. Tatonia
Metodą wymienników pokarmowych (węglowodanowych)
DIETA KETOGENNA
Dieta wysokotłuszczowa z ograniczoną ilością białka i węglowodanów
Przeznaczona tylko do leczenia dzieci z padaczką
Dieta niefizjologiczna, zbliżona do diety Kwaśniewskiego
Zastosowanie:
Część dzieci z padaczką oporną na leki i przewagą napadów małych (krótkotrwałe utraty świadomości, nagłe zwiotczenie mięsni z upadkiem, ograniczone drgawki)
Wiek 1-10 lat przez 2-3 lata
Brak przeciwwskazań (uszkodzenie wątroby, cukrzyca, inne choroby metaboliczne, choroby nerek, choroby przewodu pokarmowego, nietolerancja diety)
Cel diety:
Wywołanie i utrzymanie łagodnej ketozy (kwasicy) w organizmie
Zmniejszenie pobudliwości drgawkowej
Związki ketonowe powstają w B-oksydacji kwasów tłuszczowych
↓
Wzrost stężenia ketonów we krwi
↓
Przekroczenie możliwości metabolizmu ketonów przez wątrobę
↓
Wydalanie związków ketonowych z moczem (ketonuria) i retencja we krwi (ketonemia)
↓
Działanie antypadaczkowe
Charakterystyka diety:
Planowana indywidualnie
Normokaloryczna
Ilość białka wg normy dla dzieci zdrowych (10-12% zapotrzebowania energetycznego)
Ilość tłuszczu (ok. 86% zapotrzebowania energetycznego)
4:1 4 g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów
3:1 3g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów
Węglowodany: 2-4% zapotrzebowania energetycznego
Stosować tłuszcze MCT jeśli toleruje
W razie dolegliwości gastrycznych zastąpić 1-2 posiłki sokami owocowymi
Śniadanie, obiad i kolacja z taką samą ilością białka, tłuszczu i węglowodanów
Nie ma ograniczeń w warzywach (owoce ograniczone ze względu na węglowodany)
Zagrożenia:
Niedobory witamin i minerałów (Ca, Fe, wit. C, wit. B) → suplementacja
Trudna realizacja
Częste niepowodzenie
Jednostka pożywienia (dietetyczna):
3:1 31 kcal - 3g tłuszczu + 1g białka i węglowodanów
4:1 40 kcal - 4g tłuszczu + 1g białka i węglowodanów
Dieta ketogenna 3:1 (przykład):
Dziecko 8 lat, 25 kg
Zapotrzebowanie energetyczne: 1900 kcal
Zapotrzebowanie na białko 1,1 g /kg m.c./dobę = ok. 28 g
Ilość jednostek pożywienia 1900:31=61 jedn.
Tłuszcz 61 x 3 = 183 g
Węglowodany 61 jedn. x 1g = 61 g - 28 = 33 g
Rozkład na posiłki:
I śniadanie: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
II śniadanie: 10% (190 kcal, B-2,8 g, T: 18,3g, W: 3,3g)
Obiad: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
Kolacja: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
1